Πάνω στον τάφο του μακαριστού πατρός Σεραφείμ Δημόπουλου, υπάρχει μια επιγραφή, την οποία προσπερνούσα αδιάφορα, όσες φορές με έφερνε ο δρόμος προς τα νεκροταφεία, για να ανάψω ένα κεράκι σε προσφιλές πρόσωπο, και ένα κερί ικεσίας προς τον άγιο παππούλη, να εύχεται και για εμάς τους ταλαίπωρους.
Την τελευταία φορά που πήγα, η επιδημία είχε κάνει για τα καλά την εμφάνιση στη Ελλάδα, ενώ τα νέα από την Ιταλία και από άλλες χώρες ήταν αποκαρδιωτικά. Για πρώτη φορά ένοιωσα τη δύναμη των φράσεων που είναι χαραγμένες πάνω στην ταφόπλακα, ως ψυχικό στήριγμα αντιμετώπισης της δύσκολης περιόδου που διανύουμε. Αλλά περισσότερο με προβλημάτισε η φράση : «Να ευχαριστείτε το Θεό για τα πάντα». Δηλαδή σε ευχαριστώ Θεέ μου που επιτρέπεις αυτή την παγκόσμια δοκιμασία;
Έλεγε ο Γέροντας Αθανάσιος πως θα πρέπει να ερμηνεύουμε θεολογικά την ιστορία και όσα ιστορικά γεγονότα ξετυλίγονται στις μέρες που ζούμε. Συνεπώς γιατί έχουμε τώρα αυτή τη νέα δοκιμασία;
Ας αναλογιστούμε τον τρόπο ζωής μας. Έχουμε προ πολλού ξεφύγει και τώρα ο Θεός μας μαζεύει. Με ένα αόρατο θηρίο, με έναν ιο, ο Θεός έχει συντρίψει όλο το φάσμα της λεγόμενης Δυτικής διασκέδασης και του Δυτικού τρόπου ζωής. Μια διασκέδαση που δεν είναι συμβατή για έναν που θέλει να κάνει πνευματική ζωή, δηλαδή δεν γίνεται να κάνεις πνευματική ζωή και να πηγαίνεις σε αυτούς τους χώρους διασκέδασης. Είναι σαν το πρωί να κτίζεις και το βράδυ να γκρεμίζεις.
Όλοι οι χώροι των θεαμάτων έκλεισαν, οι "ναοί των γηπέδων και της στρογγυλής θεάς", του τζόγου και των στοιχημάτων, η "θεοποίηση" του τουρισμού, ο "θεός του εμπορίου" και της διαφήμισης που προβάλλει το καταναλωτικό πρότυπο της επιδειξιομανίας, της αλλαζονίας του βίου και την αύξηση δήθεν του κύρους μέσω των υλικών συμβόλων. Οι χώροι των αισθητικών απολαύσεων, της παρανομίας, του σέξ. Όλα αυτά ο σύγχρονος άνθρωπος τα έχει σε πρώτη προτεραιότητα, σε πρώτη ζήτηση, τα έχει κάνει είδωλα, δεν διανοείται ότι μπορεί να ζει χωρίς αυτά. Αλλά ο Θεός συντρίβει τα είδωλα και να τώρα κατά ένα πρωτοφανή τρόπο σε πλανητική διάσταση, όλες οι προαναφερόμενες δραστηριότητες σταμάτησαν.
