.

.

Δός μας,

Τίμιε Πρόδρομε, φωνή συ που υπήρξες η φωνή του Λόγου. Δος μας την αυγή εσύ που είσαι το λυχνάρι του θεϊκού φωτός. Βάλε σήμερα τα λόγια μας σε σωστό δρόμο, εσύ που υπήρξες ο Πρόδρομος του Θεού Λόγου. Δεν θέλουμε να σε εγκωμιάσουμε με τα δικά μας λόγια, επειδή τα λόγια μας δεν έχουν μεγαλοπρέπεια και τιμή. Όσοι θα θελήσουν να σε στεφανώσουν με τα εγκώμιά τους, ασφαλώς θα πετύχουν κάτι πολύ πιό μικρό από την αξία σου. Λοιπόν να σιγήσω και να μη προσπαθήσω να διακηρύξω την ευγνωμοσύνη μου και τον θαυμασμό μου, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να μη πετύχω ένα εγκώμιο, άξιο του προσώπου σου;

Εκείνος όμως που θα σιωπήσει, πηγαίνει με τη μερίδα των αχαρίστων, γιατί δεν προσπαθεί με όλη του τη δύναμη να εγκωμιάσει τον ευεργέτη του. Γι’ αυτό, όλο και πιό πολύ σου ζητάμε να συμμαχήσεις μαζί μας και σε παρακαλούμε να ελευθερώσεις τη γλώσσα μας από την αδυναμία, που την κρατάει δεμένη, όπως και τότε κατάργησες, με τη σύλληψη και γέννησή σου, τη σιωπή του πατέρα σου του Ζαχαρία.

Άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων

Στην αρχή της νέας χρονιάς.

ΠΑΝΑΓΑΘΕ ΚΥΡΙΕ,

Συ πού μας χάρισες τόσα έτη ζωής μέχρι σήμερα καί μας αξιώνεις νά εισέλθουμε καί πάλι σέ νέο έτος, Σε παρακαλούμε, μη Λάβεις υπόψη σου την αδιαφορία καί αμέλεια πού δείξαμε μέχρι τώρα. Έάν μας κρίνεις σύμφωνα μέ τή ραθυμία καί αδιαφορία μας, ασφαλώς μας περιμένει ή δίκαιη καταδικαστική σου απόφαση. Άλλ' όχι, φιλάνθρωπε Κύριε. Ή αγαθότητα σου μας παρέχει νέες ευκαιρίες, ώστε εκείνο πού δέν κάναμε μέχρι σήμερα νά τό κάνουμε από τώρα καί στό εξής.

Σέ παρακαλούμε, ευλόγησε τίς προσπάθειες μας. Ενίσχυσε τήν αδύνατη θέληση μας. Βοήθησε μας μέ όσους τρόπους Σύ γνωρίζεις, ώστε καί κατά τό έτος αυτό καί καθ' όλη τή διάρκεια της ζωής μας νά εξαγοράζουμε τόν καιρό καί νά χρησιμοποιούμε τήν επίγεια ζωή μας όπως Σύ θέλεις καί παραγγέλλεις. Αξίωσε μας νά παρουσιασθούμε μπροστά σου κατά τήν ημέρα της Κρίσεως μέ κέρδη πνευματικά, τά οποία θά πετύχουμε μέ τή χάρη σου καί τή βοήθεια σου στην παρούσα ζωή, γιά νά κληρονομήσουμε τότε, Κύριε, τά άφθαρτα αγαθά της αιωνίου σου βασιλείας. Αμήν.

( Άρχιμ. Χριστόφορου Παπουτσοπούλου )

Αρχή της σωτηρίας είναι η αρχή της μετανοίας.

ΑΚΟΥΣΕ ΜΕ ΠΟΛΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ...


Να κρατάς αδιάκοπα την ψυχή σου σε κατάσταση μετανοίας και πένθους. Διαπίστωσε και τις πιο ασήμαντες αδυναμίες σου και πολέμησέ τες. Αν αδιαφορήσεις για τις μικρές πτώσεις και τα μικρά αμαρτήματα, να είσαι βέβαιος ότι θα δεις κάποτε τον εαυτό σου ν' αδιαφορεί και για τα μεγάλα. Από την πιο φευγαλέα και λεπτή αμαρτωλή σκέψη γεννιέται κάποτε το πιο σοβαρό αμάρτημα.

Αρχή της σωτηρίας είναι η αρχή της μετανοίας. Αρχή της μετανοίας είναι η αποχή από την αμαρτία. Αρχή της αποχής από την αμαρτία είναι η καλή πρόθεση, η αγαθή προαίρεση.
Η αγαθή προαίρεση γεννά τους κόπους. Οι κόποι γεννούν τις αρετές. Οι αρετές γεννούν την πνευματική εργασία. Η πνευματική εργασία, τέλος, όταν είναι συνεχής και επίμονη, μονιμοποιεί στην ψυχή την αρετή και την κάνει φυσική κατάστασή της. Όταν φθάσεις σ' αυτή την τελευταία βαθμίδα, λίγο θ' απέχεις από την ψηλάφηση του Θεού!

Άκουσε με πολλή προσοχή πως ορίζει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος την αληθινή μετάνοια: Μετάνοια σημαίνει ανανέωσης του βαπτίσματος. Μετάνοια σημαίνει συμφωνία με τον Θεό για νέα ζωή. Μετάνοια σημαίνει οριστική αποχή από την αμαρτία. Μετάνοια σημαίνει βαθιά συντριβή και ταπείνωσης. Μετάνοια σημαίνει μόνιμη απομάκρυνσης από κάθε σωματική απόλαυση. Μετάνοια σημαίνει διαρκής αυτoκατάκρισις. Μετάνοια σημαίνει αδιαφορία για τα πάντα και ενδιαφέρον μόνο για
τη σωτηρία της ψυχής σου. Μετάνοια σημαίνει έργα αρετής αντίθετα προς τις προηγούμενες αμαρτίες. Μετάνοια σημαίνει κάθαρσης της σκoτισμένης συνειδήσεως. Μετάνοια σημαίνει θεληματική υπομονή όλων των θλίψεων, από ανθρώπους και από δαίμονες. Μετάνοια σημαίνει αυτοτιμωρίες και συνεχείς 
ταλαιπωρίες της σάρκας. Μετάνοια σημαίνει κάψιμο των αμαρτιών με τη φωτιά της αδιάλειπτης δακρύρροης προσευχής.
Όλα αυτά αποτελούν την αληθινή μετάνοια. Είναι όμως γνωρίσματα της δικής σου μετανοίας;

Αυτός ο κόσμος, που ξέχασε τον Θεό, δεν είναι παρά κοιλάδα της αμαρτίας και λαβύρινθος του θρήνου. Δεν έχει τίποτε καλό, τίποτε αξιέπαινο. Παντού βασιλεύει η αμαρτία, η παρανομία, η αποστασία· αλλά και οι άφευκτες συνέπειές τους: ο πόνος, η θλίψης, ο στεναγμός. «Πάσα κεφαλή εις πόνον και πάσα καρδία εις λύπη. Από ποδών έως κεφαλής ουκ εστίν εν αυτώ ολοκληρία... ουκ έστι μάλαγμα επιθήναι ούτε έλαιον ούτε καταδέσμους» (Ησ. 1. 5). Γι’ αυτό εσύ, αδελφέ μου, «κατάγαγε ως χειμάρρους δάκρυα ημέρας και νυκτός· μη δως έκνηψιν σεαυτώ μη σιωπήσαιτο ο οφθαλμός σου» (πρβλ. Θρην. Ιερεμ. 2.18).

Όλοι οι άγιοι έκλαψαν και πένθησαν πολύ, μετανοώντας για τις αμαρτίες τους, κι ας ήταν λιγότερες από τις δικές σου. «Εγενήθησαν τα δάκρυα αυτών αυτοίς άρτος ημέρας και νυκτός» και «το πόμα αυτών μετά κλαυθμού εκίρνων» (πρβλ. Ψαλμ. 41. 4 & 101.10). Και ο Κύριος έκλαψε, όχι γιατί είχε ανάγκη από τα δάκρυα της μετανοίας, αλλά για να θρηνήση την αμετανοησία και τη σκληροκαρδία των ανθρώπων: «Ιδών την πόλιν (την Ιερουσαλήμ) έκλαυσεν επ' αυτή, λέγων ότι ει έγνως και συ, και γε εν τη ημέρα σου ταύτη, τα προς ειρήνην σου! νυν δε εκρύβη από οφθαλμών σου» (Λουκ. 19. 41-42).

Πώς να μην κλάψεις όταν η ζωή σου είναι γεμάτη από δοκιμασίες, θλίψεις, πόνο, συμφορές; «Ποια του βίου τρυφή διαμένει λύπης αμέτοχος; Ποια δόξα έστηκεν επί γης αμετάθετος; Πάντα σκιάς ασθενέστερα, πάντα ονείρων απατηλότερα· μία ροπή, και ταύτα πάντα θάνατος διαδέχεται». Πώς να μη θρηνήσεις όταν και την άλλη ζωή, την αιώνια, κινδυνεύεις να τη χάσης; Αυτή θα είναι η πιο μεγάλη συμφορά. Κανείς δεν ξέρει τι θα του συμβεί εκεί. Καμμιά είδησης, καμμιά πληροφορία... Θα έρθει σαν κλέφτης ο θάνατος, θα χωρισθεί η ψυχή από το σώμα και θ' ακολουθήσει ο φοβερός τελωνισμός της από τα πονηρά πνεύματα. Ω, ποία ώρα τότε! Θα πάει η ψυχή εκεί που ποτέ δεν ήταν. Θα δη εκείνα που ποτέ δεν εγνώρισε. Θ' ακούσει όσα ποτέ δεν άκουσε.

Κλάψε, λοιπόν. Μετανόησε και προσκόμισε στον Κύριο τα δάκρυά σου σαν μύρο μετανοίας. Το δάκρυ καθαρίζει την ψυχή και την ξεπλένει από κάθε κηλίδα, λαμπικάρει τη συνείδηση, φωτίζει τον νου, σπάζει τα δεσμά των παθών, σχίζει τα χειρόγραφα της αμαρτίας.
Κλάψε και θρήνησε με μετάνοια, για να ξεπλυθείς κι εσύ από τις αμαρτίες σου, για να καθαρίσεις τον ρύπο της ψυχής σου, για να θεραπευθείς από την πνευματική τύφλωση, για να πνίξεις στη θάλασσα των δακρύων τον νοητό διώκτη Φαραώ, για να σβήσεις με τους κρουνούς των ματιών σου τη φλόγα της γεένης και ν' αξιωθείς της αιωνίας ζωής εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.

(Από το βιβλίο "Πνευματικό Αλφάβητο" του Αγίου Δημητρίου Ροστώφ, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, 1996)



Προσευχή Μετανοίας.



Αμαρτήσαμε, Κύριε, άνομήσαμε, ασεβήσαμε. Λησμονήσαμε τίς εντολές σου καί πορευθήκαμε σύμφωνα μέ τή δική μας πονηρή σκέψη. Συμπεριφερθήκαμε ανάξια προς τήν κλήση μας καί προς τό Ευαγγέλιο του Χριστού σου. Περιφρονήσαμε τή θεία Του συγκατάβαση καί τά αγία παθήματα Του, πού γιά χάρη μας ύπέμεινε. Ντροπιαστήκαμε μπροστά στον αγαπητό σου Υίό. Κλήρος καί λαός απομακρυνθήκαμε άπό κοντά σου καί όλοι βρισκόμαστε μακριά άπό Σένα. Όλοι παρεκτραπήκαμε, ναί, όλοι, καί γίναμε ανάξιοι. Κανένας μας, μά ούτε ένας δεν εφαρμόζει δικαιοσύνη καί δεν αποφασίζει δίκαια. Αποδειχθήκαμε ανάξιοι της ευσπλαχνίας σου καί της φιλανθρωπίας σου καί της στοργικής σου αγάπης, Θεέ μας, εξαιτίας τής κακίας καί της πονηρίας μας, πού εκδηλώθηκε στά καθημερινά μας έργα καί στίς συνήθειες μας.

Σύ είσαι γεμάτος αγάπη καί αγαθότητα, άλλα εμείς γίναμε παραβάτες του νόμου σου. Σύ είσαι μακρόθυμος, άλλα εμείς άξιοι γιά πολλές τιμωρίες. Γνωρίζουμε την αγαθότητα σου, μολονότι εξακολουθούμε νά φερόμαστε ασύνετα. Λίγο μας έχεις τιμωρήσει σε σύγκριση μέ τό πλήθος τών αμαρτιών μας. Σύ εμπνέεις φόβο, καί ποιος μπορεϊ νά αντισταθεί στή δύναμη σου; Έάν θελήσεις νά φανερώσεις τή δύναμη σου, τρόμος θά καταλάβει ακόμη καί τά όρη. Άλλα καί στό μέγεθος τής δυνάμεως σου ποιος ποτέ θά έχει τό θάρρος νά άντιπαραταχθεί; 

Έάν κλείσεις τόν ουρανό, ποιος μπορεί νά τόν ανοίξει; Καί αν ανοίξεις τους καταρράκτες σου, ποιος θά βρεθεί νά τους συγκρατήσει; Πολύ εύκολο είναι σέ Σένα νά κάνεις σέ μιά στιγμή τόν πλούσιο ζητιάνο καί τόν φτωχό πλούσιο, νά δώσεις ζωή σ' οποίον δέν έχει καί νά οδηγήσεις στον θάνατο αυτόν πού είναι γεμάτος υγεία, νά πατάξεις μέ ασθένεια, άλλα καί νά θεραπεύσεις. Καί μόνο νά θελήσεις κάτι, αυτό έχει γίνει κιόλας πράξη τελειωμένη.

Κάνε, Κύριε, νά κοπάσει ή οργή σου. Δώσε άφεση, Κύριε, συγχώρησε, Κύριε. Μή μας καταδικάσεις ολοκληρωτικά γιά τίς ανομίες μας. Εϊμαστε καί μεις λαός σου καί γνήσιοι κληρονόμοι σου. Γι' αυτό τιμώρησε μας, άλλα μέ επιείκεια καί αγάπη καί όχι μέ τόν θυμό σου. Αμήν.

(Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου)


Μετάνοια


ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

Ένας αρχάριος μοναχός πήγε στενοχωρημένος στον Όσιο Ποιμένα.

-Έπεσα σε μεγάλο σφάλμα, Αββά, του εξομολογήθηκε, και θέλω τουλάχιστον τρία χρόνια για να μετανοήσω.
-Είναι πολλά, του είπε ο Όσιος.
-Είναι αρκετοί τρεις μήνες, τότε;
-Και τόσο είναι πολύ, αποκρίθηκε ο Όσιος. Εγώ σου λέγω πως, αν ειλικρινά μετανοήσεις και πάρεις σταθερή απόφαση να μη επαναλάβεις ποτέ το ίδιο σφάλμα, σε τρεις μέρες σε δέχεται η αγαθότης του Θεού. 


Άλλος Αδελφός ρώτησε τον ίδιο Γέροντα, αν ο Θεός εύκολα συγχωρεί τις αμαρτίες του ανθρώπου. -Πώς είναι δυνατόν να μη συγχωρεί, τέκνο μου, Εκείνος που δίδαξε τη μακροθυμία στους ανθρώπους; Δεν παραγγέλλει στον Πέτρο να συγχωρεί εκείνον που του σφάλλει «έως εβδομηκοντάκις επτά» δηλαδή επ’ άπειρον; αποκρίθηκε ο Γέρων. 


Το έλεος του Θεού.

ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ



Ένας στρατιώτης ρώτησε τον αββά Μιώς, αν άραγε ο θεός δέχεται τη μετάνοια   τού αμαρτωλού. και ο αββάς, αφού τον δίδαξε με πολλούς λόγους, είπε:

- Πες μου, αγαπητέ. Αν σχισθεί το χιτώνιό σου, το πετάς;
    Όχι, απάντησε εκείνος. Το ράβω και το χρησιμοποιώ πάλι.
    - "Αν λοιπόν εσύ λυπάσαι το ρούχο σου, τού είπε τότε ο γέροντας, δεν θα λυπηθεί   ο θεός το δικό του πλάσμα;


 ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054 ),ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ  ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001

Μετάνοια κι εξομολόγηση

Προηγουμένου Βασιλείου Λαυριώτου

Μετάνοια & Εξομολόγηση
(Το μυστήριο του θείου ελέους)

Πρόλογος

Η εγκαταβίωσίς μου έπί 40ετία στην 'Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Άγιου "Ορους, η εμπειρία μου ως πνευματικού καί οι συζητήσεις μου με προσκυνητές του Αγίου "Ορους, του Παλλαδίου της 'Ορθοδοξίας καί κέντρου τοΰ πανορθοδόξου Μοναχισμού μας, μέ έπεισαν γιά τήν ανάγκη έκδοσης σύντομου πρακτικού οδηγού του ιερού μυστηρίου της μετανοίας καί εξομολογήσεως.


Γι' αυτό με χαρά προέβην στή σύνταξη τοΰ παρόντος κειμένου. Δέν έχει ιδιαίτερες αξιώσεις. Στοχεύει μόνο νά συμπληρώσει ενα κενό καί νά βοηθήσει έτσι τους χριστιανούς μας. Αν πετύχει τό σκοπό του, ή ικανοποίηση του συντάκτου θά είναι μεγάλη.

Ιερά Μονή Μεγίστης Λάυρας Αγίου Όρους, 
Βασίλειος Λαυρώτης, Προηγούμενος 


Επιθυμώ νά επικοινωνήσω γιά λίγο μαζί σου. Θέλω νά σοϋ μιλήσω γιά θέμα βασικό, θέμα από τό οποίο εξαρτάται ή επίγεια γαλήνη καί χαρά, άλλα καί ή αιώνια ευτυχία μας. Καί τό θέμα αυτό δέν είναι άλλο άπό τό ίερό μυστήριο της μετανοίας καί έξομολογήσεως.

Δέν γνωρίζω αν απασχόλησε ποτέ τή σκέψη σου τό θέμα αυτό. Άν διάβασες κάτι σχετικό ή άν τό συζήτησες μέ κάποιον. Γι' αυτό θά σέ παρακαλέσω νά μελετήσης μέ προσοχή τις σελίδες του παρόντος κειμένου. Μην τό περιφρονήσεις. Μήν τό αφήσεις άπό τά χέρια σου, άν δέν φτάσεις ώς τήν τελευταία του λέξη. Έτσι θά κατανοήσεις τή σπουδαιότητα τοϋ θέματος καί θά κατατοπιστείς σχετικά μέ τό τί πρέπει νά κάνης γιά νά σωθής.

Ή σπουδαιότητα τοϋ θέματος της σωτηρίας μας τονίζεται μέσα στις σελίδες της Άγιας Γραφής. Δέν θά μακρυγορήσω. Ούτε θά σέ ζαλίσω μέ τήν παράθεση τών σχετικών εδαφίων, θά περιοριστώ μόνο στό λόγο του Κυρίου μας Ίησου Χριστού: «Τί έχει νά ώφεληθη ό άνθρωπος, εάν κερδίσει τόν κόσμο όλο, ζημιωθή δε τήν ψυχή του; "Η τί είναι δυνατόν νά δώση ό άνθρωπος άντάλαγμα της ψυχής του;» ( Ματθ. 16, 26).

Ή ψυχή μας, λοιπόν, δέν ανταλλάσσεται μέ τίποτε. Γιατί είναι αιώνια κι αθάνατη. 'Ενώ όλα τά πράγματα του κόσμου είναι πρόσκαιρα καί φθαρτά. Επομένως πρέπει νά είναι βασικό μας μέλημα η σωτηρία της ψυχής μας.

Ποιος όμως απειλεί τή σωτηρία της ψυχής μας; Η αμαρτία, μας βεβαιώνει ο άψευδής λόγος του Θεού. Τά διάφορα πάθη, που ώς σαράκι κατατρώγουν τόν ψυχικό μας οργανισμό, δηλητηριάζουν τή ζωή μας καί τήν καταντούν σωστό μαρτύριο. Αυτά αφαιρούν τή χαρά καί τήν ευτυχία. Καί μας στερούν τήν αιώνια μακαριότητα κοντά στό Θεό.

Πώς θά θεραπευθούμε, λοιπόν, άπό τά ολέθρια μικρόβια της αμαρτίας; Που θά βρούμε τό αποτελεσματικό φάρμακο γιά τήν αποκοπή τών παθών; Στό ερώτημα αυτό απαντάει ή Αγία Γραφή, ή διδασκαλία της 'Ορθόδοξης Εκκλησίας μας καί ή ζωή τών Αγίων. Των ανθρώπων που αγωνίσθηκαν κατά της άμαρτίας καί των παθών καί ευαρέστησαν τό Θεό μέ την ενάρετη ζωή τους. Αγία Γραφή, λοιπόν, Ορθόδοξη Εκκλησία καί Άγιοι μας βεβαιώνουν πώς τό αντίδοτο κατά της αμαρτίας καί τών παθών είναι τό ίερό μυστήριο της μετανοίας καί έξομολογησεως. Τό μυστήριο πού είναι τό λουτρό της ψυχής. Τό δεύτερο βάπτισμα. Αν ό άνθρωπος μετανοήσει ειλικρινά καί εξομολογηθεί ολες τίς αμαρτίες του στον πνευματικό, καταστρέφεται τό δηλητήριο της αμαρτίας καί ή ψυχή του μπαίνει στό δρόμο της θεραπείας της. Ξεπλένεται καί καθαρίζεται από τή βρωμιά της αμαρτίας καί του κακού. Καί συγχρόνως ενισχύεται στό νά κάνη τό αγαθό από τή θεία Χάρη. Σώζεται.

Σκεφθήκαμε αλήθεια τι χάνουμε μή προσερχόμενοι στό ίερό μυστήριο της μετανοίας καί εξομολογήσεως; Φαντασθήκαμε από πόσες ενοχές καί ψυχικά τραύματα θά θεραπευόμαστε, άν καταφεύγαμε στό έπιτραχήλιο τοϋ πνευματικού; Εννοήσαμε τί ψυχικό βάρος θά πετούσαμε άπό πάνω μας καί πόση χαρά καί ειρήνη θά βασίλευε μέσα μας, άν τακτοποιούσαμε τή συνείδηση μας; άν ειρηνεύαμε μέ τό Θεό, πού προσβάλλουμε μέ τίς ποικίλες αμαρτίες μας καί μέ τους ανθρώπους;

Πρέπει νά γνωρίζουμε ότι ή χαρά καί ή ειρήνη δεν είναι υπόθεση εξωτερική, αλλά εσωτερική. Πηγάζει άπό τή συνείδηση τοΰ άνθρωπου. Αξίζει ν' αναφερθή έδώ ή επιγραφή πού υπήρχε στά δωμάτια κάποιου ξενοδοχείου; «Άν έχετε αυπνίες, μην τά βάζετε μέ τό μαξιλάρι. Έρευνήστε τη συνείδηση σας». Καί ή σύγχρονη επιστήμη, όπως καί η πείρα, βεβαιώνουν πώς όταν η συνείδηση ειρηνεύει, αδιατάρακτη χαρά καί ευτυχία επικρατεί στον άνθρωπο, ακόμη κι άν αντιμετωπίζει μεγάλα εξωτερικά προβλήματα κι εμπόδια. Ένώ όταν ή συνείδηση εξεγείρεται κι επαναστατεί γιά παραβάσεις τοϋ ηθικού νόμου, η δυστυχία καί η θλίψη χαρακτηρίζει τή ζωή τοϋ άνθρωπου. Ακόμη κι άν έχει άφθονα τά υλικά αγαθά. Κι άν είναι Κροίσος. Είναι χαρακτηριστικό στό σημείο αυτό τό παράδειγμα του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κώνσταντος. Αναρριχήθηκε στό θρόνο φονεύοντας τόν αδελφό του. θά περίμενε καθένας νά είναι ευτυχισμένος. Όμως ήταν δυστυχής. Γιατί τόν καταδίωκαν οι τύψεις της συνειδήσεως. Εχασε τήν ηρεμία και τόν ύπνο του. Κάθε βράδυ ξυπνούσε τρομαγμένος, υστέρα από εφιαλτικό όνειρο.

Εβλεπε κάποιο χέρι νά του προτείνη ενα κύπελο που έβγαζε αχνούς και άκουγε τήν προσταγή:« Αδελφέ, πιες τό αίμα τοϋ αδελφού σου». Ταξίδεψε σ' άλλα μέρη προσπάθησε νά ξεχάση μέ χίλιους τρόπους. Μά ήταν αδύνατο. Οι τύψεις της συνειδήσεως τόν καταδίωκαν παντού.

Ή αληθινή μετάνοια κι εξομολόγηση ξεπλύνει τό εσωτερικό του ανθρώπου. Τακτοποιεί τήν ταραγμένη συνείδηση. Φέρνει τη γαλήνη της καρδιάς, τήν αληθινή ευτυχία. Είναι σαφής ή εντολή τοϋ Θεού, «λουσθητε και καθαρισθήτε, αφαιρέστε τις πονηρίες άπό τις φυχές σας» ( Ησ. 1,16).

'Απαλλαγμένος άπό τό βαρύ φορτίο της αμαρτίας ό άνθρωπος, βγάζει φτερά. Παίρνει νέα δύναμη. Ενισχύεται από τή θεία Χάρη.

Ετσι ή ζωή του γίνεται γλυκό τραγούδι, παναρμόνια κιθάρα του Θεού. Ισως όμως ρωτήσει κανείς: Γιατί νά εξομολογηθώ στον ιερέα, άφου κι αυτός είναι άνθρωπος όμοιοπαθής μέ μας; Έπειτα είναι καί ή ντροπή. Πώς νά του εκμυστηρευθής, τά απόκρυφα βάθη της καρδιάς; Δυσκολεύεσαι. Καλύτερα νά έξομολογηθής μπροστά στην εικόνα τοΰ Χριστού.

Αυτά, αδελφέ μου, είναι «προφάσεις εν άμαρτίαις». Πρέπει νά εξομολογηθούμε στον ιερέα, γιατί αυτός έχει οριστεί άπό τήν Εκκλησία γιά τό έργο αυτό. Αυτός έλαβε τήν εξουσία νά συγχωρή αμαρτίες. Ή εξουσία αυτή δόθηκε από τόν Αναστημένο Χριστό στους Αποστόλους τό βράδυ της πρώτης ημέρας της Αναστάσεως, όταν τους είπε: «Λάβετε ΙΙνεϋμα Άγιον, Σε όποιους συγχωρήσετε τις αμαρτίες, τους συγχωρούνται καί άπό τό Θεό σε οποίους δε τις κρατητε ασυγχώρητες, θά μείνουν γιά πάντα κρατημένες». (Ιω.20,22-28). Τήν εξουσία αυτή οι Απόστολοι μεταβίβασαν στους διαδόχους τους καί έτσι έφθασε ώς εμάς. Ώς προς τό ότι ό ιερέας είναι όμοιοπαθής μέ εμάς, έχω νά σου απαντήσω ότι ακριβώς γι' αυτό ο Θεός εδωσε τήν εξουσία της συγχωρήσεως τών αμαρτιών σ' αυτόν, γιατί μπορεί νά μας καταλάβη. Κατανοεί πόσο εύκολα γλιστράει η ανθρώπινη φύση. Φαντάζεσαι νά είμαστε υποχρεωμένοι νά εξομολογούμαστε στους ασώματους αγγέλους; Που θά μπορούσαν νά μας καταλάβουν;

Γιά τό επιχείρημα της ντροπής, έχω νά σου πω δτι τό χρησιμοποιεί ό διάβολος γιά νά μας άποτρέψη άπό τό μυστήριο της έξομολογήσεως. Είναι τέχνασμα του. Παρουσιάζει, έτσι τά πράγματα, ώστε, αντί νά αίσθανώμαστε ντροπή την ώρα που διαπράττουμε την αμαρτία, ντρεπόμαστε νά την ομολογήσουμε στον πνευματικό τήν ώρα του μυστηρίου. Πόσοι δέν έφυγαν άνεξομολόγητοι άπό τόν κόσμο αυτό εξαιτίας της ντροπής!

Γιά τήν εξομολόγηση μπροστά στην εικόνα του Χρίστου εξαιτίας της ντροπής που αισθανόμαστε μπροστά στον πνευματικό, σου απαντώ: Δέν έχει κανένα νοήμα μιά τέτοια εξομολόγηση, γιατί ή εικόνα δέν μπορεί νά μας συμβουλεύση καί νά μας καθοδήγηση πνευματικά. Μοιάζει αυτό σά νά είμαστε ασθενείς κι αντί νά πάμε στό γιατρό, παίρνουμε τή φωτογραφία του, γιά νά του πουμε τι αισθανόμαστε. Καταλαβαίνεις πού όδηγουν τέτοιες θέσεις;

Μπορεί ακόμη νά πη κάποιος: Καλά όλα αυτά εως εδώ. Αλλά που νά βρούμε τους κάλους ιερείς έξομολόγους; Μέ συντομία σου απαντώ πώς πάντα ό Θεός έχει καλούς ιερείς έξομολόγους. Έχει τους αφοσιωμένους εκπροσώπους του. Τους δικούς του ανθρώπους. Χρειάζεται όμως νά τους αναζητήσουμε. Νά κάνουμε ό,τι κάνουμε κι όταν αναζητούμε τόν καλό γιατρό. Γιατί τό γιατρό καί τόν εξομολόγο κανένας δέν μπορεί νά τόν έπιβάλη στον άλλο. Πρέπει νά τόν εμπιστεύεται ο ίδιος. Καί γι’ αυτό πρέπει νά τόν αναζήτηση.

Αδελφέ μου,

Τό μικρό αυτό βιβλιαράκι είναι μία επίσκεψη Θεου. Ένα κάλεσμα Του. Άν ανταποκριθείς, θά εισέλθει στην καρδιά σου και θά τήν κάνει κατοικητήριό Του. Θά τή γεμίσει χαρά. Άν όμως αδιαφορήσεις, άλλίμονο. ΙΙου ξέρεις, άν σου παρουσιασθεί ξανά η ευκαρία πού σου δίνεται τώρα; Πόσοι έφυγαν άπό τήν ζωή αυτή άνεξομολόγητοι! Γι αυτό μήν αναβάλλεις. Λες: εχω καιρό. Θά εξομολογηθώ άλλοτε. Ό απόστολος Παύλος φωνάζει σ’ όλους μας: «Ιδού τώρα είναι καιρός κατάλληλος, ιδού τώρα είναι ημέρα σωτηρίας». (Β" Κορ. 6,2). Καί οί Πατέρες της Εκκλησίας συμβουλεύουν νά μήν αναβάλλουμε τό θέμα της σωτηρίας μας γι΄ αύριο. Γιατί ή αυριανή ημέρα δεν είναι γνωστό, άν θά έλθει γιά μας.

Πρέπει νά εξομολογηθούμε αμέσως. Τώρα. Γιατί όσο καθυστερούμε καί αναβάλλουμε, τόσο πιό πολλές αμαρτίες διαπράττουμε. Κι έτσι τά πάθη ριζώνουν βαθιά καί δύσκολα κόβονται. Οι σπόροι του κακου γιγαντώνονται καί κάνουν τήν ψυχή μας σάν χέρσο χωράφι. Και τότε χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια γιά νά καρποφορήσουν οι σπόροι του καλού.

Μην πείς ότι γιά νά εξομολογηθής πρέπει πρώτα νά βελτιωθής. Αυτός ό ισχυρισμός μοιάζει μέ τήν υπόσχεση του βαριά ασθενή νά πάη στό γιατρό, αφού γίνει καλλίτερα. Ούτε νά διανοηθής ότι είναι περιττή η εξομολόγηση, άφου καί πάλι θά αμαρτήσεις. Γιατί τότε ποτέ δέν πρέπει νά κάνης λουτρό καί νά πλυθης στό σώμα, άφου καί πάλι θά λερώσεις!

Τρέξε, λοιπόν, στον εξομολόγο σήμερα. Όχι αύριο. Ούτε του χρόνου. Γιατί μόνο τό σήμερα είναι στή διάθεση σου. Πρίν όμως προσέλθεις στό μυστήριο, κάνε μιά καλή εξέταση του εαυτού σου καί της ζωής σου μέ βάση τις Δέκα Εντολές. Γιά νά σέ βοηθήσω θά σου άναφέρω ενδεικτικά μερικές μόνο κατηγορίες αμαρτιών πού σχετίζονται μέ τήν πίστη, τήν ατομική, τήν οικογενειακή καί τήν κοινωνική ζωή σου. Έτσι θά μπορέσεις νά βρής καί άλλες αμαρτίες σου.

Αμαρτίες που σχετίζονται με την Πίστι.

Πιστεύεις ότι ο Ίησούς Χριστός είναι ό αληθινός θεός πού έγινε άνθρωπος, που σταυρώθηκε γιά νά μας σώση, πού αναστήθηκε καί αναλήφθηκε στους ουρανούς καί πού θά έλθει καί πάλι, γιά νά κρίνη τους ζωντανούς καί τους νεκρούς; Πιστεύεις σταθερά στην Πρόνοια του Θεού γιά σένα καί τήν οικογένεια σου, ή μπροστά στίς δυσκολίες απελπίζεσαι και γογγύζεις εναντίον του; Πιστεύεις στα μάγια, στον πνευματισμό, κλπ; Βλασφημείς τα θεία; Ορκίστηκες; Παρασύρθηκες από διδασκαλίες αιρετικών (Μαρτύρων τοϋ Ίεχωβά κ.α);

Αμαρτίες που σχετίζονται με την ατομική ζωή.

Προσεύχεσαι καθημερινά κι εκκλησιάζεσαι τακτικά; Τηρείς τίς νηστείες της 'Εκκλησίας, την αργία της Κυριακής; Μετάλαβαίνεις συχνά; Περηφανεύεσαι; Είσαι φιλάργυρος καί πλεονέκτης; Αγαπάς τους άλλους, σέβεσαι τους μεγαλύτερους καί μάλιστα τους κληρικούς; Κατακρίνεις, φθονείς, συκοφαντείς; 'Οργίζεσαι, θυμώνεις,παραφέρεσαι; Καταριέσαι;

Αμαρτίες που σχετίζονται με την οικογενοιακή και κοινωνική ζωή.

Άγαπας τους συνανθρώπους σου καί μάλιστα όσους σέ λύπησαν ή σέ κατηγόρησαν; Μήπως τους εχθρεύεσαι καί θέλεις τήν καταστροφή τους; Παίζεις τυχερά παιχνίδια; Ασχολείσαι μέ τήν χαρτοπαιξία; Αποφεύγεις τά αισχρά καί αμαρτωλά θεάματα, τραγούδια καί λόγια; Μέ τό ντύσιμο σου γίνεσαι αιτία σκανδαλισμού των άλλων; Έπεσες σε ανήθικες πράξεις; Σκέπτεσαι ανήθικα; Αποφεύγεις τήν τεκνογονία; Μήπως τραυμάτισες ή σκότωσες κάποιον; Άν είσαι τίμιος καί ευσυνείδητος στην εργασία σου. Μέ τήν ζωή καί τήν εργασία σου γίνεσαι αιτία νά δοξάζεται ό Θεός; 

Ύστερα απο ολα αυτά, που είναι ενα απλό δειγματολόγιο αμαρτιών καί δχι ένας πλήρης κατάλογος, σου εύχομαι απ΄ τήν καρδιά μου καλή μετάνοια καί ειλικρινή εξομολόγηση.

Ζ.Ι

Δώσε μου τις αμαρτίες σου...

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΣΤΗΝ ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ




Νύχτα Χριστουγέννων. Ἕνας ἅγιος καὶ σοφὸς ἀσκητὴς προσεύχεται ἀπὸ ὥρα γονατιστὸς μέσα στὸ ἅγιο Σπήλαιο, στὴ Βηθλεέμ. Στὸ σπήλαιο ποὺ πρὶν ἀπὸ περίπου 400 χρόνια εἶχε φιλοξενήσει τὸν νεογέννητο Χριστό μας. Ὁ ἀσκητὴς δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν μεγάλο Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, τὸν ἅγιο Ἱερώνυμο, ποὺ κατέγραψε καὶ τὰ ὅσα συνέβησαν ἐκεῖ.

Ἐκείνη τὴ νύχτα ὁ Ὅσιος εἶχε ἀφήσει τὸ ἀσκητήριο του, ποὺ ἦταν κοντὰ στὸ ἅγιο Σπήλαιο, καὶ εἶχε ἀποφασίσει νὰ τὴν περάσει ξάγρυπνος καὶ προσευχόμενος μπροστὰ στὴν ἁγία Φάτνη.

Ἡ καρδιά του ἦταν γεμάτη εὐγνωμοσύνη γιὰ τὴ μεγάλη δωρεὰ τοῦ Θεοῦ: νὰ ἔλθει ὁ Ἴδιος στὴ γῆ, νὰ γίνει ἄνθρωπος, γιὰ νὰ μᾶς γλυτώσει ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς ἁμαρτίας, ἀπὸ τὴν τυραννία τοῦ διαβόλου καὶ τὰ νύχια τοῦ θανάτου!

Ἀπόλυτη σιωπὴ ἐπικρατοῦσε μέσα στὴ νύχτα στὸν ἱερὸ χῶρο...

Ξαφνικὰ ἀκούστηκε νὰ προφέρει τὸ ὄνομά του μιὰ γλυκιὰ φωνή:

–Ἱερώνυμε!

Ξαφνιάστηκε ὁ Ὅσιος... Κοίταξε παραξενεμένος γύρω του... Τίποτε... Δὲν ὑπῆρχε κανείς.

–Ἱερώνυμε! ξανακούστηκε ἡ φωνή...

Ναί! Ἐρχόταν ἀπὸ τὴν ἁγία Φάτνη... καὶ ἔκανε τὴν καρδιά του νὰ τρέμει συγκλονισμένη.

–Ἱερώνυμε, τί δῶρο θὰ μοῦ κάνεις ἀπόψε στὴ γιορτή μου;

Ἦταν πράγματι ἡ γλυκιὰ φωνὴ τοῦ Ἰησοῦ.

Ξέσπασε σὲ λυγμοὺς ὁ Ἅγιος:

–Ὦ Κύριε, τὸ ξέρεις ὅτι γιὰ Σένα τὰ ἄφησα ὅλα: τὸ παλάτι τοῦ αὐτοκράτορα, τὰ μεγαλεῖα τῆς Ρώμης, τὶς ἀνέσεις. Ἡ καρδιά μου, ἡ σκέψη μου, ὅλα σὲ Σένα εἶναι στραμμένα! Τί ἄλλο μπορῶ νὰ Σοῦ προσφέρω; Δὲν ἔχω τίποτε!

–Καὶ ὅμως, Ἱερώνυμε, ἔχεις κάτι ἀκόμα ποὺ μπορεῖς καὶ πρέπει νὰ μοῦ τὸ προσφέρεις... Αὐτὸ θὰ μὲ εὐχαριστήσει πιὸ πολὺ ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα, καὶ αὐτὸ θέλω...

Ἔπεσε σὲ συλλογὴ ὁ Ὅσιος... Πέρασαν λίγα λεπτὰ καὶ μετὰ τόλμησε νὰ ψελλίσει:

–Κύριε, δὲν βρίσκω κάτι... Πές μου, τί θὰ μποροῦσα ἀκόμη νὰ Σοῦ προσφέρω καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὸ σκεφτῶ;

Μεσολάβησε μικρὸ διάστημα σιγῆς καὶ ἡ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ ξανακούστηκε:

–Ἱερώνυμε, τὶς ἁμαρτίες σου θέλω. Δῶσε μου τὶς ἁμαρτίες σου!

–Τὶς ἁμαρτίες μου; Τί νὰ τὶς κάνεις, Κύριε, τὶς ἁμαρτίες μου;

–Θέλω τὶς ἁμαρτίες σου γιὰ νὰ σοῦ τὶς συγχωρήσω, ἀφοῦ γι᾿ αὐτὸ ἦρθα στὸν κόσμο, ἀπάν­τησε ὁ Ἰησοῦς καὶ ἐπικράτησε βαθιὰ σιωπή.

Συγκλονισμένος ὁ ἅγιος Ἱερώνυμος ἄ­­­φησε τὰ δάκρυά του, δάκρυα εὐγνωμοσύνης, νὰ πλημμυρίσουν τὸν ἱερὸ χῶρο ὅλη τὴ νύχτα.

Ἄφησε καὶ σὲ μᾶς τὴν ἔμπρακτη παραγγελία νὰ μὴ λησμονοῦμε κάθε Χριστούγεννα τὸ ὡραιότερο δῶρο πρὸς τὸν Σωτήρα μας, τὴ μετάνοιά μας γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Αὐτὸς εἶναι ὁ καλύτερος ἑορτασμὸς τῆς μεγάλης ἑορτῆς...


Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», Τεῦχ. 2057 Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», Τεῦχ. 2057 

Απίστευτη χαρά η προσευχή.



π. Θαδδαίος ο πνευματικός των Σέρβων

O πατήρ Θαδδαίος γεννήθηκε το 1914. Όταν έκλεισε τα 18 πήγε σε μοναστήρι. 
Η επιθυμία του ήταν να υποβάλλει τον εαυτό του σε πολύ σκληρούς κανόνες της μοναχικής ζωής. Γι αυτό το λόγο πήγε στο μοναδικό Ρώσικο μοναστήρι στη Σερβία, στο μοναστήρι Μιλίκοβο δίπλα στο Σβιλαΐνατς. Από το 1928 οι περισσότεροι από την αδελφότητα του μοναστηριού ήταν Ρώσοι μοναχοί από την έρημο της Όπτινα, οι οποίοι ξέφυγαν από την κομμουνιστική εξορία στη Ρωσία.
Στην αρχή της δεκαετίας του ΄50, το Μιλίκοβο γίνεται γυναικείο μοναστήρι. Ο πατήρ Θαδδαίος έμενε στα μοναστήρια Γόρνιακ και Τούμαν και μετά πήγε στο Κόσσοβο και σε Μετόχια. Ήταν ο ηγούμενος του Πατριαρχείου της Πέκης και μετά ο ηγούμενος στο μοναστήρι Βιτόβνιτσα. Στο μοναστήρι Βιτόβνιτσα ο πατήρ Θαδδαίος γίνεται ένας από τους πιο γνωστούς πνευματικούς στη Σερβία. Πολλοί θέλουν να τον συναντήσουν, να εξομολογηθούν, να μιλήσουν για λίγο μαζί του, να πάρουν την ευχή του. Για τον πατέρα Θαδδαίο μιλάνε πολλοί πιστοί οι οποίοι ένιωσαν την πνευματική του δύναμη. Για τον θαυματουργό γέροντα από το Βιτόβνιτσα μιλάνε όλα τα ΜΜΕ στη Σερβία.
Αναπαύθηκε στις 16 Απριλίου και η εξόδιος ακολουθία έγινε 19 Απριλίου 2003, 

">

http://proskynitis.blogspot.gr

Βασική προυπόθεση σωτηρίας, η ομολογία Χριστού.

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΣ


Ο Κύριος λοιπόν θέτει ως βασική προϋπόθεση της σωτηρίας μας να ομολογούμε το Χριστό μπροστά στους διώκτες και αρνητές του.
Ποιο όμως ακριβώς είναι το νόημα Των λόγων αυτών του Κυρίου;
Αν κανείς μελετήσει τις αναλύσεις των ιερών ερμηνευτών
θα δει ότι ο Κύριος δεν ζητεί μία γενική και αόριστη ομολογία.
Αλλά ζητεί να τον ομολογούμε με συγκεκριμένο και σαφή τρόπο. Να τον ομολογούμε ως Σωτήρα μας και Θεό μας.
Γιατί όμως ο Χριστός μας ζητά μία τέτοια ομολογία;
Διότι μέσα στους αιώνες κανείς δεν αρνήθηκε ότι ο Κύριος
είναι ένας μεγάλος διδάσκαλος, προφήτης, αναγεννητής, φιλόσοφος.
Κανείς δεν αρνήθηκε το πνευματικό και κοινωνικό του έργο.
Το σημείο που ενοχλεί τους διώκτες του Κυρίου είναι ένα και μοναδικό:
Η Θεότητά Του.
Διότι αυτό καθορίζει τα πάντα στη ζωή μας. Εάν δεχθούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό απλώς και μόνο ως ένα ιστορικό πρόσωπο ξεχωριστό τότε αυτό δεν έχει καμία επίδραση στη ζωή μας. Εάν όμως τον αποδεχθούμε και τον ομολογούμε ως Θεάνθρωπο Διδάσκαλο Σωτήρα μας τότε αυτό έχει καθοριστική σημασία για τη ζωή μας.
Διότι τότε θα πρέπει να αποδεχθούμε όλα όσα ζητάει από εμάς και να συμμορφώσουμε τη ζωή μας με το θέλημά του.
Ο δρόμος λοιπόν προς την αγιότητα προϋποθέτει όχι μία γενική και αόριστη ομολογία πίστεως.
Αλλά μία πίστη και ομολογία συγκεκριμένη.
Να ομολογούμε τον Κύριο μας Ιησού Χριστό ως "Θεόν αληθινόν, εκ Θεού αληθινού γεννηθέντα".
Και να ζούμε όπως εκείνος θέλει.
Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εισέλθουμε στο δρόμο των Αγίων.
Στο δρόμο του Χριστού.Ο Κύριος λοιπόν θέτει ως βασική προϋπόθεση της σωτηρίας μας
να ομολογούμε το Χριστό μπροστά στους διώκτες και αρνητές του.
Ποιο όμως ακριβώς είναι το νόημα Των λόγων αυτών του Κυρίου;
Αν κανείς μελετήσει τις αναλύσεις των ιερών ερμηνευτών θα δει ότι ο Κύριος δεν ζητεί μία γενική και αόριστη ομολογία.
Αλλά ζητεί να τον ομολογούμε με συγκεκριμένο και σαφή τρόπο, να τον ομολογούμε ως Σωτήρα μας και Θεό μας.
Γιατί όμως ο Χριστός μας ζητά μία τέτοια ομολογία;
Διότι μέσα στους αιώνες κανείς δεν αρνήθηκε ότι ο Κύριος είναι ένας μεγάλος διδάσκαλος, προφήτης, αναγεννητής, φιλόσοφος.
Κανείς δεν αρνήθηκε το πνευματικό και κοινωνικό του έργο.
Το σημείο που ενοχλεί τους διώκτες του Κυρίου είναι ένα και μοναδικό:
Η Θεότητά Του.
Διότι αυτό καθορίζει τα πάντα στη ζωή μας.
Εάν δεχθούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό απλώς και μόνο ως ένα ιστορικό πρόσωπο ξεχωριστό τότε αυτό δεν έχει καμία επίδραση στη ζωή μας.
Εάν όμως τον αποδεχθούμε και τον ομολογούμε ως Θεάνθρωπο Διδάσκαλο Σωτήρα μας
τότε αυτό έχει καθοριστική σημασία για τη ζωή μας.
Διότι τότε θα πρέπει να αποδεχθούμε όλα όσα ζητάει από εμάς και να συμμορφώσουμε τη ζωή μας με το θέλημά του.
Ο δρόμος λοιπόν προς την αγιότητα προϋποθέτει όχι μία γενική και αόριστη ομολογία πίστεως αλλά μία πίστη και ομολογία συγκεκριμένη.
Να ομολογούμε τον Κύριο μας Ιησού Χριστό ως "Θεόν αληθινόν, εκ Θεού αληθινού γεννηθέντα".
Και να ζούμε όπως εκείνος θέλει.
Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εισέλθουμε στο δρόμο των Αγίων
Στο δρόμο του Χριστού.

Είσαι αμαρτωλός; Μην απελπίζεσαι!

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ


ΜΗΝ ΑΠΕΛΠΙΖΕΣΑΙ!

Εἶσαι ἁμαρτωλός; Μήν ἀπελπίζεσαι! Μπές στήν ἐκκλησία μέ μετάνοια. Ἁμάρτησες; Πές στό Θεό! “Ἁμάρτησα”. Τόσο δύσκολο εἶναι νά ὁμολογήσεις τήν ἁμαρτία σου; Μά, ἄν δέν κατηγορήσεις ἐσύ τόν ἑαυτό σου, θά ἔχεις κατήγορό σου τό διάβολο. Πρόλαβε, λοιπόν, καί ἅρπαξέ του τό ἀξίωμα· γιατί, πράγματι, ἀξίωμά του εἶναι τό νά κατηγορεῖ. Πρόλαβέ τον καί σβῆσε τό ἁμάρτημα· γιατί ἔχεις κατήγορο πού δέν μπορεῖ νά σωπάσει...

Ἁμάρτησες; Δέν σοῦ ζητῶ τίποτ ἄλλο, παρά τοῦτο μόνο: “Μπές στήν ἐκκλησία καί πές μετανοημένος στό Θεό τό “Ἁμάρτησα”. Γιατί εἶναι γραμμένο: «Λέγε πρῶτος ἐσύ τίς ἁμαρτίες σου, γιά νά δικαιωθεῖς» (Ἠσ. 43, 26). Πές τήν ἁμαρτία, γιά νά τήν ἐξαλείψεις. Δέν χρειάζονται γι’ αὐτό οὔτε κόπος, οὔτε πολλά λόγια, οὔτε ἔξοδα, οὔτε ἄλλο τίποτα παρόμοιο. Ἕνας λόγος μόνο: «Ἁμάρτησα».
Καί ἀπό ποῦ ξέρω, θά μέ ρωτήσεις, πώς, ἄν πῶ τήν ἁμαρτία μου, τή σβήνω;
Σοῦ ἀπαντῶ: Στή Γραφή θά βρεῖς τόσο ἐκεῖνον πού τήν εἶπε καί τήν ἔσβησε, ὅσο κι ἐκεῖνον πού δέν τήν εἶπε καί καταδικάστηκε.

Οἱ δρόμοι τῆς μετάνοιας» Ἀπό τό βιβλίο «ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ»

Ὀμιλίες τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ΗΛΙΑΣ ΧΑΙΝΤΟΥΤΗΣ 16 ΦΕΒ 2012
ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ by Στρατής Ανδριώτης
http://stratisandriotis.blogspot.gr


Πόσο γλυκειά είναι η μετάνοια!

ΦΑΡΜΑΚΟ ΖΩΗΣ


Πόσο γλυκιά είναι, αδελφοί μου, η μετάνοια. 
Η μετάνοια δεν είναι τίποτε άλλο παρά φάρμακο της ζωής. Είναι τόσο σπουδαία γιατί ο γλυκύτατος Κύριος μας, ο αμνησίκακος, ο αγαθός, ο πολυεύσπλαχνος ο φιλάνθρωπος, ο φιλόψυχος, ο φιλόπτωχος, Εκείνος που ιδιαίτερα φροντίζει τη σωτηρία μας, διψάει πάντοτε τη μετάνοια μας. Τον ευφραίνουν τα δάκρυα εκείνων που μετανοούν, γεμίζει από αγαλλίαση με την εξομολόγησή μας, χαίρεται για τη γεμάτη από συντριβή και ταπείνωση καρδιά· με μεγάλη μακροθυμία περιμένει την επιστροφή μας, και δεν παύει να την περιμένει μέχρι την τελευταία μας αναπνοή.Ποθεί πάρα πολύ τη μετάνοια μας, ο Κύριος και, όπως τότε δέχτηκε τον Άσωτο Υιό που μετανόησε, μας δέχεται και μας καταφιλεί παρηγορώντας μας και προτρέποντας τον καθένα μας, μετά από αμέτρητα -παράνομα έργα και διαβολικές πράξεις που έχει κάνει, να επιστρέψει σ’ Αυτόν. Φωνάζει δυνατά με τη φωνή του Προφήτη και λέει: Μετά από όλα αυτά τα αμαρτωλά και παράνομα που έκανες, γύρισε πάλι σε Μένα. Και, ενώ ακόμη βρισκόμαστε μακριά, τρέχει και μάς καταφιλεί. Αγκαλιάζει το βρώμικο από στίγματα και κηλίδες χιλιολερωμένο τράχηλο μας. Δεν μας κατηγορεί για όσα κάναμε, αλλά μας δίνει υποσχέσεις για τα μελλοντικά. Και όχι μονάχα συγχωρεί τις αμαρτίες μας, σαν υπεράγαθος που είναι, αλλά και μας προσφέρει τον αρραβώνα της ζωής, τη Χάρη δηλαδή του Αγίου Πνεύματος, και την πρώτη στολή της αθανασίας και της αφθαρσίας, την οποία φορέσαμε με το άγιο Βάπτισμα, και τη βγάλαμε από πάνω μας με την αμαρτία.Μόλις μας δει πως μετανοούμε με ειλικρίνεια και επιστρέφουμε προς Αυτόν με όλη την καρδιά μας, αμέσως μας συγχωρεί, και στήνοντας γιορτή, συγκαλεί τις αγαπητές σ’ Αυτόν Άγιες Δυνάμεις, τους Αγγέλους. Τους δείχνει με χαρά τη δραχμή που είχε χάσει και βρήκε, δηλαδή τη βασιλική εικόνα Του που Του μοιάζει, και φέροντας στους ώμους Του το πλανεμένο πρόβατο το οδηγεί μέσα, προς τον Πατέρα Του, εκεί όπου είναι η κατοικία όλων εκείνων που ευφραίνονται με τη δική Του παρουσία. Προσφέρει θυσία τη ψυχή Του, για εκείνους που είχαν φύγει από κοντά Του και Τον είχαν εγκαταλείψει. Και ενώ πολλές φορές αδικαιολόγητα κατηγορείται από εμάς, μακροθυμεί, μας ανέχεται και χαίρεται με την επιστροφή και τη μετάνοιά μας. Έχοντας λοιπόν, αδελφοί μου, τέτοιο εύσπλαχνο Κύριο, ας μη διστάσουμε να επιστρέψουμε σύντομα προς Αυτόν, ούτε να αφήσουμε τον εαυτό μας να κυριευθεί από ραθυμία και απόγνωση για τα ανυπόφορα και αμέτρητα αμαρτήματά μας. Γιατί αύτη είναι η μεγάλη χαρά του διαβόλου. Αυτή είναι η αμαρτία που οδηγεί στο θάνατο, για την οποία μιλάει η Αγία Γραφή. Ας προσέλθουμε λοιπόν σ’ Αυτόν με τη μετάνοια. Και η μετάνοια θα πρεσβεύει για μας στο Θεό. Ας φωνάξουμε δυνατά και εμείς μαζί με τον προφήτη Ιερεμία, ότι «οι αμαρτίες μας έγιναν εμπόδιο σε μας, γιατί είναι πολλές οι αμαρτίες μας ενώπιον σον, Κύριε· κάνε μας αυτή τη χάρη να μας δεχθείς προς δόξα του ονόματος Σου» (Ιερ. 14.7) και, «Συ, Κύριε, βρίσκεσαι ανάμεσα μας και εμείς το όνομα Σου επικαλούμαστε» (Ιερ. 14,9). Και μαζί με τον Μιχαία: «Θα υπομείνω την οργή του Κυρίου, γιατί αμάρτησα ενώπιόν Του». (Μιχ. 7.9). Και μαζί με τον Δαβίδ: «Μίλησα στον Κύριο για την ανομία μου, και την αμαρτία μου δεν Του την απέκρυψα» (Ψαλμ. 31,5). Αλλά, «Θα εξομολογηθώ την αμαρτία μου σε Σένα τον Κύριο μου, και Συ θα συγχωρέσεις την ασέβεια της καρδιάς μου» (Ψαλμ. 31,5). Γιατί Συ είπες Κύριε: «Εξομολογήσου πρώτος τις αμαρτίες σου για να λάβεις συγχώρεση» (Ήσ. 43.26). Στηρίζοντας λοιπόν, Κύριε, το θάρρος μου στο πέλαγος της ευσπλαχνίας Σου, Σου προσφέρω με το ρυπαρό στόμα μου και τα ακάθαρτα χείλη μου αυτή την ικεσία: Θυμήσου ότι το Άγιο Όνομα Σου επικαλέσθηκα εγώ, και Συ με εξαγόρασες με το Τίμιο Αίμα Σου. Με σφράγισες με τον αρραβώνα του Αγίου Σου Πνεύματος και με ανέσυρες από το βυθό των αμαρτιών μου, για να μη με αρπάξει ως λάφυρο ο εχθρός. Ιησού Χριστέ, δυνάμωσέ με και γίνε Συ, στον πνευματικό αυτό πόλεμο, ο ισχυρός βοηθός μου, γιατί είμαι δούλος της επιθυμίας και πολεμούμαι απ’ αυτή. Άλλα Συ Κύριε, μη με εγκαταλείψεις. Μην αφήσεις εμένα που είμαι ριγμένος επάνω στη γη, καταδικασμένος για τα έργα μου. Ελευθέρωσέ με, Κύριε, από την κακή δουλεία του κοσμοκράτορα διαβόλου, και κάνε να γίνω δικό σου παιδί, με εκείνο το δεσμό που χαρίζει στη ψυχή η τήρηση των εντολών Σου. Η οδός της ζωής μου είσαι Συ, ο Χριστός μου. Το πρόσωπό Σου είναι το φως των ματιών μου, Θεέ, Δέσποτα και «Κύριε τής ζωής μου, μην αφήσεις τα μάτια μου να τρέχουν αδέσποτα εδώ και εκεί και επιθυμία κακή απομάκρυνε από μένα» (Σοφ. 23,4). Στερέωσε με, Χριστέ, με το χέρι Σου το Άγιο. Επιθυμίες κακές και σαρκικές σχέσεις να μη με κυριεύ­σουν και μη με παραδώσεις σε ψυχή γεμάτη από αδιαντροπιά. Φώτισε την καρδιά μου με το φως Του προσώπου Σου Κύριε, για να μη με αρπάξει το σκοτάδι και με κυριεύσει εκείνος που περπατάει μέσα σ’ αυτό. Μην παραδώσεις. Κύριε, τη ψυχή μου, που εξομολογείται σε Σένα, σε θηρία αόρατα. Μην ανεχθείς, Κύριε, να πληγωθεί ο δούλος σου από ξένα σκυλιά. Καταξίωσέ με, Πατέρα μου Άγιε, να γίνω κατοικητήριο του Αγίου Σου Πνεύματος και οίκος του Χριστού Σου. Οικοδόμησέ με, Συ ο οδηγός των πλανεμένων. Οδήγησέ με για να μην παρεκκλίνω στα αριστερά. Ποθώ από τα βάθη μου, Κύριε, να δω το Πρόσωπό Σου, Θεέ μου, οδήγησέ με, με το φως του Πρόσωπού Σου. Χάρισε σε μένα το δούλο Σου πλούσια δάκρυα και δώρισε στο πλάσμα Σου τη ζωτική δύναμη του Αγίου Σου Πνεύματος, για να μην ξεραθώ σαν τη συκιά, που Συ καταράστηκες. Ας γίνουν ποτό μου τα δάκρυά μου και τροφή η προσευχή μου. Μετάβαλε, Κύριε, το θρήνο μου σε χαρά και δέξου με στα αιώνια σκηνώματά Σου. Ας με προφθάσει η ελεημοσύνη Σου, Κύριε, και η ευσπλαχνία Σου ας με κατακαλύψει. Συγχώρεσε όλες τις αμαρτίες μου, γιατί Συ είσαι ο αληθινός Θεός που συγχωρείς αμαρτίες. Μην καταδεχτείς, Κύριε, να καταδικάσεις τα έργα των χειρών Σου, εξαιτίας των πολλών αμαρτιών μου, αλλά ανακάλεσε με, Κύριε, με τη Χάρη του Μονογενή Σου Υιού, του Σωτήρα μας. Σήκωσε με από κάτω που είμαι πεσμένος σαν το Λευΐ, τον τελώνη. Δώσε ζωή στο νεκρό από τις αμαρτίες, όπως ανέστησες τον γιό της χήρας, γιατί Συ μόνος είσαι η ανάσταση των νεκρών και σε Σένα πρέπει η δόξα στους αιώνες. Αμήν. Εκείνος που μετανοεί αληθινά για τα κακά που έπραξε, τείνει όχι μόνο ο ίδιος να κατηγορεί τον εαυτό του, αλλά και τις μομφές των άλλων να υπομένει με καρτερία. Γιατί μετάνοια είναι το να σηκώνει κανείς τους χλευασμούς των ανόητων, και να υπομένει με όλη τη δύναμη της ψυχής του, δοξάζοντας για όλα το Θεό. Ο Ησαΐας θρηνώντας για τους σκληρούς και αμετανόητους λέει: «Μήπως δεν μπορεί ο Κύριος να σας σώσει; Αλλά εξαιτίας των αμαρτιών σας απέστρεψε το πρόσωπό Του από σας, γιατί κανένας σας δεν λέει δίκαια πράγματα, ούτε είναι σωστή η κρίση σας» (Ησ. 59, 1-4). Και άλλος λέει: «Τί ωραίο πράγμα που είναι, όταν ελέγχεται κανείς» να φανερώνει μετάνοια! (Σοφ. Σειρ. 20, 2). Γιατί έτσι θα αποφύγει την εκούσια αμαρτία. Και πάλι: «Αμάρτησες: Μην προσθέσεις και άλλη αμαρτία. Για τις προηγούμενες παρακάλεσε το Θεό» (Σοφ. Σειρ. 21,1). Και προσθέτει «Απόφευγε την αμαρτία σαν να ‘ταν φίδι» (Σοφ. Σειρ. 21,2). «Γιατί ο συνετός, φοβούμενος την τιμωρία, αποφεύγει τους κακούς» (Παρ. 14,16). Και ο Ιώβ λέει: «Εάν έκρυψα την αμαρτία μου, το έκανα σκόπιμα. Γιατί ποτέ δεν ντράπηκα το μεγάλο πλήθος της πόλεως ώστε να μην ομολογήσω ενώπιον του το πταίσμα μου» (Ιώβ 31, 33-34). Και στις Πράξεις ο Πέτρος λέει στο πλήθος: «Μετανοήστε λοιπόν και επιστρέψτε, για να εξαλειφθούν οι αμαρτίες σας και να σας έρθουν ήμερες ανακούφισης» (Πράξ. 3, 19). Και εμείς, αγαπητοί, όπως είπα και πριν, ας μετανοήσουμε με ειλικρίνεια καρδιάς για τα κακά που πράξαμε και ας επιστρέψουμε στο Θεό λέγοντας: «Αμαρτήσαμε, ελέησέ μας. Παρανομήσαμε, συγχώρεσέ μας. Ήρθαμε σε σύγκρουση μαζί Σου, συμφιλιώσου μαζί μας. Σαν την Πόρνη καθάρισέ μας, Σαν τον Τελώνη δικαίωσέ μας. Ας έρθει το έλεος Σου σε μένα. Ας σταλάξουν μέσα μου οι σταγόνες της φιλανθρωπίας Σου και μην επιτρέψεις να πουληθώ εξαιτίας των αμαρτιών μου, ούτε να με κυριεύσει ο ύπνος και να υποστώ τον πικρό θάνατο της αμαρτίας. Αλλά εξαγόρασέ με από τον “πονηρό” που εξουσιάζει αυτή τη ζωή. Δος μου καιρό μετανοίας και τόπο απολογίας, γιατί δεν υπάρχει ειρήνη μέσα μου, εξαιτίας των αμαρτιών μου. Οι αμαρτίες μου ξεχείλισαν και κάλυψαν ακόμα και το κεφάλι μου, και σαν βαρύ φορτίο έπεσαν με μεγάλο βάρος επάνω μου. Εάν πραγματικά εξετάσεις με προσοχή τις αμαρτίες μας, Κύριε, Κύριε, ποιός θα μπορέσει να σταθεί μπροστά Σου; Αλλά σε Σένα βρίσκει κανείς άφεση των αμαρτιών. (Ψαλμ. 37. 4-5 & 129. 3-4)». Ας πιστέψουμε λοιπόν στο Θεό, εμείς που εξαιτίας των αμαρτιών μας έχουμε κυριευθεί από απόγνωση για τη ζωή μας. Ας επιστρέψουμε με όλη τη καρδιά μας στον Κύριο, το Θεό μας. Ας ζήσουμε ενάρετα όλες τις υπόλοιπες ημέρες της ζωής μας. Ας εργαστούμε για Εκείνον σωστά, σύμφωνα με το θέλημά Του, κι Εκείνος θα μας θεραπεύσει συγχωρώντας τα προηγούμενα παραπτώματά μας. Και έτσι θα έχουμε τη δύναμη να καταρρίψουμε τα έργα του διαβόλου, χωρίς να φοβηθούμε καθόλου την απειλή του (γιατί δεν έχουν δύναμη τα νεύρα του, όπως ακριβώς δεν έχουν καμιά δύναμη τα νευρά του νεκρού). Ας φοβηθούμε τον παντοδύναμο Κύριο. Ας φυλάξουμε τις εντολές Του, και κοντά Του, κάτω από το θέλημά Του, θα βρούμε τη ζωή. Εάν έτσι, με στεναγμούς και δάκρυα Τον ικετεύσουμε, θα πει και σε μας με το στόμα του προφήτη Ιεζε­κιήλ: «Ζω εγώ, λέει ο Κύριος· δεν θέλω το θάνατο του αμαρτωλού, μέχρι να επιστρέφει και να ζήσει» (Ιεζ. 18, 3, 23). Και πάλι, «Την ήμερα που θα επιστρέφει ο αμαρτωλός από όλες τις αμαρτίες του και θα ζήσει ενάρετα, θα σβήσω κι εγώ αμέσως και για πάντα τις αμαρτίες του» (Ιεζ. 33. 12-13). Γιατί ποθεί πάρα πολύ ο Κύριος τη σωτηρία μας. Είπε στους μαθητές Του: «Να τους λέτε: Μετανοείτε, γιατί πλησίασε η βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 3, 2). Γι’ αυτό λοιπόν εγκαταλείποντας στο Όρος ο Καλός Ποιμένας τα ενενήντα εννέα πρόβατα, τρέχει και αναζητεί εκείνο που έχει χαθεί, και αφού το βρει, το φορτώνεται στους ώμους Του χαρούμενος, και συγκαλεί τις ουράνιες Δυνάμεις, τους Αγγέλους, γεμάτος από χαρά και λέει: «Χαρείτε μαζί μου, γιατί βρήκα το πρόβατο που είχε χαθεί» (Λουκ. 15, 6). Και προσθέτει: «Σας βεβαιώνω, ότι τέτοια χαρά γίνεται στον ουρανό για έναν αμαρτωλό που μετανοεί, παρά για τους ενενήντα εννέα δίκαιους, οι οποίοι δεν έχουν ανάγκη από μετάνοια» (Λουκ. 15,7).

Σ’ Αυτόν πρέπει η δόξα στους αιώνες. Αμήν.

Αντιόχου Μοναχού

Όσο κι άν αμαρτήσει ο άνθρωπος...

Ο ΚΑΛΟΣ ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΧΑΡΙΣΕ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ 
ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Ὅπως γνωρίζουμε ὁ καλός μας Θεὸς μᾶς χάρισε τὸ Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, αὐτὸ τὸ Βαπτιστήριο, στὸ ὁποῖο πλένεται ὁ ἄνθρωπος ψυχικὰ καὶ γίνεται ὁλόλευκος, καινούργιος κατὰ Χριστὸν ἄνθρωπος.

Πόση εὐχαριστία πρέπει νὰ προσφέρουμε στὸ Θεὸ συνεχῶς, γι' αὐτὸ τὸ μεγάλο καλό, ποὺ μᾶς ἄφησε! Δηλαδὴ μᾶς ἄφησε τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνοιχτή, ὁσάκις θελήσουμε νὰ καθαρισθοῦμε, νὰ εἰσερχώμεθα ἄνετα. Ὅσο καὶ νὰ ἁμαρτήση ὁ ἄνθρωπος, ὅσο καὶ νὰ κυλισθῆ στὴν ἁμαρτία, ὅσο καὶ νὰ μαυρίση τὴν ψυχή του, μπορεῖ ἄνετα σὲ μία στιγμή, σὲ λίγη ὥρα, νὰ γίνη κατάλευκος σὰν τὸ περιστέρι καὶ σὰν τὸ χιόνι. Ὑπάρχει μεγαλύτερο μεγαλεῖο ἀπ’ αὐτὸ ἡ μεγαλύτερη εὐτυχία γιὰ τὸν ἄνθρωπο;

Συγχρόνως ὅμως συμβαίνει καὶ τὸ ἄλλο. Γίνεται μεγάλη χαρὰ «ἐν τῷ οὐρανῶ ἐπὶ ἐνὶ ἁμαρτωλῶ μετανοούντι» (Λούκ. 15, 7). Δὲν εἶναι μόνον, ὅτι ὁ ἁμαρτωλὸς σώζεται καὶ γίνεται εὐτυχισμένος, ἀλλὰ προκαλεῖ καὶ τοὺς ἀγγέλους, προκαλεῖ τὰ ἀγγελικὰ τάγματα νὰ πανηγυρίζουν, νὰ ἔχουν μεγάλη χαρά, νὰ δίνουν μεγάλη ἐπινίκια συναυλία ἐνώπιόν του Θεοῦ, διότι πληροφορήθηκαν τὴν μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου.

Οἱ ἄγγελοι εἶναι οἱ μεγάλοι μας ἀδελφοί, οἱ ὁποῖοι εἶναι στὸν οὐρανὸ καὶ προσεύχονται γιὰ ὅλους τους ἀνθρώπους. Ὅταν πληροφορηθοῦν λοιπὸν διὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι οἱ προσευχὲς τοὺς ἔφεραν ἕναν...

ἄνθρωπο στὴν Βασιλεία Του, ἡ χαρὰ τοὺς εἶναι ἀπέραντη, ἀπερίγραπτη. Ἡ μετάνοια λοιπὸν εἶναι ἡ θύρα, ἀπὸ τὴν ὁποία ὁσάκις ὁ ἄνθρωπος εἰσέλθη, θὰ βρῆ τὴν μεγάλη του σωτηρία....

...Ἔτσι μία ἥμερα ἦλθε ἕνα τέτοιο καραβοτσακισμένο πλάσμα· ἦλθε μία γυναίκα στὸ μυστήριο -ἐγὼ βέβαια τὴ λυπήθηκα τρομερὰ- καὶ μοῦ παρουσιάζει ἡ καημένη πενήντα ἐκτρώσεις! Βάλε τώρα τὸ γεγονὸς αὐτὸ νὰ τίθεται στὴν κρίσι τοῦ πνευματικοῦ· πενήντα φόνοι παιδιῶν! Φυσικὰ ἐφ' ὅσον ὁ Θεὸς τὴν ἔχει στὴν ζωὴ ἀκόμη, εἶναι ἐγγύησις τοῦ Θεοῦ ὅτι τὴν ἀνέχεται καὶ τὴν περιμένει, ὅποτε ποιὸς πνευματικὸς εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος θὰ τῆς φερθῆ κατ' ἄλλον τρόπον; Τὴν πῆρα βέβαια μὲ πολλὴ στοργή, μὲ πολλὴ ἀγάπη, προσπάθησα νὰ τὴν βολέψω καὶ τῆς ἔδωσα ἐκεῖνο τὸ φάρμακο ποὺ τῆς χρειαζότανε.

Σκεφθῆτε πόσα χρόνια περάσανε· τὴν βασάνιζε τὸ ἁμάρτημα αὐτὸ καὶ δὲν εἶχε τὴν τόλμη νὰ τὸ πῆ! Καὶ γύρισε πίσω μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας. Πόσο τρομερὴ εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ! Ἀλλὰ καὶ ἡ χαρὰ τῶν Ἀγγέλων! «Ἐπὶ ἐνὶ ἁμαρτωλῶ μετανοούντι μεγάλη χαρὰ γίνεται ἐν τῷ Οὐρανῶ» (Λούκ. 15, 7). Δὲν εἶναι μόνον τὸ ὅτι μετανοεῖ ὁ ἄνθρωπος καὶ κλαίει καὶ ὀδύρεται τὴν κατάντια του καὶ ὁ Θεὸς τὸν σώζει, ἀλλὰ καὶ ὅτι παραχρῆμα γίνεται καὶ στὸν Οὐρανὸ χαρά. Ὁλόκληρος ὁ οὐρανὸς πανηγυρίζει καὶ οἱ Ἄγγελοι ὑμνοῦν καὶ αἰνοῦν τὸν Θεὸ γιὰ τὴν σωτηρία μίας ἀθανάτου ψυχῆς!

«Μακάριοι ὧν ἀφέθησαν αἳ ἀνομίαι καὶ ὧν ἐπεκαλύφθησαν αἳ ἁμαρτίαι» (Ψάλμ. 31, 32)· δηλαδὴ εἶναι εὐτυχὴς ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀξιώθηκε νὰ συγχωρηθοῦν οἱ ἁμαρτίες του. Τί εὐχαριστία νὰ ἀποδώση κανεὶς στὸν Θεό!...

Μὲ τὴν μετάνοια καὶ ἐξομολόγηση, δὲν ὑπάρχουν τώρα, ἔχουν σβήσει, δὲν ζητοῦνται αὐτὰ πλέον, βγῆκαν ἀπὸ τὰ κατάστιχα τῶν δαιμόνων ἀμέσως, πάραυτα! Εἶναι διαταγὴ τοῦ Θεοῦ! Μὲ τὸ κάθε ἁμάρτημα ποὺ καταθέτεις, πατάει τὸ κουμπάκι τοῦ «κομπιοῦτερ», τάκ, ἄφεσις! Τάκ, ἄφεσις! Ἄφεσις! Μὲ ἄθροισμα ἀπὸ κάτω «μηδέν». Λευκὸ μητρῶο! Ὕστερα, εἶναι νὰ μὴν προσκυνὴς αὐτὸν τὸν Θεό, νὰ μὴν πέσης κάτω καὶ νὰ κλαῖς ἀπὸ ἀγάπη καὶ ἔρωτα καὶ πόθον Θεοῦ!

Γι' αὐτό, παιδιά μου, ἀπὸ τὸ σκότος ποὺ εἴμεθα τῆς ἁμαρτίας, πρέπει νὰ περάσουμε στὸ φῶς τῆς μετανοίας καὶ τῆς ἐλπίδος. Κι ὅταν ἔτσι, τότε ἐλπίζουμε, δοξάζουμε καὶ τιμοῦμε τὸν Θεὸ τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ ἐλέους. Ἂς εὐχηθοῦμε ἐν μετάνοια, ἐν ἐξομολογήσει, ἐν ἀγάπη καὶ ἐν ἐλπίδι Θεοῦ νὰ προχωρήσουμε ἑνωμένοι χέρι μὲ χέρι, γιὰ νὰ φθάσουμε στὴν σωτηρία μας.

Αὐτὴ ἡ μικρή, ἡ ἐλάχιστη προσφορὰ ποὺ πήρατε, εὔχομαι νὰ γίνη στὴν ψυχὴ σᾶς ἑκατονταπλάσια, νὰ μείνη βαθειὰ ριζωμένη μέσα σας, νὰ χαράξετε ἕνα καλύτερο πνευματικὸ δρόμο καὶ ἡ μετάνοια νὰ σᾶς συνοδεύη σὲ κάθε στιγμή. Ἀγωνισθῆτε, ὅσο μπορεῖτε, νὰ κρατᾶτε ἁγνότητα ψυχῆς καὶ σώματος, γιατί ἡ ἁγνεία ἔχει μεγάλη παρρησία στὸν Θεό.

Εὔχομαι ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νὰ μᾶς ἐπισκιάζη ὅλους καὶ νὰ μᾶς διατηρῆ ἐν Χριστῷ. Ἀμήν.

Γέρων Ἐφραὶμ ο Φιλοθείτης.

Μετάνοια σημαίνει...

ΑΝΑΝΕΩΣΙΣ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ...


«ἀνανέσωσις τοῦ βαπτίσματος, συμφωνία μὲ τὸν Θεὸ γιὰ μία νέα ζωή, μόνιμος ἀποκλεισμὸς κάθε σωματικῆς παρηγοριᾶς, σκέψις αὐτοκατακρίσεως, ἀμεριμνησία γιὰ ὅλα τὰ ἄλλα καὶ μέριμνα γιὰ τὴ σωτηρία μας, θυγατέρα τῆς ἐλπίδος καὶ ἀποκήρυξις τῆς ἀπελπισίας, συμφιλίωσις μὲ τὸν Κύριον μὲ ἔργα ἀρετῆς, καθαρισμὸς τῆς συνειδήσεως, θεληματικὴ ταλαιπωρία τῆς κοιλίας (μὲ νηστεία) καὶ κτύπημα τῆς ψυχῆς μὲ ὑπερβολικὴ συναίσθησι... μετανοῶν σημαίνει ἀγοραστὴς τῆς ταπεινώσεως, κατάδικος ἀπηλλαγμένος ἀπὸ αἰσχύνη, ἐπινοητὴς τιμωριῶν τοῦ ἑαυτοῦ...»
Κλίμαξ, ο.π., σ. 118-119.


Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀντωνίου Στιβακτάκη, «Γέροντας Ἀβιμέλεχ ὁ Ἁγιορείτης»


Πέντε δρόμοι μετανοίας.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ 

5 ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ



Μας λέγει:
Πρώτος δρόμος μετανοίας είναι ν' αυτοκαταδικάζεσαι για τις αμαρτίες σου. Ο Κύριος εκτιμά ιδιαίτερα αυτή σου την πράξη. Αυτός που μόνος του καταδίκασε τ' αμαρτήματά του πολύ δύσκολα θα τα επαναλάβει. Η έγκαιρη εξέγερση της συνειδήσεως σου διά της αυτοκατηγορίας δεν θα έχει κατήγορο στο ουράνιο κριτήριο.
Δεύτερος αξιόλογος δρόμος μετανοίας είναι να μη βαστάς κακία για κανένα, ακόμα και γι' αυτούς τους εχθρούς σου. Να συγκρατείς πάντοτε την οργή σου, να συγχωρείς τ' αμαρτήματα των άλλων, γιατί έτσι θα εξαλείψει και τα δικά σου ο Κύριος. Είναι αυτό ένα αποτελεσματικό καθαρτικό, αφού μας το υπέδειξε ο ίδιος ο Κύριος λέγοντας: Αν συγχωρέσετε τους χρεώστες σας, τότε θα σας συγχωρήσει σίγουρα και ο ουράνιος πατέρας μας (Ματθ. 6. I).
Τρίτος ασφαλής δρόμος μετανοίας είναι η ορθή, θερμή και εκ βαθέων καρδιακή προσευχή. Μη λησμονάμε την ευαγγελική χήρα που επέμενε στο αίτημα της στον δύστροπο δικαστή και τελικά έλαβε το ποθούμενο (Λουκ. 18, 1-8). Αν εκείνη έλαβε για την επιμονή της από τον αδιάντροπο δικαστή, πόσο μάλλον εμείς που έχουμε ουράνιο πατέρα ήμερο, φιλικό και φιλάνθρωπο και οπωσδήποτε θα μας δωρίσει τα προς τη σωτηρία μας αιτήματα.
Τέταρτος σίγουρος δρόμος μετανοίας είναι της ελεημοσύνης, που η δύναμή της είναι ανέκφραστα μεγάλη. Ο προφήτης Δανιήλ είπε στον βασιλέα Ναβουχοδονόσορα να ξεπλύνει τις πολλές αμαρτίες του μ' ελεημοσύνη και τ' ανομήματά του με το να ευσπλαγχνισθεί τους φτωχούς. Η αγάπη είναι ικανή να εξαλείψει αμαρτήματα. Ο μετανοημένος παραβάτης με τη φιλανθρωπία επανορθώνει τα πάντα με τον αγώνα του και τη χάρη του Θεού.
Πέμπτος δρόμος σταθερός ο συνδυασμός πηγαίας μετριοφροσύνης κι εγκάρδιας ταπεινοφροσύνης. Μάρτυρας προς τούτο ο τελώνης της ευαγγελικής παραβολής. Η γνήσια ταπεινοφροσύνη του αποτίναξε όλο το βαρύ φορτίο των αμαρτημάτων του.
Καταλήγει λοιπόν, αγαπητοί μου αδελφοί, ο ιερός Χρυσόστομος: Να καταδικάζουμε τις αμαρτίες μας, να συγχωρούμε τις αμαρτίες των αδελφών μας, να 'χουμε κερδοφόρα προσευχή, καρπούς ελεημοσύνης και ταπεινοφροσύνης, δίχως να καθυστερούμε, δίχως να χάνουμε ούτε μία μέρα και ώρα βαδίζοντας τους πέντε αυτούς σωτήριους δρόμους καθημερινά.

(Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, «Χριστός χριστιανούς χαρά χαρίζει», εκδ. Τήνος)


Μετάνοια κι εξομολόγηση.

ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ


Συμβαίνει, αγαπητοί μου, λέγει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, συχνά ο άνθρωπος στον κόσμο να φοβάται πολύ. Φοβάται μη αρρωστήσει, μη πάθει κάτι άσχημο, μη του κάνουν κακό, μη δεν επιτύχει, μη δεν προοδεύσει, μη εκτεθεί, μη δεν τιμηθεί, μη δεν αναγνωρισθεί. Για τη σωτηρία της αθάνατης ψυχής του δεν πολυνοιάζεται, δεν φοβάται, δεν αγωνιά, μόνο ελπίζει στον Πολυεύσπλαχνο Θεό, αν βέβαια πάλι νοιάζεται και ενδιαφέρεται. Δεν αγαπά πολύ τη σωτηρία του φαίνεται σήμερα ο άνθρωπος. Γιατί άραγε; Τί είναι αυτό που τον κάνει ν' αμαρτάνει εύκολα και να μετανοεί δύσκολα; Είναι τόσο δύσκολο ν' αλλάξει ο άνθρωπος; Είναι υποτιμητικό να ζητήσει συγχώρεση; Είναι αναξιοπρεπές να ταπεινωθεί; Τον ομιλητή παρακαλώ καλείσθε ν' ακούσετε ως αδελφό σας, ως συναγωνιστή και όχι σαν αυστηρό δάσκαλο. Θα προσπαθήσει ν' απαντήσει στα βασικά και καίρια παραπάνω ερωτήματα. Θα χρησιμοποιήσει προς τούτο την απαράμιλλη Αγία Γραφή, τη θεοκίνητη Πατρολογία και τον μυροβόλο Συναξαριστή.
     
Το κήρυγμα της Εκκλησίας είναι, θα πρέπει πάντα να είναι, περί μετανοίας. Αυτό ήταν το κήρυγμα όλων των προφητών της Π. Διαθήκης έως του Τιμίου Προδρόμου, αυτό ήταν και του Χριστού. Η 
μετάνοια δημιουργεί το κατανυκτικό κλίμα της ελεύσεως της βασιλείας του Θεού, της θεωρίας του Θεού, της συναντήσεως με Αυτόν. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ο Αγιορείτης, ο διαπρύσιος κήρυκας της χάριτος και του φωτός, λέγει χαρακτηριστικά πως η αληθινή μετάνοια είναι αρχή, μέση και τέλος της εν Χριστώ πνευματικής ζωής. Όλοι μα όλοι έχουμε ανάγκη μετανοίας, γιατί ουδείς αναμάρτητος. Η πνευματική ζωή αρχίζει οπωσδήποτε με τη μετάνοια. Το έργο της δεν παύει ποτέ. Ο Μ. Βασίλειος λέγει πως όλος ο ανθρώπινος βίος είναι προς μετάνοια. Ο ατελής άνθρωπος θέλει συνεχή αγώνα για να πλησιάσει τον Παντέλειο Θεό. Ατέλεστος η τελειότητα θα πει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Δεν υπάρχουν νιρβάνα στην Ορθοδοξία, όπου παύεις τον αγώνα και επαναπαύεσαι μακάρια. Ο αγώνας είναι έως του τάφου, ασταμάτητος, αδιάκοπος.
    
Ο μεγάλος δογματικός πατήρ της Εκκλησίας μας άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει πως μετάνοια σημαίνει επάνοδο από το παρά φύση στο κατά φύση και όδευση προς το υπέρ φύση. Είναι πορεία από το κατ' εικόνα στο καθ' ομοίωση.
  
   Ο Αδάμ πλάσθηκε από τον Πανάγαθο Θεό κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσή Του. Το κατ' εικόνα του δόθηκε αμέσως. Το καθ' ομοίωση θάπρεπε όμως να το καλλιεργήσει ελεύθερα και φιλότιμα ο ίδιος με τη συνεργία βέβαια της Θείας Χάριτος. Η κατάκτηση του καθ' ομοίωση αποτελεί τον αγιασμό, τη χαρίτωση, την τελείωση, τη θέωση. Ο Αδάμ πριν την πτώση είχε την άνεση να συνομιλεί με τον Θεό συνέχεια. Είχε καθαρότητα, φωτεινότητα, απλότητα, ταπεινότητα. Μετά την πτώση διαταράχθηκε αυτή η σχέση η ωραία. Σκοτείνιασε ο νους του, θόλωσε, αμαυρώθηκε. Ο ακάθαρτος νους δεν μπορεί να είναι δεκτικός της θείας Χάριτος.
    
Η αμαρτία αποτελεί παρά φύση κίνηση, που δεν επιφέρει απλά στον Αδάμ τη στέρηση της κοινωνίας του με τον Θεό, αλλά δεν μπορεί τώρα πλέον η θεία ενέργεια νάναι καθαρτική, φωτιστική και θεοπτική. Ο παρασυρμός του Αδάμ από την Εύα και της Εύας από τον δαίμονα επέφερε τη στέρηση της θείας Χάριτος. Πώς θα επανέλθουν στο πρωτόκτιστο κάλλος; Μόνο διά της μετανοίας. Η μετάνοια η αληθινή είναι δυνατή να θεραπεύσει, να καθαρίσει, να επαναφέρει στην προπτωτική κατάσταση. Η θεόσδοτη και θεοδώρητη μετάνοια είναι ικανή να ξεσκοτεινιάσει τον νου, να καθαρίσει την καρδιά και την πνευματική όραση. Ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος τονίζει πως η μετάνοια δύναται να επαναφέρει τον μετανοούντα σε μεγαλύτερη καθαρότητα και από την πριν της αμαρτίας κατάσταση.

Κατά τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο ο Αδάμ με το να υπακούσει στον δαίμονα, αποδυναμώθηκε αλλά δεν καταστράφηκε τελείως. Κέντρο του τώρα γίνεται ο εαυτός του κι όχι ο Θεός του. Η βάση της αμαρτίας κατά τον μακαριστό Γέροντα Ιουστίνο Πόποβιτς είναι να γίνουμε θεοί δίχως Θεό, μόνοι μας. Η αυτοθέωση αυτή είναι αντίθεη, αντίχριστη, δαιμονιώδης. Πουλήθηκε στον δαίμονα ο Αδάμ, κάνοντας κακή χρήση της ελευθερίας του, και ο δαίμονας τώρα τον κάνει ότι θέλει. Τάχασε ο Θεός με τον άνθρωπο, λέγει κάπου ο Μ. Αθανάσιος, δεν περίμενε ότι θα βγούμε τόσο σκάρτοι. Ο άγιος Μακάριος συνεχίζει: Τη μέρα που ο Αδάμ έπεσε, ήλθε ο Θεός στον Παράδεισο και έκλαψε για το κατάντημά του. Προτίμησε το κακό αντί του αγαθού, τη ντροπή από τη δόξα, το σκοτάδι από το φως. Ο Αδάμ παρέσυρε όλο το ανθρώπινο γένος στην κακία.
     
Η συνάντηση της ψυχής με την αμαρτία γεννά τα πάθη. Η τροπή αυτή δεν έχει επιβληθεί, είναι εντελώς εκούσια, αποτέλεσμα της πλήρους ελευθερίας. Η κακία είναι ξένη στη φύση της ψυχής. Η αμαρτία διάβρωσε την ψυχή, την αποδυνάμωσε. Η συνήθεια της αμαρτίας είναι ως πορνεία με τον δαίμονα κατά τον έξοχο όσιο Μακάριο. Τα πάθη κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά είναι δαιμονοκίνητα. Η παραμονή της αμαρτίας τυφλώνει την ψυχή, τη σκοτεινιάζει, την αρρωσταίνει, την τραυματίζει, τη θανατώνει. Στην κατάσταση αυτή εμπαίζεται από τους μισάνθρωπους δαίμονες. Ο αμαρτωλός, κατά τον άγιο Γρηγό­ριο τον Παλαμά, είναι κατά ένα τρόπο δαιμονισμένος. Η ψυχή δεν ταυτίζεται με την αμαρτία και ποτέ δεν γίνεται ένα με αυτή. Η παράβαση του Αδάμ έδωσε δικαίωμα στον δαίμονα να κτυπήσει και να σκοτίσει το νου του ανθρώπου, που είναι το βασιλικό μέρος της ψυχής, ο ηγεμόνας νους που ορά τον Θεό κατά τους αγίους πατέρες.
    
Έτσι ο ηγεμόνας νους γίνεται δούλος της αμαρτίας. Τον κυριεύουν τότε άτοποι, ακάθαρτοι, πονηροί λογισμοί. Ασχολείται μόνο με τα κοσμικά, τα γήινα, τα φθαρτά. Λησμονά να προσεύχεται. Δεν αισθάνεται την ανάγκη. Ενίοτε τον ελέγχει η μνήμη ή η παρου­σία του Θεού τον αμαρτωλό άνθρωπο. Σκανδαλίζεται με την Εκκλησία, αγαπά πιο πολύ τον κόσμο. Τον αιχμαλωτίζει το κακό. Τότε νομίζει πως ζει. Κυκλοφορεί νεκρός, νεκρός ψυχικά.
    
Το κακό είναι ηθελημένο, επιλεγμένο και πραγματούμενο εκούσια από τον άνθρωπο. Η βούληση του ανθρώπου είναι κύρια υπεύθυνη για κάθε αμαρτία. Αναίτιος του κακού η θεία αυτοαγαθότητα λέγει ο Μ. Βασίλειος. Κανένα κακό έξω από την προαίρεση του ανθρώπου δεν υπάρχει, λέγει ο αββάς Ισαάκ. Ο Αδάμ είναι ο κύριος υπεύθυνος για την παράβαση ως αυτεξούσιος και τέλεια ελεύθερος. Η πτώση μόλυνε τον Αδάμ. Ο Χριστός λέγει ν' αρνηθούμε το θέλημά μας, να το υποτάξουμε, να το νεκρώσουμε και έτσι αυξάνουμε στην αρετή.
     
Η αμαρτία είναι παράλογη, αφύσικη, αντίθεη και δημιουργεί αποσύνθεση της ανθρώπινης προσωπικότητος και αποσύνδεση από τον Θεό. Η αμαρτία είναι θα λέγαμε η λογική του δαίμονα, που είναι ιδιαίτερα ύποπτος, ύπουλος, πονηρός, πανούργος, τεχνίτης, πλάνος, ευφυής, έμπειρος και μεγάλος απατεώνας. Με την πτώση του ο Αδάμ παρέλαβε τη φθαρτότητα και τη θνητότητα.
    
Η Ενανθρώπηση του Χριστού θέωσε την ανθρώπινη φύση. Με τον Σταυρό και την Ανάσταση νίκησε τον θάνατο. Τ' άγια Μυστήρια και ιδιαίτερα η θεία Ευχαριστία μας αθανατίζει. Από τα παραπάνω νομίζουμε πως διαφάνηκε πως η μετάνοια δεν είναι απόφαση στιγμής, προσωρινή αλλαγή δοκιμαστική, ψυχολογική ανανέωση, απλή νομική πράξη, ηθικιστική διόρθωση και επιπόλαιο πείραμα, αλλά πράξη γενναία ζωής, ακολούθηση ορθού βίου, ήθους και ύφους, εκκλησιολογικής, υγιούς, γνήσιας, ανόθευτης, ιερής και ωραίας νοηματισμένης βιοτής. Η αποτυχία του Αδάμ είναι διδακτική. Η ακραιφνής οδός της μετανοίας στηρίζεται στ' απαραίτητα στάδια: κάθαρσης, φωτισμού και θέωσης.
     
Μετάνοια αληθινή σημαίνει όχι απλά απομάκρυνση της αμαρτίας αλλά μίσος της αμαρτίας και τρυφερή αγάπηση των ένθεων αρετών. Μόνος ο άνθρωπος είναι αδύναμος να το καταφέρει. Έτσι συνδράμει ουσιαστικά ο ίδιος ο Χριστός, ο Θεάνθρωπος. Όσο αγαπάμε τον Χριστό τόσο βοηθούμεθα να μισούμε την αμαρτία. Η σύνδεση του ανθρώπου με τον Χριστό δημιουργεί προσωπική αναγέννηση, απαλλαγή από τη ρίζα του κάκου, την εωσφορική υπερηφάνεια, και στολισμό της ψυχής από την υψοποιό ταπείνωση. Ο μετανοημένος πιστεύει, αγαπά και ελπίζει.
     
Η μετάνοια είναι βασική και μεγάλη αρετή, πάνω στην οποία οικοδομείται η πνευματική ζωή του πιστού. Ο μετανοημένος μόνο μπορεί να επικοινωνεί με τον Θεό. Πρόκειται για μεγάλο δώρο του Θεού στον άνθρωπο. Του Θεού που δεν παύει ποτέ ν' αγαπά, να εμπνέει, να μη ξεσυνερίζεται τον αγνώμονα αμαρτωλό. Είναι μια τρανή ακόμη απόδειξη της άφατης και φιλόστοργης φιλανθρωπίας του Παναγάθου Θεού Πατέρα και Πλάστη. Δεν απομένει από το ν' αποδεχθεί αυτόβουλα την πρόκληση και πρόσκληση προς απόλαυση των πολλών αγαθών της μετάνοιας. Η αντίδραση, η αντίθεση και η απόδραση του ανθρώπου από το ευγενές αυτό προσκλητήριο τον καταταλαιπωρεί.
     
Καρποί άξιοι της μετανοίας κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά είναι η εξομολόγηση, η ελεημοσύνη, η δικαιοσύνη, η αγάπη, η ταπείνωση. Οι αρετές αποτελούν αναμφισβήτητα σημαντικό έργο της εν Χριστώ ζωής και συνδράμουν στη σωτηρία του ανθρώπου. Δίχως μετάνοια κανείς δεν μπορεί να σωθεί. Ο καταπληκτικός όσιος Ιωάννης της Κλίμακος λέγει πως αρχή μετάνοιας είναι η αποχή του κακού και η αρχή της μετάνοιας είναι αρχή της σωτηρίας μας. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς πάλι λέγει πως η μετάνοια αρχίζει με την αυτομεμψία, την εξομολόγηση, την απομάκρυνση από τις κακίες. Δεν μπορεί ποτέ κανείς, λέγει, να προχωρήσει και προοδεύσει πνευματικά στα υψηλά και τέλεια αν δεν αγγίξει την αρχή των αρετών. τη μετάνοια.
     
Μετά τη Σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού και το Θείο βάπτισμα ο πιστός είναι υπεύθυνος ο ίδιος αν θ' ακολουθήσει τον Χριστό ή τον δαίμονα. Ο Αδάμ προσκλήθηκε και παρακλήθηκε από τον Θεό επίμονα να μετανοήσει και να παραμείνει οικήτορας του έξοχου κήπου της Εδέμ. Δεν θέλησε όμως να πει το «ήμαρτον» καθόλου, λέγει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος. Ο ειλικρινά μετανοών παρουσιάζει λοιπόν διάθεση και στάση εντελώς αντίθετη από αυτή του αμετανόητου και τελικά δυστυχισμένου Αδάμ. Ο μετανοών θα πρέπει να πιστεύει στον Θεό, να έχει φόβο Θεού, ν' απαρνηθεί ότι τον χωρίζει από τον Θεό εκούσια και να λυπηθεί για την πρότερη κατάσταση που λύπησε και τον Θεό. Λυπάται λοιπόν ο μετανοημένος ειλικρινά. Δεν άγχεται, δεν φοβάται, δεν είναι τρομοκρατημένος, θυμωμένος με τον εαυτό του, δεν είναι ταραγμένος, δεν έχει ενοχές, δεν τον κυνηγούν Ερινύες. Αν είναι έτσι δεν είναι σωστή η μετάνοιά του. Παρουσιάζεται να είναι θιγμένος ο εγωισμός του, να έχει εκτεθεί, ρεζιλευθεί και ντροπιασθεί ανεπανόρθωτα. Δεν αισθάνεται διόλου έτσι ο πραγματικά μετανοημέ­νος.
    
