.

.

Δός μας,

Τίμιε Πρόδρομε, φωνή συ που υπήρξες η φωνή του Λόγου. Δος μας την αυγή εσύ που είσαι το λυχνάρι του θεϊκού φωτός. Βάλε σήμερα τα λόγια μας σε σωστό δρόμο, εσύ που υπήρξες ο Πρόδρομος του Θεού Λόγου. Δεν θέλουμε να σε εγκωμιάσουμε με τα δικά μας λόγια, επειδή τα λόγια μας δεν έχουν μεγαλοπρέπεια και τιμή. Όσοι θα θελήσουν να σε στεφανώσουν με τα εγκώμιά τους, ασφαλώς θα πετύχουν κάτι πολύ πιό μικρό από την αξία σου. Λοιπόν να σιγήσω και να μη προσπαθήσω να διακηρύξω την ευγνωμοσύνη μου και τον θαυμασμό μου, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να μη πετύχω ένα εγκώμιο, άξιο του προσώπου σου;

Εκείνος όμως που θα σιωπήσει, πηγαίνει με τη μερίδα των αχαρίστων, γιατί δεν προσπαθεί με όλη του τη δύναμη να εγκωμιάσει τον ευεργέτη του. Γι’ αυτό, όλο και πιό πολύ σου ζητάμε να συμμαχήσεις μαζί μας και σε παρακαλούμε να ελευθερώσεις τη γλώσσα μας από την αδυναμία, που την κρατάει δεμένη, όπως και τότε κατάργησες, με τη σύλληψη και γέννησή σου, τη σιωπή του πατέρα σου του Ζαχαρία.

Άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ντοστογιέφσκι. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ντοστογιέφσκι. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

"Επιστολή προς τον σκεπτόμενο άθεο"

"Επιστολή προς τον σκεπτόμενο άθεο", ένα βιβλίο "για τους τολμηρούς που επιλέγουν να μην κλείσουν τα μάτια"...

Υπάρχει ένα Μυστικό.

Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ακαδημαϊκούς θεολόγους του 20ού αιώνα, ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, δήλωσε: «Αν η Ορθοδοξία ήταν αυτή που διδάσκουν τα νεοελληνικά εγχειρίδια, εγώ σήμερα θα ήμουν άθεος».

Μίλησε έτσι επειδή γνώριζε το Μυστικό.

Γύρω στο 1860, ο σαμουράι Τακούμα Σαβάμπε εισήλθε στο δωμάτιο του ορθόδοξου ιεραποστόλου π. Νικολάου Κασάτκιν, με το σπαθί στο χέρι και με πρόθεση να τον θανατώσει. Ο νεαρός ιερέας εκείνη την ώρα διάβαζε την Αγία Γραφή. Του είπε: «Θα δεχτώ τον θάνατο, αν προηγουμένως μου επιτρέψεις να σου εξηγήσω ό,τι διαβάζω αυτή τη στιγμή». Το αποτέλεσμα ήταν ο Τακούμα Σαβάμπε να γίνει ο πρώτος Ιάπωνας ορθόδοξος ιερέας και να υπερασπιστεί την Ορθοδοξίαν συλληφθείς και ανακρινόμενος από το καθεστώς της πατρίδας του.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, στη Ρωσία, ένας εξόριστος συνωμότης αναχωρούσε για τη Σιβηρία. Μια γριά πλησίασε και του χάρισε μια Καινή Διαθήκη. Εκείνος τη δέχτηκε ευγενικά και, όντας άθεος, τη θεώρησε κατάλληλη για να κόβει κάθε μέρα και μια σελίδα, να ρίχνει μέσα καπνό και να στρίβει τσιγάρο.

Κάπνισε έτσι ολόκληρο το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, το κατά Μάρκον και τα πρώτα κεφάλαια του κατά Λουκάν. Μια μέρα όμως σκέφτηκε να διαβάσει το περιεχόμενο της σελίδας που κρατούσε στο χέρι του, πριν την καπνίσει. Το αποτέλεσμα ήταν να γράψει κάποτε: «Αν κάποιος μου αποδείκνυε πως η αλήθεια είναι μακριά απ’ τον Χριστό, θα προτιμούσα να είμαι με τον Χριστό παρά με την αλήθεια».

Το όνομα αυτού του εξόριστου, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.

Αυτοί και πολλοί άλλοι, μέχρι και τις ημέρες μας, μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία, επειδή ανακάλυψαν το Μυστικό και μυήθηκαν σ’ αυτό. Αυτό το Μυστικό τεκμηριώνει την ύπαρξη και την ταυτότητα του Θεού τόσο έγκυρα, όσο και οποιαδήποτε άλλη επιστημονική γνώση σε κάθε τομέα.

Στην πραγματικότητα, δεν είναι Μυστικό – απλώς, ενώ είναι τόσο φανερό, πολλοί φαίνεται να κλείνουν τα μάτια τους, για να μην το δουν.

Αυτό που κρατάτε στα χέρια σας είναι ένα βιβλίο για τους τολμηρούς που επιλέγουν να μην κλείσουν τα μάτια.

Αποσπάσματα

[…] Τα αιτήματα λοιπόν της νεώτερης και σύγχρονης προοδευτικής διανόησης βρίσκονται ήδη στους αγίους Πατέρες της αρχαίας παράδοσης, ως αιτήματα επίσης, όπως παραμένουν και σήμερα, γιατί η ικανοποίησή τους δεν είναι θέμα μόνο πολιτικό και κοινωνικό, αλλά πρώτιστα ασκητικό. Γι’ αυτό και η ορθοδοξία είναι απαραίτητη στη σύγχρονη δύση (όσο κι αν η κυρίαρχη μερίδα της ευρωπαϊκής διανόησης επιδιώκει με ζήλο τον εξοβελισμό της θρησκείας από τη δημόσια ζωή – χωρίς προφανώς να εννοεί τον εξοβελισμό του ήθους των αρχαίων και ορθόδοξων χριστιανών αγίων, το οποίο όμως δεν αναγνωρίζει ως χριστιανικό), επειδή η ορθοδοξία διδάσκει την κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη και όχι την άνωθεν επιβολή πολιτικών και κοινωνικών προγραμμάτων χωρίς προηγούμενη μεταμόρφωση του ανθρώπινου ήθους. 

Το τελευταίο το γνωρίζει ο δυτικός αδελφός μας, γι’ αυτό και δίνεται τέτοιος αγώνας από πρόσωπα και ομάδες για την καλλιέργεια οικολογικής, πολιτικής και κοινωνικής συνείδησης, και σ’ αυτήν ακριβώς την αγωνία έρχεται να απαντήσει η ορθόδοξη πνευματική κληρονομιά.

Ατυχώς, η δυτική κοινωνία αναζητεί σήμερα νερό στον αρχαίο παγανισμό και στις μυστικιστικές παραδόσεις του ινδουισμού και του βουδισμού (κατάλληλα προβεβλημένες από τουλάχιστον διφορούμενους ομίλους), αγνοώντας τη δική της χριστιανική πνευματική παράδοση, που, ακριβώς επειδή την αγνοεί, δεν την αναγνωρίζει ως δική της. 

