Ἄς μὴ σκανδαλισθῆ κάποιος μὲ ὅσα θὰ σημειώσουμε. Δὲν γράφουμε τίποτε ὑποτιμητικὸ γιὰ τὴ θέσι τῆς Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας. Οἱ Ὀρθόδοξοι γνωρίζουμε τόσο ἀπό τὴν Καινὴ Διαθήκη, ὅσο καὶ ἀπό τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, νὰ τιμᾶμε τὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας. Τὸ τιμᾶμε σωστά. Οὔτε τὸὑπερτιμᾶμε, οὔτε τὸ ὑποτιμᾶμε. Στεκόμεθα μὲ δέος καὶ εὐλάβεια μπροστὰ στὸν ἄνθρωπο (στὴν Κόρη), ποὺ ἐπέλεξε ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ νὰ γίνη μητέρα τοῦ σαρκωθέντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.«Ἐπεθύμησεν ὁ Βασιλεὺς τοῦ κάλλους της» (Ψαλμ. μδ´ 11). Εἶναι ἡ Κόρη τῶν προφητειῶν. Εἶναι ἡ Κεχαριτωμένη Μαρία.
Εἶναι ἡ Παναγία τὸ πρόσωπο, πού ὑπάκουσε στὴ βουλή, στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ δόθηκε ὁλοκληρωτικὰ στὸ ἔργο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Ἡ ἀνταπόκρισίς της: «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτο μοὶ κατὰ τὸ ρῆμα σου» (Λουκ. α΄38).
Ἡ εἰκόνα τῆς Θεοτόκου καθιερώθηκε ἀπό τὴν Ἐκκλησία νὰ βρίσκεται στὸ εἰκονοστάσιο (τέμπλο) κάθε ὀρθοδόξου Ναοῡ. Μία δὲ εἶναι ἡ Θεοτόκος. Εἴτε τιμητικὰ ἀσπασθῆς τὴν εἰκόνα της στὸ πιὸ ἀπόμακρο ξωκκλήσι, εἴτε τήν ἀσπασθῆς στὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῶν Ἀθηνῶν ἢ στὸ Ἅγιον Ὅρος, τὴν ἴδια εὐλάβεια δείχνεις καὶ τὴν Ἴδια (τὴ μία) Θεοτόκο τιμᾶς. Ἀρκεῖ νὰ τὴν ἀσπάζεσαι μὲ ἀκράδαντη πίστι στὸμυστήριο τῆς τοῦ σαρκώσεως. Καὶ ἀκόμα νὰ τὴν ἀσπάζεσαι ἱεραρχικὰ μετὰ τὸν Υἱό της.
Ὅταν εἰσερχώμεθα μέσα στὸ Ναό, ἀπαραίτητα πρῶτα πρέπει νὰ προσκυνήσουμε τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ διότι γιὰ τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ δόθηκε κυρίως ἡ μάχη κατὰ τῶν εἰκονομάχων. Ὅποιος ἀρνεῖται τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἀρνεῖται τή σάρκωσι «τοῦ Θεοῦ ἐνανθρωπήσαντος». Ἀλλὰ καὶ διότι ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ Πρότυπο καὶ τὸ Πρωτότυπο.
. Μετά τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ τιμητικὰ προσκυνοῦμε τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας, τὴν εἰκόνα τοῦ ἁγίου τοῦ Ναοῦ καὶ ἄλλες, ὅπως τοῦ ἑορτάζοντος ἁγίου. Ἡ προσκύνησίς τους «ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει».
Δὲν ξενίζει ὁ ἀσπασμὸς τῆς εἰκόνας τῆς Θεοτόκου (τῆς μιᾶς, ἐπαναλαμβάνουμε, Θεοτόκου). Ἀκόμα καὶ οἱ χιλιάδες ὀνομασίες, πού ἔχουν δοθῆ σὲ εἰκόνες τῆς Θεοτόκου, οὕτε αὐτὸ ξενίζει. Φανερώνει τόπους, ἱστορικά γεγονότα, ἐθνικὲς μνῆμες, ἁγιογράφους, στάσεις, διάφορους τρόπους ἀπεικονίσεως τοῦ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ προσώπου, τῆς Παναγίας. Οὔτε μᾶς ξενίζει τό ὅτι ὅλες οἱ χιλιάδες εἰκόνες τῆς Παναγίας συνοδεύονται ἀπό τὸ ἐπίθετο«θαυματουργός».
Ἐκεῖνο ποὺ ξενίζει εἶναι ἡ νέα μόδα νὰ τυπώνουν ἢ καὶ νὰ ἀσημώνουν ἀντίγραφα εἰκόνων καὶ νὰ τὰ μεταφέρουν μὲ πομπές, μὲ μουσικές, μὲ στρατό, μὲ πανηγύρια! Ἕνα τέτοιο ἀντίγραφο, ὅταν μάλιστα προέρχεται ἀπό συγκεκριμένο μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ὑποκαθιστᾶ ὁποιοδήποτε ἄλλο ἔργο πίστεως!
Ἔλεγε Μητροπολίτης: «Τί νὰ κάνουμε: Δὲν μποροῦμε νὰ βάλουμε φρένο στὴ μεταφορὰ ἀντιγράφων ἢ λείψανων, γιατί κάθε Ναός πού ζητάει τὴ μεταφορὰ αὐτή ἐπικαλεῖται τὴ μεταφορὰ πρὶν σὲ ἄλλο Ναό, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ ὅτι ἔχει οἰκονομικὲς δυσκολίες ὁ Ναός»!
. Ὥστε γιὰ νὰ γεμίσουν τὰ παγκάρια μεταφέρονται ἀντίγραφα εἰκόνων τῆς Παναγίας; Ἡ διαφήμισις μάλιστα, ὅτι θὰ μεταφέρη τὸ ἀντίγραφο τῆς εἰκόνας ὁ τάδε Γέροντας, αὐξάνει τὴ συρροὴ τοῦ λαοῦ!
Ναί, ἀλλά!…
Δὲν μᾶς ἀνησυχεῖ τὸ γεγονός, ὅτι δημιουργεῖται ἡ ψευδαίσθησις, ὅτι κάτι ἔκανε αὐτὸς ὁ λαὸς (καὶ σώθηκε!), πού ἔσπευσε νὰ συνάντηση π.χ. τὴ «Βηματάρισσα» Παναγία; Μὰ λίγα βήματα κάθε Κυριακὴ ἂν ἔκαναν ὅλοι οἱ προσκυνητὲς τῆς «Βηματάρισσας», θὰ συναντοῦσαν τὴν Παναγία τοῦ τέμπλου τοῦ Ναοῦ τῆς ἐνορίας τους. Καὶ θὰ τοὺς μιλοῦσε ἡ Παναγία καὶ θὰ τοὺς ἔλεγε: «Νά κάνετε ὅ,τι λέει ὁ Υἱός μου» (Ἰωάν. β´ 5).
Ἀρχιμ. Δαν. Ἀεράκης