Παρατηρώντας το κλίμα της εποχής μας μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε κλίμα εσχάτων καιρών. Πόλεμοι, διωγμοί, κρίση προσωπική και κοινωνική και προπάντων αιρέσεις. Aιρέσεις κάθε είδους, με κορωνίδα την παναίρεση του οικουμενισμού, συνοδευόμενες από κάθε είδους φαινόμενα που αρχίζουν με το στερητικό άλφα: ασυδοσία, απιστία, ασέβεια, ασέλγεια, αφιλοτιμία, ανανδρεία, απανθρωπιά, αθεΐα κλπ. Φυσικό είναι μία τέτοια διαπίστωση να προκαλεί σε κάθε Ορθόδοξο αγωνία και λύπη.
Αγωνία για το που θα καταλήξουν αυτές οι λυπηρές εξελίξεις, αφού ο σύγχρονος άνθρωπος έχασε τελείως την αγάπη προς τον Έναν και αληθινόν Θεό. Δεν μπορεί να χαίρεται ο αληθινός Χριστιανός, όταν συμβαίνουν αυτά τα πράγματα. Θλίβεται και αγωνιά. Γνωρίζει όμως παράλληλα, ότι η θλίψη και ο πόνος επιτρέπονται από τον Θεό για να μας αναδείξει νικητές, όπως ο αθλητής αναδεικνύεται από σκληρή προπόνηση και αγώνες. Για να μας καθαρίσει, όπως ο χρυσός, που μόνο μέσα στην φωτιά παίρνει την ανόθευτη μορφή του, για να μας φέρει κοντά Του, γιατί ο άνθρωπος που ξεχνάει τον Θεό μόνο στα βάσανα Τον ξαναβρίσκει, για να μας στεφανώσει, γιατί μόνο μέσα σε αγώνες μπορείς να γίνεις πρωταθλητής, για να μας ταπεινώσει, γιατί μόνο στα βάσανα και στον πόνο καταλαβαίνουμε την αδυναμία μας και την ευτέλεια μας
Παρόλα αυτά διακρίνεται μία ολοένα αυξανόμενη ένταση αυτής της λύπης και πολλοί συνανθρωποί μας αρχίζουν να κλονίζονται κάτω από το βάρος της και οδηγούνται στην απόγνωση, ξεχνώντας, ότι το χαρακτηριστικό του αληθινού Χριστιανού δεν είναι η λύπη αλλά η χαρμολύπη, δηλ. η λύπη, που βιώνεται με χαρά και θάρρος. Ο άγιος Σεραφειμ του Σαρώφ χαιρετούσε τους πιστούς, όσο βασανισμένοι και να ήταν με τις λέξεις «Χριστός ανέστη χαρά μου». Αλλά. και όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας είχαν παράλληλα με την θλίψη για τις αμαρτίες τους και τις αμαρτίες των ανθρώπων μία απέραντη χαρά, γιατί βίωναν τον λόγο του Χριστού „εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον“ (Ιω. 16. 33). Ένιωθαν την χαρά, γιατί βίωναν ότι, ό,τι και να συμβεί, ο Χριστός θα νικήσει. Ήταν θαρραλέοι, γιατί βίωναν ότι ο αγώνας τους θα επιφέρει τοιν υψηλότερο μισθό „Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς“ (Μτ. 5, 12). Λυπόντουσαν για τους εχθρούς της Εκκλησίας και προσευχόντουσαν για την σωτηρία τους μέσω της μετάνοιάς τους αλλά παράλληλα χαίρονταν γιατί γνώριζαν, ότι „Καί πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς“ (Ματθ. 16,18). Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε: „Πόσοι τύραννοι θέλησαν να νικήσουν την Εκκλησία; Πόσα τηγάνια; πόσα καμίνια, δόντια θηρίων, ξίφη ακονισμένα; Όμως δεν την νίκησαν. Που είναι εκείνοι, που την πολέμησαν; Έχουν σιγήσει και παραδόθηκαν στην λήθη. Και που είναι η Εκκλησία; Λάμπει περισσότερο από τον ήλιο. Τα δικά τους σβήστηκαν, τα δικά της είναι αθάνατα.“ Σήμερα, Κυριακή της Ορθοδοξίας ψάλουμε: „Τίς Θεός μέγας, ως ο Θεός ημών; Συ εί ο Θεός, ο ποιών θαυμάσια μόνος“. Τι ύμνος χαράς και νίκης, τι ομολογία πίστεως! Η θλίψη και η νηστεία συνοδεύεται από ύμνους χαράς και νίκης.
Τίς Θεός μέγας! Οι Ορθόδοξοι αψήφισαν αυτοκράτορες, ληστρικές συνόδους, στρατούς, βασανιστήρια, θάνατον! Τίς Θεός μἐγας! Οι αιρετικοί ξέχασαν Ποιόν πολεμούν για αυτό και θα συντριβούν. Τίς Θεός μέγας! Με Αυτόν στο πλευρό μας δεν φοβόμαστε τίποτα και κανέναν, αρκεί να μείνουμε πιστοί και ασάλευτοι σε Αυτόν. Τίς Θεός μέγας! Η φύση το διατυμπανίζει και οι άνθρωποι είναι τυφλοί και κωφεύουν. Ας τους ανοίξουμε τα αυτιά και τα μάτια με την πίστη μας, τις πράξεις μας, την ομολογία μας. Τίς Θεός μέγας! Αν το πιστεύουμε δεν θα είμαστε ποτέ μόνοι, ποτέ δεν θα νιώθουμε εγκαταλελειμένοι. Τίς Θεός μέγας! Τι κρίμα που τα παιδιά Του τον απορρίπτουν! Ας προσευχηθούμε με θέρμη για την σωτηρία όλων των ανθρώπων, γιατί μέγα το ελεός Του. Τίς Θεός μέγας! Ας χαρούμε, ας έχουμε θάρρος, γιατί είμαστε παιδιά Του, γιατί δεν μας εγκατέλειψε ακόμη για τις αμαρτίες μας, γιατί μέσω των μυστηρίων της Εκκλησίας Του μας σηκώνει και μας καθαρίζει μετά από κάθε πτώση.
Υπἀρχει μόνο μία βάσικη προυπόθεση για να βιώσουμε - όπως οι άγιοι και όλοι οι αληθινοί Ορθόδοξοι - αυτήν την χαρά και αυτό το θάρρος: Να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας, πόσο θέλουμε τον Χριστό, πόσο μας γεμίζει ο Χριστός, πόσο ζούμε εν Χριστώ. Πρότυπο μας ας είναι τα παρακάτω λόγια:
«Σταθήτε όλα τα σύμπαντα, όλοι οι υπάρχοντες κόσμοι, και όλα τα όντα! Κάτω όλαι αι καρδίαι, όλοι οι νόες, όλαι αι ζωαί, όλαι αι αθανασίαι, όλαι αι αιωνιότητες! Διότι, όλα αυτά άνευ του Χριστού είναι δι' εμέ κόλασις η μία κόλασις δίπλα εις την άλλην κολασιν, όλα είναι αναρίθμητοι και ατελεύτητοι κολάσεις, και εις το ύψος και εις το βάθος και εις το πλάτος.
Η ζωή άνευ του Χριστού, ο θάνατος άνευ του Χριστού, η αλήθεια άνευ του Χριστού, ο ήλιος άνευ του Χριστού και τα σύμπαντα χωρίς Αυτόν, όλα είναι τρομερά ανοησία, ανυπόφορον μαρτύριον, Σισύφειος βάσανος, κόλασις! Δεν θέλω ούτε την ζωήν, ούτε τον θάνατον άνευ Σού, Γλυκύτατε Κύριε! Δεν θέλω ούτε την αλήθεiαν, ούτε την δικαιοσύνην, ούτε τον παράδεισον, ούτε την αιωνιότητα. Όχι, όχι! Εσένα μόνον θέλω. Εσύ μόνο να είσαι εις όλα, εν πάσι και υπεράνω όλων!.... Η αλήθεια, εάν δεν είναι ο Χριστός, δεν μου χρειάζεται, είναι μόνο μία κόλασις. Το ίδιον είναι κόλασις και η δικαιοσύνη, και η αγάπη, και το αγαθόν, και η ευτυχία" και αυτός ο Θεός, εάν δεν είναι ο Χριστός, είναι κόλασις. Δεν θέλω ούτε την αλήθειαν άνευ του Χριστού, ούτε την δικαιοσύνην άνευ του Χριστού, ούτε την αγάπην άνευ του Χριστού, ούτε τον Θεόν άνευ του Χριστού. Δεν τα θέλω όλα αυτά κατ' ούδένα τρόπον! Θα δεχθώ κάθε είδους θάνατον" ας με θανατώσετε με όποιον τρόπον θέλετε, αλλά χωρίς τον Χριστόν δεν θέλω τίποτε. Ούτε τον εαυτόν μου, ούτε και αυτόν τον ίδιον τον Θεόν, ούτε κάτι άλλο μεταξύ των δύο τούτων" δεν θέλω, δεν θέλω, δεν θέλω!» (Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς 1979)
Καμία απόγνωση λοιπόν, αλλά λύπη και χαρά με θάρρος ταιριάζει στον Ορθόδοξο, όταν είναι γεμάτος Χριστό, όταν βιώνει Χριστό, όταν με θάρρος υπερασπίζεται Χριστό, όταν ατράνταχτα ομολογεί Χριστό.
Αδαμάντιος Τσακίρογλου