Έτσι, βλέπουμε, λόγου χάριν, τη Greenpeace (που ειλικρινά θαυμάζω την αυταπάρνηση των μελών της) να δίνει στο θρυλικό πλοίο της το όνομα «Rainbow Warrior», εμπνευσμένο από μια προφητεία των αυτοχθόνων της Νότιας Αμερικής για τους Πολεμιστές του Ουράνιου Τόξου, που θα κατεβούν να υπερασπιστούν τον κόσμο στους καιρούς της έσχατης διαφθοράς· είναι όμως απίθανο να δούμε μια οικολογική πρωτοβουλία να φέρει π.χ. το όνομα «Παΐσιος ο Αγιορείτης», παρότι ο μεγάλος αυτός και παγκόσμιας ακτινοβολίας σύγχρονος άγιος της Ορθοδοξίας (όπως και πολλοί άλλοι άγιοι της πνευματικής μας παράδοσης) έγινε ένα με τα πλάσματα, έζησε μαζί τους και επικοινώνησε μαζί τους. Δε θα δούμε μια οικολογική πρωτοβουλία με το όνομά του, όχι επειδή ο άγιος «δεν ήταν πολεμιστής», αφού ο πόλεμος κατά των παθών είναι ο δυσκολότερος και σημαντικότερος, αλλά επειδή η δυτική σκέψη, ας το θέσω έτσι, επιστρέφει προς τα πίσω, αντί να κατευθυνθεί προς τα έσχατα. […]

[…] Ας έρθουμε τώρα στο βασικό ζήτημα που μας απασχολεί. Οι ερευνητές της «νευροθεολογίας» αγνοούν εντελώς το πνευματικό βίωμα στον χώρο του αρχαίου και του ορθόδοξου χριστιανισμού. Γνωρίζουν μόνο διάφορες εκδοχές του δυτικού χριστιανισμού, τη γνησιότητα των οποίων απορρίπτουν, αλλά οι οποίες έχουν μελετηθεί και αξιολογηθεί και στον ορθόδοξο χώρο προ πολλού. […] Ωστόσο, η περίπτωση αυτή δεν με αφορά. Στο παρόν σημείωμα θα επιχειρήσουμε να αναφέρουμε εντελώς περιληπτικά κάποια χαρακτηριστικά του ορθόδοξου πνευματικού βιώματος, που φαίνεται να αντιβαίνουν στις ερμηνείες της «νευροθεολογίας».

Παραλείποντας το προφανές, ότι δεν είναι δυνατόν άνθρωποι με τόσο σοβαρές ψυχικές διαταραχές, ώστε να είναι πεπεισμένοι ότι τους επισκέπτονται και συνομιλούν μαζί τους ουράνια πλάσματα, να είναι συγχρόνως και εξαίρετοι μελετητές της ανθρώπινης συμπεριφοράς και κοινωνικοί αναλυτές διαχρονικής αξίας και αξιόλογοι συγγραφείς και σοφοί αρωγοί και διδάσκαλοι χιλιάδων ανθρώπων κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης και μορφωτικού επιπέδου, ας επισημάνουμε τα παρακάτω: […]

[…] Στην πραγματικότητα, η θεωρία της εξέλιξης δεν ήταν πλήγμα κατά του χριστιανισμού, αλλά εξελήφθη ως τέτοιο επειδή ο δυτικός επιστημονικός κόσμος, φέροντας τις αγιάτρευτες πληγές του μεσαίωνα, ένιωθε την ανάγκη να τη δει έτσι. Κατά την εύστοχη παρατήρηση του Μπέρναρντ Σω, «Ο Δαρβίνος είχε την τύχη να ικανοποιήσει κάθε ένα που ήθελε να εξυπηρετήσει τους ιδιοτελείς σκοπούς του».

Από ορθόδοξη σκοπιά, το πρόβλημα έχει λυθεί ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν ο μέγας Βασίλειος, ερμηνεύοντας την αρχή της Γένεσης στις περίφημες Ὁμιλίες εἰς τὴν Ἑξαήμερον, με τη βοήθεια όλων των επιστημονικών γνώσεων της εποχής του, είπε: «Οὐ γὰρ ἐλαττοῦται ἡ ἐπὶ τοῖς μεγίστοις ἔκπληξις, ἐπειδὰν ὁ τρόπος καθ᾿ ὃν γίνεταί τι τῶν παραδόξων ἐξευρεθῇ», ήτοι δεν ελαττώνεται ο θαυμασμός μας για τα μεγαλεία της δημιουργίας όταν ανακαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο έγινε κάποιο από αυτά. 

Συνεπώς, ο Βασίλειος, γιατρός, μαθηματικός και φιλόσοφος ο ίδιος, ανέμενε την εξεύρεση της φυσικής αιτίας όλων των «παραδόξων» της δημιουργίας, δηλαδή την επιστημονική εξέλιξη όπως την ξέρουμε σήμερα· δεν ανησυχούσε, γιατί η θεολογία και η φιλοσοφία στα χρόνια του –και σε όλους τους ορθόδοξους αγίους όλων των εποχών– ήταν δύο επιστήμες με διαφορετική μεθοδολογία, ενώ η νεώτερη δυτική θεολογία, που μεταφέρθηκε και στην Ελλάδα από τον 19ο αιώνα και μετά, είναι στην πραγματικότητα φιλοσοφία θρησκευτικού ενδιαφέροντος, η δε προτεσταντική θεολογία δεν είναι παρά ένας κλάδος της φιλολογίας. […]

[…] Η πίστη είναι αποτέλεσμα όχι επιχειρημάτων, αλλά «κίνησης της καρδιάς». Πολλοί νομίζουν ότι ο άνθρωπος αυταπατάται πιστεύοντας, για να νιώθει ασφαλής, είτε προστατευόμενος ενός υπέρτατου αγαθού όντος, είτε περιβαλλόμενος από ένα κόσμο μεστό «νοήματος». 

Ως χριστιανός, είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι στην πνευματική μου κληρονομιά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η αποδοχή της διδασκαλίας του Χριστού και των αγίων σε ξεβολεύει.

Είναι μια διδασκαλία που σου ζητάει να συγχωρείς τους εχθρούς σου, να υπομένεις τις αδικίες γυρίζοντας και το άλλο μάγουλο, θεωρούμενος επιπλέον πτωχός τω πνεύματι (θυμηθείτε τον πρίγκιπα Μίσκιν στον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι), να παλεύεις διαρκώς με τα συναισθήματά σου (με το αίσθημα του μίσους, της αδικίας, της εγωιστικής ικανοποίησης), για να «θεραπεύσεις τα πάθη σου» και να τα μεταμορφώσεις εν Χριστώ σε δυνάμεις αγάπης. Πρέπει να κάνεις συνεχώς θυσίες – και δεν αναφέρομαι καθόλου σε ένα πουριτανικό χριστιανισμό, που ποινικοποιεί κάθε χαρά της ζωής, αν και είναι αλήθεια ότι πολλές «χαρές της ζωής» είναι σε βάρος του πλησίον και όλες αυτές ο χριστιανός τις καταργεί. 

Όσο βέβαια κάποιος προχωρεί προς τον Θεό, αυξάνει στη ζωή του η χαρά ενός άλλου είδους, που και πάλι δοκιμάζεται από πάσης φύσεως πειρασμούς, έσωθεν και έξωθεν, ακόμη και με την οδύνη της θεοεγκατάλειψης.

Δεν πρόκειται λοιπόν για μια βολική πίστη. Είναι μια πίστη, που όποιος αποφασίσει να την ακολουθήσει βιώνει συνεχώς την οδύνη του συμπάσχειν με όλους τους πάσχοντες συνανθρώπους και με όλα τα πλάσματα της δημιουργίας. Ακόμη και με τα όρνια και τα ερπετά, όπως έλεγε ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, ή –ίσως ακόμη δυσκολότερο– με ανθρώπους που η συμπεριφορά τους παραπέμπει σε όρνια και ερπετά· ανθρώπους που η κοινωνία τους απορρίπτει κι όμως εσύ τους αγαπάς, προσεύχεσαι για τη σωτηρία τους, ενίοτε τους παρηγορείς και πάντοτε βιώνεις τις συνέπειες από τον περίγυρο: μοιράζεσαι κατά ένα μέρος την τύχη τους. 

Όχι, δεν πρόκειται για μια βολική πίστη, αλλά για μια πίστη σταυροαναστάσιμη.

Καμιά επιχειρηματολογία δεν είναι αρκετή για να οδηγήσει κάποιον στην αποδοχή μιας τέτοιας πίστης. 

Μόνο αν τολμήσει ν’ ανοίξει την καρδιά του, δηλαδή να επιτρέψει στον εαυτό του να φανταστεί πώς θα ήταν να πίστευε, μπορεί να προκληθεί μια ρωγμή, από την οποία να εισέλθει η θεία χάρη και να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τα ποικίλα εμπόδια και να απαντήσει «ναι» στην αόρατη αλλά διαρκή πρόσκληση. Αλλά αυτό το πρώτο βήμα μπορεί να είναι εξαιρετικά οδυνηρό· δε γκρεμίζει μόνο πανίσχυρες βεβαιότητες, αλλά αντιμετωπίζει και τη μήνιδα του εχθρού, που φυσικά δε θέλει ν’ αφήσει τη λεία του στα σωτήρια χέρια του μισητού γι’ αυτόν Θεού – ενός Θεού, που δεν είναι μόνο Πατήρ, αλλά και Υιός, δεν είναι μόνο Θεός, αλλά και άνθρωπος, δεν είναι μόνο παντοδύναμος, αλλά και κουρελιασμένος στον σταυρό, δεν είναι μόνο Θεός πάνω από μας, αλλά και Θεός δίπλα σε μας, καθώς και (στο πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος) Θεός μέσα σε μας. […]

O δικός μας βολικός ” Χριστιανισμός

Hμείς κάναμε ένα δικό μας Xριστιανισμό, ένα βολικό, έναν ανθρωπινό και λογικό Xριστιανισμό, όπως λέγει ο μεγάλος Iεροεξεταστής του Nτοστογιέφσκη, γιατί ο Xριστιανισμός που δίδαξε ο Xριστός είναι ανεφάρμοστος, απάνθρωπος.
Eμείς, αντί ν’ ανέβουμε προς τον Xριστό, που λέγει “εγώ σαν υψωθώ, θα σας τραβήξω όλους προς εμένα”, τον κατεβάσαμε εκεί που βρισκόμαστε εμείς, και κάναμε ένα Xριστιανισμό σύμφωνο με τις αδυναμίες μας, με τα πάθη μας, με τις κοσμικές φιλοδοξίες μας, και δώσαμε και στους αγίους τα προσόντα που εκτιμούμε και που θαυμάζει η υλοφροσύνη μας, τους κάναμε φιλοσόφους, ρήτορας, πολιτικούς, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, παιδαγωγούς, επιστήμονες κ.λπ.
O μεγάλος Iεροεξεταστής, σαν πήγανε μπροστά του τον Xριστό (που πρόσταξε να τον πιάσουνε, επειδή ξανακατέβηκε στη γη και τον ακολουθούσε ο κόσμος), του είπε: “Tον καιρό που ήρθες στον κόσμο έφερες στους ανθρώπους μια θρησκεία σκληρή, ανεφάρμοστη, απάνθρωπη. Eμείς την κάναμε βολική, ανθρωπινή. Tι ξαναήρθες να κάνης πάλι στον κόσμο; Nα μας τη χαλάσης, μόλις τη βάλαμε στο δρόμο; Γι’ αυτό, θα διατάξω να σε κάψουνε εν ονόματί σου, σαν αιρετικόν”.
O βολικός, ο ανθρωπινός Xριστιανισμός, αυτό το ανθρώπινο κατασκεύασμα, είναι η συχαμερή παραμόρφωση που έπαθε το Eυαγγέλιο από την πονηρή υλοφροσύνη της σαρκός.

του Φώτη Κόντογλου 
(από το Γίγαντες ταπεινοί )

πηγή ορθόδοξη φωνή

Με ποιον τρόπο γνώρισε την πίστη ο Ντοστογιέφκυ;

Νά ’σαι εἴκοσι δύο χρονῶν καί νά ’σαι θανατοποινίτης! Νά περιμένεις νά σέ κρεμάσουν!
Ἡ ζωή μπροστά γεμάτη ὀμορφιά καί νειάτα καί ’σένα νά θέλουν νά σέ σκοτώσουν;

Καί γιατί τέλος πάντων; Γιατί θέλησες νά ὑπάρχει ἰσότητα καί σωστό στήν κοινωνία! Νά μήν ὑπάρχουν ἀφεντάδες καί…δοῦλοι. Νά ’μαστε ὅλοι ἴσοι. Καί νά ’ναι ὅλα ἴσια. Ὄχι στραβά κι ἀνάποδα.

Καί νά ’χεις κι αὐτές τίς κυροῦλες ἐδῶ τώρα στό τρένο πού σέ πάει στήν ἐξορία! Τσιμπούρια:

-«Πάρε ἀδερφέ ἕνα εὐαγγέλιο».

Δῶρο στό δίνουν! Νά τίς προσβάλλεις; Ρίξτο στήν τσέπη, πές «εὐχαριστῶ» καί φεύγα. Αὐτό καί κάνεις. Φεύγοντας ὅμως ἔμεινες μόνος σου στήν φυλακή! Ἐσύ πολιτικός κατάδικος θανατοποινίτης καί οἱ ἄλλοι ποινικοί κατάδικοι…κάθε καρυδιᾶς καρύδι.

Ἐδῶ καταλαβαίνεις στό πετσί σου τήν μοναξιά τοῦ πλήθους. Ἐδῶ ζεῖς τό ὅτι, τήν ἀποξένωση δέν τήν δημιουργοῦν τά χιλιόμετρα, ἀλλά ἡ διάθεση. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος γίνεται δικός σου ὅταν ἔχετε τό ἴδιο περιεχόμενο καρδιᾶς ὄχι τήν ἴδια…στέγη. Ὅτι ἡ ζωή καί στά εἴκοσι, γεμάτη νειάτα κι ὀμορφιά, εἶναι ἀνυπόφορη χωρίς ἀγάπη.

Τά καταλαβαίνεις…θυμώνεις…καί καπνίζεις! Γιά νά καθαρίσεις τό τσιμπούκι σου κόβεις σελίδες ἀπό τό εὐαγγέλιο! Ἔτσι κι ἀλλιῶς ἄχρηστο σοῦ φαίνεται. Παπαδοκουβέντες!! Χά-χά! Νά πού σέ κάτι φάνηκε χρήσιμο τό δῶρο τῶν γυναικῶν!

Μαζεύουν οἱ μέρες καί σὺ ἔχεις «σκίσει» ὅλο τό κατά Ματθαῖον καί κατά Μάρκον καθώς καί δεκατέσσερα κεφάλαια ἀπό τόν Λουκᾶ. Ἔχεις πλαντάξει. Μονοτονία, προσμονή θανάτου, τσιγάρο καί…μαυρίλα. Βαριεστημένος ἀφόρητα: «Δέ διαβάζω νά δῶ τί λέει;» σκέφτεσαι καί τό ἀνοίγεις.

Κι «ἀνοίγει» ἡ ζωή σου.

Ἕνας πατέρας ποὺ δέν ρωτάει «γιατί τό ’κανες;». Μιὰ ἀγκαλιά πού ἀνοίγει πρίν τῆς τό ζητήσεις. Μιὰ ἀγάπη χωρίς ὅρους καί ὅρια. Μιὰ θυσία πού βλέπει μέ στοργή τόν ἄλλον.

