Η μη μνημόνευση Μητροπολίτη - ο οποίος δεν καταδικάζει ως παναιρετκή την ψευδο-σύνοδο της Κρήτης και τις αποφάσεις της και δεν παύει το μνημόσυνο της προϊσταμένης του αρχής - από Κληρικούς της Μητρόπολής του, στοιχειοθετεί το εκκλησιαστικό ποινικό αδίκημα του σχίσματος ή όχι μόνο δεν το στοιχειοθετεί αλλά και επιβάλλει την απόδοση από αυτόν της πρέπουσας σε ομολογητές κληρικούς τιμής προς εκείνους;
Ερώτηση: Με δεδομένο ότι, μετά τη λεγόμενη «Αγία και Μεγάλη Σύνοδο» της Κρήτης, ένας Μητροπολίτης από τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες που συμμετείχαν σε αυτήν, αν υποτεθεί ότι έχει ορθόδοξο φρόνημα, αλλά, συμβιβαζόμενος με τις «συνοδικές» αποφάσεις της Ψευδο-συνόδου της Κρήτης, μνημονεύει την προϊσταμένη του αρχή (π.χ. με δεδομένο ότι ένας Μητροπολίτης από τις λεγόμενες Νέες Χώρες της Βόρειας Ελλάδος, αν υποτεθεί ότι έχει ορθόδοξο φρόνημα, αλλά μνημονεύει τις προϊσταμένες του αρχές, ήτοι τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος), αν ένας υφιστάμενός του, ιερομόναχος ή ιερέας, παύσει το μνημόσυνο του εν λόγω Μητροπολίτη, τότε ο ιερομόναχος ή ο ιερέας διαπράττει το εκκλησιαστικό ποινικό αδίκημα του σχίσματος ή όχι ;
Απάντηση: Σαφώς όχι, για τους εξής λόγους:
1 – Οι κανόνες που είναι συναφείς με το συγκεκριμένο ζήτημα είναι οι Κανόνες 13, 14 και 15 της Πρωτοδευτέρας (ή ΑΒ) Συνόδου επί Μεγάλου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
Ο Κανόνας 13 της ΑΒ Συνόδου ορίζει: «Αφού ο παμπόνηρος έριξε στην Εκκλησία του Χριστού τους σπόρους των αιρετικών ζιζανίων και τους βλέπει να κόβονται σύρριζα με το μαχαίρι του Πνεύματος, μεταχειρίστηκε άλλη μέθοδο προσπαθώντας να διαιρέσει το Σώμα του Χριστού με τη μανία των σχισματικών. Η Αγία Σύνοδος, όμως, αναχαιτίζοντας ολοκληρωτικά και αυτήν την επιβουλή του, όρισε από εδώ και στο εξής, αν κάποιος πρεσβύτερος ή διάκονος τολμήσει, επειδή τάχα έχει κατηγορήσει τον επίσκοπό του για κάποια εγκλήματα, να απομακρυνθεί από την κοινωνία του πριν από τη συνοδική απόφαση και εξέταση και την αμετάκλητη καταδίκη του, και δεν αναφέρει το όνομά του στις ιερές ευχές των λειτουργιών σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, αυτός να υπόκειται σε καθαίρεση και να στερείται από κάθε ιερατική τιμή. Διότι αυτός που είναι ταγμένος στην τάξη του πρεσβυτέρου και που αρπάζει την κρίση των μητροπολιτών και που καταδικάζει, όσο εξαρτάται από αυτόν, ο ίδιος πριν από την κρίση τον πατέρα του και επίσκοπο, αυτός δεν είναι άξιος ούτε για την τιμή ή την ονομασία του πρεσβυτέρου. Και όσοι τον ακολουθούν, αν είναι κάποιοι από τους ιερωμένους, να χάνουν και αυτοί την δική τους τιμή, και αν είναι μοναχοί ή λαϊκοί, να αφορίζονται πλήρως της Εκκλησίας, μέχρι που να απορρίψουν τη σχέση τους με τους σχισματικούς και να επιστρέψουν στον επίσκοπό τους».
Ο Κανόνας 14 ΑΒ Συνόδου προβλέπει: «Αν κάποιος επίσκοπος, χρησιμοποιώντας μια πρόφαση εναντίον του μητροπολίτη του, πριν τη συνοδική κρίση, απομακρυνθεί από την κοινωνία με αυτόν και δεν αναφέρει το όνομά του, σύμφωνα με τη συνήθεια, στη θεία μυσταγωγία, η Αγία Σύνοδος όρισε να καθαιρείται αυτός, αν, μόνον απομακρυνόμενος από τον δικό του μητροπολίτη, δημιουργήσει σχίσμα. Διότι πρέπει καθένας να γνωρίζει τα όριά του, και ούτε ο πρεσβύτερος να περιφρονεί τον δικό του επίσκοπο ούτε ο επίσκοπος τον δικό του μητροπολίτη».
Ο Κανόνας 15 ΑΒ Συνόδου διαλαμβάνει: «Όσα ορίστηκαν για πρεσβυτέρους και επισκόπους και μητροπολίτες, αρμόζουν πολύ περισσότερο και για πατριάρχες. Επομένως, αν κάποιος πρεσβύτερος ή επίσκοπος ή μητροπολίτης τολμήσει να απομακρυνθεί από την κοινωνία με τον δικό του πατριάρχη, και δεν αναφέρει, όπως έχει οριστεί και καθοριστεί, το όνομά του στη θεία μυσταγωγία, αλλά δημιουργήσει σχίσμα πριν τη συνοδική κρίση και την αμετάκλητη καταδίκη του, η Αγία Σύνοδος όρισε να αφαιρείται πλήρως από αυτόν οποιαδήποτε ιερατική διακονία, εφόσον αποδειχθεί ότι έκανε αυτήν την παρανομία. Και ναι μεν τούτα έχουν οριστεί και επικυρωθεί για όσους αποσχίζονται από τους δικούς τους προέδρους με την πρόφαση κάποιων κατηγοριών, και προκαλούν σχίσμα και διασπούν την ενότητα της Εκκλησίας. Διότι, όσοι απομακρύνονται από την κοινωνία με τον πρόεδρό τους, εξαιτίας κάποιας αίρεσης, η οποία έχει καταδικαστεί από τις Άγιες Συνόδους ή τους Πατέρες, ενώ δηλαδή ο πρόεδρός τους διακηρύσσει δημόσια και διδάσκει ανοικτά την αίρεση στην εκκλησία, τούτοι όχι μόνο δεν πρέπει να υποβληθούν στην προβλεπόμενη από τους κανόνες ποινή, επειδή αποτειχίζονται από την κοινωνία με τον καλούμενο επίσκοπο πριν τη συνοδική κρίση του, αλλά και πρέπει να αξιωθούν της πρέπουσας στους Ορθοδόξους τιμής. Διότι δεν καταδίκασαν επισκόπους, αλλά ψευδοεπισκόπους και ψευδοδιδασκάλους, και δεν κατατεμάχισαν την ενότητα της Εκκλησίας με σχίσμα, αλλά φρόντισαν να αποφύγει η Εκκλησία σχίσματα και διαιρέσεις».
2 – Ο Κανόνας που είναι εφαρμοστέος στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν είναι ο 13ος της ΑΒ Συνόδου, αλλά ο 15ος της ίδιας ΑΒ Συνόδου. Διότι σήμερα δεν βρισκόμαστε στο προπαρασκευαστικό στάδιο της Παναίρεσης του Οικουμενισμού (ή Νέο-γνωστικισμού ή Θρησκευτικού Συγκρητισμού), το οποίο διήρκεσε 115 χρόνια (από το 1901 με τον ενθρονιστήριο λόγο του Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄, ο οποίος περιείχε την εξαγγελία και τις φάσεις ανάπτυξης της Παναίρεσης του Οικουμενισμού) και κατά το οποίο οι ιερομόναχοι και ιερείς θα μπορούσαν να εφαρμόσουν την προ συνοδικής εισαγωγής της Παναίρεσης του Οικουμενισμού κατ’ οικονομία μνημόνευση του ονόματος του οικείου Μητροπολίτη, σε συνδυασμό με μερική παύση κοινωνίας με τούτον, όπως και μοναχοί και οι λαϊκοί, σύμφωνα με την Επιστολή του Αγίου Θεοδώρου του Στουδίτη προς τον Ηγούμενο Θεόφιλο. Αλλά από τις 25-6-2016, ημερομηνία «συνοδικής» - δηλ. δεσμευτικής για τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες που συμμετείχαν στο Συνέδριο της Αποστασίας ή, επί το επιεικέστερο, στην Ψευδο-Σύνοδο της Κρήτης - εισαγωγής της Παναίρεσης του Οικουμενισμού, εφαρμόζεται υποχρεωτικά η ακρίβεια, δηλ. ο 15ος Κανόνας της ΑΒ Συνόδου. Διότι ο 15ος Κανόνας είναι υποχρεωτικής ισχύος, ως νόμος της Εκκλησίας, όπως τον ερμηνεύει ορθά και ο μεγάλος κανονολόγος Νικόδημος Μίλας, ως εξής: «и церковно-служители вправе и даже обязаны тотчас отделиться от подлежащего епископа (και οι κληρικοί έχουν το δικαίωμα και ακόμη και την υποχρέωση να απομακρυνθούν άμεσα από την κοινωνία με τον επίσκοπο)» (http://azbyka.ru/otechnik/Nikodim_Milash/pravila-pomestnyh-soborov-s-tolkovanijami/#0_302).
Επομένως, κανένας Μητροπολίτης από τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες οι οποίες εισήγαγαν «συνοδικώς», δηλ. δεσμευτικά γι’ αυτές, την Παναίρεση του Οικουμενισμού, δεν μπορεί να ισχυριστεί βάσιμα ότι ο ίδιος έχει δήθεν ορθόδοξο φρόνημα, ενώ είναι ταυτόχρονα είναι συμβιβασμένος με την «συνοδικώς» εισαχθείσα Παναίρεση του Οικουμενισμού, εφόσον δεν καταδικάζει ρητά, κατηγορηματικά και δημοσίως την Παναίρεση του Οικουμενισμού και, κατά συνέπεια, εφόσον δεν παύει το μνημόσυνο της προϊσταμένης του αρχής (π.χ. αν είναι Μητροπολίτης των λεγόμενων Νέων Χωρών της Βόρειας Ελλάδος, εφόσον δεν παύσει το μνημόσυνο των προϊσταμένων του αρχών, ήτοι του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και της Ιεράς Συνόδου, και, αν είναι Μητροπολίτης της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Νότιας Ελλάδος, εφόσον δεν παύσει το μνημόσυνο της προϊσταμένης του αρχής, ήτοι της Ιεράς Συνόδου, δεδομένου ότι και οι δύο αυτές Αυτοκέφαλες συμπεριλαμβάνονται μεταξύ αυτών που συμμετείχαν στην Ψευδο-σύνοδο της Κρήτης και εισήγαγαν «συνοδικώς», δηλ. δεσμευτικά γι’ αυτές, την Παναίρεση του Οικουμενισμού).
Για το γεγονός της «συνοδικής» - δηλ. δεσμευτικής για τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες που συμμετείχαν στην Ψευδο-Σύνοδο της Κρήτης – βλέπετε
1 – Αξιολόγηση της λεγόμενης «Αγίας και Μεγάλης Συνόδου» της Κρήτης (https://drive.google.com/file/d/0BxcSUS2O16_gbTQ2QmRjMXh1TkE/view),
2 - τη Μελέτη μου με θέμα: «Το Συνέδριο της Αποστασίας των Χανίων των δέκα (10) Αυτοκέφαλων ‘Εκκλησιών’ (οι οποίες εκπροσωπούν μόνον το ένα τρίτο (1/3) των Ορθοδόξων), το οποίο εισήγαγε «συνοδικώς» την Παναίρεση του Οικουμενισμού (ή Γνωστικισμού – Gnosis, ή Θρησκευτικού Συγκρητισμού), και για την αναγκαία και αναπόφευκτη εκκλησιολογική συνέπεια της διακοπής κοινωνίας με τους προκαθημένους και τους επισκόπους των δέκα (10) Αυτοκέφαλων ‘Εκκλησιών’, οι οποίοι δεν καταδικάζουν, ως Παναιρετικό, τούτο το Συνέδριο της Αποστασίας» (https://drive.google.com/file/d/0BxcSUS2O16_gZ1ZYY29PSUhPc3c/view).
Αν κάποιος καταρρίψει πειστικά, από την άποψη της επιστημονικής μεθόδου τόσο της Ορθόδοξης Εκκλησιολογίας όσο και του Ορθόδοξου Κανονικού Δικαίου, τα επιχειρήματα αυτών των δύο κανονικο-δογματικών μελετών, τότε θα μπορεί να ισχυριστεί βάσιμα ότι:
1 - ΑΝΤΙ του 15ου Κανόνα της ΑΒ Συνόδου, ο οποίος ορίζει ότι,όσοι απομακρύνονται από την κοινωνία με τον πρόεδρό τους, εξαιτίας κάποιας αίρεσης, η οποία έχει καταδικαστεί από τις Άγιες Συνόδους ή τους Πατέρες, ενώ δηλαδή ο πρόεδρός τους διακηρύσσει δημόσια και διδάσκει ανοικτά την αίρεση στην εκκλησία, τούτοι όχι μόνο δεν πρέπει να υποβληθούν στην προβλεπόμενη από τους κανόνες (για το σχίσμα) ποινή (της καθαίρεσης), επειδή αποτειχίζονται από την κοινωνία με τον καλούμενο επίσκοπο πριν τη συνοδική κρίση του, αλλά και πρέπει να αξιωθούν της πρέπουσας στους Ορθοδόξους τιμής. Διότι δεν καταδίκασαν επισκόπους, αλλά ψευδοεπισκόπους και ψευδοδιδασκάλους, και δεν κατατεμάχισαν την ενότητα της Εκκλησίας με σχίσμα, αλλά φρόντισαν να αποφύγει η Εκκλησία σχίσματα και διαιρέσεις,
2 – ΔΗΘΕΝ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ ο 13ος Κανόνας της ίδιας ΑΒ Συνόδου, δηλ. ότι οι ιερομόναχοι και οι ιερείς που δεν μνημονεύουν το όνομα του Μητροπολίτη τους, εφόσον αυτός ανήκει σε μια από τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες που εισήγαγαν «συνοδικώς», δηλ. δεσμευτικά γι’ αυτές, την Παναίρεση του Οικουμενισμού, θα υποβληθούν στην ποινή της καθαίρεσης λόγω σχίσματος.
Η ανωτέρω επιστημονική απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα που τέθηκε εξ αρχής, στηρίζεται στην επιστημονική μεθοδολογία της Ορθόδοξης Εκκλησιολογίας και του Ορθόδοξου Κανονικού Δικαίου.
Αν από Μητροπολίτη κάποιας από τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες που εισήγαγαν «συνοδικώς», δηλ. δεσμευτικά γι’ αυτές, την Παναίρεση του Οικουμενισμού (ή Νέο-γνωστικισμού ή Θρησκευτικού Συγκρητισμού), δεν ακολουθηθεί το συμπέρασμα της ανωτέρω επιστημονικής απάντησης, και επιλεγεί η εκ μέρους του αυταρχική παρερμηνεία της επιλογής του 13ου Κανόνα της ΑΒ Συνόδου, χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του, με συνέπεια την καθαίρεση ιερομονάχου ή ιερέα που δεν μνημονεύει το όνομά του, τότε τούτο θα επιβεβαιώσει με βεβαιότητα ότι - όπως και σε όλη την Εκκλησιαστική Ιστορία έπρατταν οι αιρετικοί επίσκοποι εναντίον των Ορθοδόξων συνεπισκόπων τους και εναντίον των λοιπών Ορθοδόξων πιστών - ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΗΝ (ΠΑΝ)ΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΥΜΒΙΒΑΖΟΜΕΝΟΣ ΜΕ ΑΥΤΗΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΧΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΑΚΟΔΟΞΟ ΦΡΟΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕ (ΠΑΝ)ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΜΑΝΙΑ ΔΙΩΚΕΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΕΣ ΚΛΗΡΙΚΟΥΣ. ΔΙΟΤΙ, ΑΝΤΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΔΙΩΓΜΟΥ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ (ΠΑΝ)ΑΙΡΕΣΗ, ΤΟΥΤΟΣ ΘΑ ΕΧΕΙ ΕΠΙΛΕΞΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΤΩΝ ΗΔΟΝΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥΤΟΥ, ΑΝΤΙ ΤΟΥ ΕΡΩΤΟΣ ΤΟΥ ΝΥΜΦΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΜΟΝΟΝ ΑΥΤΗ, ΚΑΙ ΟΧΙ Η (ΠΑΝ)ΑΙΡΕΣΗ, ΕΙΝΑΙ Η ΤΑΜΕΙΟΥΧΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΧΑΡΙΤΟΣ.
Πάντως, μετά την «συνοδική» εισαγωγή της Παναίρεσης του Οικουμενισμού στις 25-6-2016, με την ψήφιση από τις δέκα (10) Αυτοκέφαλες – Μέλη του Συνεδρίου της Αποστασίας της Κρήτης, κανένας Μητροπολίτης από τις εν λόγω δέκα (10) Αυτοκέφαλες δεν μπορεί θεολογικά και λογικά να ισχυριστεί ότι, μπορεί η προϊσταμένη του αρχή (ή οι προϊσταμένες του αρχές) να ακολουθεί (ή ακολουθούν) την Παναίρεση του Οικουμενισμού, αλλά ο ίδιος δήθεν έχει ορθόδοξο φρόνημα, γι’ αυτό οι υφιστάμενοί του κληρικοί δεν υποχρεούνται να εφαρμόσουν τον 15ο Κανόνα της ΑΒ Συνόδου για την παύση του μνημοσύνου του ονόματός του. Διότι όχι μόνο έχει συμβιβαστεί με την «συνοδικώς» εισαχθείσα Παναίρεση του Οικουμενισμού, αλλά διαθέτει πλέον και Παναιρετικό φρόνημα, δεδομένου ότι
Α. ούτε καταδικάζει ως Παναιρετικό το Συνέδριο της Αποστασίας της Κρήτης και τις αποφάσεις του,
Β. ούτε, κατά συνέπεια, παύει το μνημόσυνο της προϊσταμένης του αρχής (ή των προϊσταμένων του αρχών), όπως οφείλει και ο ίδιος ο Μητροπολίτης δυνάμει του 15ου Κανόνα της ΑΒ Συνόδου. Το οφείλει, αν επιλέξει να παραμείνει στην Ορθοδοξία και την Ορθοπραξία με Ομολογιακό Φρόνημα και Ομολογιακή επί των ώμων του Ανάληψη του Σταυρού του Χριστού και συνέχιση των Παθημάτων του Αμνού του Θεού, Κυρίου Ιησού Χριστού στη δική του ύπαρξη, ως γνήσιος ποιμένας. Ως γνωστόν, ο γνήσιος ποιμένας, όπως ομολόγησε κατά την εις επίσκοπον χειροτονία του, υποχρεούται να προστατεύει το εμπιστευθέν από τον Μέγα Αρχιερέα Χριστό σε αυτόν λογικό ποίμνιο από την κατασπάραξή του από τους νοητούς αλλά πραγματικούς «λύκους» της Παναίρεσης του Οικουμενισμού και όχι να ενδιαφέρεται πρωτίστως για την, αντί πάσης θυσίας, διατήρηση του επίγειου αρχιερατικού του θρόνου, για να μην είναι αναπολόγητος όταν παρουσιαστεί ενώπιον του Δικαιοκρίτη Χριστού.
Του Κυριάκου Κυριαζόπουλου
καθηγητή (επ.) του Εκκλησιαστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Α.Π.Θ.