Παρακαλῶ, ὅσοι ἑτοιμάζεστε νὰ κοινωνήσετε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ἂς γνωρίζετε πὼς δὲν μπορεῖτε νὰ μεταλάβετε ἂν δὲν ἔχετε λάβει τὴν εὐλογία τοῦ πνευματικοῦ σας, δηλαδὴ τὴν ἄδειά του. Θὰ πρέπει νὰ ἔχετε ἐξομολογηθεῖ καὶ μόνον ἂν σᾶς ἔχει ἐπιτραπεῖ νὰ προσέλθετε. Δὲν ἀρκεῖ νὰ νηστέψατε· ἂν δὲν ἐξομολογηθήκατε ἢ ἂν δὲν ρωτήσατε τὸν πνευματικό σας προηγουμένως, τότε μὲ τὴν θ. Κοινωνία δὲ θὰ πάρετε εὐλογία, ἀλλὰ φωτιὰ ποὺ καίει τοὺς ἀναξίους.
Ὁ Χριστός μας στὸ Μυστικὸ Δεῖπνο ποὺ εἶναι καὶ ἡ ἀρχὴ τοῦ Μυστηρίου τῆς Θ. Εὐχαριστίας, κάλεσε νὰ δειπνήσουν μαζί του τοὺς δώδεκα ἀποστόλους. Ὅλοι μετάλαβαν ἀπὸ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα Του.
Ἕνας ὅμως μόλις μετάλαβε, δαιμονίστηκε· ὁ Ἰούδας. Μόλις μετάλαβε πρόδωσε τὸν Κύριο στοὺς Ἑβραίους καὶ τὸν ὁδήγησε ἔτσι στὸν Σταυρικὸ θάνατο. Γιατί δαιμονίστηκε; Γιατί εἶχε ἀνεξομολόγητες ἁμαρτίες ποὺ τὶς κρατοῦσε μέσα του καὶ ἔτσι ἔδωσε δικαίωμα στὸν Διάβολο νὰ ἐπικρατήσει στὴν ψυχή του. Ἐνῶ οἱ ἕνδεκα μαθητὲς ἔλεγαν τοὺς λογισμοὺς καὶ τὶς πράξεις τους στὸν Κύριο, ὅπως ὁ Πέτρος, ποὺ ἐξομολογούμενος, ἄκουσε ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ τὸ «ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ»[1], ὁ Ἰούδας τὰ ἔκρυβε.
Νὰ προσέξουμε ἀδελφοί μου, μήπως καὶ μεῖς ἔχουμε κρυμμένα πράγματα ποὺ δὲν τὰ ὁμολογήσαμε στὸν ἐξομολόγο μας, καὶ ἐρχόμαστε σὰν τὸν προδότη νὰ λάβουμε τὰ θεία Μυστήρια. Ἂς προσέξουμε νὰ μὴν πάθουμε τὰ ἴδια καὶ προδώσουμε καὶ μεῖς τὸν Χριστό. Ἀντὶ εὐλογίας μὴν τύχουμε βαρύτατης τιμωρίας.
Ο Ἀπόστολος Παῦλος, σὲ μία ἐπιστολὴ του τονίζει μὲ πόνο ψυχῆς, πὼς πρέπει νὰ μὴν πλησιάζουμε τὸ Ἅγιο Ποτήριο δίχως προετοιμασία. Κρούει τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου λέγοντας πὼς βαριὲς ἀσθένειες καὶ ξαφνικοὶ θάνατοι προέρχονται ἀπὸ τὴν θεία Κοινωνία ὅταν ἀναξίως τὴν λαμβάνουμε.
«Δοκιμαζέτω δὲ ἄνθρωπος ἑαυτόν, καὶ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω· ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρίμα ἐαυτῶ ἐσθίει καὶ πίνει, μὴ διακρίνων τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου. διὰ τοῦτο ἐν ὑμὶν πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι καὶ κοιμῶνται ἱκανοὶ»[2].
Δηλαδή, ἂς ἐξετάζει κάθε ἄνθρωπος τὸν ἑαυτόν του μὲ πολλὴ προσοχή, καὶ ἔτσι προετοιμασμένος ἂς τρώγει ἀπὸ τὸν καθαγιασμένο ἄρτο καὶ ἀπὸ τὸ καθαγιασμένο ποτήριο. Διότι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τρώγει καὶ πίνει ἀναξίως τὰ πάντιμα αὐτὰ δῶρα τρώγει καὶ πίνει κρίμα καὶ καταδίκη διὰ τὸν ἑαυτόν του, ἐπειδὴ δὲν κάνει καμία διάκριση τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὰς συνήθεις, καὶ κοινὲς τροφὲς τοῦ σώματος. Ἀκριβῶς δέ, διότι ἀναξίως κοινωνεῖτε ἀπὸ τὰ τίμια δῶρα, ὑπάρχουν μεταξὺ σας πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ πολὺ βαριὰ ἄρρωστοι· ἀρκετοὶ δὲ καὶ πεθαίνουν.
