Η υποτίμηση της Ορθόδοξης Παράδοσης, δυστυχώς δεν αφορά μόνον όσους επιμένουν στην μαρξιστική αθεΐα. Δυστυχώς κάποιοι εκπαιδευτικοί της Μέσης Εκπαίδευσης, αλλά κυρίως αρκετοί Πανεπιστημιακοί καθηγητές στις Φιλοσοφικές Σχολές, το θέμα του λεγόμενου ‘’διαφωτισμού’’, δεν το αντιμετωπίζουν με την πρέπουσα Ορθόδοξη σοβαρότητα.
Τούτο αποτελεί απόρροια τόσο της μαρξιστικής αθεΐας, όσο και της στάσης πολλών άλλων που θέλγονται από το ‘’διαφωτιστικό’’σκοτάδι.
Τα περί ‘’εξανθρώπισης του Χριστιανισμού’’, η χωρίς χριστιανική χροιά αναφορά στον καλούμενο από τους οπαδούς του λεγομένου ‘’διαφωτισμού’’ ‘’ορθό λόγο’’ (κάτι ανάλογο του αντιφιλοκαλικού κοραϊσμού), έφερε την απαρχή της εκκοσμίκευσης.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο λεγόμενο ‘’διαφωτιστικό’’ κίνημα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο συνέβαλαν και οι λεγόμενες μυστικές τεκτονικές εταιρείες (περί του θέματος τούτου υπάρχουν αρκετές πανεπιστημιακές μελέτες). Αρκετοί καθηγητές Πανεπιστημίων αναφέρονται ευμενώς στον καλούμενο ‘’διαφωτισμό’’.
Κάποιοι μάλιστα από αυτούς αναφέρονται ευμενώς και στο ρόλο των μασονικών στοών την περίοδο του λεγόμενου ‘’διαφωτισμού’’ (αναφερόμαστε σε Πανεπιστημιακό επίπεδο). «Πλάνη και απάτη του διαβόλου» αποκάλεσε ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, τις διδασκαλίες των λεγομένων «διαφωτιστών».
Επακόλουθο της εκκοσμίκευσης και της νεωτερικότητας, του λεγομένου ‘’διαφωτισμού’’, είναι οι μειωτικές αναφορές και η υποτίμηση της φιλοκαλικής κίνησης, που μειωτικά καλούν ‘’κολλυβάδες’’. Να αναφέρομε ότι ο Κοραής αποκάλεσε τον Άγιον Αθανάσιον τον Πάριον, «γελοίον» «έρημον», «ταραχοποιόν και κακόν γερόντιον της Χίου».
Αυτά γίνονται αφορμή για να υποτιμηθούν οι τρείς μεγάλοι Άγιοι της Εκκλησίας μας, Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809), ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος (1722/25-1831) και ο Άγιος Μακάριος ο Νοταράς ο Μητροπολίτης Κορίνθου (1731-1805), οι οποίοι υπήρξαν εκ των πρωταγωνιστών της φιλοκαλικής κίνησης.
Ταιριάζει κάλλιστα για το ζόφο του λεγομένου ‘’διαφωτισμού’’, ο στίχος του ποιητή Γ. Βερίτη, «Κι ήταν φώτα, χίλια φώτα, μα δεν ήτανε το Φως».
Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου