Τὸ νὰ ζεῖ κανεὶς στὴ σημερινὴ ἐποχὴ σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τοῦ Εὐαγγελίου ἀποτελεῖ τρέλλα. Ὅταν ὅλα γύρω μας διέπονται ἀπὸ τὸ νόμο τοῦ χρήματος, τῆς ἰδιοτέλειας, τοῦ ἄκρατου εὐδαιμονισμοῦ καὶ τῆς φιληδονίας, ἡ γνήσια χριστιανικὴ ζωὴ ἀποτελεῖ μία τρέλλα. Στὴν κοινωνία τοῦ παραλόγου ἡ λογικὴ τῆς ἀγάπης δὲν ἔχει θέση. Καὶ ὅταν ἡ ἀγάπη φτερουρίσει μακριὰ ἀπὸ τὴν κοινωνία τῶν προσώπων, τότε ἡ κοινωνία γίνεται ζούγκλα, ὅπου βρίσκει ἐφαρμογὴ ἡ δύναμη τοῦ ἰσχυροτέρου καὶ ὅπου, δυστυχῶς, ἰσχύει ἡ ρήση, «ὁ θάνατός σου ἡ ζωή μου».
Τὸ φαινόμενο αὐτὸ τῆς συμφεροντολογίας, τῆς ἐπιπλεύσεως τῶν φελλῶν, τῆς βασιλείας τοῦ ἀγκαθιοῦ καὶ τῆς ἀνήθικης ζωῆς δὲν εἶναι κάτι καινούργιο. Δὲν προβάλλεται σὰν κάτι τὸ νέο. Οἱ ἄνθρωποι ἀνέκαθεν, σὲ ὅλες τὶς ἐποχές, μακριὰ ἀπὸ τὴ χριστιανικὴ ἠθική, ἐκεῖ ὅπου τὰ πάντα ἐπιτρέπονται, εἶχαν ροπὴ σὲ αὐτό. Γιὰ τὴν κατάργησή του ἐνσαρκώθηκε καὶ ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς Λόγος. Ἡ παρανομία καὶ ἡ ἁμαρτία γιὰ νὰ καταπατηθοῦν ἔπρεπε μόνο ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς νὰ ἔλθει στὴ γῆ, γιὰ νὰ τὴν καταργήσει μὲ τὴ θεϊκή του δύναμη. Ὁ Κύριός μας μὲ τὸ παράδειγμα τοῦ ἀγωνιστικοῦ παλμοῦ τοῦ Τιμίου Του Προδρόμου, ἀλλὰ καὶ τῆς δικῆς Του σταυρικῆς θυσίας μᾶς ἔδειξε τὸ δρόμο τῆς ἁγίας τρέλλας. Προσέξατε, ὅμως, ἄλλο ἄνθρωπος «τρελλὸς» καὶ ἄλλο «ἅγιος τρελλός». Ἀπέχουν οἱ ἔννοιές τους τόσο, ὅσο ἡ γῆ μας ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ὁ «τρελλὸς» ἄνθρωπος βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν δυνάμεων τῆς ἁμαρτίας, τῆς ἀσθενείας, τοῦ σκότους. Ὁ «ἅγιος τρελλός» βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῆς ὑγειοῦς ἀντιστάσεως, τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ μας, ποὺ μᾶς δίδαξε μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Μὴ συσχηματίζεσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ» (Ῥωμ. ιβ´ 2).
Ὁ «ἅγιος τρελλός» ἐφαρμόζει τὸ περίφημο contra torendum, δηλαδή, «ἀντίθετα στὸ ρεῦμα» ποὺ σημαίνει ὅτι ἔχει πνευματικὲς ἀντιστάσεις, καὶ ὅπως τὰ ζωντανὰ ψάρια μέσα στὰ ποτάμια δὲν τὰ παρασύρει τὸ ρεῦμα τοῦ ποταμοῦ, ἔτσι καὶ αὐτὸς δὲν παρασύρεται ἀπὸ τὸ ρεῦμα τῆς σύχρονης εὐμάρειας καὶ καλοζωΐας. Τοὐναντίον τὰ ψώφια ψάρια θὰ τὰ ξεβράσει τὸ κοσμικὸ ρεῦμα στὴ θάλασσα τῆς δυστυχίας καὶ τῆς αἰώνιας καταδίκης, ὅπου «ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων» (Ματθ. η´ 12).
Ὁ «ἅγιος τρελλός» δυναμωμένος ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ μας διασαλπίζει παντοῦ τὶς πρὸς αὐτὸν εὐεργεσίες Του καὶ μὲ τὴ δύναμη ποὺ ἔχει ἀποκτήσει ἀπὸ τὴ χάρη Του ἐπαναστατεῖ ἐναντίον τῶν δυνάμεων τοῦ κακοῦ, αὐτῶν ποὺ ὅλη τὴν ἡμέρα τὸν κυκλώνουν. Διασαλπίζει τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ στὸ οἰκογενειακό του περιβάλλον, στὸν ἐργασιακό του χῶρο, στὶς παρέες του, στὸ δρόμο ὅπου περπατάει. Ἐπαναστατεῖ ἐναντίον τῶν κηρύκων τῆς ἀσεβείας καὶ τοῦ κοσμικοῦ καὶ παγκοσμιοποιημένου φρονήματος, ἐναντίον ὅλων αὐτῶν οἱ ὁποῖοι ἱδρώνουν νὰ ξεθεμελιώσουν ὅ,τι χριστιανικό, ὅ,τι Ὀρθόδοξο, ὅ,τι ἀληθινὸ καὶ ἅγιο διακήρυτταν οἱ Ἅγιοι τῆς πίστεώς μας ἀνὰ τοὺς αἰῶνες στὸ μόνο ἀληθινὸ Θεό. Ἐκεῖνοι οἱ Ἅγιοι μὲ τόλμη καὶ παρρησία ἐπαναστατοῦσαν ἐναντίον τοῦ εἰδωλολατρικοῦ καὶ ἁμαρτωλοῦ κατεστημένου καὶ τῶν ὑποβολέων του, αὐτοῦ ποὺ ἀνάλογα μὲ τὰ ἰδιοτελῆ του συμφέροντα ρύθμιζαν τὴν πορεία τοῦ λαοῦ. Ἐκεῖνοι οἱ Ἅγιοι διασάλπιζαν, τέλος, τὸ μήνυμα τοῦ Χριστοῦ μας ὡς μήνυμα ζωῆς, ὡς μήνυμα νίκης προβάλλοντας τὸ αἰώνιο σύμβολό της, τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας.
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες, οἱ πρωταθλητὲς τοῦ σταδίου τῶν ἀγώνων τῆς πίστεως ἔπαιρναν δύναμη νὰ ὁμολογήσουν Χριστὸ περίτρανα ἐνώπιον τῶν ἀπίστων καὶ μάλιστα γαλήνιοι, ἐνῶ ἤξευραν ὅτι ἡ ὁμολογία τους αὐτὴ θὰ τοὺς ὁδηγοῦσε στὸ μαρτυρίο, τὸ ὁποῖο, ὄχι μόνο δὲν τοὺς ἀπωθοῦσε, ἀλλὰ τοὺς αὔξανε τὴ φλόγα τῆς πίστεως. Ὁμολογοῦσαν Χριστό, σὲ ἀντίθεση μὲ ἐμᾶς τοὺς σημερινοὺς Χριστιανούς, τοὺς δειλοὺς καὶ φοβιτσιάρηδες. Ποιός ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει τόλμη σήμερα νὰ πάει σὲ μιὰ συγκέντρωση ἀθέων καὶ νὰ ὑψώσει τὸ λάβαρο μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ; Ποιὸς ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει τὸ ψυχικὸ σθένος νὰ πάει ἐνώπιον ἀσελγῶν καὶ ὑβριζόντων μὲ λόγια καὶ πράξεις τὸν Χριστό μας νὰ φωνάξει τὸ Προδρομικό «οὐξ ἔξεστί σοι» (Μάρκ. στ΄ 18). Ποιός ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει τὸ ψυχικὸ σθένος νὰ πάει σὲ μιὰ παρέλαση ὁμοφυλοφίλων καὶ νὰ σηκώσει τὴν προδρομικὴ ρομφαία λέγοντας ὅτι δὲν σᾶς ἐπιτρέπεται νὰ διαστρέφετε τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ νὰ τὴν προβάλλετε ὡς φυσικὴ μὲ τὴ διαφορετικότητά της, ὅπως τὴν ὀνομάζετε; Ποιός ἀπὸ ἐμᾶς ἐφαρμόζει πλήρως τὴν Κυριακὴ προσευχὴ καὶ μάλιστα τὴ φράση, «ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου» (Ματθ. ϛ´ 10), ὅπου παρακαλοῦμε τὸν Κύριό μας νὰ μᾶς ἀξιώνει νὰ μὴν τὸν ὑβρίζουμε μὲ τὴν καθημερινή μας συμπεριφορά, ἀλλὰ νὰ τὸν ἁγιάζουμε γενόμενοι κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς «Φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. ε´ 14), «ἅλας τῆς γῆς» (Ματθ. ε´ 13) καὶ «πόλις ἐπάνω ὄρους κειμένη» (Ματθ. ε´ 14).
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες τῆς πίστεώς μας ἔπαιρναν δύναμη ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ δὲν τοὺς ἔνοιαζε ἂν οἱ ἄλλοι τὸ θάρρος τους τὸ ὀνόμαζαν τρέλλα. Πίστευαν στὸ τάλαντο τῆς ἁγίας τρέλλας καὶ μὲ χαρὰ φώναζαν «ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος» (Φιλιπ. α´ 21).
Ὅταν ἔλεγαν στὸ σεβάσμιο Μητροπολίτη Φλωρίνης, τὸν μακαριστὸ Γέροντα Αὐγουστῖνο Καντιώτη μὲ τὸ ὑψηλὸ ἀγωνιστικὸ φρόνημα, ὅτι τὸν ἀποκαλοῦσαν τρελλό, αὐτὸς ἀπαντοῦσε, ὅτι εἶχε ἔμφυτη τὴν ἁγία τρέλλα καὶ μὲ αὐτὴ ἐπαναλάμβανε τὰ λόγια τῆς διδαχῆς τοῦ μεγάλου μας ἱεραποστόλου, Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ: «Χριστὸς καὶ Ἑλλάδα μᾶς χρειάζονται». Καὶ ὅταν αὐτὸς διωκόταν γιὰ τὸ ὀρθόδοξο φρόνημά του καὶ τὴν πίστη του στὶς ἀρχὲς τοῦ Εὐαγγελίου, μὲ χαρὰ φώναζε «τίς ἡμᾶς χωρίσει τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, θλῖψις ἢ στενοχωρία, ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα (Ῥωμ. η´ 35).
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ὁμολογοῦσαν Χριστό, ἐμεῖς σήμερα ὁμολογοῦμε; Ἔχουμε ἐμεῖς σήμερα τὴν τόλμη καὶ τὴν ἁγία τρέλλα νὰ μιμηθοῦμε τοὺς ἀγωνιστὲς τῆς Ἐξόδου τοῦ Μεσολογγίου ποὺ ἔλεγαν στὸν Ἰμπραήμ: «Τὸ Κάστρο μας θέλεις; Τὰ κλειδιά του εἶναι κρεμασμένα στὰ κανόνια μας! Ἔλα νὰ τὰ πάρεις!». Ἔχουμε τὴν τόλμη νὰ φωνάξουμε στοὺς μοντέρνους θεολόγους, ποὺ παραχαράσσουν τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα μας: «Τὴν πίστιν μας θέλετε νὰ ταπεινώσεστε ἢ νὰ ἀλλοιώσετε; Θὰ περάσετε ἀπὸ τὰ πτώματά μας». Μὲ τὸ Ὀρθόδοξο φρόνημά μας ἔχουμε τὴν ἁγία τρέλλα νὰ διασαλπίζουμε τὸ λόγο τοῦ Ἰωσὴφ Βρυεννίου: «Οὐκ ἀρνησόμεθά σε, φίλη Ὀρθοδοξία»;
Ὁ Τίμιος Πρόδρομος, πρότυπό μας ἤθους καὶ ἀγωνιστικοῦ φρονήματος, ἦταν ἕνας ἅγιος τρελλός, ποὺ πήγαινε ἀντίθετα στὸ ρεῦμα τῆς ἁμαρτίας. Δὲν τὸν τρόμαζε ἡ δύναμη τῆς ἐξουσίας. Δύναμή του ἦταν ὁ ἔμφυτος ἠθικὸς νόμος καὶ ὁ νόμος τῆς ἀγάπης ποὺ ἦλθε ὁ Χριστός μας, ὁ ἑπόμενός του, νὰ ἐφαρμόσει. Μόνο ἕνας τρελλὸς τὰ βάζει τόσο ἔντονα μὲ τὴ διεφθαρμένη ἐξουσία. Καὶ ὁ τρελλὸς αὐτὸς πρέπει νὰ τὸ πιστεύει ὅτι «Οὐκ ἔχομεν ᾧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. ιγ´ 14).
Γιὰ τὴν ἁγία του τρέλλα ὁ τίμιος Πρόδρομος ὑπέμεινε ἀπότμηση τῆς κεφαλῆς του καὶ εἶναι ὁ τελευταῖος μάρτυρας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ ὁ πρῶτος τῆς Καινῆς. Εἶναι αὐτὸς ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας τὸν ἐπαίνεσε μὲ τὰ λόγια Του, ὅτι «Οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου, τοῦ βαπτιστοῦ» (Ματθ. ια΄ 11). Ὀφείλουμε νὰ τὸν μιμηθοῦμε στὴν ἁγία τρέλλα, ἀφοῦ τρέλλα εἶναι ἡ ἠθικὴ ζωὴ μέσα σὲ μιὰ ἀνήθικη κοινωνία, εἶναι ἡ φιλαδελφία σὲ μιὰ ἀνάδελφη σύναξη προσώπων, εἶναι τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα σε μιὰ παγκοσμιοποιημένη κοινότητα, εἶναι τὸ ἡσυχαστικὸ πνεῦμα μέσα σε ἕνα ταραγμένο κόσμο. Τιμή μας, λοιπόν, νὰ μᾶς θεωροῦν οἱ ἄλλοι καὶ ἐμᾶς «τρελλοὺς ἐν Χριστῷ», γιατὶ μιὰ σάπια κοινωνία μόνο ἡ ἁγία τρέλλα μπορεῖ νὰ τὴν ἀλλάξει καὶ νὰ τὴν ἐπαναφέρει στὴν ὑγιεινή της κατάσταση.
Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας