«Ἐὰν συνταχθῶμεν τοῖς ἀντορθοδόξοις φρονήμασι τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα, θὰ πρέπῃ ἀμέσως νὰ διαγραφοῦν ἀπὸ τὸ ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας οὐ μόνον τὰ ὀνόματα τῶν διαληφθέντων ἁγίων ἀλλὰ καὶ ἁπάντων τῶν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀγωνισθέντων καὶ ἀναιρεθέντων μαρτύρων».
Παρουσιάζουμε γιὰ μία ἀκόμα φορὰ τὴν δήλωση διακοπῆς μνημοσύνου τοῦ πατριάρχη Ἀθηναγόρα τοῦ μακαριστοῦ Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβροσίου, ποὺ ἦταν καὶ πιστὸς φίλος καὶ συναγωνιστὴς τοῦ π. Αὐγουστίνου Καντιώτη. Καὶ ὑπενθυμίζουμε: Τὸ τηλεγράφημα του πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδο δὲν ἦταν ἐπιστολὴ εντυπώσεων, ἀλλὰ πραγματικὴ ὀρθόδοξος ὁμολογία. Καὶ ποιά ἡ δικαιολογία τῆς παύσεως αὐτῆς τοῦ μνημοσύνου; Ἐπειδή, ὅπως στὸ τηλεγράφημα πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδο ἀλλὰ καὶ στὶς δηλώσεις ποὺ ἔκανε σὲ Ἀθηναϊκὴ ἐφημερίδα φαίνεται, ὁ πατριάρχης «χαρακτήρισε τὰ δύο θεμελιώδη τοῦ Παπισμοῦ δόγματα, ἤτοι τὸ πρωτεῖο καὶ τὸ Ἀλάθητον, ὡς ἁπλὰ καὶ ἀσήμαντα ἐκκλησιαστικὰ ἔθιμα»!
Καὶ ὅμως: Ἐνῶ σήμερα δημοσιεύονται πολὺ χειρότερες ἐνέργειες τοῦ πατρ. Βαρθολομαίου, ἀλλὰ καὶ τῆς πολυπληθοῦς μερίδος τῶν ὀπαδῶν του (ἐν συγκρίσει μὲ τοὺς μετρουμένους στὰ δάχτυλα Οἰκουμενιστὲς τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀθηναγόρα, κατὰ τὴν μαρτυρία τοῦ π. Ἐπιφανίου Θεοδωρόπουλου!) κανεὶς ἐπίσκοπος καὶ κανεὶς ὑψηλόβαθμος ρασοφόρος δὲν πράτει τὸ ἐκκλησιαστικῶς αὐτονόητο. Καὶ ὅμως ὁ μακαριστὸς Ἀμβρόσιος ὡς ὀρθόδοξος ποιμένας τὸ λέει ξεκάθαρα: Ἐὰν συνταχθῶμεν τοῖς ἀντορθοδόξοις φρονήμασι τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα, θὰ πρέπῃ ἀμέσως νὰ διαγραφοῦν ἀπὸ τὸ ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας οὐ μόνον τὰ ὀνόματα τῶν διαληφθέντων ἁγίων ἀλλὰ καὶ ἁπάντων τῶν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀγωνισθέντων καὶ ἀναιρεθέντων μαρτύρων». Ἀφιερώνουμε τὶς δηλώσεις τοῦ μακαριστοῦ Ἀμβροσίου καὶ σὲ ὅσους παρὰ τὶς σημερινὲς τραγικὲς ἐκκλησιαστικὲς ἐξελίξεις κατηγοροῦν τὴν ἀποτείχιση ὡς σχίσμα ἢ ἀρνοῦνται τὴν ἀναγκαιότητα της.
Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβρόσιος:
Τηλεγράφημα πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδο
(«Ὀρθόδοξος Τύπος», 10 Ἀπριλίου 1970, φ. 118).
«Μετὰ πικρίας ἀνέγνωμεν βλασφήμους δηλώσεις Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα καταχωρησθείσας εἰς ἀπογευματινὴν ἐφημερίδα Ἀθηνῶν δι’ ὧν ἐδονήθησαν θεμέλια Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς πίστεως. Ἡ κατὰ τῆς Ὀρθοδοξίας ἐπίθεσις καὶ δὴ ἀκριβῶς μίαν ἑβδομάδα πρὸ τῆς πρώτης Κυριακῆς νηστειῶν, καθ’ ἣν τὰ πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων ἑορτάζουν τὸν θρίαμβον τῆς Ὀροδοξίας κατὰ πασῶν τῶν αἱρέσεων, ὑπῆρξε καθ’ ὅλας τὰς ἐνδείξεις προμελετημένη καὶ ἐπίβουλος.
Τὸ Φανάριον, ὅπερ μέχρι καὶ τῆς προχθὲς ἀπετέλει ἔνδοξον ἔπαλξιν τῶν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀτρύτων ἀγώνων, οἱ ἡγέται τοῦ ὁποίου σθεναρῶς ἠγωνίσθησαν καὶ ἐθυσιάσθησαν ὑπὲρ τῆς πανσέπτου Ὀρθοδοξίας, σήμερον μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην καί τινας εὐαρίθμους ὁμόφρονας αὐτῷ κληρικούς, ἐξεστράτευσε διὰ νὰ τὴν πλήξῃ θανασίμως.
Ἐφ’ ᾧ καὶ ἐπεστρατεύθη ἡ πρώτου μεγέθους κατὰ τὴν πατριαρχικὴν ἔκφρασιν φυσιογνωμία, ὁ μητροπολίτης δηλονότι Χαλκηδόνος κ. Μελίτων, ἡ φωνὴ τοῦ Φαναρίου -κατὰ τὸν πατριάρχην- ὅμοιον τοῦ ὁποίου δὲν ἔχει πολλοὺς τὸ Φανάριον καὶ τὸν ὁποῖον ἀσφαλῶς θὰ ἀπεθαύμαζε τὴν Κυριακὴν τῆς Τυροφάγου, ὅταν ἡδέως ἤκουεν αὐτοῦ, ἐξ Ἀθηνῶν ὁμιλοῦντος περὶ ἀνέμων καὶ ὑδάτων, περὶ μεταμορφώσεως τῆς Ἐκκλησίας, περὶ καρναβάλου, ἀλλὰ (ἄκουσον-ἄκουσον) καὶ περὶ ὑποκρισίας.
Μὲ ποῖον ὅμως κύρος ὁ κ. Μελίτων ἐτόλμησε νὰ στηλιτεύσῃ ὑποκριτὰς καὶ ὑποκρισίαν, ὅταν ὁ ἴδιος καὶ δὴ ἐν ὥρᾳ θείας λατρείας μυρίους ὑποκριτικοὺς φωνητικοὺς ἀττικισμοὺς μετελθὼν καὶ διὰ χειρονομιῶν καὶ ποικίλων τοῦ σώματος κινήσεων, ἥκιστα σοβαρῶν καὶ σεμνῶν κατὰ τὰς μαρτυρίας ἀκηκοότων καὶ ἑωρακότων, οὐχὶ εἰς λειτουργοὺς τοῦ Ὑψίστου, ἀλλ’ εἰς ἠθοποιοὺς καὶ μίμους προσιδιαζουσῶν, ἐπέτυχε νὰ πείσῃ τοὺς πάντας ὅτι ὄντως διαθέτει ἀξιόλογον τάλαντον ὑποκριτικῆς ἱκανότητος καὶ τέχνης;
"Κατόπιν, λοιπόν, τῶν δημοσιευθεισῶν δηλώσεων τοῦ Πατριάρχου δι’ ὧν οὗτος φέρεται προσχωρῶν ἀνεπιφυλάκτως εἰς αἵρεσιν, ἐξαντληθείσης τῆς ὑπομονῆς μου καὶ μὴ ὑπάρχοντος περαιτέρω περιθωρίου ἀναμονῆς, ἔπαυσα ἀπὸ σήμερον μνημόσυνου τούτου, κατ’ ἐφαρμογὴν ΙΕ΄ Κανόνος Πρωτοδευτέρας Συνόδου.
Τοῦ λοιποῦ θὰ μνημονεύωμεν ἁγίας καὶ ἱερᾶς ἡμῶν συνόδου, ἐπιφυλασσόμενος ἐπαναλάβω μνημόσυνον αὐτοῦ, εὐθὺς ὡς οὗτος ἀποδοκιμάσῃ ἢ διαψεύσῃ ἀντορθοδόξους δηλώσεις του, καθ΄ ἃς αἱ ἐκθεμελιωτικαὶ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καὶ σατανικῆς ἐμπνεύσεως αἱρέσεις Πρωτείου καὶ Ἀλαθήτου ἀποτελοῦν ἁπλὰ ἐκκλησιαστικὰ ἔθιμα καὶ ἀσημάντους διαφορᾶς.
Σήμερον σύμπασα ἡ Ὀρθοδοξία γεραίρει τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, προχθὲς ἑώρτασεν τὴν ἱερὰν μνήμην τοῦ μεγάλου Φωτίου καὶ πρό τινων ἡμερῶν ἐπανηγύρισεν ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ.
Ἐὰν συνταχθῶμεν τοῖς ἀντορθοδόξοις φρονήμασι τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα, θὰ πρέπῃ ἀμέσως νὰ διαγραφοῦν ἀπὸ τὸ ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας οὐ μόνον τὰ ὀνόματα τῶν διαληφθέντων ἁγίων ἀλλὰ καὶ ἁπάντων τῶν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀγωνισθέντων καὶ ἀναιρεθέντων μαρτύρων.
Λυποῦμαι βαθύτατα διὰ τὴν ἣν ἔλαβον αὐστηρὰν θέσιν, ἔναντι ἀνακύψαντος σοβαροτάτου ζητήματος. Ἡ ἀρχιερατική μου συνείδησις μὲ ὑποχρεοῖ, ἵνα μὴ σιωπήσω περαιτέρω. Καιρὸς ὅπως ὑψωθοῦν φραγμοὶ ἰσχυροὶ καὶ ἀνυπέρβατοι κατὰ παπικοῦ δεσποτισμοῦ καὶ ἐπεκτατικῶν αὐτοῦ σχεδίων, ταπεινὸς ὑπηρέτης τῶν ὁποίων ἀνεδείχθη -ἀτυχῶς- ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ οἱ σὺν αὐτῷ ἀσθενεῖς τῇ Ὀρθοδόξῳ πίστει Οἰκουμενισταί.
Πιστεύομεν ὅτι ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας οὐ μόνον θὰ κατανοήσῃ ἀπόφασίν μου, εἰς ἣν μὲ ὁδηγεῖ ἐπιταγὴ συνειδήσεώς μου, ἀλλὰ καὶ θὰ ἐφαρμόσῃ ἔναντι δογματικῶς ἐκτροχιασθέντος Πατριάρχου, ὅ,τι οἱ Ἱεροὶ Κανόνες ὑποδεικνύουν καὶ ἐπιτάσσουν».