Διατί δὲν πρέπει «νὰ πειθώμεθα εἰς τοὺς Ἀρχιερεῖς τοὺς κακοὺς κατὰ τὴν πίστιν;»
«Ἐὰν ὁ Ἐπίσκοπος ἔχει αἱρετικὰ δόγματα, φεῦγε ἀπὸ αὐτόν»
Ἁγίου Νικοδήμου: Ἑρμηνεία εἰς τὸ
«Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν»
«Ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος κάμνει τὸν λόγον περὶ Ἐπισκόπων καὶ Ἀρχιερέων· ἀφοῦ δὲ πρότερον ἐπαίνεσεν αὐτοὺς μὲ τὸν λόγον, ὁποῦ εἶπεν ἀνωτέρω, ὅτι αὐτοὶ εἶναι πιστοὶ καὶ ἄξιοι νὰ ζηλεύωνται ἀπὸ ἐκείνους ὁποῦ τοὺς θεωροῦσι· «μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν... ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς, μιμεῖσθε τὴν πίστιν» (Ἑβρ. ιγ' 7)· ἀφοῦ λέγω, ἐπαίνεσεν αὐτοὺς πρότερον, διὰ τοῦτο τώρα λέγει ἐδῶ, ὅτι πείθεσθε εἰς τοὺς τοιούτους Ἐπισκόπους καὶ Ἀρχιερεῖς σας, ἀδελφοί μου Χριστιανοί.
Ἀλλ' ἤθελεν εἰπῇ τίνας· τί λοιπόν; Πρέπει νὰ πειθώμεθα εἰς κάθε ἡγούμενον καὶ ἀρχιερέα καὶ ἄρχοντα, κὰν εἶναι κακός; Ἐγὼ δέ σοι ἀποκρίνομαι· κατὰ τί λέγεις, Χριστιανέ, πὼς εἶναι ὁ ἀρχιερεὺς καὶ ἡγούμενός σου κακός; Εἰ μὲν καὶ εἶναι κατὰ τὴν πίστιν κακός, ἤγουν εἰ μὲν ἔχει αἱρετικὰ δόγματα καὶ βλάσφημα, φεῦγε ἀπὸ αὐτόν, κὰν καὶ εἶναι Ἄγγελος ἀπὸ τὸν οὐρανόν· εἰ δὲ καὶ εἶναι κατὰ τὴν ζωὴν καὶ πολιτείαν κακός, πείθου εἰς αὐτόν· λέγει γὰρ ὁ Κύριος περὶ τῶν τοιούτων “ὅτι ἐπὶ τῆς Μωσέως καθέδρας ἐκάθισαν οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι· πάντα οὖν ὅσα ἂν εἴπωσιν ὑμῖν τηρεῖν, τηρεῖτε καὶ ποιεῖτε, κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν μὴ ποιεῖτε· λέγουσι γὰρ καὶ οὐ ποιοῦσι” (Μάτθ. κγ' 3)(*).
Περὶ δὲ τῶν αἱρετικῶν καὶ διεφθαρμένων κατὰ τὴν πίστιν Ἐπισκόπων καὶ Ἡγουμένων, εἶπεν ὁ Παῦλος ἀνωτέρω νὰ μὴ περιφερόμεθα ἀπὸ τὰς διδασκαλίας των· “διδαχαῖς ποικίλαις καὶ ξέναις (τῆς πίστεως δηλ. καὶ τῶν ὀρθῶν δογμάτων) μὴ παραφέρεσθε” (Ἑβρ. ιγ' 9).
Διατί δὲ πρέπει νὰ πειθώμεθα μὲν εἰς τοὺς Ἀρχιερεῖς τοὺς κακοὺς κατὰ τὴν πολιτείαν, ὄχι δὲ εἰς τοὺς κακοὺς κατὰ τὴν πίστιν; ἐπειδὴ ἐκεῖνος μὲν ὁ Ἀρχιερεύς, ὁποῦ πολιτεύεται κακῶς, δὲν θέλει συμβουλεύσει ποτὲ καὶ τοὺς ἄλλους διὰ νὰ πολιτεύωνται κακῶς, διότι καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος πράττοντας τὰ κακὰ ἔργα, ἐντρέπεται· καὶ τοῦτο γίνεται φανερὸν ἀπὸ τοῦτο, ἤγουν διατὶ αὐτὸς κάθε μηχανὴν καὶ τρόπον μεταχειρίζεται νὰ κρύπτη ἀπό τους ἀνθρώπους τὰ κακὰ ἔργα ὁποῦ κάμνει, ὅθεν ἐκεῖνα ὁποῦ κρύπτει, πῶς ἠμπορεῖ νὰ τὰ διδάσκῃ εἰς τοὺς ἄλλους; Ἐκεῖνος δὲ ὁ Ἀρχιερεύς, ὁποῦ εἶναι κατὰ τὴν πίστιν κακός, αὐτὸς δὲν εἶναι δυνατὸν ἕως τέλους νὰ μὴ κηρύξῃ καὶ εἰς τὸν λαόν, ἐκεῖνο τὸ αἱρετικὸν φρόνημα, ὁποῦ ἔχει μέσα εἰς τὴν καρδίαν του».
(Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία εἰς τὰς ΙΔ΄ Ἐπιστολὰς τοῦ ἀπ. Παύλου, Ἑρμηνεία εἰς τὴν πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολήν, κεφ. ιγ΄, σελ. 749-751).
________________________
(*) (Ὑποσ. ἁγ. Νικοδήμου:) Ὅθεν εἶπεν ὁ θεῖος Χρυσόστομος περὶ τοῦ Ἱερέως καὶ Ἀρχιερέως· «εἰ μὲν γὰρ δόγμα ἔχει διεστραμμένον, κὰν Ἄγγελος ᾖ, μὴ πείθου, εἰ δὲ ὀρθὰ διδάσκει, μὴ τῷ βίῳ πρόσεχε, ἄλλα τοῖς ρήμασι» (Λόγος Β' εἰς τὴν πρὸς Τιμόθεον Β'). Καὶ πάλιν λέγει· «Οὐκ οἶδας τί ἐστιν ὁ ἱερεύς; “Ἄγγελος Κυρίου ἐστί”. Μὴ γὰρ τὰ ἑαυτοῦ λέγει; Εἰ καταφρονεῖς αὐτοῦ, οὐκ αὐτοῦ καταφρονεῖς, ἀλλὰ τοῦ χειροτονήσαντος αὐτὸν Θεοῦ. Καὶ πόθεν δῆλον ὅτι ὁ Θεὸς ἐχειροτόνησεν αὐτόν, φησίν; Οὐκοῦν, εἰ μὴ ταύτην ἔχεις τὴν ὑπόληψιν, ἡ ἐλπίς σου κεκένωται. Εἰ γὰρ μηδὲν ἐνεργεῖ ὁ Θεὸς δι' αὐτοῦ, οὔτε λουτρὸν ἔχεις, οὔτε μυστηρίων μετέχεις, οὔτε εὐλογιῶν ἀπολαύεις· οὐκ ἄρα Χριστιανὸς εἶ.
Τί οὖν φησί· πάντας ὁ Θεὸς χειροτονεῖ, καὶ τοὺς ἀναξίους; Πάντας μὲν ὁ Θεὸς οὐ χειροτονεῖ, διὰ πάντων δὲ αὐτὸς ἐνεργεῖ, εἰ καὶ αὐτοὶ εἶεν ἀνάξιοι, διὰ τὸ σωθῆναι τὸν λαόν. Εἰ γὰρ δι' ὄνου, καὶ διὰ Βαλαάμ, διὰ μιαροῦ ἀνθρώπου, τοῦ λαοῦ ἕνεκεν ἐλάλησε, πολλῷ μᾶλλον διὰ τοῦ ἱερέως». Ὅρα καὶ τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ «πάντα γὰρ ὑμῶν ἐστιν εἴτε Παῦλος εἴτε Ἀπολλὼς εἴτε Κηφᾶς» (Α' Κόρ. γ' 22).