Ας γίνει πιο τολμηρή η σκέψη μας. Θα πάμε στο χώρο της εκπαίδευσης. Και εδώ όλο το φάσμα της εκπαιδευτικής δραστηριότητας σε όλον σχεδόν τον πλανήτη διακόπηκε. Μας έρχεται στο νου η προφητική φράση του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού : «θα βγουν πράγματα από τα σχολεία που ο νους σας δεν φαντάζεται». Αλλά και ο μοναχός Χριστόφορος Παπουλάκος έλεγε : «τα άθεα γράμματα υφαίνουν το σάβανο του γένους μας». Ο άγιος Κοσμάς θεωρούσε ως αυτονόητη την προσφορά της χριστοκεντρικής παιδείας, χωρίς να υποβαθμίζει την ανθρώπινη γνώση και την απόκτηση δεξιοτήτων. Πρέπει πρωτίστως να δίνει προτεραιότητα στη γνώση του Θεού Λόγου και στην ψυχοπνευματική καλλιέργεια των μαθητών. Δυστυχώς η εκπαίδευση ακολουθεί τη διαφωτιστική γραμμή πλεύσης, δηλαδή, ορθολογισμός, ανθρωποκεντρισμός, άχρωμη, άγευστη, επιφανειακή, θρησκευτικά αδιάφορη, ρηχή στα πρότυπα συμπεριφοράς. Οι καρποί του διαφωτισμού άνθισαν σε προτεσταντικά χωράφια. Τι δουλειά έχουμε εμείς οι χριστιανοί ορθόδοξοι να τους γευόμαστε; Όταν έχουμε μια τόσο μεγάλη και ισχυρή πνευματική και πολιτιστική παράδοση; Γιατί να μιλάμε για θρησκευτικά ουδέτερη παιδεία ή θρησκειολογία λες και εξαντλήσαμε τη μελέτη της Αγίας Γραφής, τους Πατέρες της εκκλησίας και την παράδοσή μας. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας ήταν βαθιά θρησκευόμενοι άνθρωποι. Λάτρευαν θεούς υποχθόνιους, χθόνιους και ουράνιους. Κάθε δραστηριότητα της ζωής τους συνοδευόταν και από μια αντιπροσωπευτική θεότητα. Σε βαθμό που όταν ο Απόστολος Παύλος πήγε στην Αθήνα είπε την ιστορική φράση "άνδρες Αθηναίοι κατά πάντας ώς δεισιδαιμονεστέρους υμάς θεωρώ (Πράξεις ιζ΄,22) Δηλαδή «άνδρες Αθηναίοι, σαν πιο ευλαβείς σε όλα και πιο θρήσκους από πολλούς άλλους σας βλέπω». Οι πρόγονοί μας δεν είχαν αναπτυγμένο μόνο το θρησκευτικό συναίσθημα. Είχαν αναπτύξει σε υπερθετικό βαθμό και την λογική μέσω της φιλοσοφίας, των επιστημών και των τεχνών. Τέλος είχαν αναπτύξει και την ισχυρή βούληση, δεν φοβόταν να τα βάλουν με λαούς ισχυρότατους. Αυτά το πρότυπα θα έπρεπε να προβάλλει το εκπαιδευτικό μας σύστημα.Όχι στην «θεοποίηση των σπουδών», στο ανελέητο και μακροχρόνιο κυνήγι τίτλων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στη «θεοποίηση της καριέρας», για κατάληψη θέσεων κύρους ώστε να ικανοποιήσουμε την αυταρέσκειά μας. .... Ε τώρα το Θεό θα σκεφτόμαστε ; ... Ναι αλλά να η προειδοποίηση. Λουκέτο και στην η εκπαίδευση.
Και η απαγόρευση των λατρευτικών εκδηλώσεων; Γιατί το επέτρεψε αυτό ο Θεός; Αναφέρει πάλι ο Άγιος Κοσμάς : «οι κληρικοί θα γίνουν οι χειρότεροι και ασεβέστεροι απ' όλους. Οι παπάδες θα χαλάσουν τη θρησκεία». Αλλά και οι λαϊκοί; Μήπως αποκτήσαμε το εκκοσμικευμένο φρόνημα, μήπως οικουμενίζουμε, μήπως δυτικίζουμε, μήπως πάμε και κοινωνάμε αναξίως, μήπως εκκλησιαζόμαστε από συνήθεια, μήπως φαρισαϊίζουμε ότι εμείς είμαστε οι φτασμένοι χριστιανοί, οι πνευματικά αυτάρκεις, μήπως γίναμε χλιαροί στην πίστη; Ο Λόγος του Θεού είναι αυστηρός λέει «τους χλιαρούς θα τους εμέσω» δηλαδή θα τους ξεράσω. Χαλαρώσαμε επικίνδυνα. Περιγράφει η Αγία Γραφή πως θα είναι οι άνθρωποι των εσχάτων χρόνων στην Β Προς Τιμόθεον Επιστολή, κεφάλαιο 3, στίχος 1-5 :
1 Τοῦτο δὲ γίνωσκε, ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί·
2 ἔσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀχάριστοι, ἀνόσιοι,
3 ἄστοργοι, ἄσπονδοι, διάβολοι, ἀκρατεῖς, ἀνήμεροι, ἀφιλάγαθοι,
4 προδόται, προπετεῖς, τετυφωμένοι, φιλήδονοι μᾶλλον ἢ φιλόθεοι,
5 ἔχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι. καὶ τούτους ἀποτρέπου.
Αυτό μάλιστα να γνωρίζεις: ότι στις έσχατες ημέρες θα εγκατασταθούν δύσκολοι καιροί.
2 Γιατί οι άνθρωποι θα είναι εγωιστές, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάστημοι, απειθείς στους γονείς, αχάριστοι, ανόσιοι,
3 άστοργοι, αδιάλλακτοι, συκοφάντες, ακρατείς, ανήμεροι, εχθροί του αγαθού,
4 προδότες, αυθάδεις, θολωμένοι από υπερηφάνεια, φιλήδονοι μάλλον παρά φιλόθεοι,
5 έχοντας εξωτερική μορφή ευσέβειας, αλλά θα έχουν αρνηθεί τη δύναμή της. και αυτούς απόφευγε.
Δόξα τω Θεώ προς το παρόν τουλάχιστον έχουμε τροφοδοσία αγαθών και ενέργειας, μια σχετική ειρήνη και ένα ήρεμο φυσικό περιβάλλον. Αν δεν προσέξουμε ανά πάσα στιγμή μπορεί να τα χάσουμε και αυτά. Όχι σπατάλες ειδικά στα τρόφιμα. Ο γέροντας Αθανάσιος ήταν πολύ αυστηρός στο θέμα της σπατάλης των φαγητών και γενικότερα των αγαθών. Έλεγε πως αν πετάμε τα φαγητά θα έρθει πείνα στον τόπο μας.
Χρειάζεται πολλή προσοχή γιατί είμαστε σε μια πολύ κρίσιμη καμπή. Η πανδημία είναι μια προειδοποίηση, ώστε να έρθουμε σε ενσυναίσθηση εμείς οι αλαζόνες άνθρωποι.
Έλεγε ο γέροντας Αθανάσιος στην 30η ομιλία του όταν ερμήνευε την Αποκάλυψη του Ιωάννη στις 1-11-1981: «Βεβαίως τα μικρόβια έγιναν από τον Θεό, αλλά δεν είχαν εντολή να βλάψουν τον άνθρωπο, να τον τιμωρήσουν. Και τώρα να βλέπετε μικρόβια που δεν τάπιασε ακόμη το μάτι μας, αυτά που σήμερα τα λέμε ιούς .... αυτά τώρα έρχονται και μας προσβάλλουν. Και το χειρότερο, αυτά που δεν τα βλέπουμε, έρχονται να μας ρίξουν κάτω εμάς του αλαζόνας. Που σηκωθήκαμε στα δάχτυλα των ποδιών μας και ορθώσαμε τον τράχηλό μας να πούμε στον ουρανό "δεν υπάρχει Θεός". Τί ειρωνία !
Ο άνθρωπος ο αλαζών να πέφτει κάτω νεκρός από ένα αθέατο θηρίο που λέγεται μικρόβιο που λέγεται ιός».
Η πανδημία που επιτρέπει ο Θεός είναι, σε πρώτη φάση, η συντριβή των σύγχρονων ειδώλων, είναι το μάζεμα στον εαυτό μας, είναι μια ευκαιρία εξαιτίας αυτού του εσωτερικού περιορισμού στα σπίτια που μας έχει επιβληθεί, να βυθιστούμε στον έσω εαυτό μας, να δούμε τι δεν πήγε και τί δεν πάει καλά. Είναι η ώρα του μαζέματος, της αυτοκριτικής, αρκετά ξεφύγαμε, αρκετά διασκορπιστήκαμε ψυχικά, πνευματικά, σωματικά. Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστί. Αυτό το έχουμε ξεχάσει ή παραβλέψει με τις περισπάσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής σε αλλότρια χωράφια που δίνουν καρπούς λήθης, μη χορτασμού, γεμάτα συντηρητικά ντοπαρίσματος απολαύσεων σαρκικών, ατέρμονης αναζήτησης ηδονών κάθε είδους που οδηγούν σε αδιέξοδα, μια ζωή εικονικής πραγματικότητας που προσφέρουν αφειδώς οι σύγχρονες εικονικές τεχνολογίες που κλέβουν τον πολύτιμο χρόνο μας αδρανοποιώντας ταυτόχρονα σώμα και πνεύμα,. Είναι ο καιρός των μεγάλων αποφάσεων. Δεν μπορούμε να υπηρετούμε δυο αφεντάδες. Είναι η ώρα της μετάνοιας, μετανοώ θα πει αλλάζω φρόνημα, φεύγω από εκεί που είμαι και πάω κάπου αλλού. Πάω στην Αλήθεια. Μας δίνει μια ευκαιρία ο Θεός μετάνοιας, προσευχής, συγγνώμης, συντριβής του εγώ και της αλαζονικής συμπεριφοράς και ζωής. Μας δίνει να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε αιώνιοι σε τούτη εδώ τη ζωή. Ανά πάσα στιγμή ένα αόρατο μικρόβιο μπορεί να μας σκοτώσει. Αυτό οι μοναχοί το ονομάζουν μνήμη θανάτου. Η μνήμη του θανάτου σε κάνει άλλον άνθρωπο. Σού δίνει να καταλάβεις ποιες είναι οι πραγματικές αξίες της ζωής εδώ στη γη.
Αν αντιμετωπίσουμε το έκτακτο αυτό γεγονός με αυτόν τον τρόπο ερμηνείας και στάσης, τότε δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Θα έχομε κάνει το πρώτο βήμα προς τον Άγιο Τριαδικό Θεό. Και ο πνευματικός νόμος λέει πως 1 βήμα εμείς 1000 ο Θεός προς εμάς. Και όταν ο Θεός είναι μεθ' υμών ουδείς καθ' ημών, δηλαδή όταν ο Θεός είναι μαζί μας κανένας δεν μπορεί να είναι εναντίον μας. Γιατί ο Λόγος του Θεού μας υποσχέθηκε τα εξής «ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ» (Λουκάς ι', 19). Δηλαδή τίποτα δεν θα μπορεί να μας βλάψει.
Ας μη χάσουμε αυτή την ευκαιρία αλλαγής πλεύσης του τρόπου της ζωής μας που μας δίνεται μέσω αυτής της δοκιμασίας. Χωρίς φόβο να την αντιμετωπίσουμε. Με πνευματικά όπλα την μετάνοια, την προσευχή, τη συσπείρωση στο πρόσωπο του Αγίου Τριαδικού Θεού, της Υπεραγίας Θεοτόκου, του αναρίθμητου πλήθους των αγίων μας και την μεταξύ μας κοινωνία αγάπης. Και φυσικά την υπακοή στους ειδικούς επιστήμονες τηρώντας του κανόνες που μας ανακοινώνουν. Μην ξεχνάμε ότι την επιστήμη ο Θεός την δίνει ως δώρο αγάπης και φιλανθρωπίας στον άνθρωπο, αρκεί αυτός να τη χρησιμοποιεί για καλούς σκοπούς.
Αν δεν προσέξουμε θα έρθουν τα χειρότερα. Θα ανοίξει ολόκληρη η τέταρτη σφραγίδα της Αποκάλυψης που θα φέρει πόλεμο, πείνα, θανατικό.
7 Καὶ ὅτε ἤνοιξε τὴν σφραγῖδα τὴν τετάρτην, ἤκουσα φωνὴν τοῦ τετάρτου ζῴου λέγοντος· ἔρχου. 8 καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἵππος χλωρός (πρασινοκίτρινος), καὶ ὁ καθήμενος ἐπάνω αὐτοῦ, ὄνομα αὐτῷ ὁ θάνατος, καὶ ὁ ᾅδης ἠκολούθει μετ᾿ αὐτοῦ· καὶ ἐδόθη αὐτῷ ἐξουσία ἐπὶ τὸ τέταρτον τῆς γῆς, ἀποκτεῖναι ἐν ρομφαίᾳ καὶ ἐν λιμῷ καὶ ἐν θανάτῳ καὶ ὑπὸ τῶν θηρίων τῆς γῆς.
Αποκάλυψις Ιωάννου (Κέφ.6, στίχος 7)