Μέγας Αθανάσιος
Προς Μαρκελλίνον εις την ερμηνείαν
των Ψαλμών (ιε΄ – κς’)
ιε’.
Οι Ψαλμοί λοιπόν έχουν διαταχθεί κατ’ αυτή την τάξη, που είναι δυνατόν για τους αναγνώστες, όπως είπα προηγουμένως, να βρει ο καθένας σε κάθε ψαλμό, τα πάθη και την διάθεση της ψυχής του, ομοίως δε και το υπόδειγμα και την διδασκαλία για κάθε πράγμα.
Τι λόγια λέγοντας μπορεί να είναι αρεστός στον Κύριο, με ποια λόγια μπορεί να διορθωθεί και να ευχαριστεί τον Κύριο, ώστε να μη ολισθήσει σε ασέβεια αυτός που προφέρει τους λόγους αυτούς. Διότι θα αποδώσουμε λόγο στον Κριτή, όχι μόνο για τις πράξεις, αλλά και για κάθε ανώφελο λόγο.
Αν λοιπόν θέλεις να μακαρίσεις κάποιον, έχεις (ως υπόδειγμα), για το πως πρέπει και γιατί και τι πρέπει να λες, τους ψαλμούς 1 και 31, και τους 40, 111, 118 και 127.
Αν πάλι θέλεις να κατακρίνεις την επιβουλή των Ιουδαίων κατά του Σωτήρος, έχεις τον 2ο ψαλμό.
Αν δε καταδιώκεσαι από τους δικούς σου και έχεις πολλούς που στρέφονται εναντίον σου, λέγε τον 3ο ψαλμό.
Εάν βρίσκεσαι σε παρόμοια κατάσταση θλιβόμενος, και αφού επικαλέστηκες τον Κύριο θέλεις να τον ευχαριστήσεις, επειδή σε εισάκουσε, ψάλλε τον 4ο, τον 74ο, και τον 114ο.
Αν ακόμα βλέπεις ότι οι πονηροί θέλουν να σου στήσουν ενέδρα, και θέλεις να εισακουσθεί η προσευχή σου, σήκω νωρίς το πρωί και ψάλλε τον 5ο.
Αν αισθάνεσαι απειλή από μέρους του Κυρίου και βλέπεις ότι ταράζεσαι γι’ αυτό τον λόγο, μπορείς να λες τον 6ο και τον 37ο.
Αν κάποιοι σε επιβουλεύονται, όπως ο Αχιτόφελ τον Δαβίδ, και κάποιος σου το αναγγείλει, ψάλλε τον 7ο και έχε εμπιστοσύνη στον Θεό, ο οποίος θα σε σώσει.
ις΄. Αν θέλεις δε να προσφωνήσεις τον Κύριο, όταν βλέπεις την εξαπλωμένη παντού χάρη του Σωτήρος και τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους, ψάλλε τον 8ο.
Αν πάλι θέλεις να ευχαριστήσεις με άσμα τον Κύριο για τον τρυγητό, έχεις και πάλι για την περίσταση τον 8ο και τον 83ο.
Για την κατάργηση του εχθρού και την σωτηρία της κτίσεως, μην καυχάσαι για σένα, αλλά γνωρίζοντας ότι αυτό είναι κατόρθωμα του Υιού του Θεού, λέγε τον αναφερόμενο σ΄ αυτόν 9ο ψαλμό.
Αν πάλι κάποιος θέλει να σε συνταράξει, εσύ έχε την εμπιστοσύνη στον Κύριο και ψάλλε τον 10ο.
Όταν δε δεις να πλεονάζει η υπερηφάνεια των πολλών και η κακία, ώστε να μη υπάρχει ευσέβεια στους ανθρώπους, να καταφύγεις στον Κύριο και να λες τον 11ο.
Αν δε διαρκεί επί πολύ χρόνο η εναντίον σου επιβουλή των εχθρών, μη λιποψυχείς σαν να σε λησμόνησε ο Θεός, αλλά παρακάλεσε τον Κύριο ψάλλοντας το 12ο.
Όταν δε ακούσεις να βλασφημούν μερικοί την πρόνοια του Θεού, μη μετέχεις στην ασέβεια τους, αλλά δεόμενος στον Θεό, λέγε τον 13ο και τον 52ο.
Αν πάλι θέλεις να μάθεις, τι είδους είναι ο πολίτης της βασιλείας των ουρανών, ψάλλε τον 14ο.
ιζ’. Αν έχεις ανάγκη προσευχής εξ αιτίας των εχθρών σου, οι οποίοι περικυκλώνουν την ψυχή σου, ψάλλε τον 16ο, τον 85ο, τον 87ο και τον 140ο.
Αν θέλεις να μάθεις, πως προσευχήθηκε ο Μωυσής, έχεις τον 89ο.
Αν σώθηκες από τους εχθρούς σου και διέφυγες από τους διώκτες σου, ψάλλε και συ τον 17ο ψαλμό.
Θαυμάζεις την τάξη της κτίσεως και την φροντίδα της Πρόνοιας γι’ αυτήν και τα ιερά προστάγματα του νόμου; Ψάλλε τον 18ο και τον 23ο.
Αν δε συναντήσεις θλιβόμενους, να τους παρηγορείς, να προσεύχεσαι γι’ αυτούς και να τους λες τους λόγους του 19ου ψαλμού.
Όταν αντιλαμβάνεσαι ότι ο Κύριος σε ποιμαίνει και σε οδηγεί στην προκοπή, χαίροντας γι’ αυτό ψάλλε τον 22ο.
Οι εχθροί σε περιτριγυρίζουν, αλλά συ υψώνοντας την ψυχή προς τον Θεό, λέγε τον 24ο και θα τους δεις να αμαρτάνουν άσκοπα.
Αν επιμένουν οι εχθροί σου, που δεν έχουν άλλο παρά τα χέρια τους γεμάτα αίματα και ζητούν να σε κακοποιήσουν και να σε φονεύσουν, μην δώσεις σε άνθρωπο το κρίμα (διότι όλα τα ανθρώπινα είναι ύποπτα), αλλά λογαριάζοντας μόνο τον Θεό σαν Κριτή (διότι μόνος αυτός είναι δίκαιος) λέγε τους λόγους των ψαλμών 25, 34 και 42.
Αν δε επιτεθούν με μεγαλύτερη σφοδρότητα και γίνουν τόσον πολλοί σαν να ήταν στρατός οι εχθροί και σε καταφρονούν, διότι δεν έχεις ακόμη χρισθεί, και θέλουν να σε πολεμήσουν ακριβώς γι’ αυτό, μη φοβηθείς, αλλά ψάλλε τον 26ο ψαλμό.
Επειδή δε είναι ασθενής η ανθρώπινη φύση, αν πάλι επιμείνουν αναίσχυντα όσοι σε επιβουλεύονται, μην προσέχεις σ’ αυτούς, αλλά κράζε προς τον Θεό, λέγοντας τους λόγους του 27ου.
Και αν θέλεις να μάθεις πως πρέπει να προσφέρεται η ευχαριστία προς τον Κύριο, σκεπτόμενος πνευματικά ψάλλε τον 28ο.
Και όταν κάνεις τα εγκαίνια του οίκου σου, και την ψυχή, η οποία υποδέχεται τον Κύριο, και τον σωματικό οίκο, στον οποίο κατοικείς σωματικά, να ευχαριστείς και να λες τον 29ο και τον 126ο των αναβαθμών.
ιη’. Όταν δε βλέπεις ότι μισείσαι και καταδιώκεσαι χάρη της αληθείας, από όλους τους φίλους και συγγενείς, μην ολιγοψυχήσεις στρέφοντας την προσοχή σου, είτε σ’ αυτούς είτε στον εαυτό σου, ούτε να τρομάξεις, όταν βλέπεις να σε αποστρέφονται οι γνωστοί σου, αλλά αφού απαγκιστρωθείς από αυτούς, να στρέψεις το βλέμμα στα μέλλοντα και να ψάλλεις τον 30ο.
Βλέποντας δε τους βαπτισμένους, οι οποίοι λυτρώθηκαν από την φθαρτή γέννηση, και θαυμάζοντας την φιλανθρωπία του Θεού, ψάλλε σ’ αυτούς τον 31ο.
Και όταν μεν θέλεις να ψάλλεις μαζί με πολλούς, αφού συγκεντρώσεις ανθρώπους δίκαιους και ενάρετους στη ζωή τους, λέγε και συ (μαζί τους) τον 32ο ψαλμό.
Αν δε εμπέσεις στους εχθρούς και διαφύγεις απ’ αυτούς με τη φρόνηση, αφού σωθείς από τις επιβουλές τους, αν θέλεις να ευχαριστήσεις (τον Θεό), αφού συγκεντρώσεις τους πράους ανθρώπους, ψάλλε μαζί τους τον 33ο.
Αν δε παρατηρήσεις στους παρανομούντες, την φιλονικία πάνω στο κακό, μην πιστέψεις ότι μέσα τους κατά φύσιν υπάρχει η κακία, όπως ισχυρίζονται οι αιρετικοί, αλλά ψάλλε τον 35ο ψαλμό, και θα αντιληφθείς ότι αυτοί είναι αίτιοι που αμαρτάνουν (και όχι η φύση τους).
Αν δε βλέπεις τους πονηρούς να διαπράττουν πλήθος ανομίες και να αλαζονεύονται κατά των αδύνατων, θέλεις δε να προτρέψεις μερικούς, να μην τους προσέχουν, ούτε να τους ζηλεύουν, διότι οι ασεβείς εξαφανίζονται ταχύτατα, λέγε και στον εαυτό σου και στους άλλους τον 36ο.
ιθ’. Αλλά και συ ο ίδιος, όταν προετοιμάζεις μετά προσοχής τον εαυτό σου, βλέποντας να επιτίθεται ο εχθρός (διότι τότε επιτίθεται με μεγαλύτερη οξύτητα εναντίον τους) και θέλεις να προετοιμαστείς εναντίον του, ψάλλε τον 38ο ψαλμό.
Και εάν, όταν επιτίθενται οι εχθροί, υπομένεις τις θλίψεις και θέλεις δε να μάθεις την ωφέλεια που προέρχεται από την υπομονή, ψάλλε τον 39ο ψαλμό.
Βλέποντας δε το πλήθος των πενήτων και των πτωχών, και θέλοντας να ελεούνται, μπορείς να επαινείς όσους έχουν ήδη δώσει ελεημοσύνη, τους δε άλλους να προτρέπεις να ελεούν, ψάλλοντας τον 40ο.
Έπειτα, όταν έχεις στρέψει τον πόθο σου τελείως στον Θεό, αν ακούσεις να σε κοροϊδεύουν οι εχθροί, μην ταράζεσαι· αλλά σκεπτόμενος τον αθάνατο καρπό, από αυτό τον πόθο, να παρηγορείς την ψυχή σου, με την ελπίδα στον Θεό. Ανακουφίζοντας δε και καταπραΰνοντας τις βιοτικές στενοχώριες της, μ’ αυτό τον τρόπο, λέγε τον 41ο ψαλμό.
Αν θέλεις δε να ξαναθυμάσαι συνεχώς, τις ευεργεσίες του Θεού, που έγιναν προς τους πατέρες, καθώς και την έξοδο από την Αίγυπτο και τα συμβάντα στην έρημο, πώς μεν ο Θεός είναι αγαθός, οι δε άνθρωποι αχάριστοι, έχεις τους ψαλμούς 43, 77, 88, 104, 105, 106 και 113.
Όταν δε καταφύγεις στον Θεό και διασωθείς από τις θλίψεις που σε περιβάλλουν, αν θέλεις να ευχαριστήσεις τον Θεό και να διηγηθείς την φιλανθρωπία που σου έγινε, έχεις τον 45ο.
κ’. Αν όμως αμάρτησες και αφού ντράπηκες μετανοείς και θέλεις να τύχεις του θείου ελέους, έχεις τους λόγους της εξομολογήσεως και της μετανοίας στον 50ο.
Αν δε σε συκοφάντησε κάποιος πονηρός βασιλιάς και βλέπεις ότι ο συκοφάντης καυχάται αλαζονικά, φύγε και λέγε και συ τους λόγους του 51ου.
Όταν δε σε καταδιώκουν, μερικοί δε σε διαβάλλουν θέλοντας να σε παραδώσουν, όπως οι Ζιφαίοι και οι αλλόφυλοι τον Δαβίδ, μην παραδοθείς στην λύπη, αλλά έχοντας εμπιστοσύνη στον Κύριο και υμνώντας τον, λέγε τα λόγια από τους ψαλμούς 53 και 55.
Αν δε σε ακολουθήσει ο διώκτης και, χωρίς να το γνωρίζει, εισέλθει στο σπήλαιο, μέσα στο οποίο και συ κρύβεσαι, ούτε τότε να ταραχθείς· διότι και σ’ αυτή την ανάγκη έχεις παρηγορητικούς λόγους και επίσημες ρήσεις, τους ψαλμούς 56 και 141.
Αν δε ο διώκτης διατάξει να φρουρηθεί ή οικία σου και (παρά ταύτα) διαφύγεις, ευχαρίστησε τον Κύριο, γράφοντας στην ψυχή σου, σαν σε στήλες, την ενθύμηση του ότι δεν φονεύθηκες, και λέγε τα λόγια του 58ου ψαλμού.
Αν δε προξενούν θλίψεις με τις κατηγορίες τους οι εχθροί και οι νομιζόμενοι φίλοι σε συκοφαντούν με τις φλυαρίες τους, και λυπηθείς για την δοκιμασία σου για λίγο χρόνο, μπορείς να παρηγορηθείς υμνώντας τον Θεό και λέγοντας τους λόγους του 54ου ψαλμού.
Σε υποκριτές και καυχόμενους για την εμφάνιση τους, λέγε για να τους κάνεις να ντραπούν τον 57ο ψαλμό.
Σε όσους δε ορμούν με άγριες διαθέσεις εναντίον σου και θέλουν να σου πάρουν την ψυχή, αντιπαράθεσε την υποταγή σου στον Θεό και έχε θάρρος. Όσο δε μανιάζουν εκείνοι, τόσο περισσότερον να υποτάσσεσαι εσύ στον Κύριο, και να λες τα λόγια του 61ου.
Αν δε καταδιωκόμενος καταφύγεις σε έρημο τόπο, μη φοβηθείς ως μόνος εκεί, αλλά έχοντας εκεί τον Θεό, ψάλλε σ’ αυτόν κατά τον όρθρο, τον 62ον.
Όταν δε σε φοβερίζουν οι εχθροί και δεν παύουν να σου στήνουν ενέδρες και μηχανεύονται το παν εναντίον σου, και αν ακόμη είναι πλήθος, μην υποχωρήσεις· διότι τα πλήγματα τους θα είναι σαν βέλη νηπίων, αν ψάλλεις τον 63ον, τον 64ον, τον 69ον και τον 70όν.
κα’. Όταν θέλεις να υμνήσεις τον Κύριο, ψάλλε τα λόγια του 64ου.
Αν δε θέλεις να κατηχήσεις κάποιους περί της αναστάσεως, ψάλλε τα λόγια του 65ου.
Όταν επιζητείς το έλεος του Θεού, ύμνησε τον ψάλλοντας τον 66ο.
Όταν δε βλέπεις ότι οι μεν ασεβείς, ευτυχούν εν ειρήνη και ζουν ευχαριστημένοι, ενώ οι δίκαιοι υφίστανται θλίψεις, για να μην σκανδαλιστείς και κλονιστείς, λέγε και συ τα λόγια του 72ου ψαλμού.
Όταν πάλι οργιστεί ο Θεός κατά του λαού, μπορείς να τον παρηγορήσεις, με τους συνετούς λόγους του 73ου ψαλμού.
Όταν έχεις ανάγκη να εξομολογηθείς, ψάλλε τους ψαλμούς 9, 74, 91, 104, 105, 106, 107, 110, 115, 135 και 137.
Αν πάλιν θέλεις να αποδείξεις ότι οι Έλληνες και οι αιρετικοί δεν έχουν θεογνωσία, αλλά μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία, μπορείς αφού σκεφτείς να ψάλλεις τα λόγια του 75ου ψαλμού.
Αν οι εχθροί καταλάβουν πριν από σένα τις διεξόδους, και βρίσκεσαι σε μεγάλη στεναχώρια, και αν ταραχτείς, μην απελπιστείς, αλλά προσευχήσου. Αν δε εισακουστείς στις κραυγές σου, να ευχαριστήσεις τον Θεό, λέγοντας τα λόγια του 76ου.
Αν δε οι εχθροί επιμείνουν και ορμήσουν μέσα στο ναό και βεβηλώσουν τον οίκο του Θεού και φονεύσουν τους αγίους και ρίξουν τα σώματα τους στα πτηνά του ουρανού, για να μην πτοηθείς και υποκύψεις στην ωμότητα τους, σύμπασχε μεν με τους πάσχοντες, προσευχήσου δε στον Θεό, λέγοντας τον 78ο ψαλμό.
κβ’. Αν θέλεις δε να υμνήσεις τον Κύριο σε εορτάσιμη ημέρα, αφού συγκαλέσεις τους δούλους του Θεού, ψάλλε τα λόγια του 80ου και 94ου.
Αν δε μαζευτούν και πάλι όλοι οι εχθροί από παντού και απειλούν τον οίκο του Θεού, κάνοντας συμμαχίες κατά της ευσέβειας, για να μη λιποψυχήσεις εξ αιτίας του πλήθους και της δύναμης τους, έχεις σαν άγκυρα ελπίδας, τους λόγους του 82ου.
Και εάν βλέποντας τον οίκο του Θεού και τα αιώνια σκηνώματα του, γεμίζεις με πόθο γι’ αυτά, όπως συνέβαινε και με τον Απόστολο, λέγε και συ τον 83ον ψαλμό.
Όταν δε κάποτε πάψει η οργή και λυθεί ή αιχμαλωσία, εάν θέλεις να ευχαριστήσεις, μπορείς να λες τα λόγια του 84ου και του 125ου.
Αν θέλεις δε να γνωρίσεις την διαφορά της Ορθόδοξης ‘Εκκλησίας, από τα σχίσματα και να τους ντροπιάσεις (τους σχισματικούς), μπορείς να λες όσα γράφονται στον 86ο.
Αν θέλεις δε να ενθαρρύνεις τον εαυτό σου και τους άλλους στην προς τον Θεό ευσέβεια και (να τους πείσεις) ότι η ελπίδα στον Θεό δεν ντροπιάζει, αλλά καθιστά άφοβη την ψυχή, ύμνησε τον Θεό, λέγοντας τα λόγια του 90ου.
Θέλεις να ψάλεις κατά το Σάββατο; έχεις τον 91ο.
κγ’. Θέλεις να ευχαριστήσεις κατά την Κυριακή; έχεις τον 23ο.
Θέλεις να υμνήσεις κατά την Δευτέρα; λέγε τον 47ο.
Θέλεις να αινέσεις κατά την Παρασκευή; έχεις τον αίνο στον 92ο. Διότι τότε, όταν έγινε η σταύρωση, οικοδομήθηκε ο οίκος του Θεού, παρά την προσπάθεια των εχθρών να τον εμποδίσουν, γι΄αυτό πρέπει να ψάλλονται τότε στον Θεό σαν επινίκιος ύμνος, τα λεγόμενα στον 92ο.
Αν τύχει δε αιχμαλωσία και καταστραφεί ο οίκος (του Θεού) και εν συνεχεία επανοικοδομηθεί, ψάλλε τα λόγια του 95ου.
Αν δε η χώρα ησυχάσει από τους πολέμους και διάγει εν ηρεμία και βασιλεύει ο Κύριος, θέλεις δε να υμνήσεις γι’ αυτό, έχεις τον 96ο.
Θέλεις να ψάλλεις κατά την Τετάρτη, έχεις τον 93ο. Διότι ο Κύριος τότε παραδόθηκε και άρχισε την εκδίκηση κατά του θανάτου και να θριαμβεύει πάνω του με γενναιότητα. Όταν, λοιπόν, διαβάζοντας το Ευαγγέλιο δεις, ότι οι Ιουδαίοι έκαναν την Τετάρτη συμβούλιο κατά του Κυρίου, βλέποντας τον Κύριο τότε να έχει παρρησία, στην εκδίκηση κατά του διαβόλου για χάρη μας, ψάλλε τα λόγια του 93ου.
Βλέποντας πάλι, την πρόνοια του Κυρίου για τα πάντα και την εξουσία του και θέλοντας να κατηχήσεις μερικούς στην πίστη και την υπακοή σ’ αυτόν, πείθοντας τους να εξομολογηθούν πρώτα, ψάλλε τον 99ον.
Και εάν, αφού γνωρίσεις την εξουσία του ως κριτού και ότι ο Κύριος κρίνει αναμιγνύοντας την κρίση με την ευσπλαγχνία, θελήσεις να προσέλθεις σ’ αυτόν, έχεις γι’ αυτό τους λόγους του 100ου.
κδ’. Επειδή δε η φύση μας είναι ασθενής, αν ποτέ οι δυσκολίες της ζωής σε κάνουν φτωχό και χάσεις το κουράγιο σου, και θέλεις να βρεις παρηγοριά, έχεις τον 101 ψαλμό.
Και επειδή πρέπει πάντοτε να ευχαριστούμε τον Θεό για όλα, όταν θέλεις να τον ευλογείς, η ψυχή σου μπορεί να παρακινηθεί σ’ αυτό, να λες τους ψαλμούς 102 και 103.
Θέλεις να υμνήσεις τον Θεό και να μάθεις πως και για ποια πράγματα πρέπει να τον υμνείς, καθώς και ποιοι πρέπει να λένε τον ύμνο; Έχεις τους ψαλμούς 104, 106, 134, 145, 146, 147, 148 και 150.
Έχεις πίστη, όπως είπε ο Κύριος και πιστεύεις σε όσα λες κατά την προσευχή σου; Λέγε τον 115ον.
Αισθάνεσαι ότι με τις πράξεις σου ανεβαίνεις, ώστε να λες: «Λησμονώ μεν τα παλιά, προχωρώ δε προς εκείνα που είναι εμπρός». Μπορείς να λες σε κάθε πρόοδο τις 15 ωδές των αναβαθμών.
κε’. Αν αιχμαλωτίστηκες από ανοίκειες σκέψεις, και αντιλήφθηκες ότι σε παρέσυραν και (μετά όμως) μετανόησες, πάψε του λοιπού και παραμένοντας στο σημείο, όπου συνέλαβες τον εαυτό σου να αμαρτάνει, κάθισε και κλάψε και συ, όπως έκανε τότε ο λαός, λέγοντας τα λόγια του 136ου.
Θεωρώντας τους πειρασμούς σαν δοκιμασία, μετά την παρέλευση των πειρασμών, αν θέλεις να ευχαριστήσεις (τον Θεό), έχεις τον 138ο ψαλμό.
Σε ενοχλούν πάλι οι εχθροί και θέλεις να απαλλαγείς; Λέγε τα λόγια του 139ου.
Θέλεις να δεηθείς και να προσευχηθείς; Ψάλλε τον 5ο και τον 142ο.
Αν εχθρός τύραννος επιτέθηκε στον λαό και σε σένα, όπως ο Γολιάθ κατά του Δαβίδ, μη φοβηθείς, αλλά πίστευε και συ, όπως ο Δαβίδ, και λέγε τα λόγια του 143ου.
‘Έπειτα, θαυμάζοντας τις ευεργεσίες του Θεού προς όλους και ενθυμούμενος την γενόμενη αγαθότητα του, προς εσένα και προς όλους, εάν θέλεις γι’ αυτά να ευλογείς τον Θεό, λέγε τους λόγους του Δαβίδ, τους οποίους είπε και αυτός στον 144ο ψαλμό.
Θέλεις να υμνήσεις τον Κύριο; Μπορείς να πεις τον 92ο και 97ο.
Αν, παρ’ ότι είσαι μικρός, προτιμηθείς σε κάποια εξουσία από τους αδελφούς σου, μην υπερηφανεύεσαι έναντι τους, αλλά δίνοντας δόξα στον Κύριο, ο οποίος σε εξέλεξε, ψάλλε και συ τον 151ον ψαλμό, τον οποίο συνέθεσε ο Δαβίδ.
Αν όμως θέλεις να ψάλλεις ψαλμούς, στους οποίους να απαντά (ο λαός) δια της επωδού «Αλληλούια», έχεις τους ψαλμούς 104, 105, 106, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 134, 135, 145, 146, 147, 148, 149 και 150.
κς’. Όταν δε θέλεις να ψάλεις κατ’ ιδίαν, τα σχετιζόμενα προς τον Σωτήρα, βρίσκεις τέτοια (κείμενα) σχεδόν σε κάθε ψαλμό, έχεις κυρίως όμως τον μεν 44ο και τον 109ο, που υποδηλώνουν την γνήσια γέννηση του εκ του Πατρός και την ένσαρκη του Παρουσία.
Οι δε 21ος και 68ος προλέγουν την θεία σταύρωση και τις επιβουλές τις οποίες δέχθηκε για χάρη μας και όσα έπαθε.
Και ο μεν 2ος και ο 108ος αναφέρονται στην επιβουλή και την κακία των Ιουδαίων και στην προδοσία του Ιούδα του Ισκαριώτη.
Οι δε ψαλμοί 20, 49 και 71 αναφέρονται, τόσο στην βασιλεία του και την εξουσία του ως Κριτού, όσο και στην ένσαρκη Παρουσία του μαζί μας και στην κλήση των εθνών.
Επίσης ο μεν 15ος διακηρύσσει την εκ νεκρών Ανάσταση του.
Οι δε 23ος και 46ος αναγγέλλουν την άνοδο του στους ουρανούς.
Αναγινώσκοντας δε τους ψαλμούς 92, 95, 97 και 98, μπορείς να κατανοήσεις τις ευεργεσίες του Σωτήρος σε μας, οι οποίες προήλθαν από τα πάθη του.
Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ). Αθανασίου Αλεξανδρείας. Άπαντα τα έργα. 5. Ερμηνευτικά Α΄. εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, 1975. σελ. 40 – 59.
