Μετὰ τὸ κείμενο τοῦ μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου παραθέτουμε ὡς μία ἀκόμα ἀπόδειξη τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας περὶ ἔθνους καὶ ἡμερολογίου τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ἁγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς πρὸς τοὺς ὀρθοδόξους ἀδελφοὺς γιὰ τὰ Χριστούγεννα. Ἡ ἐπιστολὴ αὐτὴ στάλθηκε μετὰ τὸ 1937 (τὸ ἡμερολογιακὸ σχῖσμα εἶχε δηλ. ἤδη δημιουργηθεῖ).
Παράλληλα ἐπιθυμοῦμε σὰν ἱστολόγιο νὰ ὑπενθυμίσουμε μὲ μία ρήση τοῦ Ἀδαμαντίου Κοραῆ, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ πρωτεργάτης τῆς ἀπόσχισης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο, σὲ ποιά τραγικὰ συμπεράσματα μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει ὁ ἐθνοφυλετισμός:
«Τοῦ ἐλευθερωθέντος μέρους τῆς Ἑλλάδος ὁ κλῆρος δὲν χρεωστεῖ νὰ γνωρίζη ὡς ἐκκλησιαστικὸν ἀρχηγὸν τὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως ἐνόσῳ ἡ Κωνσταντινούπολις μένειμολυσμένη ἀπὸ τὴν καθέδραν τοῦ τυράννου, ἀλλὰ νὰ κυβερνᾶται ἀπὸ Σύνοδον ἱερέων, ἐκλεγομένων ἐλευθέρως ἀπὸ ἱερεῖς καὶ κοσμικούς».
Ἀκολουθεῖ ἡ ἐπιστολή:
«Ὅλες οἱ ὀρθόδοξες ἀδελφότητες στὴ Σερβία χαιρετιόμαστε μὲ τὸ«Χριστὸς γεννᾶται»!
Ὅλες οἱ ὀρθόδοξες ἀδελφότητες στὴ Βουλγαρία χαιρετιόμαστε μὲτὸ «Χριστὸς γεννᾶται»!
Ὅλες οἱ ὀρθόδοξες ἀδελφότητες στὴν Ἑλλάδα χαιρετιόμαστε μὲ τὸ «Χριστὸς γεννᾶται»!
Ὅλες οἱ ὀρθόδοξες ἀδελφότητες στὴ Ρουμανία χαιρετιόμαστε μὲ τὸ «Χριστὸς γεννᾶται»!
Οἱ πατέρες μας, ἀγράμματοι χωρικοί, ποὺ στὸ Ὅρας συμφώνησαν νὰ σηκώσουν ἐπανάσταση ἀπὸ τὴ σκλαβιά, σκέπτονταν εὐρύτερα καὶ εὐγενέστερα ἀπὸ πολλοὺς μορφωμένους ἀπογόνους τους. Σκέπτονταν τὴν ἐπανάσταση καὶ τὴν ἐλευθερία ὅλων τῶν χριστιανικῶν Βαλκανίων κι ὄχι μόνο τῆς περιοχῆς τους. Στὶς ψυχές τους αἰσθάνονταν, ὅτι εἶναι ἀδέλφια μὲ ὅλους στὰ καταπιεσμένα Βαλκάνια. Ἔτσι σκεπτόταν κι αἰσθανόταν καὶ ἡ ἑλληνικὴ «Χριστιανικὴ ἑταιρεία».
Οἱ μαρτυρικοὶ καὶ ἱπποτικοὶ πατέρες μας, ἔντιμα ἔκαναν ὅλα, ὅσα μποροῦσαν, καὶ ἡ μνήμη τους ἔμεινε αἰώνια. Οἱ ἀπόγονοι τους ὅμως ἀποδείχθηκαν μικρόκαρδοι καὶ μὲ στενὰ σχέδια. Ἀντὶ τῆς ἀδελφότητας ὁλοκλήρων τῶν Βαλκανίων, περιχαρακώθηκαν σὲσύνορα, φυλὲς καὶ περιοχές. Καὶ ἔκτισαν στὰ σύνορα τῶν κρατῶν τους μεγάλα καὶ δυνατὰ τείχη καὶ μέσα ἀπὸ τὰ τείχη ἄρχισαν νὰ μαλώνουν, ὥσπου ὁ τσακωμὸς ἔγινε ὀδυνηρὸ χτύπημα. Καὶ εὐφραίνεται ὁ Κάϊν βλέποντας τὸ ἔργο του νὰ ἐπαναλαμβάνεται. Εὐφραίνονται ὅμως καὶ οἱ ξένοι, ποὺ ἐκμεταλλευόμενοι τὸ ἀδελφικὸ αἷμα τῶν βαλκανικῶν λαῶν, τοὺς λεηλατοῦν. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἱστορία τῶν Βαλκανίων γιὰ ἑκατὸ τόσα χρόνια.
Ἀλλὰ τὰ ἀδελφικὰ Βαλκάνια ἄρχισαν στὴν ἐποχή μας νὰ συνέρχονται καὶ νὰ ἐπιστρέφουν στὶς σκέψεις, στὰ αἰσθήματα καὶ στὰ σχέδια τῶν πατέρων τους, τῶν χωρικῶν ἐπαναστατῶν.
Καὶ γι’ αὐτὸ χαιρετοῦμε ὅλους (σσ. ἀνεξαιρέτως ἡμερολογίου καὶἐθνικότητος) Βαλκάνιους ἀδελφούς μας μὲ τὸ «Χριστὸς γεννᾶται»! Ἂς εἶναι εὐλογημένη ἡ ἀδελφοσύνη ὅλων τῶν Βαλκάνιων ἀδελφῶν.
Εἰρήνη στὶς χῶρες τῶν Βαλκανίων καὶ εἰδικώτερα ἀνάμεσα στοὺς ἀδελφοὺς τῶν Βαλκανίων.
Ἁγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, ἐπιστ. 291 ἀπὸ
«Δὲν φθάνει μόνο ἡ πίστη», ἱεραποστολικὲς ἐπιστολές Β,
ἐκδόσεις «Ἐν πλῷ», 2008.