Η μετάνοια είναι βάπτισμα μετά το βάπτισμα, χάρη μετά τη χάρη. Η μετάνοια συνυφαίνεται με την εξομολόγηση και απαλλάσσεται ο εξομολογούμενος από το βάρος το κουραστικό των αμαρτιών. Η εμμονή στη μετάνοια θερμαίνει την πίστη και αυξάνει την ταπείνωση, κατά τον άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο. Τότε, λέγει, αληθινά ευτυχούμε γινόμενοι θεοχαρίτωτοι, αγιοπνευματικοί. Είμασθε με τον Θεό, όπως ήταν ο Αδάμ στον παράδεισο της τρυφής, προγευόμαστε την ανεκλάλητη χαρά της βασιλείας των ουρανών, διατηρώντας γνήσιο ταπεινό φρόνημα, κατάνυξη, κατά Θεόν πένθος, καρδία καθαρή, πράττοντας πρόθυμα έργα μετανοίας, ευάρεστα στον Θεό.
     
Είπαμε πως η μετάνοια είναι διαρκής. Ο άγιος Συμεών μάλιστα λέγει πως και αν χίλια χρόνια ζήσουμε στη γη, ποτέ δεν θα μπορέσουμε τέλεια να κατανοήσουμε τη μετάνοια, αλλά καθημερινά να βάζουμε αρχή σε αυτή και ν' αγωνιζόμεθα. Ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος τη θεωρεί αναβαπτισμό, νέα συνθήκη με τον Θεό, ενδυνάμωση κατά της απελπισίας, λογισμός αυτοκριτικής και αυτοκατάκρισης, εμπιστοσύνη στον Θεό και απόλυτη ελπίδα, συνδιαλλαγή και αγαθοεργία, καθαρή συνείδηση, υπομονή στις θλίψεις, αντοχή στη νηστεία, νέκρωση του παλαιού εαυτού. Η μετάνοια κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά δεν εξαντλείται στο μίσος της αμαρτίας αλλά και στην αγάπη της αρετής.
    
Πώς θα μετανοήσει κανείς; Πώς θ' αρχίσει; Χρειάζεται να ξαποστάσει κατ' αρχάς, να ξελαχανιάσει από το καθημερινό τρεχαλητό, το κυνηγητό της ηδονής, να στραφεί προς τα μέσα του, να κινηθεί από τη συνεχή ετεροπαρατήρηση στην αυτοπαρατήρηση, από το κουτσομπολιό των πάντων στη συνομιλία με τον άγνωστο εαυτό του. Να σκύψει λίγο μέσα του, να σκάψει εντός του, να δει τις δυνάμεις, τις δυνατότητες, τα όρια, τις αντοχές, τα δοθέντα τάλαντα. Χρειάζεται περισυλλογή, αυστηρός αυτοέλεγχος, επιείκεια και κατανόηση των άλλων. Να βρούμε τα ποσοστά της προσωπικής μας ευθύνης. Να μη τα ρίχνουμε εύκολα και γρήγορα πάντα μόνο στους άλλους. Απλά και ειλικρινά, τίμια και δίκαια πρέπει και αξίζει να οδηγηθεί ο εαυτός μας, που συνηθίζει να ξεγλυστράει σαν χέλι, να παραδεχθεί την αμαρτωλότητά του. Να θελήσει γενναία, ηρωικά και παλληκαρίσια ν' αναχωρήσει ανεπίστροφα από την αμαρτία. Να μη επωάζει πια μνήμες και φιλεπίστροφους λογισμούς στα πρότερα, τ' άχαρα, τ' αμαρτωλά, τ' ανέντιμα της προηγούμενης ζωής.
    
Όλ' αυτά φυσικά γίνονται ελεύθερα και αυτοπροαίρετα και δεν υπάρχει κανένα νόημα σε κανενός είδους εξαναγκασμό. Ποτέ δεν επιτρέπεται να εκβιάσουμε κάποιον να εξομολογηθεί. Η εξομολόγηση εμπνέεται και είναι ιερό μυστήριο και πράξη ελευθερίας. Προηγείται της μετάνοιας η επίγνωση της αμαρτίας, η συνειδητοποίηση της αμαρτωλότητος. Ακο­λουθεί η λύπη για την αμαρτία. Έπεται η εξομολόγηση, με καρδιά συντετριμμένη και πνεύμα τεταπεινωμένο, δέηση για συγχώρεση και άφεση και απόφαση υποσχετική για μόνιμη αποχή από το κακό. Ελεύθερα και αυτόβουλα επιλέγει ο αμαρτωλός τη μετάνοια και πλουτίζει από τ' αγαθά της ειρήνης. Πάντα ιδιαίτερα με προβληματίζει ο λόγος ενός σύγχρονου, σοφού κι ενάρετου Αγιορείτου: Πολλοί εξομολογούνται, λίγοι μετανοούν!
    
Η μετάνοια έχει οπωσδήποτε καθαρά προσωπικό χαρακτήρα. Ο καθένας μετανοεί για τον εαυτό του. Στην εξομολόγηση ο εξομολογούμενος καταθέτει την προσωπική του ευθύνη. Δεν αναλύει πόσο κακοί είναι οι άλλοι που δεν τον καταλαβαίνουν και πόσο άστατος ο κόσμος που τον κουράζει. Η μετάνοια δεν έχει σχέση με την επιφάνεια αλλά με το βάθος. Δεν στηρίζεται τόσο στα λόγια αλλά στις πράξεις. Η ευσέβειά μας, λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, δεν μένει στα λόγια αλλά στα πράγματα. Η μετάνοια ελευθερώνει και δεν υποδουλώνει τον άνθρωπο. Όσο ο πιστός βαθαίνει στη μετάνοια τόσο περισσότερο αισθάνεται την αγάπη του Θεού και βιώνει την ελευθερία.
     
Μετανοεί ο χριστιανός γιατί ελπίζει ότι θα λάβει από τον Θεό τη συγχώρηση κι έτσι είναι στην πραγματικότητα. Παραδεχόμενος ειλικρινά την αμαρτωλότητά του ο άνθρωπος αναγνωρίζει και ομολογεί την αδυναμία του. Η γνώση της αδυναμίας είναι δύναμη. Η παραδοχή της ήττας είναι νίκη. Η δίχως δικαιολογίες συναίσθηση της παραβατικότητος, ανυπακοής και καταχρήσεως της ελευθερίας οδηγεί στη μετάνοια. Η έξοδος του Αδάμ από τον παράδεισο επήλθε λόγω της αμετανοησίας του. Φθάνουν μάλιστα οι άγιοι πατέρες να λέγουν ότι ο Αδάμ έχασε τον παράδεισο όχι λόγω της συγκεκριμένης αμαρτίας του αλλά λόγω των δικαιολογιών του. Αν απροφάσιστα και ντόμπρα παραδεχόταν το σφάλμα του θα τον συγχωρούσε ο Θεός και θα παρέμενε στον παράδεισο. Έτσι φθάνει ο μακαριστός Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης να λέγει τον φοβερό λόγο: Όποιος συνέχεια δικαιολογείται έχει Γέροντά του τον δαίμονα!
    
Ελπίζοντας στην αγάπη του Θεού ο πιστός και πιστεύοντας στη συγχώρεση αναγνωρίζει ότι ο Παντοδύναμος Θεός μπορεί να τον ελεήσει και να τον δε­χθεί ως τον άσωτο της παραβολής. Η μετάνοια όμως θα πρέπει να υπάρξει σε αυτή τη ζωή. «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας». Η αναβλητικότητα είναι ένα από τα πιο πονηρά παιχνίδια του δαίμονα. Ο Γέροντας Τύχων ο Ρώσος, ο Αγιορείτης, έλεγε πολύ χαριτωμένα: Η κόλαση είναι καλά στρωμένη από «θα»! Κατοικείται από ανθρώπους καλών προθέσεων και ωραίων, μακρυνών σχεδίων. Η μετάνοια επαναφέρει, επανορθώνει, ανορθώνει. Αν επιτρέπεται, όλα επιτρέπονται εκτός από την απελπισία. Ο δαίμονας επισταμένως εργάζεται να μας οδηγήσει στην απόγνωση. Αφού συνέχεια πέφτουμε στα ίδια και τα ίδια, ποιος ο λόγος να συνεχίσουμε ν' αγωνιζόμαστε; Ο θεοφόρος άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέει: Η αμαρτία μαυρίζει, η μετάνοια ασπρίζει. Καμιά αμαρτία δεν είναι μεγαλύτερη της αγάπης του Θεού. Όλα συγχωρούνται αρκεί ο άνθρωπος έγκαιρα και έγκυρα να μετανοήσει. Ο μετανοών αμαρτωλός είναι πάντοτε συμπαθής, ο αμετανόητος πεισματάρης και θεληματάρης απομακρύνει τη θεία χάρη και βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
     
Οι νηπτικοί πατέρες συνδυάζουν πάντοτε με τη μετάνοια την κατάνυξη, την οποία θεωρούν απαραίτητη όσο τ' οξυγόνο. Ο άγιος Συμεών συνδυάζει την κατάνυξη με τα θερμά δάκρυα και την αγαθοεργία, διά των οποίων καθαίρεται ο άνθρωπος. Η κατανυκτική προσευχή έχει δάκρυα, αυτά όμως είναι άκοπα, θερμά και γλυκά. Δεν είναι αποτέλεσμα συναισθηματικών καταστάσεων και νοσηρών φαντασιών ενός στραπατσαρισμένου εγωισμού και μιας κακομοίρικης ψευδοαμαρτωλότητος και νόθας μηδαμινότητος. Όσο ο άνθρωπος αμαρτάνει σκληραίνει, πωρώνεται, δεν δακρύζει εύκολα. Όσο ο άνθρωπος μετανοεί, χύνει δάκρυα, σπάει ο πάγος, φανερώνεται η επίσκεψη της θείας χάριτος. Τέλος, δακρύζει ενθυμούμενος την αγάπη του Θεού, τις πρεσβείες των αγίων, ιδιαίτερα της Θεοτόκου. Τα δάκρυα της χάριτος καμιά σχέση δεν έχουν με τα φυσικά δάκρυα λέγει ο πάντοτε ευκατάνυκτος όσιος Εφραίμ ο Σύρος. Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέγει η σκληροκαρδία θα μαλαχθεί με δάκρυα, η καρδιά θα ταπεινωθεί με δάκρυα, η ένωση με τον Θεό θα γίνει με δάκρυα, η γνώση του Θεού είναι αδύνατον να επιτευχθεί δίχως δάκρυα.
    
Ο πρώτος Αδάμ, κατά τον αββά Δωρόθεο, απογύμνωσε τον άνθρωπο από τις πνευματικές δυνατότητες της «κατ' εικόνα» Θεού υπάρξεώς του, γιατί επέλεξε την υπερηφάνεια και όχι τη μετάνοια. Ο τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός Χριστός, ο δεύτερος Αδάμ, κάλυψε τη γύμνωσή του, τούδωσε τη δύναμη ν' ανθίσταται στην αμαρτία και ν' αγαπά την αρετή. Η μετάνοια συνδράμει σημαντικά να γνωρίσουμε τον πραγματικό εαυτό μας με την όλη νηπτική εργασία και όχι να θεωρούμε, να νομίζουμε ή να φανταζόμαστε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε στην πραγματικότητα. Η βίωση της μετάνοιας διασφαλίζει την αυθεντικότητα των αρετών του ανθρώπου, τις οποίες αρμολογεί, συνέχει και συντηρεί η πάντα απαραίτητη, γνήσια ταπείνωση.
    
Οι κατά το μυστήριο της εξομολογήσεως κανόνες - επιτίμια, όταν τίθενται από τον πνευματικό, δεν έχουν ποτέ τον νομικό χαρακτήρα, εκδικήσεως του παραβάτη, τιμωρίας του αμαρτωλού, εξιλεώσεώς του προς ικανοποίηση του προσβληθέντος Θεού, όπως θεωρούν οι Λατίνοι. Τα επιτίμια είναι φάρμακα προς θεραπεία. Χρειάζεται μεγάλη διάκριση, γνώση, σοφία, τέχνη, προσοχή, προσευχή. Χρειάζεται ανάλογα η αυστηρότητα ή η επιείκεια και η κατάλληλη οικονομία. Όχι πάντα αυστηρότητα, όχι πάντα οικονομία. Ο κύριος θεραπευτής είναι ο Χριστός. Ο ιερεύς είναι διάκονος των μυστηρίων του Χριστού. Η άφεση όμως των αμαρτιών γίνεται διά του πετραχηλιού του έγκυρου, κανονικού ιερέως, που θα πρέπει να στολίζεται από εμπειρία, προς διάκριση των πνευμάτων. Θα πρέπει νάχει ο πνευματικός κοινωνία με τον Θεό ο ίδιος, για να οδηγήσει και αυτούς που τον πλησιάζουν σε Αυτόν.
    
Είναι σημαντική οπωσδήποτε η συνδρομή του πνευματικού πατέρα στην ανόρθωση του πνευματικού τέκνου. Η μεγάλη μάχη όμως πρέπει να πούμε δίνεται εντός του ίδιου του ανθρώπου. Θα πρέπει ν' απομακρυνθεί από τη δουλεία των παθών, να ενισχυθεί από τις ευχές της Εκκλησίας και ν' αγωνισθεί υπομονετικά και επίμονα για την απαλλαγή από τις αμαρτωλές ενθυμήσεις, μνήμες και προσβολές, αγαπώντας όλο και πιο πολύ τον Χριστό. Θα πρέπει να φτιάξουμε, κατά τον Γέροντα Παΐσιο, ένα εργοστάσιο καλών λογισμών. Ο πνευματικός συνδέει το τέκνο του πιο πολύ με τον Χριστό και λιγώτερο με τον εαυτό του. Προσεύχεται γι' αυτό, ακόμη και όταν παρακούει, ίσως τότε πιο πολύ. Η υπακοή εμπνέεται, δεν επιβάλλεται. Η υπακοή δεν έχει σχέση με τη στρατιωτική πειθαρχία. Η υπακοή βοηθά στην ταπείνωση, στην εκκοπή του νοσηρού ιδίου θελήματος.
    
Ο ανυπάκουος, ο αυθαιρετών, αυτός που πράττει ό,τι νομίζει, ό,τι τον συμφέρει, ό,τι τον αναπαύει, έχει πρόβλημα, πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα. Έχει αρχίσει να χάνει τον προσανατολισμό του, νάχει μια μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, νάναι ένας μικρός ή μεγάλος Φαρισαίος. Η υπακοή στον πνευματικό πρέπει νά­ναι αβίαστη, ελεύθερη, πρόθυμη, φιλότιμη, ευχάριστη. Χρειάζεται αγώνας για νάναι έτσι. Η υπακοή από μόνη της δεν λέει πολλά πράγματα. Θα πρέπει να συνδυάζεται με την καθαρή προσευχή και τη συνειδητή και εμπροϋπόθετη συμμετοχή στ' άγια μυστήρια και ιδιαίτερα της θείας Ευχαριστίας. Η υπομονή στους πειρασμούς ενδυναμώνει τον αγώνα, ωριμάζει πνευματικά και καλλιεργεί ψυχικά τον ταπεινό αγωνιστή.
     
Ο άνθρωπος της μετανοίας αγαπά την άσκηση, αντιμετωπίζει μ' εγρήγορση και γνώση τις παραχωρούμενες για καλό δοκιμασίες. Ο ειλικρινά μετανοημένος δεν έχει ψυχολογικά προβλήματα μειονεξιών, διχασμών, ανικανοποίητων και ανολοκλήρωτων καταστάσεων, συναισθηματικών ασταθειών, φοβιών, καχυποψιών και λοιπών κουραστικών παρόμοιων πραγμάτων. Ο μετανοημένος άνθρωπος του Θεού αγαπά τον Θεό και τον συνάνθρωπο, ταπεινώνεται, χαίρεται μυστικά, δοξολογεί, ευχαριστεί και ευγνωμονεί τον Θεό.
   
  Ο πνευματικός πατέρας μπορεί να μη είναι άγιος και τέλειος και κάπου να σφάλλει κιόλας, όμως πρέπει να γνωρίζει τις θεραπευτικές μεθόδους των παθών καλά, ώστε να μη ταλαιπωρεί τους προσερχόμενους με λαθεμένες διαγνώσεις και οδηγίες. Συντείνει βεβαίως ιδιαίτερα στη βοήθειά του η ειλικρίνεια και η μετάνοια του εξομολογούμενου. Έτσι πνευματικός κανείς καθίσταται κυρίως όταν τον διακρίνει αυτή η εμπειρία, που πάντοτε δεν υπάρχει με τη μεγάλη ηλικία. Ο επίσκοπος θα πρέπει να γνωρίζει επίσης πολύ καλά ποιους τοποθετεί σε αυτή τη διακονία και να είναι βαθύς γνώστης των διαχρονικής αξίας Ιερών Κανόνων της Εκκλησίας μας.
     
Ο επιφανής π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, κάτοχος άριστος του Πηδαλίου, έλεγε: Οι Ιεροί Κανόνες δεν είναι κανόνια! Και ο σοφός π. Ιωάννης Ρωμανίδης, έλεγε: Μαχαίρι κρατά και ο ιατρός και ο κρεοπώλης... Ο σκοπός των Ιερών Κανόνων, κατά τον μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο, είναι η βίωση της αποκαλυπτικής αλήθειας της πίστεως και η πνευματική αναγέννηση των ανθρώπων. Πνευματική αναγέννηση δεν σημαίνει απλά προσωπική πρόοδο του χαρακτήρα μας, αλλά εκκλησιοποίηση του ανθρώπου.
     
Οι Ιεροί Κανόνες συνδράμουν στην επαναφορά του μετανοούντος αμαρτωλού στην ευθεία, τη μεσότητα, την Ορθόδοξη πλεύση.
    
Το Πηδάλιο στα χέρια ενός αδιάκριτου πνευματικού πατέρα θα μπορεί να δημιουργήσει και συντρίμια. Ο προσευχόμενος, δηλαδή θεολόγος, και με διάκριση πνευματικός είναι απαραίτητο να μπορεί να διακρίνει το θεϊκό από το δαιμονικό, το αγγελικό από το ανθρώπινο, το πνευματικό από το υλικό, το ψυχικό από το σωματικό, το ψυχολογικό από το νευρολογικό, το ψυχιατρικό από το νευρικό, το αγχωτικό από το ανυπόμονο και πολλά άλλα παρόμοια. Η αδιακρισία θα δημιουργήσει σύγχυση και αυτή σοβαρή πνευματική ζημιά, που μπορεί πολύ να ταλαιπωρήσει και τον εξομολόγο και τον εξομολογούμενο.
     
Ο πνευματικός πρέπει να γνωρίζει τον εαυτό του, τις δυνατότητές του, τις αρμοδιότητές του και το μέτρο των καθηκόντων του. Να μη θέτει δυσβάστακτα φορτία στους ανθρώπους και λυγίσουν και αποθαρρυνθούν και απογοητευθούν. Δεν είναι για όλους πάντοτε όλα. Ιδιαίτερα εδώ χρειάζεται μία εξατομικευμένη ποιμαντική. Ακόμη σ' ένα αρχάριο δεν πρέπει να παρουσιάζονται υψηλές καταστάσεις, που αδυνατεί τώρα ν' ανέλθει. Η σύγχυση της ακριβούς διαγνώσεως, π.χ. ένα πρόβλημα ψυχολογικό να θεωρηθεί ως δαιμονισμός, μπορεί όπως είπαμε να δημιουργήσει μεγαλύτερες περιπλοκές, καθυστερήσεις και ταλαιπωρίες. Καλό θα ήταν ο κάθε εξομολόγος να ήταν και Γέροντας, δηλαδή πνευματικός καθοδηγητής. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι στον κόσμο μπορούν απόλυτα να μεταφερθούν τα μοναχικά πράγματα και οι νέοι ή οι οικογενειάρχες ν' ακολουθούν ένα απαράβατο κανόνα υπακοής και στις λεπτομέρειες κατά τις προτιμήσεις του πνευματικού. Ή να χρησιμοποιεί και εκμεταλλεύεται κατά διάφορους γνωστούς τρόπους ο πνευματικός τα πρόσωπα που η χάρη του Θεού φέρνει στο άγιο πετραχήλι του. Ο πνευματικός οπωσδήποτε και ποτέ δεν είναι παντογνώστης και αλάθητος. Γι' αυτό δεν θα πρέπει νάχει γνώμη επί παντός επιστητού. Θα πρέπει να περιορίζεται στο καθαρά πνευματικό του έργο. να μορφώσει Χριστό στις καρδιές των τέκνων του. Ο πνευματικός ο καλός σέβεται πάντοτε την ελευθερία του τέκνου του, ακόμη και όταν ελεύθερα του την προσφέρει εκείνο. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος αγωνίζεται να θεραπεύσει τον μετανοημένο και όχι να τον κάνει οπαδό, που θα τον φοβάται, θα τον κολακεύει, θα τον χειροκροτεί, θα τον ακολουθεί παντού και πάντοτε.
     
Αντιλαμβάνεσθε πόσο σπουδαία είναι η εξεύρεση ενός διακριτικού πνευματικού προς ορθή καθοδήγηση μακρυά από υπερβολές, ακρότητες, συναισθηματισμούς και νοσηρότητες. Η αγωγή που δίδει ο πνευματικός συνδράμει στο ξεκαθάρισμα πολλών πραγμάτων, στην είσοδο στην ουσία της πνευματικής ζωής, στη γνώση ότι η Εκκλησία μας δεν είναι ένας ωραίος και ιερός έστω θρησκευτικός οργανισμός, ένα σωματείο κοινωνικής αλληλεγγύης, ένας χώρος όπου περνάμε ευχάριστα, αποδεχόμενοι, συζητώντας και χαμογελώντας συνέχεια, όπου ικανοποιούνται συναισθήματα και καταξιωνόμαστε. Η Εκκλησία είναι το σώμα του ζώντος Χριστού, η κοινωνία των αγίων, η μόνη οδός θεώσεως των μετανοούντων.
     
Οπωσδήποτε η Εκκλησία είναι και πνευματικό θεραπευτήριο και πνευματική οικογένεια και ο σημερινός κυνηγημένος και ανέραστος άνθρωπος μέσα στις δύσκολες και μαζοποιημένες κοινωνίες έχει ανάγκη από την ανεύρεση της μοναδικότητος του ιερού προσώπου του και την αληθινή επικοινωνία. Ο πνευματικός πατέρας είναι απαραίτητος. Την ανάγκη του κόσμου θα εκπληρώσουμε όταν είμεθα καθαροί, τίμιοι, αγαθοί και ταπεινοί. Δεν μπορεί ένας να είναι πνευματικός και να μη έχει πνευματικό.
    
Το θαυματουργό και ιαματικό μυστήριο της μετανοίας πολλοί άνθρωποι, ακόμη και πιστοί εξομολογούμενοι, συχνά δεν το μεταχειρίζονται σωστά, ώστε τελικά να μένουν αθεράπευτοι. Η κάθε αμαρτία είναι μία μικρή επανάσταση του ανθρώπου κατά του Θεού, διαχωρίζεται από Αυτόν, απομακρύνεται, φεύγει από τη χάρη της Εκκλησίας, αποξενώνεται, τελικά νεκρώνεται. Η αμαρτία αυτοκαταστρέφει, απομονώνει και στενοχωρεί τον άνθρωπο. Η μετάνοια, όπως είπαμε, είναι μία διορθωτική πράξη, επαναφέρει, αποκαθιστά στην αρχαία ωραιότητα. Μερικοί δεν γνωρίζουν, λένε, γιατί να μετανοήσουν. Το πρόβλημα είναι σοβαρό. Έχουν αμβλυνθεί φοβερά τα κριτήρια. Η θεωρούμενη ελευθερία έχει εξασθενήσει ηθικά, τρομερά τον σύγχρονο άνθρωπο. Η μετάνοια δεν μπορεί να εξαντλείται σε μία εντελώς τυπική εξομολόγηση πριν τις μεγάλες εορτές, με το ξεμπέρδεμα των θρησκευτικών μας καθηκόντων και την κατάθεση του βάρους μας για να ξαλαφρώσουμε ψυχικά. Η μετάνοια είναι ριζική αλλαγή όλης της ζωής, αναποδογύρισμα, επανατοποθέτηση, επαναπροσανατολισμός, άρνηση και μίσος του κακού, πλήρης αλλαγή νοοτροπίας, αγάπη ολοκάρδια του αγαθού και πιστή και υπομονετική ακολούθησή του.
     
Η μετάνοια δεν τελειώνει σε μία εξομολόγηση με λίγα έστω δάκρυα. Η μετάνοια δεν είναι αστραπή ή φωτοβολίδα, αλλά συνεχές, επίπονο έργο ζωής. Η εξομολόγηση δεν είναι πάλι απλή διαλογική συζήτηση, λύση αποριών, τυπική εξαγόρευση δυσκολιών που έχουμε με τους άλλους, που δεν μας καταλαβαίνουν και δεν μας αγαπούν τόσο. Η εξομολόγηση δεν γίνεται από καλή συνήθεια, για το καλό, για το έθιμο, από φόβο μη μας τιμωρήσει ο Θεός και λοιπά. Η εξομολόγηση είναι βαθειά ανάγκη της μετανοημένης ψυχής, ταπεινή κατάθεση του βάρους των πλημμελημάτων.
     
Δεν είναι σωστό ν' αλλάζει κανείς συνέχεια πνευματικούς. Να έχει συγχρόνως δύο πνευματικούς. Να λέγει λίγα εδώ και λίγα εκεί. Τούτο φανερώνει μεγάλη πνευματική ανωριμότητα, επιπολαιότητα και αστάθεια. Θέλει μια κάποια προετοιμασία η εξομολόγηση. Μη ζητώντας τον τέλειο και άγιο πνευματικό δεν πάμε καθόλου. Η αγιότητα δεν είναι μεταδοτική. Ο πιο άγιος πνευματικός δεν μπορεί να μας κάνει τίποτε αν δεν αγωνισθούμε. Μη νομίζουμε ότι ανεβαίνουν οι πνευματικές μετοχές μας με το να έχουμε ονομαστούς πνευματικούς, μάλλον αυξάνονται οι υποχρεώσεις μας και θα πρέπει να ελεγχόμεθα. Καλό είναι να ζητάμε το καλό και το τέλειο, όχι όμως να πάσχουμε ως ατελείς και δεινοί ευσεβιστές. Μη φοβόμαστε να παραδεχθούμε την ήττα μας, την αδυναμία μας, την αμέλειά μας.
     
Δεν θα κατακριθούμε γιατί πέσαμε, αλλά γιατί δεν σηκωθήκαμε. Μόνο ο δαίμονας έπεσε και δεν σηκώθηκε ποτέ. Δεν θα κολασθούμε, αδελφοί μου, γιατί αμαρτήσαμε, αλλά γιατί δεν μετανοήσαμε. Η υγιής παραδοχή της αμαρτωλότητός μας είναι πολύ σημαντική. Όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας αυτή την παραδοχή είχαν μόνιμα. Αυτό το συντετριμμένο πνεύμα πρέπει πάντοτε να υπάρχει στην καρδιά του μετανοούντος χριστιανού, πολύ περισσότερο κατά την ώρα της εξομολογήσεως. Μη αναμένουμε ανακριτικές ερωτήσεις, μη φοβόμαστε, μη δειλιάζουμε, μη ντρεπόμαστε, μη αναβάλλουμε, μη θεωρούμε αμαρτίες μόνο τον φόνο και την κλοπή. Ούτε αδιάφοροι ούτε σχολαστικοί, ούτε φοβισμένοι ούτε ξεθαρρεμένοι. Θα μπορούσε κανείς πολλά να πει επί του σοβαρού αυτού θέματος. Ας παρακαλέσουμε τον Θεό να μας φωτίζει ν' αναχωρούμε από το εξομολογητήριο όχι με πρόσθετες αμαρτίες. Παρουσιάζοντας ακόμη και εκεί προφάσεις και δικαιολογίες για τον καλό εαυτό μας και τον κακό κόσμο....
     
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης στον ωραιότατο λόγο του περί μετανοίας μεταξύ άλλων γράφει χαρακτηριστικά, εμπνευσμένα και θεοχαρίτωτα: Γνωρίζω ότι εις όσους παλαίουν κατά της αμαρτίας, ο Κύριος χαρίζει όχι μόνον την άφεσιν αλλά και την χάριν του Αγίου Πνεύματος, η οποία χαροποιεί και πληροί την ψυχήν με βαθείαν και γλυκείαν ειρήνην... Δεν υπάρχει μεγαλύτερον θαύμα από το να αγαπά τις τον αμαρτωλόν εις την πτώσιν του. Τον άγιον είναι εύκολον να αγαπάς - είναι άξιος... Χαίρει ο Κύριος επί τη μετανοία των ανθρώπων. Και όλαι αι ουράνιαι δυνάμεις αναμένουν, όπως και ημείς απολαύσωμεν της γλυκύτητος της αγάπης του Θεού και ίδωμεν το κάλλος του προσώπου Αυτού... Δόξα τω Κυρίω, ότι έδωκεν εις ημάς την μετάνοιαν, και διά της μετανοίας σωζόμεθα πάντες ημείς, άνευ εξαιρέσεως. Δεν θα σωθούν μόνο οι μη μετανοούντες... Σημείον της αφέσεως των αμαρτιών είναι ότι εμίσησαν την αμαρτίαν... Ας ταπεινωθώμεν, ίνα διά της μετανοίας αποκτήσωμεν ελεητικήν καρδίαν και τότε θα ίδωμεν την δόξαν του Κυρίου... Όστις μετανοεί αληθώς, ούτος είναι έτοιμος να υπομένη κάθε θλίψιν... Εις τον ελεήμονα ο Κύριος παρευθύς συγχωρεί τα αμαρτήματα... Θα ηυχόμην να μάθω μόνον την ταπείνωσιν και την αγάπην του Χριστού, ώστε ουδένα να προσβάλλω, αλλά να προσεύχωμαι δι' όλους, ως δι' εμαυτόν....
     
Ταπεινώς φρονώ ότι οι λόγοι αυτοί του αγίου Σιλουανού είναι συμπύκνωση όλων των προηγουμένων. Λησμονήστε, λοιπόν, αν θέλετε τα παραπάνω. Να θυμάσθε πάντα όμως ότι όποιος παλεύει κατά της αμαρτίας χαριτώνεται και ευλογείται από τον Θεό. Ν' αγαπάμε τον αμαρτωλό και να μισούμε την αμαρτία, όπως λέγει και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Χαρά λαμβάνει ο Θεός από τη μετάνοιά μας, χαρά αληθινή αισθανόμεθα τότε κι εμείς. Απόδειξη ότι μας συγχώρεσε ο Θεός είναι το μίσος κατά της αμαρτίας. Η συγχωρητικότητα είναι χαρακτηριστικό του αληθινά μετανοημένου.
    
Εύχεσθε να συνεχίζουμε ελπιδοφόρα το ωραίο ταξίδι στα βαθειά νερά της μετανοίας, οδηγούμενοι στον εύδιο λιμένα της σωτηρίας μας από τον Σωτήρα και Λυτρωτή Κύριο, διά πρεσβειών πάντων των αγίων και της Θεοτόκου.

«ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ» ΜΟΝΑΧΟΥ ΜΩΥΣΕΩΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ  «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