Ο διάβολος μετά την εκούσια πτώση του λόγω του εγωισμού του (αυτοθαυμασμός) και της εκούσιας άρνησης του Θεού Πατέρα (ανεξαρτοποίηση), παγιώθηκε στο κακό και αντιστρατεύεται προς το Θεό. Για να το καταλάβουμε καλύτερα, ας σκεφθούμε κάποιους μαθητές που, όταν μένουν στάσιμοι, δε λένε ότι αυτοί φταίνει για το κακό που τους βρήκε, αλλά ο καθηγητής που ήταν υπερβολικά αυστηρός. Και αντί να αλλάξουν συμπεριφορά μισούν τον καθηγητή.
Ο άνθρωπος δεν παγιώθηκε στο κακό, αν και χάλασε η φύση του, γιατί έδειξε ανυπακοή στο Θεό από παραπλάνηση και έχοντας ελλιπή γνώση του Θεού συγκριτικά με τους αγγέλους. Γι’ αυτό ο Θεός του έδωσε ευκαιρία μετάνοιας και επιστροφής με την ενανθρώπησή Του και με τη θυσία Του στο Σταυρό.
Ο διάβολος, επειδή δεν μπορεί να πολεμήσει απευθείας το Δημιουργό, πολεμά τα έργα Του και ιδιαίτερα τον άνθρωπο. Φθονεί τον άνθρωπο, που με τη μετάνοια ενώνεται με το Θεό και θα χαρεί τον αιώνιο παράδεισο, που έχασε αυτός. Όπως απομάκρυνε τους Πρωτοπλάστους από το Θεό, έτσι προσπαθεί με τη λάνθασμένη πίστη και τις αμαρτίες να οδηγήσει το κάθε απόγονό τους μακριά από το Θεό και την αιώνια σωτηρία.
Ιδιαίτερα σκληρά πολεμά τους αγωνιστές χριστιανούς, που συμμετέχουν στα Μυστήρια της Εκκλησίας και προσεύχονται. Ενοχλείται πολύ από την προσευχή των καλών χριστιανών, γιατί μ’ αυτήν επικοινωνούν με το Θεό και ο Θεός ακούγοντας τα αιτήματά τους χαλάει πολλά έργα του διαβόλου. Φθονεί την πνευματική χαρά των αγωνιστών χριστιανών, που αυτός την έχασε τελεσίδικα.
Ο διάβολος δεν πολεμά αυτούς που δεν αγωνίζονται κατά των παθών τους, γιατί εχθρός τους είναι ο ίδιος ο εαυτός τους. Δεν πολεμά επίσης τους αιρετικούς και τους αλλοθρήσκους, γιατί η αίρεσή τους και η πλάνη τους αρκεί, για να τους οδηγήσει στην κόλαση.
Ο διάβολος προσπαθεί να αντικαταστήσει το Θεό και να λατρεύεται ως Θεός. Όλοι οι ειδωλολάτρες λάτρευαν και λατρεύουν το διάβολο. Κατά την Παλαιά Διαθήκη «ότι πάντες οι θεοί των εθνών δαιμόνια» (Ψαλμ. 95,5). Στον ανθρώπινο πόθο της σωτηρίας προσφέρει ψεύτικους παραδείσους. Η σύγχρονη παραθρησκεία με τον αποκρυφισμό και τη μαγεία θεοποιεί τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι Θεός κι επομένως δεν υπάρχει αντικειμενικός Θεός. Οι διάφοροι αιρετικοί της εποχής μας (πεντηκοστιανοί, χιλιαστές) ισχυρίζονται ότι, μόλις μπήκαν στην αίρεση, έγιναν άγιοι. Ο σατανάς προσφέρει εύκολους δρόμους σωτηρίας κι όχι το μακροχρόνιο και κοπιαστικό, που ζητεί η Εκκλησία του Θεού. Εκείνοι που ακολουθούν τις παροτρύνσεις του πονηρού μοιάζουν με τους αθλητές, που αντί της επίπονης και μακράς άσκησης προτιμούν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους με τα αναβολικά.
Αναβολικά προσφέρει κι ο διάβολος: μπήκες στην αίρεση, σώθηκες αυτόματα, βρήκες το βαθύτερο εαυτό σου, βρήκες το Θεό.
Αρχ. Μαξίμου Παναγιώτου,
Ιερά Μονή Παναγίας Παραμυθίας Ρόδου