Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Ιούδα όπου «μεταμεληθείς απέστρεψε τα τριάκοντα αργύρια τοις αρχιερεύσι και τοις πρεσβυτέροις λέγων: ήμαρτον παραδούς αίμα αθώον» (Μτθ. 27, 3-4). Γιατί ενώ θα περίμενε κανείς μετά τη μεταμέλεια του να επιστρέψει στο Διδάσκαλό του, εν τούτοις «απελθών απήγξατο».
Ασφαλώς είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το λάθος μας, να αναγνωρίσουμε ότι δεν συμπεριφερθήκαμε σωστά, ότι πληγώσαμε τον άλλο, τον αδικήσαμε, τον υποτιμήσαμε. Ανθρώπινες αδυναμίες που πηγάζουν από την ανθρώπινη ατέλειά μας. Ποιος μπορεί να καυχηθεί ότι δεν κάνει λάθη και παραπατήματα;
Η μετάνοια, όπως και η λέξη το λέει, είναι η εσωτερική αλλαγή στο πώς βλέπουμε τον εαυτό μας και τη συμπεριφορά μας, τη ζωή μας. Είναι η νέα αντίληψη των πραγμάτων με βάση τη λογική του Θεού. Μια αλλαγή που εκφράζεται με έργα, με κινήσεις αγάπης και ταπείνωσης προς το Θεό και τον πλησίον μας.
Με τα πιο πάνω κατανοούμε πως δεν είναι αρκετό να καταλάβουμε τα αμαρτήματά μας. Χρειάζεται να θέλουμε να τα αρνηθούμε και ν’ αγωνιστούμε γι’ αυτό, με τη χάρη του Θεού μας που ’ναι «Θεός των μετανοούντων».
Η μεταμέλεια, η συνειδητοποίηση δηλαδή των λαθών, αν μείνει χωρίς τη μετάνοια, μπορεί να οδηγήσει στην απόγνωση. Γιατί τα λάθη είναι εκεί ως γεγονότα, αδυνατώντας να εξαλειφτούν από την προσωπική μας ιστορία. Η μετάνοια όμως, ως κάθοδος στον Άδη του εαυτού μας και ανάσταση σε νέα ζωή, τη ζωή του Χριστού, φέρνει όντως εξάλειψη των αμαρτημάτων και βεβαιότητα ότι αρχίζει κάτι αλλιώτικο από πριν. Να γιατί η μεταμέλεια φέρνει λύπη ενώ η μετάνοια χαρά.
Η συνεχής μεταμέλεια μπορεί να φέρει εσωτερική μιζέρια και μελαγχολία, ενώ η συνεχής μετάνοια φέρνει εσωτερική ειρήνη και βεβαιότητα ότι η αγάπη του Θεού συγκρατεί και κινεί το σύμπαν και αγιάζει «πάντα άνθρωπο ερχόμενο εις τον κόσμο». Γίνεται συνεχής πορεία προς το αύριο κι όχι, όπως η μεταμέλεια, στροφή στο παρελθόν.
Η Εκκλησία, αν θεωρηθεί σωστά, δεν δημιουργεί ενοχές, δεν κρατά τους ανθρώπους δεμένους στο πριν της ζωής τους, αλλά καλεί προς το ωραίο αύριο, με την ελπίδα και την προσμονή της ημέρας του Κυρίου, που καλύπτει «πλήθος αμαρτιών» και κυριαρχεί η συγχώρεση, η ευσπλαχνία, η κατανόηση, η αγάπη.
Οι άγιοι, έχοντας τη μετάνοια ως καθημερινό βίωμα, πέρα από τις όποιες δυσκολίες που αντιμετώπιζαν, είχαν χαρά και ειρήνη, την οποία μετέδιδαν «στους εγγύς και στους μακράν». Η Εκκλησία, ως το σώμα του Χριστού εις τους αιώνας, μεταδίδει σε όποιους θέλουν και μετανοούν, τη χαρά και την ειρήνη της καρδίας, βεβαιώνοντάς τους για την εγγύτητα της Βασιλείας του Μεγάλου Θεού.
π. Ανδρέα Αγαθοκλέους