Η επιστολή του αββά Αμμωνά, περί της ψυχικής καλλιέργειας για την προσέλκυση της Θείας Χάριτος. Η θεία χάρη, δεν έρχεται στον άνθρωπο με μια απλή εγκεφαλική παραδοχή ή πίστη. Ούτε «μαγικά». Δωρίζεται στον άνθρωπο αφού ενεργοποιηθεί η ενδιάθετη πίστη μέσω της άσκησης και της απόφασης για έναν –κατά το δυνατό- πνευματικό αγώνα μαζί με τον Κύριο. Είναι ένα δώρο μεν, που όμως «αποκτάται» με κόπο και δια των Μυστηρίων της Εκκλησίας, ακριβώς για να βιώσει εμπειρικά ο πιστός την ανεκτίμητη αξία της.
Αββά Αμμωνά «Χαίρετε εν Κυρίω, αγαπητοί.
Εάν κανείς αγαπήσει τον Θεό εν όλη τη καρδία και εν όλη τη ψυχή και κάνει το παν για να ζήσει με φόβο Θεού, ο φόβος αυτός θα του προξενήσει κλαυθμό, ο κλαυθμός χαρά και η χαρά δύναμη με τη βοήθεια της οποίας η ψυχή θα καρποφορήσει σε όλα.
Και όταν ο Θεός δει τον καρπό της ωραίο, θα τον δεχτεί σαν ευωδία και θα χαρεί μαζί με τους αγγέλους του για όλα τα καλά της έργα. Θα της δώσει ακόμη φύλακα, ο οποίος θα την προστατεύει σε κάθε της βήμα, για να την οδηγήσει στον τόπο της αναπαύσεως χωρίς κίνδυνο να την υποδουλώσει ο σατανάς. Διότι όσο βλέπει ο διάβολος τον φύλακα, δηλαδή τη θεϊκή δύναμη, να περιβάλλει την ψυχή, απομακρύνεται. Φοβάται να πλησιάσει τον άνθρωπο και την δύναμη που τον περιβάλλει.
Αγαπητοί εν Κυρίω, εσείς, που τόσο σας συμπαθώ, γνωρίζω ότι είσθε φίλοι του Θεού. Εγκολπωθείτε λοιπόν αυτή τη δύναμη, για να σας φοβάται ο σατανάς και να εργάζεστε πάντοτε με σοφία. Όσο αυξάνει η γλυκύτης της θείας χάριτος, τόσο θα πληθαίνει μέσα σας τους πνευματικούς καρπούς. Η γλυκύτις αυτή γλυκαίνει υπέρ μέλι και κηρίον.
Οι περισσότεροι από τους μοναχούς και τις μοναχές, εκτός από ορισμένους σε διάφορα μέρη, δεν δοκίμασαν την μεγάλη αυτή γλυκύτητα, διότι δεν απέκτησαν την θεϊκή δύναμη. Δεν τους την έδωσε ο Κύριος, διότι δεν καλλιέργησαν κατάλληλα την ψυχή τους για να την δεχτούν. Ουκ εστί προσωπολήπτης ο Θεός. Για αυτό προσφέρει την θεϊκή δύναμησε κάθε εποχή σε αυτούς που εργάζονται για να την αποκτήσουν. Μόνο σε αυτούς την χαρίζει.
Αγαπητοί, γνωρίζω ότι σας αγαπά ο Θεός και ότι και εσείς αγαπάτε τον Θεό με όλη σας την καρδιά από τότε που αρχίσατε τον πνευματικό αγώνα. Αλλά και εγώ σας αγάπησα με όλη μου την καρδιά, βλέποντας την ψυχική σας ευθύτητα. Εγκολπωθείτε λοιπόν την θεϊκή δύναμη για να περάσετε όλα σας τα χρόνια με πνευματική ελευθερία και να εργάζεσθε εύκολα τις εντολές του Θεού.
Η δύναμις που προσφέρεται στον άνθρωπο εδώ στη γη, αυτή πάλι τον συνοδεύει στην ανάπαυση του ουρανού μέχρις ότου περάσει όλες τις εξουσίες του αέρος. Υπάρχουν πράγματι δαιμονικές δυνάμεις στον αέρα, οι οποίες εμποδίζουν τους ανθρώπους και δεν τους αφήνουν να φτάσουν στον Θεό. Ας παρακαλέσουμε λοιπόν τώρα τον Θεό με επιμονή, να μη μας εμποδίσουν να φτάσουμε κοντά του. Όσο οι δίκαιοι έχουν την θεϊκή δύναμη, κανείς δεν μπορεί να τους εμποδίσει την άνοδο.
Μέχρις ότου κατοικήσει η θεία χάρις στον άνθρωπο, η ψυχή αγωνίζεται να την αποκτήσει με την καταφρόνηση όλων των ύβρεων και όλων των επαίνων των ανθρώπων, με μίσος όλων των κοσμικών απασχολήσεων που θεωρούνται έντιμες, με το μίσος κάθε σωματικής αναπαύσεως, με την κάθαρση της καρδιάς από κάθε ρυπαρό λογισμό ή κοσμικό μάταιο φρόνημα, με νυχθημερές προσευχές που συνοδεύονται με νηστείες και δάκρυα. Τότε ο αγαθός Θεός δεν θα αργήσει να σας δώσει την θεία χάρη, οπότε θα ζήσετε πλέον με ανάπαυση και άνεση, θα αποκτήσετε μεγάλη παρρησία ενώπιον του και θα σας ικανοποιήσει όλα τα αιτήματα, καθώς έχει γραφτεί.
Εάν όμως μετά την απόκτησή της σας εγκαταλείψει η θεϊκή θέρμη, αναζητήστε την πάλι και θα επιστρέψει. Η θέρμη αυτή μοιάζει με φωτιά που μεταβάλλει το ψυχρό σε θερμό.Όταν λοιπόν νοιώθετε βαριά την καρδιά σας, στραφείτε προς αυτή και εξετάστε την με φόβο Θεού.
Έτσι θα αναγκαστεί πάλι να θερμανθεί και να πυρωθεί με την θεϊκή φλόγα. Αυτό άλλωστε έκανε και ο προφήτης Δαβίδ. Όταν ένοιωσε την καρδιά του βαριά, είπε: ‘’Και εξέχεα επ’ εμέ την ψυχήν μου’’. ‘’Εμνήσθην ημερών αρχαίων, εμελέτησα εν πάσι τοις έργοις σου’’. Με τον τρόπο αυτό κατόρθωσε να ξαναθερμάνει την καρδιά του και να δεχτεί την γλυκύτητα του Παναγίου Πνεύματος».
«Αββάς Αμμωνάς»,
Ι. Μ. Παρακλήτου, σελ. 29- 33