Πολλοὶ χριστιανοί, βρίσκουν διάφορες προφάσεις γιὰ νὰ μὴν πλησιάσουν τὸ μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως.
Εἶναι πολὺ φυσικὸ ὁ διάβολος ποὺ καίγεται ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἐνέργεια, νὰ ἐμποδίζει τὸν ἄνθρωπο βάζοντας διάφορα ἐμπόδια. Ἔτσι τοῦ ψιθυρίζει ἔντονα καὶ μὲ ἀπόλυτη πειθὼ:
«Ποῦ θὰ πᾶς νὰ ἐξομολογηθεῖς; Σὲ αὐτὸν ποὺ εἶναι πιὸ βρώμικος ἀπὸ σένα; Γιατί ἐσύ, τί ἁμαρτίες ἔχεις μήπως; Σιγὰ μὴν ρίξεις τὸν ἑαυτό σου στοὺς παπάδες ποὺ ζοῦν μέσα στὴν ἁμαρτία. Τί ξέρουν αὐτοί; Νὰ πᾶς ἐμπρὸς σὲ μία εἰκόνα καὶ νὰ πεῖς ὅτι ἔχεις, αὐτὸ εἶναι ἐξομολόγηση. Μετὰ νὰ πᾶς καὶ νὰ κοινωνήσεις. Δὲ χρειάζεται ἐξομολόγηση, καλὸς ἄνθρωπος εἶσαι, κανέναν δὲν πείραξες, κακὸ δὲν ἔχεις κάνει, τί ἁμαρτίες ἔχεις; Αὐτὰ τὰ περὶ ἐξομολόγησης τὰ λένε οἱ παπάδες γιὰ νὰ μᾶς ἔχουν τοῦ χεριοῦ τους, μὴν ἀκοῦς τέτοια πράγματα… Ναί, νὰ τὰ πεῖς στοῦ παπᾶ καὶ μετὰ αὐτὸς νὰ τὰ διαδώσει παντοῦ; Νὰ τὰ μαρτυρήσει στὴν παπαδιά του καὶ νὰ σὲ κάνουν ρεζίλι;
Ποῦ τὸ γράφει αὐτὸ ὁ Χριστός, ὅτι πρέπει νὰ ἐξομολογηθεῖς; Στὴν ἐξομολόγηση πηγαίνουν κάτι ἁμαρτωλὲς γριὲς ποὺ πλέον ἔχουν φτάσει πρὸ τοῦ τάφου καὶ ἐνῶ ἔχουν κάνει τὰ μύρια ὅσα, τώρα πᾶνε δῆθεν γιὰ νὰ ξεπλυθοῦν… Ἔ! περίμενε καὶ σὺ νὰ γεράσεις καὶ τότε ἐξομολογήσου…».
Αὐτὰ καὶ ἄλλα τόσα, πείθουν τοὺς χριστιανούς μας καὶ δὲν προσέρχονται στὸ λουτρὸ τῆς ψυχῆς. Ἔτσι μένουν βρώμικοι καὶ σὲ πολλὲς περιπτώσεις κοινωνοῦν μὲ ὅλη τους τὴ βρωμιά, βαραίνοντας τὴν ψυχή τους μὲ ἀκόμα μία βαρύτατη ἁμαρτία!
Χρειάζεται τόλμη καὶ Πίστη γιὰ νὰ ξεπεράσει κανεὶς τὶς παγίδες τοῦ Διαβόλου. Ἐπίσης χρειάζεται γνώση τῆς πατερικῆς διδασκαλίας, ὥστε νὰ κατατροπωθεῖ ὁ ἀντίδικος. Ἀλλὰ περισσότερο ἀπὸ τὶς γνώσεις χρειάζεται ἐμπιστοσύνη στὸν λόγο τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ εὐήκοα ὦτα στὸ ἄκουσμα τῆς συνειδήσεως ποὺ κραυγάζει δυνατὰ ὅτι μὲ βρώμικη ψυχὴ δὲν μπορεῖς νὰ μεταλαμβάνεις. Ἄλλωστε, οἱ δικαιολογίες αὐτὲς ποὺ προανέφερα, ἐνῶ παρουσιάζονται τόσο λογικές, στὴν οὐσία εἶναι γελοῖες! Προσεχῶς θὰ προσπαθήσω νὰ ἀντικρούσω τὶς δαιμονικὲς αὐτὲς θεωρίες ἀναλύοντας τὴν ἐκκλησιαστικὴ διδασκαλία περὶ τοῦ θέματος τῆς ἱερᾶς ἐξομολόγησης καὶ τῆς θείας Κοινωνίας.
