Ὅταν μελετᾶς τό Εὐαγγέλιο, μή ζητᾶς ἀπόλαυση, μή ζητᾶς ἔξαρση, μη ζητᾶς περίλαμπρες σκέψεις. Ζήτα να δεῖς τήν ἀλάθητη ἁγία Ἀλήθεια.
Μην ἀρκεῖσαι στήν ἄκαρπη μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου. Μελέτα το ἔμπρακτα. Ἀγωνίσου νά ἐκπληρώνεις τίς ἐντολές του. Σάν βιβλίο ζωῆς, μελέτα το μέ τήζωή σου.
Μή νομίζεις ὅτι χωρίς λόγο τό πιό ἱερό βιβλίο, τό Τετραευάγγελο, ἀρχίζει με τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο και τελειώνει μέ τό κατά Ἰωάννην.
Ὁ Ματθαῖος μᾶς διδάσκει περισσότερο το πῶς νά ἐκπληρώνουμε το θεῖο θέλημα, καί οἱ διδαχές του ταιριάζουν σ᾿ἐκείνους πού ἀρχίζουν να βαδίζουν στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Ἰωάννης ἀναφέρεται περισσότερο στον τρόπο τῆς ἑνώσεως τοῦ Θεοῦ με τον ἀνακαινισμένο ἀπό τίς ἐντολές ἄνθρωπο. Αὐτή τήν ἕνωση την κατορθώνουν ὅσοι ἔχουν προχωρήσει στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ.
Ἀνοίγοντας τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, νά θυμᾶσαι ὅτι αὐτό θά καθορίσει την αἰώνια κατάστασή σου. Ὅλοι θά κριθοῦμε σύμφωνα μ᾿ αὐτό καί εἴτε θα σωθοῦμε, εἴτε θα κολαστοῦμε αἰώνια. «Αὐτός πού μέ ἀπορρίπτει», λέει ὁ Κύριος, «καί δένδέχεται τά λόγια μου, σ᾿αὐτά θά βρεῖ Ἐκεῖνον πού θα τόν δικάσει· ὁ λόγος πού κήρυξα, αὐτός θά τόν κρίνει την ἔσχατη ἡμέρα» [1].
Ὁ Θεός ἀποκάλυψε τό θέλημά Του σ᾿ ἐτοῦτον τόν τιποτένιο κόκκο σκόνης πού λέγεται ἄνθρωπος! Τό βιβλίο ὅπου εἶναι καταγραμμένο το πανάγιο και σωτήριο θέλημά Του, βρίσκεται στά χέρια σου. Μπορεῖς εἴτε νά δεχθεῖς, εἴτε νά ἀπορρίψεις τό θέλημα τοῦ Πλάστη καί Σωτήρα σου. Ἀπό σένα τον ἴδιο ἐξαρτᾶται εἴτε ἡ αἰώνια ζωή σου εἴτε ὁ αἰώνιος θάνατός σου. Ἀναλογίσου, λοιπόν, πόση προσοχή καί πόση σύνεση πρέπει να δείξεις. Μήν παίζεις με τήν αἰωνιότητα!
Μέ συντριμμένο πνεῦμα νά προσεύχεσαι στόν Κύριο, γιά να σοῦ ἀνοίξει τα μάτια, νά δεῖς τα θαύματα πού κρύβονται στόν νόμο Του [2], στό Εὐαγγέλιο. Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀνοίγει τά μάτια τῆς ψυχῆς καί ἐπιτελεῖ θαυμαστά τη θεραπεία της ἀπό τήν ἁμαρτία. Οἱ θεραπεῖες τῶν σωμάτων, πού ἐπιτελοῦσε ὁ Κύριος, ἦταν ἁπλῶς εἰκονισμοί καί ἀποδείξεις τῶν θεραπειῶν τῶν ψυχῶν, ἀποδείξεις ἀναγκαῖες γιά τούς σαρκικούς ἀνθρώπους μέτόν τυφλωμένο ἀπό τή φιληδονία νοῦ [3].
