Όποιος θέλει να σωθεί πρέπει να έχει την καρδιά του σε κατάσταση μετανοίας και συντριβής: «Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει» (Ψαλμ. ν’, 19).
Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ
Δεν χρειάζεται να δώση ο άνθρωπος άλλο τίποτε σάν αντάλλαγμα για την ψυχή του παρά το να γνωρίζη τον εαυτό του πως είναι μηδέν. Και με αυτό θα προσφέρη στον Θεό «καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην», η οποία είναι η μόνη θυσία που αρμόζει να προσφέρεται στο Θεό από κάθε ευσεβή άνθρωπο.
Και αυτήν μόνο την θυσία δεν πρόκειται να εξουδενώση ο Θεός, ο οποίος γνωρίζει τον άνθρωπο πως δεν έχει άλλο τίποτε δικό του να του προσφέρη σάν θυσία, καθώς λέγει και ο Δαυΐδ: «Ότι ει ηθέλησας θυσίαν, έδωκα άν ολοκαυτώματα ουκ ευδοκήσεις. Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει».
Με αυτήν την θυσία και σώθηκαν και σώζονται και θα σωθούν βασιλείς, δυνάστες, ευγενείς, δυσγενείς, σοφοί, αμαθείς, πλούσιοι, φτωχοί, ζητιάνοι, άδικοι, πλεονέκτες, άνομοι, ασελγείς, φονιάδες και κάθε είδος αμαρτωλών.
Και το βάθος αυτής της θυσίας πρέπει να μετράται με το μέτρο των αμαρτημάτων δηλαδή κατά τις αμαρτίες που έκανε ο άνθρωπος, ανάλογη να έχη και την ταπείνωσι και την συντριβή.
Aλλά ακόμη και όσιοι και δίκαιοι και καθαροί τή καρδία και όλοι γενικά διά μέσου αυτής μόνο της θυσίας σώζονται. Και η ελεημοσύνη και η πίστις και η φυγή του κόσμου και αυτός ο μεγάλος αγώνας του μαρτυρίου από τα κάρβουνα αυτής της θυσίας, δηλαδή της συντριβής, παίρνουν φωτιά.
Και αυτή είναι η θυσία στην οποία δεν βρίσκεται αμαρτία και η οποία νικά την φιλανθρωπία του Θεού. Γι’ αυτήν την θυσία μόνο έρχονται οι αρρώστιες, οι θλίψεις, οι στενοχώριες, τα πταίσματα, τα πάθη τα ψυχικά και τα συνακόλουθα σωματικά για να προσφέρη αυτήν την θυσία στον Θεό κάθε θεοσεβής.
Διότι εκείνος που θα αποκτήση αυτήν την θυσία, την συντριβή και ταπείνωσι, δεν είναι δυνατόν να πέση από κανένα μέρος, γιατί βρίσκεται πιό κάτω από όλους.
Και ο Θεός δεν κατέβηκε στην γή και δεν ταπείνωσε τον εαυτό του μέχρι θανάτου για τίποτε άλλο παρά μόνο, για να εμφυτεύση σε όσους πιστεύουν σ αυτόν «καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην».
Αν υποθέσουμε ότι κάποιος σκορπίζει όλα του τα υπάρχοντα και τα δίνει σε πτωχούς και νηστεύει και αγρυπνεί και χαμευνεί και προσεύχεται στο Θεό νύκτα και μέρα, και δεν ζητήση από το Θεό να αποκτήση καρδιά από φυσικού της συντετριμμένη και τεταπεινωμένη (διότι «πάν δώρημα τέλειον άνωθέν εστι καταβαίνον εκ του Πατρός των φώτων»), αυτός ο άνθρωπος δεν πρόκειται να ωφελήση καθόλου τον εαυτό του.
Πρέπει λοιπόν να επιζητούμε εκείνη και μόνο την οδό διά της οποίας εμφυτεύεται μέσα μας καρδιά από φυσικού της συντετριμμένη και τεταπεινωμένη.
Αγ. Συμεών ο νέος Θεολόγος
Ένας άλλος πνευματικός του υιός του είπε: με τις άγιες ευχές σου, Γέροντα, δόξα τω Θεώ, συνήθισα την προσευχή έστω και αν αυτή είναι εξωτερική!
Του απάντησε: Αυτό δεν έχει σημασία! Όσο πιο πολύ φροντίζεις και κάνεις τον κανόνα σου, τόσο πιο πολύ θα μεγαλώνει ο πόθος σου να ασχολείσαι με την προσευχή του Ιησού.
Και τότε θα προσεύχεσαι πολύ περισσότερο από ό,τι ορίζει ο κανόνας σου.
Για την προσευχή του Ιησού ο π. Ιωσήφ έλεγε: Πρέπει να την λέμε αργά και καθαρά. Κάνοντας παύσεις ανάμεσα στις ευχές!
Βέβαια τότε μας έρχονται λογισμοί. Ο διάβολος προσπαθεί να μας αποσπάσει από την προσευχή!
Εμείς οφείλομε να ριχτούμε τότε στην προσευχή με πιο πολύ ζήλο. Και τότε οι λογισμοί, δηλ. ο διάβολος που μας τους φέρει, νικημένος με το φοβερό όνομα του Ιησού θα φύγει.
Είπε ο π. Ιωσήφ: Πολλοί πενθούν αλλ’ όχι για τον θάνατο!
Πολλοί θρηνούν αλλ’ όχι μια τις αμαρτίες τους!
Πολλοί φαίνονται ταπεινοί· αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι!
Αν θέλεις να επιτύχεις στην προσευχή του Ιησού, οφείλεις να είσαι σε όλα ταπεινός: στο βλέμμα. Στο βάδισμα. Στο ντύσιμο. Σε όλη σου την συμπεριφορά.
Η προσευχή του Ιησού δίνει μεγάλη ωφέλεια στην ψυχή αυτού που την λέει.
Πρέπει να συνηθίσωμε να την λέμε.
Και τότε σε καιρό ασθενείας θα μας είναι παρηγορία.
Όταν συνηθίσεις να προσεύχεσαι αδιάλειπτα, δεν θα αισθανθής ποτέ πλήξη.
Η ευχή θα σε παρηγορεί.
Μα αν, τότε που είσαι υγιής, δεν προσεύχεσαι, να το ξέρεις: θα την αναζητήσεις, όταν πια θα βρίσκεσαι σε κατάσταση οδύνης!
Αλλά τότε θα σου είναι πολύ δύσκολο, να μάθεις να προσεύχεσαι.
Γι’ αυτό, όσο και αν το βλέπεις ότι δεν είναι καθαρή η προσευχή σου, μη πάψεις ποτέ να λες με ταπείνωση: Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησέ με, τον αμαρτωλό και ο Θεός, «καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ουκ εξουδενώσει».
Από το βιβλίο “Στάρετς Ιωσήφ”, έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως.
Ποτέ να μην προσεύχεσθε βιαστικά. Να προσεύχεσθε με έντονη συμμετοχή του νου και της καρδιάς στα νοήματα της προσευχής.
Να προετοιμάζεσθε πριν από την προσευχή μαζεύοντας τις σκέψεις και προσπαθώντας με συγκεντρωμένη προσοχή να σταθήτε ενώπιον του Κυρίου.
Βασική προϋπόθεσις μια καλής προσευχής είναι η μετάνοια. Όλοι είμαστε αμαρτωλοί και ο Θεός «πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ουκ εξουδενώσει».
Σε κάθε προσευχή θυμηθήτε τις αμαρτίες στις οποίες πέσατε.
Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου
Περί νοεράς προσευχής
- Πώς, Γέροντα, θα ξεπεράσω την φιλαυτία; Οι σωματικές μου δυνάμεις είναι λίγες και δυσκολεύομαι στην αυταπάρνηση και στην θυσία.
- «Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένο καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει».
Δεν ξεπερνάς την φιλαυτία σου με το να σηκώνης τον βαρύ τουρβά του άλλου - αυτό δεν θα το ζητήση από σένα ο Θεός, αφού δεν έχεις σωματικές δυνάμεις -, αλλά αν ταπεινώνεσαι και σηκώνης μια κουβέντα, μια αδικία. Κι αν προστεθή και λίγος σωματικός κόπος από αγάπη και καλωσύνη, ξέρεις πώς βοηθάει μετά ο Θεός;
- Γέροντα, ο σωματικός κόπος και η άσκηση τί σχέση έχουν με την εκκοπή των παθών;
- Ο σωματικός κόπος υποτάσσει το σώμα στο πνεύμα. Και η νηστεία και η αγρυπνία και κάθε άσκηση, όταν γίνωνται για την αγάπη του Χριστού, παράλληλα με τον αγώνα για την εκκοπη των ψυχικών παθών, βοηθούν. Γιατί, αν δεν κάνη κανείς αγώνα για να ξερριζώση τα ψυχικά πάθη, την υπερηφάνεια, την ζήλεια, τον θυμό, και κάνη μόνο μια ξερή σωματική άσκηση, θα θρέψη τα πάθη του με την υπερηφάνεια. Τα ψυχικά πάθη μας κάνουν μεγαλύτερο κακό από ό,τι το πάχος του σώματος· αυτό είναι καλοήθης όγκος, ενώ τα ψυχικά πάθη είναι κακοήθης όγκος. Δεν λέω να μην κάνη κανείς άσκηση, αλλά να μπή στο νόημα της ασκήσεως που σκοπός της είναι η απέκδυση από τον παλαιό μας άνθρωπο.
- Πώς πρέπει, Γέροντα, να αγωνίζεται κανείς στην εγκράτεια;
- Ο αγώνας πρέπει να γίνεται ως εξής: Ό,τι έχει ανάγκη ο οργανισμός να του το δίνη κανείς· ύπνο, φαγητό κ.λπ. Μετά θα έχη στόχο να κόβη τα ψυχικά πάθη: τις επιθυμίες του, τον εγωισμό του, την ζήλεια του κ.λπ. Και μετά να κάνη εγκράτεια στο φαγητό, στον ύπνο. Τότε θα έχη νόημα η σωματική άσκηση.
Διασκευή και μεταγλώττιση από αρχαίο χειρόγραφο της Ί. Μονής Κωσταμονίτου. Αγίου Όρους.
Χριστιανέ μου.
Επαναλάμβανε συνεχώς την ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΜΑΡΤΩΛΟΝ.
ΓΝΩΡΙΖΕ ΟΤΙ:
Με την συνεχή αυτή ευχή θα διαλυθούν όλες oι εσωτερικές ταραχές, φόβοι, στενοχώριες και θα σε βοηθήσει ό Χριστός ν’ αποκτήσεις καρδίαν συντετριμμένην και τότε ακριβώς θα συντριβή εις την τελειότητα ή δύναμις του Σατανά.
Όπως κάποιος φοβάται να πιάσει με το χέρι του ένα πυρακτωμένο σίδερο, έτσι και ό διάβολος φοβάται την συντριβή της καρδίας, την οποίαν προκαλεί ή ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Ή συντριβή της καρδίας πού προκαλεί ή συνεπής αυτή ευχή διώχνει την αμαρτία και κάθε σατανική πονηρία, ταπεινώνει την Έπαρσιν του Εωσφόρου και εξασφαλίζει την σωτηρίαν της ψυχής.
Μπροστά εις την συντετριμμένην καρδίαν με την ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ ό Σατανάς και οι δαίμονές του φεύγουν πιο γρήγορα και από την αστραπή.
Όπως δεν μπορείς να μετρήσεις τις κινήσεις των πτερών της μέλισσας όταν πετά, έτσι δεν μπορείς ν’ αντιληφθείς τα τόσον γοργά βήματα του Σατανά. όταν φεύγει από πρόσωπου της συντετριμμένης καρδίας με την συνεχή ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Όπως εκείνος πού ομιλεί δημόσια για τη φωτιά, μόλις περικυκλωθεί απ’ αυτήν αμέσως σταματά και φεύγει, έτσι και Σατανάς πού ομιλεί δημόσια για κάθε κακό, σταματά και φεύγει από προσώπου της συντετριμμένης καρδίας- ύστερα από την ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Όταν ό δαίμονας περιεργάζεται την καρδίαν σου πού λέγει την’ ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ. ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ, πρώτα ετοιμάζει τα βήματά του για να φύγει από τον φόβο του, μήπως συνετρίβη ή καρδία σου με την ευχή αυτή.
Κάθε αρετή φοβίζει τον δαίμονα, στό βαθμό πού φοβάται ό λαγός, όταν καταδιώκεται από τον σκύλο. Όπως ό λαγός αντιλαμβάνεται ότι δύσκολα διαφεύγει την καταδίωξιν των λαγωνικών, έτσι και ό δαίμονας είναι βέβαιος ότι περισσότερον από κάθε άλλην αρετήν θα τον φθάσει γρηγορώτερον ό κεραυνός της συντετριμμένης καρδίας από την ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Τα στρουθία δεν φοβούνται τόσον την ορμή του αετού, όσον φοβούνται οι δαίμονες την ορμή της συντετριμμένης καρδίας από την ευχή KYPΙE ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ. ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Όπως το φίδι περισσότερον από κάθε άλλη πληγή φοβάται τα νύχια του γάτου, έτσι και ό δαίμονας περισσότερον από κάθε άλλην αρετή φοβάται την συντριβή της καρδίας από την ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Φαρμακερά είναι στο φίδι τα νύχια του γάτου, άλλα στην ψυχή του ανθρώπου είναι επτά φορές πιο φαρμακερά τα νύχια του διαβόλου, ενώ ή συντριβή της καρδίας γι’ αυτόν είναι εβδομήντα επτά φορές πιο φαρμακερή από τα δικά του νύχια, ύστερα από την Ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ.
Μη φοβηθείς την συντριβή της καρδίας σου γιατί με αυτόν τον τρόπο θα σε φοβηθούν οι δαίμονες.
Εκείνος πού συντρίβει την καρδιά του με την ευχή ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ. ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ, έχει τον σατανά σαν μυρμήγκι κάτω από τα πόδια του και δεν τον φοβίζει.
Εκείνος δε πού δεν την συντρίβει, τον έχει κατεπάνω του σαν λιοντάρι και γι’ αυτό πάντοτε τον φοβάται. Ίδρωσες από την στενοχώρια σου προσευχόμενος εκ βαθέων και από καρδίας;
Χαίρε, διότι εμιμήθης εμπράκτως τον Ιδρώτα του Χριστού σου, ο οποίος έγινε ως θρόμβος αίματος εις την προσευχήν του, πίπτοντας επι την γην.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ & ΕΥΒΟΥΛΗΣ
«Καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει…»
Ἄς μήν ἐπιτρέπουμε στόν νοῦ μας τή μελέτη πνευματικῶν βιβλίων πέραν αὐτῶν, πού ἔχουν συντάξει οἱ συγγραφεῖς τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά τούς ὁποίους ὑπάρχει σαφής ἐκκλησιαστική μαρτυρία ὅτι ἀποτελούν ὄργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
"Ας μην επιτρέπουμε στον νου μας τη μελέτη πνευματικών βιβλίων πέραν αυτώ που έχουν συντάξει οι συγγραφείς της Εκκλησίας μας, για τους οποίους υπάρχει σαφής εκκλησιαστική μαρτυρία ότι αποτελούν όργανα του Αγίου Πνεύματος.
Όποιος μελετά το έργο τους οπωσδήποτε κοινωνεί με το πνεύμα το Άγιο που οικούσε μέσα τους και μιλούσε με το στόμα τους.
Όποιος αντίθετα μελετά βιβλία αιρετικών- κι ας αποκαλούνταν άγιοι- κοινωνεί με το πνεύμα της πλάνης και δείχνοντας τον κρυφό εγωισμό του με την ανυπακοή του στην Εκκλησία πέφτει στα δίχτυα του πονηρού.
Τι να κάνουμε με την καρδιά μας;
Αυτή την αγριελιά ας την μπολιάσουμε με ένα κλαδάκι από ήμερη και καρποφόρα ελιά. Ας την κεντρίσουμε με τα χαρακτηριστικά του Χριστού ας της μεταδώσουμε την ευαγγελική ταπείνωση, ας την αναγκάσουμε να οικειωθεί το θέλημα του Θεού.
Θα διαπιστώσουμε τότε την εναντίωσή της στο Ευαγγέλιο, την ακατάπαυστη αντιλογία της στις θείες εντολές, την πεισματική ανυποταξία της στον Κύριο.
Σ΄αυτή την αντίδραση της καρδιάς μας θα δούμε σαν σε καθρέφτη την πτώση του ανθρωπίνου γένους, τη δική μας πτώση.
Βλέποντάς την ας κλάψουμε μπροστά στον Θεό και σωτήρα μας, ας πονέσουμε λυτρωτικά κι όσο δεν θεραπευόμαστε από τα πάθη ας παραμένουμε σε αυτόν τον πόνο.
Γιατί καρδιά συντετριμμένη και τεταπεινωμένη δεν θα την εγκαταλείψει ο Θεός, δεν θα την αφήσει στα χέρια του εχθρού.
Ο Θεός ως πλάστης και απόλυτος Κύριος μπορεί να αναπλάσει την καρδιά μας, αν αυτή αδιάλειπτα τον ικετεύει με δάκρυα και να τη μεταβάλει από καρδιά φιλάμαρτη σε καρδιά φιλόθεη, αγία".
Ασκητικές εμπειρίες Αγίου Ιγν. Μπριαντσανίνωφ Β΄