Τἐλειώνοντας ἂς δοῦμε μία σχετικὴ διδαχὴ τοῦ πολὺ μεγάλου ἰσαποστόλου καὶ προφήτου τοῦ γένους μας περὶ τοῦ θέματος τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως. Ἔλεγε λοιπὸν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς:
«Ἀδελφοί, ἂν θέλετε νὰ ἰατρεύσετε τὴν ψυχή σας, τέσσερα πράγματα σᾶς χρειάζονται!
Κάμνουμε μία συμφωνία;
Ἀπὸ τὸν καιρὸν ποὺ ἐγεννηθήκατε ἕως τώρα, ὅσα ἁμαρτήματα ἐπράξατε, νὰ τὰ πάρω ἐγὼ εἰς τὸν λαιμόν μου, ἀρκεῖ ἡ εὐγένειά σας νὰ θελήσετε νὰ σηκώσετε τέσσερες τρίχες! Σᾶς εἶναι βαρὺ καὶ δύσκολον;
-Καὶ τί θὰ τὰ κάμω ἐγὼ τὰ ἁμαρτήματά σας;
-Ἔχω μίαν καταβόθρα καὶ τὰ ρίχνω μέσα!
-Ποία εἶναι ἡ καταβόθρα;
-Εἶναι ἡ εὐσπλαχνία τοῦ Χριστοῦ μας.
Πρώτη τρίχα εἶναι:
Ὅταν θελήσετε νὰ ἐξομολογηθεῖτε, τὸ πρῶτον θεμέλιον εἶναι, νὰ συγχωρᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας. Τὸ κάμνετε; Ἐπήρατε τὴν πρώτην τρίχα!
Δεύτερη τρίχα εἶναι:
Νὰ εὕρετε πνευματικὸν καλόν, γραμματισμένον, ἐνάρετον, νὰ ἐξομολογηθεῖτε τὰς ἁμαρτίας σας. Ὅταν κάνεις τὴν ἁμαρτίαν, τότε πρέπει νὰ ἐντρέπεσαι. Ὅταν ἐξομολογεῖσαι, πρέπει νὰ μὴν ἔχεις καμμίαν ἐντροπήν. Ὅταν ἐξομολογεῖσθε, νὰ λέγετε ὅλα σας τὰ ἁμαρτήματα καθαρά. Καὶ πρῶτον νὰ εἰπεῖς τοῦ πνευματικοῦ σου: -«Πνευματικέ μου, θὰ κολασθῶ διότι δὲν ἀγαπῶ τὸν Θεὸν καὶ τοὺς ἀδελφούς μου μὲ ὅλην μου τὴν καρδιάν, ὡσὰν τὸν ἑαυτόν μου». Τὸ ἔκαμες; Ἐσήκωσες καὶ τὴν δευτέραν τρίχα.
Ἡ τρίτη τρίχα εἶναι:
Σὰν ἐξομολογηθεῖς, θὰ σὲ ἐρωτήσει ὁ πνευματικός:
-Διατί, παιδί μου, τὰ ἔκαμες ὅλα αὐτὰ τὰ ἁμαρτήματα;
Πρόσεχε, μὴ κατηγορήσεις ἄλλον! Τὸν ἑαυτόν σου μόνον νὰ κατηγορήσεις! Καὶ νὰ εἰπεῖς: Τὰ ἔκαμα ἀπὸ κακήν μου προαίρεσιν. Ἐγὼ φταίω.
Εἶναι βαρὺ νὰ κατηγορηθεῖς τὸν ἑαυτόν σου; Ὄχι; Λοιπόν, τὴν ἐπῆρες καὶ τὴν τρίτην τρίχα.
Ἔχομεν τὴν τετάρτην τρίχα.
Ὅταν ὁ πνευματικός σου δώσει εὐλογίαν καὶ ἀναχωρήσεις, νὰ ἀποφασίσεις μὲ στερεὰν γνώμην καὶ ἀπόφασιν, καλύτερα νὰ πεθάνεις, καλύτερα νὰ χύσεις τὸ αἷμα σου σὲ μαρτύριο, παρὰ νὰ ξαναπέσεις σὲ ἁμαρτίαν. Τὸ κάνεις καὶ αὐτό;
Ἂν ναί, νὰ ἐσήκωσες καὶ τὴν τέταρτη τρίχα.Αὐτὰ εἶναι τὰ ἰατρικά σου, ἀδελφέ. Τόσο ἐλαφρά, σὰν νὰ σηκώνεις τέσσερες τρίχες!
». (Διδαχή Δ’)[3]
Πρωτοπρ. Νικόλαος Μανώλης,
ἐφημέριος Ἱ.Ναοῦ Προφήτου Ἠλιού Θεσσαλονίκης
[1] Ματθ. 16,23 [2] Α΄ Κορ. 11,28-30 [3]