Διάβαζε τό Εὐαγγέλιο μέ μεγάλη εὐλάβεια καί προσοχή. Κανένα χωρίο του μή θεωρήσεις ἀσήμαντο, κανένα χωρίο του μήν παρατρέξεις ἀνεξέταστα. Κάθε γιώτα τοῦ Εὐαγγελίου ἀκτινοβολεῖ ζωή. Ἡ ἀδιαφορία γιά τή ζωή εἶναι θάνατος.
Διαβάζοντας για τούς λεπρούς, τούς παράλυτους, τούς τυφλούς, τούς χωλούς και τούς δαιμονισμένους, πού θεράπευε ὁ Κύριος, να συλλογίζεσαι πώς ἡ ψυχή σου, καταπληγωμένη ἀπό τήν ἁμαρτία καί αἰχμαλωτισμένη ἀπό τούς δαίμονες, μοιάζει σ᾿αὐτούς τούς ἀρρώστους. Νά διδαχθεῖς ἀπό το Εὐαγγέλιο τήν πίστη τους. Ὁ Κύριος θα κάνει καλά κι ἐσένα, ἄν μέ πίστη, ὅπως ἐκεῖνοι, Τόν ἱκετεύεις ἀκατάπαυστα γιά τήν θεραπεία σου.
Γιά ν᾿ ἀξιωθεῖς νά λάβεις τήν ἴαση, πρέπει ν᾿ ἀποκτήσεις κατάλληλη ψυχική διάθεση. Την ἴαση λαβαίνουν ὅσοι ἔχουν ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτωλότητάς τους και παίρνουν ἀπόφαση νά τήν ἐγκαταλείψουν [4].
Ὁ Σωτήρας εἶναι ἄχρηστος στούς ὑπερήφανους δικαίους, στήν πραγματικότητα ἁμαρτωλούς, πού δέν βλέπουν τήν ἁμαρτωλότητά τους [5].
Τό νά δεῖ κανεῖς τήν ἁμαρτωλότητα, τήν πτώση ὅλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους, εἶναι ἰδιαίτερο χάρισμα τοῦ Θεοῦ. Ζήτησέ Του αὐτό το χάρισμα, καί ὅταν τό λάβεις, θα σοῦ γίνει πολύ περισσότερο κατανοητό το βιβλίο τοῦ οὐράνιου Γιατροῦ, τό Εὐαγγέλιο.
Προσπάθησε να κάνεις οἰκεῖο στον νοῦ καί τήν καρδιά σου τό Εὐαγγέλιο. Ἄς πλέει ὁ νοῦς σου μέσα του, ἄς ζεῖ μέσα του. Ἔτσι πιό εὔκολα ὅλη σου ἡ δραστηριότητα θα γίνει εὐαγγελική. Αὐτό μπορεῖ ὁ καθένας να τό πετύχει με τήν ἀκατάπαυστη ἐντρύφηση στό Εὐαγγέλιο καί τήν εὐλαβική μελέτη του.
Ὁ ὅσιος Παχώμιος ὁ Μέγας (15 Μαΐου), ἕνας ἀπό τούς πιο ὀνομαστούς ἀρχαίους πατέρες, γνώριζε ἀπ᾿ἔξω τό Εὐαγγέλιο. Ἔπειτα ἀπό θεία ἀποκάλυψη, μάλιστα, παρακινοῦσε και τούς μαθητές του να τό μαθαίνουν.Ἔτσι τό Εὐαγγέλιο τούς συντρόφευε και τούς χειραγωγοῦσε παντοῦ και πάντα.
Γιατί, ἄραγε, οἱ σύγχρονοι χριστιανοί παιδαγωγοί δέν στολίζουν τον νοῦ τῶν ἀθώων μικρῶν παιδιῶν μέ τό Εὐαγγέλιο, ἀντί να τό γεμίζουν μέ τούς μύθους τοῦΑἰσώπου καί ἄλλες μάταιες γνώσεις;
Τί εὐτυχία, τί πλοῦτος ἡ ἀπομνημόνευση τοῦ Εὐαγγελίου! Δέν ἔχουμε, βλέπετε, τή δυνατότητα νά προβλέπουμε τίς μεταλλαγές τῶν βιοτικῶν μας συνθηκῶν καί τίς συμφορές πού θά μᾶς βροῦν στή διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας. Ἔτσι, τό Εὐαγγέλιο πού ἔχει ἀποθηκευθεῖ στη μνήμη, μελετᾶται ἀπό τόν τυφλό, ἀκολουθεῖ τόν κατάδικο στή φυλακή, συνομιλεῖ με τόν ἀγρότη στό χωράφι, νουθετεῖ τόν δικαστή στό δικαστήριο, χειραγωγεῖ τον ἔμπορο στήν ἀγορά, παρηγορεῖ τόν ἄρρωστο στόν καιρό τῆς κουραστικῆς ἀϋπνίας καί τῆς βαριᾶς μοναξιᾶς του.
Μήν ἀποτολμήσεις, πάντως, να ἐξηγήσεις μόνος σου το Εὐαγγέλιο και τα ἄλλα βιβλία τῆς ἁγίας Γραφῆς, πού γράφηκαν ἀπό τούς προφῆτες και τους ἀποστόλους ὄχι αὐθαίρετα ἀλλά μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος [6].
Ἄν, λοιπόν, δεν γράφτηκαν αὐθαίρετα, δεν εἶναι ἀλόγιστο το να ἑρμηνεύονται αὐθαίρετα;
Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἔγραψε μέσῳ τῶν προφητῶν καί τῶν ἀποστόλων τον λόγο τοῦ Θεοῦ καί τόν ἑρμήνευσε μέσῳ τῶν ἁγίων πατέρων. Τόσο ἡ δυνατότητα καταγραφῆς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ὅσο καί ἡ δυνατότητα ἑρμηνείας του ἀποτελοῦν δῶρα, χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό καί μόνο δέχεται ἡ ἁγίαὈρθόδοξη Ἐκκλησία. Αὐτό καί μόνο δέχονται τά γνήσια παιδιά της.
Ὅποιος ἑρμηνεύει τή Γραφή αὐθαίρετα, ἀπορρίπτει την ἁγιοπνευματική ἑρμηνεία της ἀπό τους ἁγίους πατέρες. Καί ὅποιος ἀπορρίπτει την ἁγιοπνευματική ἑρμηνεία τῆς Γραφῆς, ἀναμφίβολα ἀπορρίπτει καί την ἴδια τη Γραφή. Καί καταντᾶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι λόγος σωτηρίας, να γίνεται για τούς αὐθαίρετους ἑρμηνευτές του θανάσιμο δίστομο ξίφος, με το ὁποῖο θανατώνουν οἱ ἴδιοι τίς ψυχές τους, ὁδηγώντας τες στην αἰώνια καταστροφή [7]. Ἔτσι αὐτοκτόνησαν πνευματικά ὁ Ἄρειος, ὁ Νεστόριος, ὁ Εὐτυχής καί οἱ ἄλλοι αἱρετικοί, πού, μέ τίς τολμηρές τους ἑρμηνεῖες τῆς Γραφῆς, βλασφήμησαν τό Ἅγιο Πνεῦμα.
«Σέ ποιόν θά ρίξω τό βλέμμα μου, παρά στόν ἄνθρωπο τόν ταπεινό, τον ἥσυχο, πού τρέμει τά λόγια μου;» [8], λέει ὁ Κύριος. Τέτοιος να εἶσαι μπροστά στόν Κύριο καί στό Εὐαγγέλιο, ὅπου Ἐκεῖνος βρίσκεται.
Ἄφησε τήν ἁμαρτωλή ζωή σου, ἄφησε τή γήινη ἐμπάθεια καί φιληδονία. Ἀπαρνήσου τή ζωή σου, δηλαδή τόν ἐγωισμό σου, καί τότε θά μπορέσεις να προσεγγίσεις καί νά κατανοήσεις τό Εὐαγγέλιο. «Αὐτός, πού ἀγαπᾶ τή ζωή του, θά τή χάσει», λέει ὁ Κύριος. «Αὐτός, ὅμως, πού τή ζωή του δεν τή λογαριάζει ὅσο κρατάει αὐτός ὁ κόσμος, θα τή φυλάξει γιά τήν αἰώνια ζωή» [9].
Γι᾿ αὐτόν πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του καί δεν εἶναι ἀποφασισμένος να τόν ἀπαρνηθεῖ, τό Εὐαγγέλιο εἶναι κλειστό. Τό διαβάζει, ἀλλά ὁ λόγος τῆς ζωῆς καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος παραμένει γιά τήν ψυχή του ἕνα ἀδιαπέραστο παραπέτασμα.
Ὅταν ὁ Κύριος ἦταν στή γῆ μέ τό πανάγιο ἀνθρώπινο σῶμα Του, πολλοί Τον ἔβλεπαν καί συνάμα δέν Τόν ἔβλεπαν. Τί ὠφελεῖται ὁ ἄνθρωπος, ὅταν βλέπει μέ τά σωματικά μάτια, ὅπως ὅλα τά ζῶα, δέν βλέπει ὅμως μέ τα μάτια τῆς ψυχῆς, μέ τόν νοῦ και τήν καρδιά; Ὑπάρχουν καί σήμερα πολλοί πού διαβάζουν το Εὐαγγέλιο, ἀλλά τό ἀγνοοῦν ἐντελῶς, σάν νά μην τό διάβασαν ποτέ.
Το Εὐαγγέλιο διαβάζεται σωστά μόνο ἀπό τον καθαρό νοῦ καί, ὅπως εἶπε κάποιος ὅσιος, κατανοεῖται ἀνάλογα μέ τήν προθυμία καί τήν ἐργασία τῶν ἐντολῶν[10].
Ὡστόσο, ἡ ἀκριβής καί τέλεια γνώση τοῦ Εὐαγγελίου δεν μπορεῖ ν᾿ ἀποκτηθεῖ μέ τή δική μας προσπάθεια· εἶναι χάρισμα τοῦ Χριστοῦ.
Τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ κατοικήσει μέσα στον ἀληθινό καί πιστό διάκονό Του, τόν κάνει τέλειο μελετητή και ἀκριβή τηρητή τοῦ Εὐαγγελίου.
Στο Εὐαγγέλιο ἀπεικονίζονται τα χαρακτηριστικά τοῦ νέου Ἀνθρώπου, τοῦ Κυρίου, πού προέρχεται ἀπό τόν οὐρανό [11] καί πού εἶναι Θεός «κατά φύσιν». Τό ἅγιο γένος Του, τους ἀνθρώπους πού πιστεύουν σ᾿ Αὐτόν και ὁμοιώνονται μ᾿ Αὐτόν, τούς κάνει θεούς «κατά χάριν».
Ἐσεῖς πού κυλιέστε στα βρωμερά βαλτονέρια τῶν ἁμαρτιῶν και βρίσκετε ἐκεῖ εὐχαρίστηση, σηκῶστε τά κεφάλια σας καί κοιτάξτε τον καθαρό οὐρανό· ἐκεῖ εἶναι ἡ θέση σας!
Ὁ Θεός σᾶς δίνει τόση ἀξία, σᾶς κάνει θεούς. Κι ἐσεῖς, ἀπορρίπτοντας αὐτή τήν ἀξία, κατεβάζετε τόν ἑαυτό σας στην τάξη τῶν ζώων, καί μάλιστα τῶν πιο ἀκάθαρτων ζώων. Συνέλθετε! Βγεῖτε ἀπό τον βρωμερό βάλτο. Λουστεῖτε μέ τά δάκρυα τῆς μετάνοιας. Καθαριστεῖτε με τήν ἐξομολόγηση. Στολιστεῖτε μέ τήν κατάνυξη. Σηκωθεῖτε ἀπό τή γῆ. Ἀνεβεῖτε στόν οὐρανό. Ἐκεῖ θά σᾶς ὁδηγήσει τό Εὐαγγέλιο. «Ὅσο ἔχετε τό φῶς», δηλαδή τό Εὐαγγέλιο, ὅπου εἶναι κρυμμένος ὁ Χριστός, «πιστεύετε στό φῶς,γιά νά γίνετε παιδιά τοῦ φωτός» [12].
Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!
Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