Ὅσο τά χρόνια περνοῦν καί ἔρχεται τό γῆρας, ὁ ἄνθρωπος μεταβάλλεται· εἴτε πρός τό καλλίτερο, εἴτε πρός τό χειρότερο. Ἄν εἶναι μοναχός ἤ ἔγγαμος πού ζεῖ κατά Θεόν, προχωρεῖ πνευματικά καί ἁγιάζεται. Ἄν δέν ζεῖ κατά Θεόν καί κατά Πνεῦμα, ἐγκλωβίζεται ὅλο καί περισσότερο στά δεσμά τῶν παθῶν καί τοῦ διαβόλου.
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λένε ὅτι μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ἕνα ἀπὸ τὰ δύο γίνεται στὸν ἄνθρωπο: ἢ σαρκοποιεῖται τὸ πνεῦμα ἢ πνευματικοποιεῖται ἡ σάρκα· στασιμότητα δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει. Αὐτὸ εἶναι μία μεγάλη ἀλήθεια. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος σταματάει νά ἀγωνίζεται πνευματικά, δέν μένει ἐκεῖ πού ἔχει φτάσει μέ τήν, μέχρι τότε, πνευματική του προσπάθεια, ἀλλά χάνει συνεχῶς ἔδαφος. Γίνεται ὅλο καί περισσότερο σαρκικός.
Ἀντιθέτως, ὁ σαρκικός ἄνθρωπος, ὅταν μετανοήσει, ἀρχίζει νά γίνεται πνευματικός ἄνθρωπος.
Ὅσο συνεχίζει νά ἀγωνίζεται, τόσο ἐξαγιάζεται καί γίνεται πιό πνευματικός ἄνθρωπος.
Ὁ καλὸς γίνεται καλλίτερος καὶ ὁ κακὸς γίνεται χειρότερος, π.χ. ὁ τσιγκούνης γίνεται ἀκόμη πιό τσιγκούνης καί φιλάργυρος, ὁ φιλεύσπλαχνος, γίνεται ἀκόμα πιὸ φιλεύσπλαχνος κ.ο.κ.
Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν πρέπει ποτέ νά σταματᾶ ὁ πνευματικός ἀγώνας. Καθημερινά, ὁ Χριστιανός πού θέλει νά σωθεῖ, θά πρέπει νά τηρεῖ τόν κανόνα πού ἔχει λάβει ἀπό τόν Πνευματικό του Πατέρα καί νά ζεῖ τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστικοποιημένη ζωή, δηλαδή νά ζεῖ ἀσκητικά-νηπτικά-ἡσυχαστικά καί νά μετέχει συχνά (μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ του πατρός) τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Ἔτσι ἀποφεύγει τήν περαιτέρω σαρκοποίησή του καί προάγει τήν πνευματικοποίησή του. Σταδιακά ἐνοικεῖ ἡ Θεία Χάρηὅλο καί περισσότερο μέσα του, στό μέτρο πού καθαρίζεται καί ἀγωνίζεται πνευματικά. Ἡ ὕπαρξή του φωτίζεται, ὁ ἴδιος ζεῖ τήν χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὁλοκληρώνεται ὡς πρόσωπο.
Ἡ οὐσία τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος, πού ἀκραιφνῶς διασώζεται στόν μοναχισμό, ἔγκειται ἀκριβῶς στό γεγονός ὅτι εἶναι ἡ θεραπευτική τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου 148.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θεραπεύει τὴν ἀσθένεια τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας. Ὁ ἄνθρωπος, ἀπὸ ἄτομο ἐγωκεντρικό ποὺ εἶναι ὅταν γεννιέται, γίνεται πρόσωπο. Ἀποκτᾶ τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπηπρός τόν Θεό καί πρός τόν συνάνθρωπο. Ἐνῶ πρῶτα εἶχε ὡς κέντρο τόν ἑαυτό του, τώρα ἔχει ὡς κέντρο τόν Χριστό 149. Ἀνάγκη λοιπόν συνεχοῦς Πνευματικοῦἀγῶνος ἀπό ὅλους μοναχούςκαί λαϊκούς, ἐγγάμους καί ἀγάμους διότι κάθε στιγμή, ἀνάλογα μέ τό πῶς τήν ἀξιοποιοῦμε, συμβάλλει στήν σαρκοποίηση τοῦ πνεύματος καί ἀπώλεια ἤ στήν πνευματικοποίηση τῆς σάρκας καί τήν αἰώνιο σωτηρία.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού σύν Θεῶ θά ἐκδοθεῖ σύντομα
148 Πρβλ. Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (†), Καθηγητοὺ Πανεπιστημίου, Δογματική καί συμβολική θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου καθολικῆς Ἐκκλησίας, Τόμος Α΄, 4η ἔκδοση, Ἐκδ. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 2009, σελ.16-19.
149 Ὅ.π. σελ. 12.