Τα μάτια αποτελούν τα δύο πλοκάμια της ψυχής με τα οποία προσλαμβάνει η ψυχή όσα της αρέσουν. Τα μάτια είναι τα δύο λυχνάρια του σώματος, αλλά και οι δύο κλέπτες της αμαρτίας. Κατά τον Μέγα Βασίλειο είναι τα δύο ασώματα χέρια, με τα οποία η ψυχή πιάνει και από μακριά τα ορατά που αγαπά, και όσα δεν μπορεί να πιάσει με τα χέρια, διότι και το μάτι είναι πιο λεπτή αφή από τα χέρια.
Απαιτείται μεγάλη προσοχή, γιατί αυτή η αίσθησις είναι πρωτοκλέπτης των κλεπτών, και το να βλέπουμε με περιέργεια και πλεονασμό πρόσωπα θα μας βλάψει ψυχικά. Και αυτό διότι τα μάτια ζωγραφίζουν βαθύτερα τα είδωλά τους από ότι οι άλλες αισθήσεις.και γι΄ αυτό πρέπει να φυλαγόμαστε από τα βέλη της ηδονής, διότι από τον μετεωρισμό των ματιών αποκτά κανείς καταστρεπτικά πάθη. Από αυτές τις πόρτες μπαίνουν οι περισσότεροι κλέπτες και κυριεύουν την ακρόπολη της ψυχής. Στον Σειράχ 26,9 διαβάζομε. «πορνεία γυναικὸς ἐν μετεωρισμοῖς ὀφθαλμῶν».
Είναι αναντίρρητο από όλους το πολυθρύλητο αξίωμα, μας πληροφορεί ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, που λέγει, από το να βλέπεις, γεννιέται το επιθυμείς, όπως και από το να μη επιθυμείς, γεννιέται το να μη βλέπεις.
Τα αυτιά είναι το δεύτερο αισθητήριο, που καλούμεθα να προσέξουμε, ώστε να το προφυλάξουμε από μελωδίες διεφθαρμένες, για να μην εκθηλύνεται και σχηματιστούν στην φαντασία ανάρμοστες ζωγραφιές, που θα κινήσουν την όρεξη στην καρδιά και να ελκύσουν την ψυχή σε συγκατάθεση.
Σαν φρόνιμοι χριστιανοί πρέπει να αποκλείουμε τα αυτιά μας από τις σύγχρονες αμαρτωλές σειρήνες και να μη ακούμε άσματα πονηρά ή διαβολές.
Το αισθητήριο της γεύσεως είναι αχόρταγο και μοιάζει με τρύπιο πιθάρι, γι΄ αυτό καλούμεθα να αποκλείσομε τα πολυποίκιλα φαγητά, τις τρυφές και σπατάλες, διότι γεννούν πάθη και κακίες στην ψυχή και το σώμα. Της λαιμαργίας έκγονα είναι όλα σχεδόν τα σαρκικά πάθη.
Με τις τρυφές και τα φαγοπότια οδηγούμεθα σε ασέλγειες και απώλεια της σωφροσύνης. Η καλοπέρασις μας βλάπτει όλους, μας κρημνίζει σε πάθη ατιμίας, στην αθεΐα και ασέβεια, και μας αποκλείει την μετάνοια.
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΖΕΡΒΑΚΟΥ
εκδ. «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ», ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, σσ 48-49