Οι άγιοι δεν λένε τί να κάνεις, όπως εμείς όταν συμβουλεύουμε τους άλλους. Οι άγιοι δεν διδάσκουν από τα βιβλία. Μιλούν μόνο γι΄ αυτό που έζησαν οι ίδιοι και μόνο αν ερωτηθούν. Το να μιλάνε χωρίς να ερωτηθούν, το θεωρούν αργολογία.
Οι άγιοι δεν λένε τί να κάνεις αλλά πώς να το κάνεις. Παράδειγμα δεν λένε να μη φοβάσαι ,αλλά λένε και το πώς να μη φοβάσαι. Διάβαζα την Ιθάκη. Ο Καβάφης λέει δεν θα φοβάμαι αν δεν κουβαλώ μέσα μου τους Λαιστρυγόνας. Ποτέ δεν σκέφτηκα πώς δεν θα τους κουβαλώ μέσα μου.
Η βασική θεραπεία είναι αυτή της Εκκλησίας, η εξαγόρευση στον εξομολόγο, αν πιστεύεις. Η εξομολόγηση μοιάζει με τη θεραπεία που εφαρμόζει ο λαός, όταν θεραπεύει το δάγκωμα του σκορπιού με το δηλητήριο του σκορπιού.
Ο Θεός στην απιστευτη φιλανθρωπία Του μετατρέπει αυτό που μας αρωσταίνει μέσα μας σε φάρμακο που μας θεραπεύει όταν το βγάζουμε έξω με τη θέλησή μας. Όχι με την ανάκριση ή με τον ψυχολόγο ή τον ψυχαναλυτή. Γιατί όχι; Γιατί δεν πληρώνει κανείς κάποιον για να του ανοίξει την καρδιά του.
Με αυτήν την έννοια ακούστε τα λόγια της ηρωίδας του Μπέργκμαν στη Φθινοπωρινή Συμάρδουφωνία: "Αν μ΄αγαπήσει κάποιος όπως είμαι, ίσως τολμήσω να δω κι εγώ τον εαυτό μου όπως είναι." Ο πνευματικός είναι στη θέση του Ιησού που μας αγαπάει όπως είμαστε.
Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου