Πως μπορούμε να προσεγγίζουμε τον άλλον με την πλάτη μας; Να τον βλέπουμε δίχως μάτια; Να τον ακούμε δίχως να θέλουμε να μας μιλάει; Να τον αγαπάμε μέσα από ατέρμονες γοητευτικές θεωρίες; Δήθεν να τον εκτιμούμε μέσα από την από μέρους μας καθημερινή προσπέρασή του; Και αυτό δεν είναι κάτι που θυμίζει ενδοιασμό, αποφυγή, δισταγμό ή δειλία· είναι ο άλλος τρόπος της άρνησης του εαυτού μας και του πλησίον μας, σίγουρα επιζήμιος για μας, γιατί πιο ύπουλος και ανομολόγητος. Έχουμε θέματα μέσα μας, αξεκαθάριστα θέματα. Πότε θέλουμε αλλά δεν μπορούμε και πότε μπορούμε αλλά δεν θέλουμε. Ο θάνατος της απλότητας και της αρμονίας μέσα μας, φέρνει την ενθρόνιση της λύπης στην καρδιά μας και το μόνιμο «ανέβασμά» της στο πρόσωπό μας. Τελικά, πόση μαρτυρική σύγχυση κομίζουν οι αδάμαστες αντιφάσεις μας! Η σιωπή μας είναι σκληρή και έρχεται απλά όχι σαν έκφραση μιας τερπνής ωριμότητας, αλλά για να προσυπογράφει εξακολουθητικά το γεγονός ότι αποφεύγουμε συνειδητά την αλήθεια που μας προσφέρουν οι ειλικρινείς και ανυπόκριτες σχέσεις. Και αυτές οι σχέσεις, με αυτή την αλήθεια, το δίχως άλλο αποτελούν το φως που απωθεί η ασθένεια και η ανασφάλειά μας. Μας συμφέρει η κρούστα του μύθου σε πολλά πράγματα. Με τη φαντασία πορευόμαστε πιο βολικά, πιο ανώδυνα, μειώνεται η ανησυχία μας, καλμάρεται η οργή, η επίκριση και η συνεχής αιτίαση που επιφυλάσσουμε πάντα προς τους άλλους, που στέκονται ενδόμυχα σαν απειλή. Χτίζουμε μοναξιά και καλλιεργούμε απόσταση, μόνο και μόνο για να μπορούμε να μη γνωριστούμε όσο δεν θα θέλαμε, επειδή στο βάθος είμαστε συνεχώς αδιαθέσιμοι ή τρομακτικά ανήμποροι για κάθε περιπέτεια και τριβή που περιμένει από μας η αληθινή αγάπη. Γιατί να μας παίρνουν χαμπάρι τώρα; Κρίμα δεν είναι; Η γνώση του εαυτού μας μέσα από τους άλλους, η γνώση των άλλων μέσα από τον εαυτό μας, κυρίως όμως η γνώση του Θεού μέσα στην καρδιά μας –η πιο σημαντική γνώση που περιλαμβάνει όλα τ’ άλλα, τα πάντα από τα πάντα–, είναι μεγάλη υπόθεση· είναι και ένδυση, είναι όμως και απέκδυση. Σ’ αυτό το δεύτερο είναι που κολλάμε όλοι. Μόνο που οι όποιες τυχόν αναστολές, εδώ, είναι περισσότερο άλλοθι και δικαιολογία, παρά μια εύλογη πραγματικότητα: είμαστε οι πρώτοι εχθροί της αποκάλυψης του κόσμου μας. Υπονομεύουμε και ακυρώνουμε την αθόλωτη θέα του εαυτού μας, γιατί δεν μας ενδιαφέρει να έχουμε ακίβδηλες σχέσεις για ν’ αναπτυχθούμε ομαλά και ατραυμάτιστα. Μας λείπει φοβερά η θεία ταπείνωση, ώστε να είμαστε απλοί, έντιμοι, σοφοί και θαρρετοί. Μέχρι να γίνει αυτό, ας είμαστε τότε πιο φειδωλοί στις «συγνώμες», τα «ευχαριστώ» και τα «παρακαλώ» μας, στα «ευλόγησον», τα «τι κάνετε;» και τα αμέτρητα «νά ’στε καλά». Στην περίπτωσή μας, όλες οι τετριμμένες ευγένειες τούτες γίνονται τα καλύτερα τερτίπια, τρικ και κόλπα που σώζουν την περίφημη εικόνα μας· εκεί όπου έμαθε αφύσικα η καρδιά μας να κινείται ανελεύθερα και θλιβερά. Τα δε κόλπα που υφαίνουν μια στολή παραλλαγής για τον άνθρωπο που πλάστηκε για την αγάπη, την αλήθεια και την ελευθερία, ισοδυναμούν με θάνατο θανάτων.
Εμείς, όμως, δεν αξίζει να προχωράμε έτσι...
π. Δαμιανός