Τό δεκαπέντε κεφάλαιο τοῦ κατά Λουκᾶν εἶναι ἡ ἱστορία τοῦ ἄσωτου υἱοῦ ἤ μᾶλλον τοῦ εὔσπλαγχνου πατέρα. Τό ὅτι εἶμαι ἄσωτος τό ξέρω. Ἀξία ἔχει πού μαθαίνω ὅτι Αὐτός δέν εἶναι ἀστυνόμος τῆς ζωῆς μου, ἀλλά πατέρας πού μέ ἀγαπᾶ.

Ἀλλάζουν ὅλα. Ἀποχτοῦν νόημα. Τελειώνει ἡ «ὀρφάνια». Δέν τρέχω καί ζῶ, τζάμπα! Ἡ ζωή γίνεται ὄμορφη ὄχι μόνο ἀπό τά νειάτα (ὑπῆρχαν καί πρίν), ἀλλά κι ἀπό τό νόημα πού ἀπόχτησε. Σέ λίγο θά μᾶς πεῖς: Ὁ ἄνθρωπος δέν θέλει μονάχα νά ζεῖ μά θέλει καί νά ξέρει γιατί ζεῖ.

Θεοδόσιος Μαρτζοῦχος (Ἀρχιμανδρίτης Ἱ. Μ. Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης)

εγώ θα πάω πίσω από τον Χριστό...

«Αν όλος ο κόσμος βαδίσει προς μια κατεύθυνση, κι ο Χριστός προς την άλλη, εγώ θα πάω πίσω από τον Χριστό...»



 Fyodor Dostoyevsky 

Οἱ ἁλυσίδες ἔσπασαν…Ἔσκυψα καί τις σήκωσα…

«Οἱ ἁλυσίδες ἔσπασαν…Ἔσκυψα καί τις σήκωσα…Ἤθελα νά τὶς κρατήσω γιά λίγη ὥρα στά χέριά μου. Να τὶς κοιτάξω καλὰ γιά τελευταία φορά. Ἀποροῦσα πού μόλις πρὶν λίγο ἔδεναν τὰ πόδιά μου»
«…Ὅταν κοιτάζω πίσω στό παρελθὸν καὶ σκέφτομαι πόσος χρόνος πῆγε ἄσκοπα, πόσο χρόνο ἔχασα μὲ ἀπάτες, μὲ σφάλματα, μὴν ἔχοντας τί νά κάνω. Ὅταν σκέφτομαι πώς ἔχασα τὸν καιρό μου, χωρὶς νά ξέρω πῶς νά ζήσω, χωρὶς νά μπορῶ νά ἐκτιμήσω τὸν χρόνο. Ὅταν σκέφτομαι πόσο συχνὰ ἁμάρτησα ἀπέναντι στόν ἑαυτό μου καὶ στό πνεῦμα μου, τότε ἡ καρδιά μου ματώνει. Ἡ ζωή, ἀδελφέ μου, εἶναι ἕνα δῶρο, ἡ ζωὴ εἶναι εὐτυχία. Κάθε λεπτὸ θὰ ’πρεπε νά εἶναι ἕνας αἰῶνας εὐτυχίας. Τώρα ἀλλάζοντας ζωὴ ξαναγεννιέμαι σ’ ἕναν καινούριο ἄνθρωπο… Εὐλογοῦσα τήν μοίρα πού μ’ ἔστειλε στή μοναξιὰ χωρὶς τὴν ὁποία δὲ θὰ ἔκρινα τὸν ἑαυτό μου καὶ οὔτε θὰ ἔκανα τόσο αὐστηρὴ ἀναθεώρηση τῆς ζωῆς μου…»

Fyodor Dostoevsky

Aγαπάτε τον κοσμάκη του Θεού...

«Αγαπάτε αλλήλους, πατέρες μου, Aγαπάτε τον κοσμάκη του Θεού. Δεν είμαστε δα αγιότεροι εμείς απ' αυτούς που ζουν μες στον κόσμο επειδή ήρθαμε εδώ πέρα και κλειστήκαμε σε τούτους τους τοίχους, μα απεναντίας, ο καθένας που ήρθε εδώ, μ' αυτή και μόνο την πράξη του απέδειξε πως παραδέχεται τον εαυτό του χειρότερο από κάθε άλλον που έμεινε στον κόσμο ... 

Κι όσο περισσότερο θα ζει μοναχός μες στο κελί του, τόσο πιο πολύ αισθητό και συνειδητό θα πρέπει να του γίνεται αυτό. Γιατί, αν αυτό δεν γίνει, -τότε άδικα ήρθε εδώ πέρα. 
Και μόνο τότε θα επιτευχθεί ο σκοπός της ένωσής μας, όταν όχι μονάχα παραδεχτεί πως είναι χειρότερος απ' όλους τους κοσμικούς μα και πως είναι ένοχος μπροστά στους ανθρώπους για όλα όσα γίνονται, για όλες τις ανθρώπινες αμαρτίες, τις παγκόσμιες και τις ατομικές. 

Γιατί να ξέρετε, καλοί μου, πως ο καθένας από μας είναι αναμφισβήτητα ένοχος για όλους και για το κάθε τι πάνω στη γη, όχι μονάχα μέτοχος του γενικού παγκόσμιου αμαρτήματος, μα και προσωπικά ένοχος για τις πράξεις όλων των ανθρώπων και του καθενός χωριστά που ζει σε τούτη τη γη . Γιατί αυτή η συνείδηση είναι το στεφάνωμα της ζωής του μοναχού, μα και κάθε άλλου ανθρώπου. 

Γιατί οι μοναχοί δεν είναι τίποτα διαφορετικοί άνθρωποι μα είναι εκείνο που θα έπρεπε να ήταν κι όλοι οι άλλοι επί της γης. Μονάχα τότε η καρδιά μας θα γίνει άξια να περικλείσει την ατέλειωτη, την οικουμενική, την άσβεστη αγάπη. Τότε καθένας από σας θα μπορεί ν' αποχτήσει ολόκληρο τον κόσμο με την αγάπη του και να ξεπλύνει με τα δάκρια του τ' αμαρτήματα του κόσμου… 

Ο καθένας σας ας αγρυπνεί πάνω απ' την ίδια του την καρδιά κι ας εξομολογείται ακατάπαυστα στον εαυτό του. Μη φοβάστε τα κρίματά σας ακόμα κι όταν τα συνειδητοποιήσετε. Φτάνει να μετανοείτε, μα μη θέτετε όρους στον Θεό. Και πάλι σας το λέω, μην περηφανεύεστε. Μην περηφανεύεστε ούτε μπροστά στους μικρούς ούτε μπροστά στους μεγάλους. 

Μη μισείτε εκείνους που σας αποδιώχνουν, που σας λοιδορούν, που σας βρίζουν, που σας συκοφαντούν. Μη μισείτε τους αθεϊστές, τους δασκάλους του κακού, τους υλιστές, ακόμα και τους μοχθηρούς απ' αυτούς όχι μονάχα τους αγαθούς, γιατί υπάρχουν ανάμεσά τους πολλοί αγαθοί ... Να τους μνημονεύετε, στις προσευχές σας και να λέτε: Σώσον, Kύριε, εκείνους που δεν έχουν κανέναν να πρoσευχηθεί για χάρη τους, σώσον κι εκείνους που δεν θέλουν να σου απευθύνουν προσευχές. Και να προσθέτετε αμέσως: Δε σε παρακαλώ, Θεέ μου, από περηφάνεια γιατί κι εγώ ουτιδανός είμαι, πολύ περισσότερο όλων των άλλων ... Αγαπάτε τον κοσμάκη του Θεού…»

ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΜΑΖΩΦ. ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

Φιοντὸρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι: Περὶ ἐλευθερίας



Στὸ διήγημα Ἀδελφοὶ Καραμαζὼφ ὁ Ντοστογιέφσκι προβάλλει τὴ μορφὴ ἑνὸς χαρισματικοῦ γέροντα, τοῦ στάρετς Ζωσιμᾶ.

Στὸ ἀπόσπασμα ποὺ ἀκολουθεῖ μιλάει ὁ στάρετς περὶ ἐλευθερίας.

Κοιτάξτε τοὺς κοσμικούς, ὅλον αὐτὸ τὸν κόσμο ποὺ ὑψώνεται ἀλαζονικὰ πάνω ἀπ’ τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ. Δὲ διαστρέβλωσαν τάχα τὴν μορφὴ τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἀλήθειά Του; Ἔχουν τὴν ἐπιστήμη τους. Μὰ ἡ ἐπιστήμη μπορεῖ νὰ ἐξετάσει μονάχα ἐκεῖνα ποὺ γίνονται ἀντιληπτὰ μὲ τὶς αἰσθήσεις. Ὁ ψυχικὸς κόσμος, δηλαδὴ τὸ ἀνώτερο μισὸ τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ἔχει τέλεια ἐξοστρακιστεῖ, ἀποδιώχτηκε μὲ ἀλαλαγμοὺς θριάμβου, ἀκόμα καὶ μὲ μίσος. Ὁ κόσμος διακήρυξε τὴν ἐλευθερία, τὸν τελευταῖο καιρὸ ἰδιαίτερα, καὶ τί ἔγινε λοιπὸν μὲ τούτη τὴν ἐλευθερία τους; Σκλαβιὰ μονάχα καὶ αὐτοκτονία!

Γιατὶ οἱ κοσμικοὶ λένε:

– Ἔχεις ἀνάγκες καὶ πρέπει νὰ τὶς ἱκανοποιήσεις. Γιατὶ ἔχεις τὰ ἴδια δικαιώματα ποὺ ἔχουν καὶ οἱ πιὸ ἐξέχοντες καὶ οἱ πιὸ πλούσιοι. Μὴ φοβᾶσαι νὰ τὶς ἱκανοποιεῖς, ἀπεναντίας πρέπει νὰ πολλαπλασιάσεις τὶς ἀνάγκες σου.
Αὐτὸ εἶναι τὸ σημερινὸ δόγμα τοῦ κόσμου. Νομίζουν πὼς αὐτὸ θὰ πεῖ ἐλευθερία. Μὰ τί προκύπτει ἀπ’ αὐτὸ τὸ δικαίωμα τῆς αὔξησης τῶν ἀναγκῶν; Στοὺς πλούσιους ἡ ἀπομόνωση καὶ ἡ πνευματικὴ αὐτοκτονία, στοὺς φτωχοὺς ὁ φθόνος κι ὁ φόνος· γιατὶ δικαιώματα βέβαια τοὺς δώσανε μὰ δὲν τοὺς δείξανε ἀκόμα τὸν τρόπο νὰ ἱκανοποιήσουν τὶς ἀνάγκες τους. Λένε πὼς ὁ κόσμος συνενώνεται ὅλο καὶ πιὸ πολύ, συγχωνεύεται σὲ μίαν ἀδελφότητα, γιατὶ συντομεύονται οἱ ἀποστάσεις, καὶ οἱ σκέψεις μεταφέρονται μὲ τὸν ἀέρα. Ἀλλοίμονο…
Μὴν πιστεύετε σὲ μία τέτοια συνένωση τῶν ἀνθρώπων.

Ἔχοντας τὴν ἀντίληψη πὼς ἐλευθερία εἶναι ἡ αὔξηση καὶ ἡ γρήγορη ἱκανοποίηση τῶν ἀναγκῶν, διαστρεβλώνουν τὴ φύση τους, γιατὶ ἀποχτοῦν πολλὲς ἄσκοπες κι ἀνόητες ἐπιθυμίες καὶ συνήθειες. Ζοῦνε γιὰ νὰ ζηλεύουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, γιὰ τὶς σωματικὲς ἀπολαύσεις καὶ τὶς ἐπιδείξεις. Θεωροῦν τὰ γεύματα, τ’ ἁμάξια, τοὺς βαθμούς, τοὺς δούλους-ὑπηρέτες, τόσο ἀπαραίτητα ποὺ εἶναι ἕτοιμοι νὰ θυσιάσουν γι’ αὐτὰ τὴ ζωή τους, τὴν τιμή τους καὶ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον τους. Κι ὅταν δὲν μποροῦν νὰ κορέσουν αὐτὲς τὶς ἐπιθυμίες τους, αὐτοκτονοῦν. Ὅσοι δὲν εἶναι πολὺ πλούσιοι, κάνουν τὰ ἴδια. Οἱ φτωχοὶ ξεχνοῦν τὸ ἀνικανοποίητο καὶ τὴ ζήλια τους μὲ τὸ κρασί. Μὰ σύντομα ἀντὶ γιὰ κρασὶ θὰ μεθύσουν μὲ αἷμα. Ἐκεῖ τοὺς ὁδηγοῦν. Καὶ σᾶς ρωτάω λοιπόν: Εἶναι ἐλεύθερος ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος; Γνώρισα ἕναν «ἀγωνιστὴ τῆς ἰδέας» ποὺ μοῦ διηγόταν ὁ ἴδιος πὼς ὅταν τοῦ στέρησαν στὴ φυλακὴ τὸν καπνό, τόσο τὸν βασάνισε τούτη ἡ στέρηση ποὺ λίγο ἔλλειψε νὰ πάει καὶ νὰ προδώσει τὴν «ἰδέα» του, μόνο καὶ μόνο γιὰ λίγο καπνό. Κι ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος νὰ σοῦ λέει:

– Ἀγωνίζομαι γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα.

Μὰ ποῦ μπορεῖ νὰ φτάσει ἕνας ἄνθρωπος σὰν κι αὐτόν;

Καὶ γιὰ τί εἶναι ἱκανός; Γιὰ μία σύντομη προσπάθεια ἴσως, μὰ γιὰ πολὺ καιρὸ δὲ θ’ ἀντέξει. Καὶ δὲν εἶναι καθόλου παράξενο πού, ἀντὶ νὰ κατακτήσουν τὴν ἐλευθερία, πέσανε στὴ σκλαβιὰ κι ἀντὶ νὰ ἐξυπηρετήσουν τὴν ἀδερφικὴ ἀγάπη καὶ τὴ συνένωση τῶν ἀνθρώπων, πέσανε ἀπεναντίας στὴν ἀνθένωση καὶ στὴν ἀπομόνωση, ὅπως μοῦ ’λεγε στὰ νιάτα μου ὁ μυστηριώδης ἐπισκέπτης καὶ δάσκαλός μου. Γι’ αὐτὸ καὶ σβήνει ὅλο καὶ περισσότερο στὸν κόσμο ἡ ἰδέα γιὰ τὴν ἐξυπηρέτηση τῆς ἀνθρωπότητας, γιὰ τὴν ἀδελφοσύνη καὶ τὴν ἀκεραιότητα τῶν ἀνθρώπων. Ὅποιος ἀκούει αὐτὴ τὴν ἰδέα, τὴν κοροϊδεύει, γιατὶ πῶς μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀπαρνηθεῖ τὶς συνήθειές του, ποῦ θὰ τραβήξει αὐτὸς ὁ σκλάβος πού ’χει τόσο συνηθίσει νὰ ἱκανοποιεῖ τὶς ἀναρίθμητες ἀνάγκες του, ποὺ αὐτὸς μονάχος του τὶς ἔχει ἐφεύρει; Αὐτὸς ἔχει ἀπομονωθεῖ καὶ δὲν τὸν νοιάζει καθόλου γιὰ τὸ σύνολο.

Καὶ τί καταφέρανε; Μάζεψαν περισσότερα πλούτη, μὰ ἡ χαρά τους λιγόστεψε.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο Ἀδελφοὶ Καραμαζώφ, τόμος Β΄, ἐκδ. Γκοβόστη. Μτφρ. Άρης Ἀλεξάνδρου

ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΓΑΔΑΡΗΝΩΝ


Ομιλία στη 5 Κυριακή μετά του Πάσχα

Είτε μιλάμε για τη χώρα των Γαδαρηνών ή των Γερασηνών, για ένα ή δύο δαιμονισμένους, το κείμενο του σημερινού ευαγγελίου (που βρίσκεται σε τρεις διαφορετικές διηγήσεις στους συνοπτικούς Ματθ. 8, 28-34, Μρ. 5, 1-19, Λου. 8, 26-39) μας λέγει, νομίζω, πέντε ουσιώδες ιδέες•

Η πρώτη• Η ψυχή ενός ανθρώπου αξίζει περισσότερα από ένα κοπάδι χοίρων, αν και αυτό ήταν από δυο χιλιάδες. Η σωτηρία ενός ανθρώπου είναι άρρητος αξιότερη από οποιαδήποτε υλική αξία, όσο αξιότερη θα ήταν αυτή.

Κάποιοι έχουν αναρωτηθεί άραγε γιατί ο Χριστός επέτρεψε στους δαίμονες να μπουν μέσα στα γουρούνια; Δεν ήξερε από πριν ότι τα ζώα θα ριχτούν στο νερό και θα πνίγουν; Δεν έχει αγνοήσει ο Κύριος αυτό το πράγμα και δεν έδειξε αδιαφορία προς τη ζημιά που έγινε για τους κατοίκους;

Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλο παρά αυτή- Ο Κύριος ήξερε πολύ καλά τι θα γίνει. Αλλά επέτρεψε επίτηδες να καταστρέφουν τα γουρούνια, για να αποδείξει δυνατά την αξία μιας ανθρώπινης ψυχής, που είναι πάνω από πολλά ζώα, όσο πολλά θα ήταν αυτά.

Η δεύτερη• Ο φόβος συνιστά τη αιτία της καταδίωξης του Χριστού, «φόβω μεγάλω συνείχοντο» τους Γερασηνούς (Λκ 8, 37), τι κάνουν; Ζητούν στο Χριστό να φύγει απ’ αυτών ( άπελθείν απ’ αυτών). Επομένως, το πρώτο αποτέλεσμα του φόβου είναι η καταδίωξη του Χριστού, η άρνηση Του. Ο Κύριος όμως δίδαξε πάντα τους μαθητές και του οπαδούς Του να μην είναι φοβητσιάρες• Μην φοβάστε! Τους λέει• Μην είστε φοβητσιάρες! Γιατί είστε φοβητσιάρες; Θάρσει, κόρη! Θαρσείτε, θαρσείτε, εγώ νίκησα τον κόσμο!

Στο βιβλίο της Αποκάλυψης (21, 8) οι δειλοί είναι οι πρώτοι στη λίστα αυτών που θα πάνε στην κόλαση.

Ο φόβος είναι μεγάλη αμαρτία και το κουράγιο μια χριστιανική αρετή. Δεν ήταν δυνατόν να είναι αλλιώς σε μια θρησκεία που ο ιδρυτής της ανέβαινε με κουράγιο (γενναίως) πάνω στο σταυρό.

Η τρίτη• από τα ευαγγελικά κείμενα συνάγεται πως οι δαίμονες γνωρίζουν τον Χριστό, ξέρουν πολύ καθαρά ποιος είναι• Ο Υιός του Θεού του Υψίστου (Ματθ. 8, 29• Μρ 5, 7• Λκ 8, 28). Μπορούμε να συνάγουμε απ’ αυτό ότι και οι δαίμονες είναι χριστιανοί, αφού γνωρίζουν τον Χριστό και τον αναγνωρίζουν ως Υιός και Άγιος του Θεού; Βεβαίως όχι, αν και θα φαινόταν ότι η απάντηση είναι ναι.

Οι δαίμονες γνωρίζουν (δηλαδή πιστεύουν) και φοβούνται. Αλλά το να γνωρίσεις και να φοβάσαι δεν είναι αρκετά για να σου δίνουν την ιδιότητα Χριστιανού. Χρειάζεται ακόμα, και οπωσδήποτε, για να αξιωθεί κανείς απ’ αυτή την ονομασία, δύο ιδιότητες- η αγάπη και η υπακοή. Δηλαδή να αγαπάει τον Χριστό και να εκπληρώσει το θέλημα Του, να πληρώνει τις εντολές Αυτού, να προσπαθεί με όλες τις δυνάμεις του για να τα εκπληρώσει με ακρίβεια. Μόνο η γνώση, η αγάπη και η υπακοή είναι μαζί απόδειξη της χριστιανικότητας.

Η τέταρτη: ιδέα συνδέεται με την απάντηση που ο δαίμονας δίνει στο ερώτημα του Χριστού: Τί όνομα σοι; (Μρ 5, 9) και η απάντηση είναι «Λεγεών όνομα μοι, ότι πολλοί έσμεν» (το λεγεών, η ρωμαϊκή στρατιωτική ομάδα, περιείχε, όπως ξέρετε, περίπου 5-6000 ανθρώπους).

Συνάγεται από’ δω ότι αν επιτρέπουμε μιας μόνη αμαρτία να κατακυριεύει την ψυχή μας, με άλλα λόγια αν επιτρέπουμε ενός μόνου δαίμονα να εισέλθει μέσα στη δική μας ύπαρξη, είμαστε χαμένοι. Αυτός ο μοναδικός δαίμονας θα πολλαπλασιάσει, θα μετατραπεί σε πολλά δαιμόνια. Μεγάλο πλήθος δαιμόνια θα έρχονται πάνω μας, άφθονα, πλούσιως. Οι αμαρτίες και τα δαιμόνια πολλαπλασιάζουν με τον ίδιο τρόπο όπως τα μικρόβια, που μπαίνουν μέσα στο σώμα μας και πολλαπλασιάζουνε, αφού βρίσκουν καλές συνθήκες.

Ο πολλαπλασιασμός των δαιμόνιων και η αρχή της κατακυρίευσης αυτών μέσα μας μοιάζει ακόμα και με τη υποδούλωση ενός ναρκομανούς από το παραισθησιογόνο. Είτε το ναρκωτικό ονομάζεται χασίσι, μοφίνη, κοκαΐνη ή ηρωίνη, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: η εξάρτηση του ναρκομανή από αυτό το παραισθησιογόνο.

Οι γιατροί λέγουν εξάρτηση, αλλά αν μιλάμε στη κοινή γλώσσα το ουσιαστικό πρέπει να εξηγηθεί ως υποδούλωση. Υπάρχουν άνθρωποι που θα λεγόταν: μα αν δοκιμάσω, από περιέργεια, μόνο μια παστίλια, ή βάλω μόνο δέκα σταγόνες σ’ ένα ποτήρι νερό, ή κάνω ένεση μόνο μια φορά με τέτοιο πράγμα, μόνο μια δόση ή στη μύτη λίγο παραισθησιόγονη σκόνη, τί θα είναι; 

Τίποτα! θα είναι. Διότι αμέσως που δημιουργείται η συνήθεια, τα κύτταρα του σώματος βρέχονται με αυτό το παραισθησιογόνο και, ακόμη και πιο συχνότερα και πιο κυριαρχικά, θα ζητήσουν ποσότητες ακόμη και πιο μεγάλες από αυτό το παραισθησιογόνο. Σ’ αυτή την κατάσταση ο ναρκομανής θα χρησιμοποιεί οποιοδήποτε μέσο, για να αποκτήσει τον κυρίαρχο παραισθησιογόνο: κλέβει, σκοτώνει, και πράττει οποιαδήποτε ανομία. Και η ιατρική θεραπεία είναι άκρως δύσκολη, με πολύ άλγος, δαπανηρή και δεν είναι σίγουρο αν θα πετύχει ή όχι. Η θεραπεία έχει μόνο μερικά αποτελέσματα και για λίγο χρόνο.

Σύντομα, ο ναρκομανής θα υποπέσει στη δυναστεία του παραισθησιογόνου και θα περνά τις άλλες μέρες της ζωής του ανάμεσα στα νοσοκομεία αποτοξίνωσης (περισσότερο άσχημα και πένθιμα από κάθε φυλακή) και σύντομες περιόδους με βασανιστικές πορείες μέσα στο κόσμο των υγιών και αδέσμευτων από τον διάβολο ανθρώπων.

Η πέμπτη: ο κίνδυνος του δαιμονισμού. Ο Ντοστογιέφσκι στο Οι Δαιμονισμένοι, ο Θωμάς Μανν στο DOKTOR FAUST και ΗELMITO VONDODEROR σε ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο αυτού του Ντοστογιέφσκι αποδεικνύουν σαφή η ύπαρξη του δαίμονος, στον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι του αιώνος μας δεν θέλουν να πιστεύουν και σηκώνουν τους ώμους τους στον Θεό, ναι, πιστεύω, αλλά να πιστεύω στους δαίμονες, στον Εξαποδό και γελάνε κρυφά.

Απογοητεύονται και δελεάζονται! Ο δαιμονισμός, βαβαί, είναι μια πραγματικότητα. Στην κοινωνική ζωή εκδηλώνεται με δυο ακρότητες: ή η τυραννίδα του Κράτους, ο καταναγκασμός, η τυραννία, η δικτατορία, ή αντίθετα, στον αντίποδα, η μεταβολή της ελευθερίας σε τρέλα, σε πορνεία, σε αισχρότητα και αναρχία. Και οι δύο άκρες είναι εκτός φύσης, επικίνδυνες και δαιμονιώδεις. Ορθή και σωτηριώδης είναι μόνο η βασιλική οδός, η οδός της σωφροσύνης και της ισορροπίας. Αν η ελευθερία μεταβάλλεται σε αναρχία, θα χρειαστεί το Κράτος να επέμβει για να αποκαταστήσει την τάξη, και τα κάνει αυτό διαμέσου των εξαναγκαστικών μέσων τα οποία έχει στο χέρι του, πράγμα που για τα άτομα θα σημαίνει να καθοδηγούνται με το ζόρι, σαν τα ζώα, σαν τα γουρούνια που έγιναν από την ελεύθερη θέληση τους και τα γουρούνια δεν γνωρίζουν την ελευθερία και δεν την χρειάζονται.

Και στη διάρκεια της ιστορίας αποδεικνύονται αληθή τα λόγια του μεγάλου Γάλλου νομικού ΜAURICE JAURIOZ ο οποίος έγραψε: αν διώκεται η ηθική, θα διωχτεί και η ελευθέρια. Τα λόγια αυτά θα έπρεπε να γίνουν διδασκαλία για τους νέους, οι οποίοι μήπως δεν καταλαβαίνουν γιατί η πορνεία και η αταξία υπάρχουν αντίπαλοι της ελευθερίας και γιατί η ηθική είναι ουσιώδης προϋπόθεση της ύπαρξης της.

Τα γουρούνια! Ολόκληρο το κείμενο του σημερινού ευαγγελίου φαίνεται να αναφερθεί σ’ αυτά, να τους έχει στο κέντρο!

Και όντως υπάρχει ακόμη ένα ευαγγελικό κείμενο μέσα στο οποίο κάνει λόγο για τα γουρούνια και το οποίο παρουσιάζει για μας εξαιρετική πρακτική αξία. Στη διήγηση του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Ματθαίου, στο 7″ κεφάλαιο, στο 6″ στίχο, βρίσκεται μια φράση που όλοι οι άνθρωποι την γνωρίζουν πολύ καλά: Μη δώτε το άγιον τοις κυσίν μηδέ βαλητε τους μαργαρίτας υμών έμπροσθεν των χοίρων, μήποτε καταπατήσουσιν αυτούς εν τοις ποσιν αυτών και στραφέντες ρηξωσιν υμάς. Μόνο που όλοι οι άνθρωποι την αναφέρουν αποσπασματικά μη βαλητε τους μαργαρίτας υμών έμπροσθεν των χοίρων. Αλλ’ ο Χριστός δεν έλεγε μόνο αυτά, αλλά συμπλήρωσε: μηποτε καταπατησουσιν αυτούς εν τοις ποσιν αυτών και στραφέντες ρηξωσιν υμάς.

Έτσι, τα ίδια κάνουν και οι άνθρωποι. Διότι ο κόσμος χωρίζεται σε ανθρώπους και σε απάνθρωπους. Οι τελευταίοι πληρώνουν το καλό που τους έκανε κάποιος κάποτε προσβάλλοντας τους ευεργέτες τους. Γι’ αυτό απαιτείται μεγάλη προσοχή. Καλές και ωραίες είναι η καλοσύνη και η μεγαλοψυχία (μεγαλοδωρία), αλλά όχι προς οποιονδήποτε. Δεν είναι δίκαιο και σώφρον να αφήσουμε τον εαυτό μας απογοητευμένοι, διαψευσμένοι και σκλαβωμένοι από τους απάνθρωπους. Η καλοσύνη και η μεγαλοδωρία δεν συγχέονται με την τύφλωση, με ηλιθιότητα και αφέλεια. 

Η αφέλεια, λέει ο LEON DAUDET καλή και ωραία μόνο στα βρέφη, στα παιδιά, στη νεολαία. Στους ανθρώπους και στους πρεσβύτες (γέροντες) τους πάει να είναι έξυπνοι, σοφοί, φρόνιμοι, οδηγούμενοι από αυτό το πράγμα που τα παλαιά εκκλησιαστικά μας βιβλία ονομάζουν «νήψη».

Ποτέ η καλοσύνη και η μεγαλοδωρία δεν πρέπει να εκμεταλλευθούν σ’ αυτή τη αξιοθρήνητη και παράλογη ασθένεια (μαλακία), η οποία να επιτρέπει στους ανθρώπους να καταπατήσουν τα άγια και τα μαργαριτάρια.

Τα συμπεράσματα που προέρχονται από το σημερινό ευαγγελικό κείμενο είναι, πιστεύω, τέσσερα. Βλέπουμε πως ο Κύριος ζητά από μας:
Να βάλουμε τα ψυχικά (τα πνευματικά) πάνω από τα κοσμικά (υλικά), από τα σωματικά. Ο Χριστός δεν κατακρίνει τα κοσμικά, ο χριστιανισμός δεν είναι μανιχεαϊσμός, δεν νομίζει ότι η ύλη είναι καταραμένη. Αλλά επιβάλλεται αναμφίβολα μια ιεράρχηση: πρώτα τα πνευματικά, ύστερα τα κοσμικά (υλικά). Πρώτα η σωτηρία του δαιμονισμένου και ύστερα η μέριμνα για τα γουρούνια.
Να Τον αγαπάμε και να τον ομολογήσουμε με δυνατή και υψηλή φωνή, να μην Τον αρνούμαστε και να ντρεπόμαστε για Αυτόν, ίνα μήποτε και Αυτός να αναγκαστεί να μας αρνηθεί και να αισχυνθεί για μας στη μέρα της Κρίσεως. Η εντός μας πίστη, όσο ειλικρινής καν είναι, δεν είναι αρκετή- πρέπει οπωσδήποτε, για να σωθούμε, να ομολογήσουμε τον Κύριο με το στόμα μας («στόματι») (Ρωμ. 10, 10).
Να είμαστε και έξυπνοι (και όχι βλάκες, όχι τυφλοί, όχι αφελείς) και γενναίοι (ο φόβος δεν είναι μόνο ντροπαλός, αλλά και αμαρτωλός).
Να έχουμε τη συνείδηση ότι κάθε στιγμή μπορεί να δαιμονιστεί η ψυχή μας.

Ο Ντοστογιέφσκι στα βιβλία Οι Δαιμονισμένοι και Τα αδέλφια Καραμαζώφ -όχι μόνο πανέμορφα μυθιστορήματα, αλλά και όντως βιβλία χριστιανικής διδασκαλίας (τα οποία εγώ δεν ντρέπομαι να τους καταθέσω αμέσως μετά τα Ιερά Ευαγγέλια και τα συγγράμματα των Πατέρων) – περίγραψε δυνατά και πολύ πιεστικά (ακόμη και προφητικά) τρία είδη δαιμονισμένωνNIKOLAI VSEVOLODOVICISTRAVROGHIN, PIOTR STEPANOVICI, IVANFEODOROVICIKARMAZOF. Προφητικές όντως επιφαίνονται αυτές τις προσωπογραφίες, οι οποίες δημιουργήθηκαν εδώ και πάνω από εκατό χρόνια, μέσα σε ένα κόσμο όπως αυτό το δικό μας, στο οποίο η τρομοκρατία, τα στρατόπεδα και ο βασανισμός φαίνονται να πολλαπλασιάζουν, όχι λιγότερα από τα δαιμόνια και τα μικρόβια που αναφέρθηκαν πριν.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δαιμονισμού; Δύο ιδιαίτερα: ο ακίνητος σαδισμός και η δωρεάν κακία. Ο σαδιστής δεν χρειάζεται ούτε νόστιμα φαγητά, ούτε ποτό, ούτε χρήματα, ούτε σωματικές ικανοποιήσεις. Ένα μόνο πράγμα μπορεί να τον ικανοποιήσει και να του φέρει χαρά: ο βασανισμός του πλησίον του, να τον βλέπει στα βάσανα, στην κόλαση, να κοιτάζει πολλή ώρα το σπαρτάρισμά του σε μεγάλη αγωνία. 

Ο κοινός αμαρτωλός κλέβει, παραδίδει, σκοτώνει, απαιτεί με ορισμένο (άχρηστο) λόγο: να νιώθει αυτός πιο καλά, να φάει, πίνει, μαζεύει περισσότερα πράγματα, κλπ. Ο σαδιστής όμως ενεργεί ανιδιοτελώς, δεν ψάχνει κανένα υλικό κέρδος, η μόνη ηδονή την οποία δύναται να επιθυμεί είναι το θέαμα (η παράσταση) τού πόνου του άλλου συνανθρώπου του, παράσταση που κοιτάζει στη παγωνιά, με τη καρδιά παγωμένη.

Στη παγωνιά και αδιάφορα! Ο Ντάντες στη Κόλαση, προϋποθέτει μέσα στην κόλαση, εκτός από τους δράκοντες, φλόγες, φωτιά, βραστό νερό και καυτή πίσσα, μια ψίχα η οποία είναι ένας συμπαγής όγκος. Εκεί, στο κέντρο της Αδη, κατοικούν εις πάντας τους αιώνας ο ΒRUTUS καιCASIUS , οι δολοφόνοι του Καίσαρος, όπως και ο Ιούδας. Η ψυχή του σαδιστή, του δαιμονισμένου, είναι ένας συμπαγής όγκος. Η κακία (πονηρία) του είναι δωρεάν (τσάμπα): δεν σκοπεύει σε καμία προσωπική ηδονή, αλλά μόνο στο να αποκτήσει την πιο ηδονική απ’ όλα παράσταση: τον πιο δυνατό πόνο του πλησίον.

Ο Χριστός μας λέγει στη Αποκάλυψη (3, 20): Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω- εάν τις ακούση της φωνής μου και άνοιξη τήν θύραν, [και] εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ αυτού και αυτός μετ’ εμού. Σ’ αυτή την θύρα όμως δεν κάθεται μόνο ο Κύριος Χριστός κάθονται και οι διάβολοι, και κατασκοπεύουν, μήπως μπορούν να βρουν τον κατάλληλο καιρό να παρεισφρήσουν μέσα στη ψυχή μας, όταν η θύρα είναι μισάνοιχτη. 

Αν συμβαίνει να μην φυλάξουμε την θύρα, να την αφήσουμε μισάνοιχτη, αυτοί στριμώχνονται και επιτίθενται προς τη ψυχή μας, και κατακυριευόμαστε από αυτούς.

Ας προσέξουμε: ας φυλάξουμε με νήψη και σύνεση την θύρα της ψυχής μας. Να μην το ανοίξουμε σε κανένα, εκτός από τον Κύριο για τα δαιμόνια ουδέποτε, ούτε μια φορά, ούτε λίγο (για μια παστίλια, σύριγγα ή για δέκα σταγόνες), γιατί και αυτό το λίγο θα τους επιτρέπει να υπεισέλθουν και να πολλαπλασιάσουν. Ας μας φυλάξει ο Θεός από ένα τέτοιο. Φοβερότερη καταστροφή δεν μπορεί να συμβεί!


ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ NIKOLAE  STEINHARDT
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Η ΟΜΙΛΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ.
ΚΑΤΑ ΤΟ Β ΜΕΣΩ ΤΟΥ 20 ΑΙΩΝΑ.
PREDA IONEL SABINΤ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.

ΑΠΑΝΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

ΕΜΕΙΣ ΚΑΝΑΜΕ ΕΝΑΝ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ (!)



Hμείς κάναμε ένα δικό μας Xριστιανισμό, ένα βολικό, έναν ανθρωπινό και λογικό Xριστιανισμό, όπως λέγει ο μεγάλος Iεροεξεταστής του Nτοστογιέφσκη, γιατί ο Xριστιανισμός που δίδαξε ο Xριστός είναι ανεφάρμοστος, απάνθρωπος. 
Eμείς, αντί ν' ανέβουμε προς τον Xριστό, που λέγει "εγώ σαν υψωθώ, θα σας τραβήξω όλους προς εμένα", τον κατεβάσαμε εκεί που βρισκόμαστε εμείς, και κάναμε ένα Xριστιανισμό σύμφωνο με τις αδυναμίες μας, με τα πάθη μας, με τις κοσμικές φιλοδοξίες μας, και δώσαμε και στους αγίους τα προσόντα που εκτιμούμε και που θαυμάζει η υλοφροσύνη μας, τους κάναμε φιλοσόφους, ρήτορας, πολιτικούς, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, παιδαγωγούς, επιστήμονες κ.λπ. 
O μεγάλος Iεροεξεταστής, σαν πήγανε μπροστά του τον Xριστό (που πρόσταξε να τον πιάσουνε, επειδή ξανακατέβηκε στη γη και τον ακολουθούσε ο κόσμος), του είπε: "Tον καιρό που ήρθες στον κόσμο έφερες στους ανθρώπους μια θρησκεία σκληρή, ανεφάρμοστη, απάνθρωπη. Eμείς την κάναμε βολική, ανθρωπινή. Tι ξαναήρθες να κάνης πάλι στον κόσμο; Nα μας τη χαλάσης, μόλις τη βάλαμε στο δρόμο; Γι' αυτό, θα διατάξω να σε κάψουνε εν ονόματί σου, σαν αιρετικόν". 
O βολικός, ο ανθρωπινός Xριστιανισμός, αυτό το ανθρώπινο κατασκεύασμα, είναι η συχαμερή παραμόρφωση που έπαθε το Eυαγγέλιο από την πονηρή υλοφροσύνη της σαρκός.

Φώτιος Κόντογλου