.

.

Δός μας,

Τίμιε Πρόδρομε, φωνή συ που υπήρξες η φωνή του Λόγου. Δος μας την αυγή εσύ που είσαι το λυχνάρι του θεϊκού φωτός. Βάλε σήμερα τα λόγια μας σε σωστό δρόμο, εσύ που υπήρξες ο Πρόδρομος του Θεού Λόγου. Δεν θέλουμε να σε εγκωμιάσουμε με τα δικά μας λόγια, επειδή τα λόγια μας δεν έχουν μεγαλοπρέπεια και τιμή. Όσοι θα θελήσουν να σε στεφανώσουν με τα εγκώμιά τους, ασφαλώς θα πετύχουν κάτι πολύ πιό μικρό από την αξία σου. Λοιπόν να σιγήσω και να μη προσπαθήσω να διακηρύξω την ευγνωμοσύνη μου και τον θαυμασμό μου, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να μη πετύχω ένα εγκώμιο, άξιο του προσώπου σου;

Εκείνος όμως που θα σιωπήσει, πηγαίνει με τη μερίδα των αχαρίστων, γιατί δεν προσπαθεί με όλη του τη δύναμη να εγκωμιάσει τον ευεργέτη του. Γι’ αυτό, όλο και πιό πολύ σου ζητάμε να συμμαχήσεις μαζί μας και σε παρακαλούμε να ελευθερώσεις τη γλώσσα μας από την αδυναμία, που την κρατάει δεμένη, όπως και τότε κατάργησες, με τη σύλληψη και γέννησή σου, τη σιωπή του πατέρα σου του Ζαχαρία.

Άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Άγιος Ιγνάντιος Μπριαντσανίνωφ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Άγιος Ιγνάντιος Μπριαντσανίνωφ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ





Οι συναναστροφές και η κοινωνία έχουν μεγάλη επίδραση επάνω στους ανθρώπους. Το πλησίασμα και η σχέση με ένα διδάσκαλο φέρνει πολλή επιστήμη, η συναναστροφή με ένα ποιητή –φέρνει πολλές σκέψεις και υψηλά αισθήματα, ο συγχρωτισμός με ένα ταξιδιώτη φέρνει πολλές γνώσεις για τις ξένες χώρες, για τις συνήθειες και τα έθιμα άλλων λαών.


Είναι φανερό ότι το πλησίασμα και η συναναστροφή με ένα άγιο φέρνει αγιοσύνη. «Μετά οσίου όσιος έση και μετά ανδρός αθώου αθώος έση, και μετά εκλεκτού εκλεκτός έση» (Ψς 17, 26-27).

Γνώρισε λοιπόν με τους αγίους ήδη από τώρα, κατά την περίοδο αυτής της επίγειας ζωής, περίοδο την οποία η Αγία Γραφή δεν την ονομάζει καν «ζωή», αλλά «περιπλάνηση»… Θέλεις στον ουρανό να συγκαταλεχθείς στην συνοδεία τους, θέλεις να συμμερίζεσαι την μακαριότητά τους; Γίνε τότε από τώρα συμμέτοχός τους. Και τότε, όταν θα βγεις από την οικία του σώματος σου, αυτοί θα σε υπαντήσουν ως κάποιο γνωστό, ως έναν φίλο (Λκ 16, 9).

Δεν υπάρχει στενότερη φιλία, δεν υπάρχει στενότερος σύνδεσμος από το σύνδεσμο της νοητικής ενώσεως, της των αισθημάτων ενώσεως, της ενώσεως των σκοπών (Α΄ Κορ. 1, 10).

Αφομοίωσε με την ανάγνωση των συγγραμμάτων τους τις σκέψεις και το πνεύμα των Αγίων Πατέρων. Αυτοί έφθασαν στον σκοπό τους: την σωτηρία. Κι εσύ θα φθάσεις στον σκοπό αυτό κατά την φυσική πορεία των πραγμάτων και θα σωθείς εφ’ όσον είσαι ενωμένος με το φρόνημα και στην ψυχή με τους Αγίους Πατέρες. Ο ουρανός δέχθηκε τους Αγίους Πατέρες στους κόλπους του, στις «ιερές μονές του». Και με τον τρόπο αυτό ο ουρανός έδωσε προς όλους μαρτυρία ότι τα φρονήματα, τα αισθήματα και οι πράξεις των Αγίων Πατέρων του είναι ευάρεστα.

Οι δε άγιοι Πατέρες εξιστόρησαν τα φρονήματα, την καρδιά, και το έργο τους στα συγγράμματά τους. Αυτό δείχνει ότι κατά την μαρτυρία του ιδίου του ουρανού, τα συγγράμματα των αγίων Πατέρων αποτελούν ασφαλείς οδηγίες για να φτάσουμε στον ουρανό.

Όλα τα συγγράμματα των αγίων Πατέρων συνετάχθησαν υπό την έμπνευση και την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος. Και είναι αξιοθαύμαστη η ομοφωνία τους, θαυμαστή η εξ ουρανού επιβεβαίωσή τους! Γι’ αυτό όποιος καθοδηγείται από τα γραπτά τους έχει αναμφισβήτητα οδηγό το Άγιο Πνεύμα.

Όλα τα νερά της γης χύνονται στον ωκεανό και ο ωκεανός αποτελεί την πηγή όλων των υδάτων της γης. Όλα τα συγγράμματα των Πατέρων ερμηνεύουν το Ιερό Ευαγγέλιο, όλα αυτό μας υπενθυμίζουν για να μας διδάσκουν πως να εργαστούμε επακριβώς τις εντολές του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Η πηγή λοιπόν και το τέλος όλων των συγγραμμάτων αυτών είναι το Ιερό Ευαγγέλιο.

Οι άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν πως να πλησιάζουμε τα Ιερά Ευαγγέλια, πως να τα διαβάζουμε, να τα κατανοήσουμε όπως πρέπει. Διδάσκουν επίσης τι είναι εκείνο που βοηθάει και τι είναι εκείνο που εμποδίζει την σωστή κατανόησή τους. Διάβαζε, επομένως, κατ’ αρχήν, περισσότερο τα συγγράμματα των αγίων Πατέρων και κατόπιν –αφού μάθεις από αυτά πως πρέπει να διαβάζεις τα Ιερά Ευαγγέλια– πήγαινε και διάβαζε με τη σειρά τα ίδια τα Ιερά Ευαγγέλια.

Να μη θεωρείς ότι αρκεί το διάβασμα του Ιερού Ευαγγελίου, χωρίς την ανάγνωση των αγίων Πατέρων! Αυτό αποτελεί μία υπερήφανη και επικίνδυνη σκέψη. Στα Ιερά Ευαγγέλια είναι προτιμότερο να σε φέρουν οι άγιοι Πατέρες σαν έναν αγαπητό υιό που προετοιμάσθηκε κατάλληλα με τα συγγράμματά τους.

Όλοι εκείνοι που αρνήθηκαν με τρέλα και με υπερηφάνεια τους αγίους Πατέρες, και πλησίασαν χωρίς μεσολάβηση, με θρασύτητα, με βρώμικο μυαλό και ακάθαρτη καρδιά το Ιερό Ευαγγέλιο, έπεσαν σε καταστρεπτικές πλάνες. Αυτούς το Ευαγγέλιο τους απέβαλε, διότι δεν ανέχεται κοντά του παρά μόνο τους ταπεινούς.

Η ανάγνωση των συγγραμμάτων των αγίων Πατέρων είναι μητέρα και βασίλισσα όλων των αρετών. Διότι με την ανάγνωση των έργων των αγίων Πατέρων αποκτούμε:

• πραγματική κατανόηση των Αγίων Γραφών,

• σωστή πίστη,

• βίωμα κατά το δείκτη των ευαγγελικών εντολών,

• βαθιά εκτίμηση προς τις εντολές αυτές και, με μία λέξη,

• αποκτούμε την σωτηρία και την χριστιανική τελειότητα.

Τώρα που μειώθηκε ο αριθμός των πνευματικών καθοδηγητών, η ανάγνωση των συγγραμμάτων των αγίων Πατέρων έγινε κεφαλαιώδης οδηγός για όλους εκείνους που επιθυμούν την σωτηρία ή ακόμη την χριστιανική τελειότητα.

Τα συγγράμματα των αγίων Πατέρων –όπως επεσήμανε κάποιος από αυτούς– μοιάζουν με το καθρέφτη διότι, κοιτάζοντας κανείς συχνά και με προσοχή σ’ αυτά, μπορεί να διακρίνει όλα τα ελαττώματα της ψυχής του.

Τα συγγράμματα αυτά μοιάζουν ακόμη με ένα φαρμακείο γεμάτο φάρμακα, όπου η ψυχή μπορεί να βρει το σωτήριο φάρμακο για οποιαδήποτε αρρώστια. Γράφει κάπου ο άγιος Επιφάνιος Κύπρου ότι «Ακόμη και μόνη η θέα των χριστιανικών βιβλίων μας θωρακίζει ενάντια στην αμαρτία και μας προτρέπει να επαινούμε την δικαιοσύνη».

Πρέπει να διαβάζουμε τους αγίους Πατέρες με προθυμία, με προσοχή αλλά και με εμμονή, διότι ο αόρατος εχθρός μας, ο οποίος «μισεί ήχον ασφαλείας» (Παροιμ. 11,15), εχθρεύεται τον «ήχο» αυτό, κυρίως όταν έρχεται εκ μέρους των αγίων Πατέρων. Διότι «ο ήχος» –η φωνή αυτή των αγίων Πατέρων– φανερώνει τα τεχνάσματα του εχθρού μας, την πονηρία του και μας αποκαλύπτει τις παγίδες του και όλες τις μεθόδους του. Ακριβώς για τον λόγο αυτό, ο εχθρός μας οπλίζεται ενάντια στο ανάγνωσμα των αγίων Πατέρων με διάφορες αλαζονικές και συκοφαντικές σκέψεις. Προσπαθεί δε να ρίξει τον αγωνιζόμενο στην δίνη των ματαίων μεριμνών για να τον αποτρέψει από το σωτήριο ανάγνωσμα. Τον πολεμά με την τεμπελιά, με την ανία, με το να μη θυμάται αυτά που διαβάζει. Ακριβώς από τον πόλεμο αυτό κατά της ανάγνωσης των συγγραμμάτων των αγίων Πατέρων μπορούμε να καταλάβουμε πόσο μεγάλο όπλο είναι αυτά για μας και πόσο πολύ τα μισεί ο εχθρός μας.

Ο καθένας, λοιπόν, ας διαβάζει από τους αγίους Πατέρες εκείνα τα συγγράμματα που ταιριάζουν περισσότερο στον τρόπο ζωής του. Ο ερημίτης θα διαβάσει εκείνους τους Πατέρες που έγραψαν για την ησυχία, ο μοναχός που ζει στο κοινόβιο εκείνους τους Πατέρες που έγραψαν συμβουλές για την κοινοβιακή ζωή, ο διαβιών εν τω κόσμω χριστιανός, εκείνους τους Πατέρες που έγραψαν περισσότερες συμβουλές για την χριστιανική ζωή. Ο καθένας δηλαδή, ανεξάρτητα από τον κλάδο του, να συλλέγει άφθονες συμβουλές από τα έργα των αγίων Πατέρων.

Είναι απόλυτη ανάγκη η ανάγνωση αυτή να είναι σύμφωνη με τον τρόπο ζωής του καθενός μας. Διαφορετικά, θα γεμίζουμε από απλές σκέψεις, έστω και άγιες, οι οποίες όμως δεν θα μετατραπούν σε έργο, αλλά θα λειτουργήσουν μόνο στην φαντασία και στην επιθυμία μας χωρίς να καρποφορήσουν. Τα δε ευλαβικά έργα που πρέπει να συμβαδίζουν με τον τρόπο ζωής μας θα γλιστρήσουν μέσα απ’ τα χέρια μας. 
Επιπλέον δε –εκτός του ότι μπορούμε να γίνουμε στείροι ονειροπόλοι– οι σκέψεις μας, αφού βρίσκονται σε απόλυτη αντίθεση με τα έργα μας, θα δημιουργήσουν αναμφισβήτητα ταραχή στο μυαλό μας και αναποφασιστικότητα στην συμπεριφορά μας. Και μετά, η ταραχή αυτή και η αναποφασιστικότητα θα γίνουν καταπιεστικές και επιβλαβείς και για εμάς και για τους τριγύρω μας.

Όταν δεν διαβάζει κανείς με την καθορισμένη τάξη την Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρες, εύκολα μπορεί να λοξοδρομήσει από την οδό της σωτηρίας και να χαθεί σε αδιαπέραστες λόχμες ή σε κάποιο γκρεμό.

Ἁγίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ

Ἡ προετοιμασία γιὰ τὴν προσευχή

Ἡ προσευχὴ ἔχει μεγάλη σημασία γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ γι’ αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ ὑπάρξει ἡ σωστὴ προετοιμασία πρὶν ἀπὸ αὐτὴν - ὅπως λέει καὶ ἡ Παλαιὰ Διαθήκη: «Προετοιμάσου πρὶν προσευχηθεῖς καὶ μὴν γίνεσαι σὰν ἕνας ποὺ πειράζει τὸν Κύριο».

«Ὅταν θὰ σταθοῦμε μπροστὰ στὸν βασιλέα καὶ Θεό μας γιὰ νὰ συζητήσουμε μαζί Του», λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, «ἂς μὴν βιαστοῦμε νὰ τὸ κάνουμε χωρὶς προετοιμασία μήπως καὶ μᾶς δεῖ ἀπὸ μακρυὰ νὰ μὴν ἔχουμε τὰ ὅπλα καὶ τὴν στολὴ ποὺ ἁρμόζουν γιὰ τὴν παρουσίαση ἐνώπιον τοῦ Βασιλέως καὶ διατάξει τοὺς ὑπηρέτες καὶ δούλους Του νὰ μᾶς δέσουν καὶ νὰ μᾶς ἐξορίσουν μακρυὰ ἀπὸ τὸ πρόσωπό Του καὶ τὶς δεήσεις μας νὰ τὶς σχίσουν καὶ νὰ τὶς πετάξουν στὸ πρόσωπό μας».

Ἡ πρώτη προετοιμασία συνίσταται στὸ νὰ ἐκδιωχθεῖ ἡ πικρία καὶ ἡ κατάκριση γιὰ τὸν πλησίον. Αὐτὴ ἡ προετοιμασία διατάσσεται ἀπὸ τὸν Κύριόν μας. «Καὶ ὅταν στήκητε προσευχόμενοι ἀφίετε εἴ τι ἔχετε κατὰ τινὸς ἵνα καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ἀφῇ ὑμῶν τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Εἰ δε ὑμεῖς οὐκ ἀφίετε, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν».

Ἡ περαιτέρω προετοιμασία περιλαμβάνει τὴν ἐκδίωξη τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν μὲ τὴν δύναμη τῆς πίστης στὸν Θεὸ καὶ μὲ τὴν δύναμη τῆς ὑπακοῆς καὶ τῆς παράδοσης στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης μὲ τὴν ἀναγνώριση τῆς προσωπικῆς ἁμαρτωλότητος ποὺ ἔχει σὰν ἐπακόλουθο τὴν συντριβὴ καὶ ταπείνωση τοῦ πνεύματος. «Ἂν ἐπιθυμοῦσες θυσίες θὰ σοῦ τὶς πρόσφερα» λέει ὁ προφήτης Δαυὶδ στὸν Θεὸ ἐκ μέρους ὁποιουδήποτε ποὺ ἔπεσε καὶ παραμένει στὴν πτώση. Ὄχι μόνο μιὰ μερικὴ θυσία τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς ἀλλὰ καὶ πλήρη «...ὁλοκαυτώματα οὐκ εὐδοκήσεις. Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει».

Ὁ Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος ἐπαναλαμβάνει τὸ ἀπόφθεγμα ἑνὸς ἄλλου ἁγίου: « Ἐὰν ἕνας δὲν ἀναγνωρίζει τὸν ἑαυτό του ὡς ἁμαρτωλὸ ἡ προσευχή του δὲν εἶναι δεκτὴ στὸν Θεό».

Θὰ πρέπει νὰ στέκεται ἕνας μπροστὰ στὸν ἀόρατο Θεὸ σὰν νὰ Τὸν βλέπει καὶ μὲ τὴν πεποίθηση ὅτι τὸν βλέπει καὶ τὸν ἀκούει προσεκτικά. Θὰ πρέπει νὰ στέκεται ἕνας μπροστὰ στὸν ἀόρατο Θεό, ἀκριβῶς ὅπως ἕνας ἔνοχος ἐγκληματίας ποὺ εἶναι καταδικασμένος γιὰ ἀναρίθμητα ἐγκλήματα σὲ θάνατο στέκεται μπροστὰ σ’ ἕνα αὐστηρὸ καὶ ἀμερόληπτο δικαστή. Ἀκριβῶς! Στέκεται μπροστὰ στὸν Κυρίαρχο Δεσπότη καὶ Κριτή του, μπροστὰ στὸν Δικαστὴ στὸ βλέμμα τοῦ Ὁποίου καμμιὰ ἀνθρώπινη ψυχὴ δὲν θὰ δικαιωθεῖ• ὁ Ὁποῖος πάντα δικαιώνεται στὶς κρίσεις Του• ὁ Ὁποῖος, δὲν καταδικάζει παρὰ μόνον ὅταν μέσα στὴν ἀνέκφραστη ἀγάπη Του συγχωρεῖ κάποιου τὶς ἁμαρτίες του καὶ δὲν εἰσέρχεται εἰς κρίσιν μετὰ τοῦ δούλου Του.

Νοιώθοντας τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ καὶ αἰσθανόμενος ἀπ’ αὐτὸν τὸν φόβο τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἕνας προσεύχεται θὰ δεῖ -χωρὶς νὰ βλέπει - μὲ μιὰ πνευματικὴ αἴσθηση, Αὐτὸν ποὺ εἶναι ἀόρατος, θὰ ἀντιληφθεῖ ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ νὰ στέκεται μὲ συναίσθηση ὅτι βρίσκεται μπροστὰ στὴν φοβερὴ κρίση τοῦ Θεοῦ.

Στάσου στὴν προσευχὴ μὲ τὸ κεφάλι σκυφτὸ καὶ τὰ πόδια ἀλύγιστα καὶ ἀκίνητα• βοήθησε τὴν προσευχή σου μὲ συντριβὴ τῆς καρδίας μὲ ἀναστεναγμοὺς ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ψυχῆς καὶ ἄφθονα δάκρυα. Μία εὐλαβικὴ ἐξωτερικὴ στάση στὴν προσευχὴ εἶναι πολὺ βοηθητικὴ γιὰ ὅλους ποὺ παλεύουν στὴν κονίστρα τῆς προσευχῆς, ἰδίως στοὺς ἀρχαρίους στοὺς ὁποίους ἡ διάθεση τῆς ψυχῆς συμμορφώνεται σὲ μεγάλο βαθμὸ μὲ τὴ στάση τοῦ σώματος.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος παραγγέλλει εὐχαριστίες ὅταν προσευχόμαστε: «Τῇ προσευχῇ προσκαρτερεῖτε, γρηγοροῦντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαριστίᾳ.» Ὁ Ἀπόστολος λέει ἀκόμη ὅτι τὴν εὐχαριστία τὴν προστάζει ὁ ἴδιος ὁ Θεός: «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε• ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε• τοῦτο γὰρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ εἰς ὑμᾶς».

Ποιὰ εἶναι ἡ σημασία τῆς εὐχαριστίας; Εἶναι ὅτι δίνει εὐχαριστίες στὸν Θεὸ γιὰ τὶς ἄπειρές Του εὐλογίες ποὺ ξεχύνονται σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα καὶ στὸν καθένα. Μὲ μία τέτοια εὐχαριστία ἡ ψυχὴ γεμίζει μὲ μιὰ θαυμάσια εἰρήνη• καὶ γεμίζει μὲ εἰρήνη παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι λύπες τὴν περιζώνουν ἀπ’ ὅλες τὶς πλευρές. Μὲ τὴν εὐχαριστία ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ μία ζωντανὴ πίστη ἔτσι ὥστε νὰ ἀπορρίπτει κάθε ἀνησυχία γιὰ τὸν ἑαυτό του, καταπατᾶ τὸν φόβο τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν δαιμόνων καὶ παραδίδεται ὁλοκληρωτικὰ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Μιὰ τέτοια διάθεση τῆς ψυχῆς εἶναι μιὰ θαυμάσια προδιάθεση καὶ προετοιμασία γιὰ προσευχή. Λέγει ὁ Ἀπόστολος: «Ὡς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον, ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε, ἐρριζωμένοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε, περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαριστίᾳ» - δηλαδὴ μέσω τῆς εὐχαριστίας λαμβάνεται μία πληρότης πίστεως. «Χαίρετε ἐν Κυρίω πάντοτε• πάλιν ἐρῶ, χαίρετε... ὁ Κύριος ἐγγύς• μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ’ ἐν παντὶ τῆ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν».

Ἡ σημασία τῆς πνευματικῆς προσπάθειας τῆς εὐχαριστίας ἐξηγεῖται μὲ ἰδιαίτερη πληρότητα ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες Βαρσανούφιο καὶ Ἰωάννη στὸ ἔργο τους «Καθοδήγηση στὴν πνευματικὴ ζωή».

 Ἅγιος Ιγνάτιος Brianchaninov

Η αποστασία προστάδιο της ελεύσεως του Αντιχρίστου



Ο αντίχριστος θα έλθη στον καιρό του• την εποχή που θα του καθωρίσθη. Θα προηγηθή μια γενική αποστασία. Το μέγιστο μέρος των ανθρώπων θα εγκαταλείψουν την χριστιανική πίστη. Η αποστασία θα είναι το προστάδιο. Θα προετοιμάση τον κόσμο να δεχθή τον αντίχριστο. Και μάλιστα να τον δεχθούν με το δικό του πνεύμα, που τότε θα μπη στην δομή της σκέψης των ανθρώπων. Η αναζήτηση του αντίχριστου θα τους γίνη αναγκαιότητα, γιατί τα συναισθήματα θα συμπίπτουν. Θα διψούν γι’ αυτόν, όπως διψούν σε στιγμές βαθειάς θλίψης για ποτά, που διαφορετικά τα θεωρούν αυτοκτονία. Θα τον επικαλούνται. Η ικεσία σ’ αυτόν, να έλθη, θα αντηχή σε κοινές συνάξεις. Θα εκφράζη επίμονα την αξίωση να έλθη επί τέλους η μεγαλοφυΐα των μεγαλοφυϊών, που θα μπορέση να ανεβάση την τεχνική ανάπτυξη στην ανώτατη δυνατή βαθμίδα της και να φέρη στη γη τέτοια ευπραγία, ώστε ο ουρανός και ο παράδεισος να καταντήσουν πράγματα περιττά! Ο αντίχριστος θα είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένος με την γενική ηθική και πνευματική κατεύθυνση των ανθρώπων της εποχής του.

Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ

Νά ἐπιμένεις στήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, γιά νά καταπιεῖ ἡ καρδιά τόν Κύριο καί ὁ Κύριος τήν καρδιά, καί νά γίνουν τά δύο ἕνα



Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει:
«Σᾶς παρακαλῶ, ἀδελφοί, μήν παραβεῖτε καί μήν καταφρονήσετε ποτέ τόν κανόνα τῆς προσευχῆς… 
Ὁ μοναχός ὀφείλει, εἴτε τρώει εἴτε πίνει εἴτε κάθεται εἴτε ἐκτελεῖ διακόνημα εἴτε βαδίζει στόν δρόμο εἴτε κάνει ὁτιδήποτε ἄλλο, νά κράζει ἀκατάπαυστα τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με»… 
Ἔτσι, τό ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, καταβαίνοντας στό βάθος τῆς καρδιᾶς, θά ταπεινώσει τόν δράκοντα, πού ἔχει τήν κατοχή τῆς καρδιᾶς, καί θά σώσει καί θά ζωοποιήσει τήν ψυχή.

Νά ἐπιμένεις, λοιπόν, ἀδιάκοπα στήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, γιά νά καταπιεῖ ἡ καρδιά τόν Κύριο καί ὁ Κύριος τήν καρδιά καί νά γίνουν τά δύο ἕνα» (βλ. Ὁσίων Καλλίστου καί Ἰγνατίου τῶν Ξανθοπού, Μέθοδος καί κανών…, κα΄).

Ἕνας ἀδελφός ρώτησε τόν ἀββά Φιλήμονα: «Τί εἵναι, πάτερ, ἡ κρυφή μελέτη;». Καί ὁ γέροντας ἀπάντησε: «Πήγαινε, ἔχε νήψη στήν καρδιά σου καί λέγε προσεκτικά μέσα στόν νοῦ σου μέ φόβο καί τρόμο: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». (Περί τοῦ ἀββᾶ Φιλήμονος…).

Λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος (Ὄ. π., ΚΗ΄, 35):

«Προκειμένου νά σταθεῖς μπροστά στόν Θεό γιά νά Τόν ἱκετέψεις νά προετοιμάζεσαι μέ τήν ἀδιάλειπτη ἐσωτερική προσευχή καί ἔτσι σύντομα θά προκόψεις». 

Μέ τόν καιρό ἡ νοερή μελέτη τοῦ Θεοῦ θά κυριέψει ὅλη σου τήν ὕπαρξη καί θά σέ κάνει σάν μεθυσμένο, ἕναν ἄνθρωπο πού βρίσκεται σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο ἀλλά δέν τοῦ ἀνήκει, ἤ μᾶλλον ἔναν ἄνθρωπο πού ἀνήκει στόν κόσμο ὡς πρός τό σῶμα ἀλλά δέν τοῦ ἀνήκει ὡς πρός τόν νοῦ καί τήν καρδιά.

Ὁποιος μεθᾶ μέ τό αἰσθητό κρασί, ξεχνᾶ τόν ἑαυτό του, ξεχνᾶ τά βάσανά του, ξεχνᾶ τήν τάξη του καί τήν κληρονομιά του. Ὅποιος μεθᾶ μέ τό νοητό κρασί τῆς μελέτης τοῦ Θεοῦ, γίνεται ψυχρός, ἀναίσθητος ἀπέναντι στίς γήινες ἐπιθυμίες, τή γήινη δόξα, ὅλα τά γήινα ἀγαθά. 

Ἡ σκέψη του βρίσκεται διαρκῶς στόν Χριστό, ὁ ὁποῖος μέ τή μελέτη ἐνεργεῖ στόν νοῦ καί τήν καρδιά σάν ἱερή εὐωδία, «ἀρωμα πού προέρχεται ἀπό τή ζωή καί δίνει ζωή» (Β΄ Κορ. 2:16). Ἡ μελέτη τοῦ Θεοῦ νεκρώνει στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου τήν ἀγάπη πρός τόν κόσμο καί τά πάθη καί γεννᾶ τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό, πρός καθετί τό πνευματικό καί ἅγιο, πρός τή μακάρια αἰωνιότητα.

«Θεέ μου!», ἀνακράζει ὁ μεθυσμένος ἀπό τή μελέτη τοῦ Θεοῦ (Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ὅ. π, ΚΗ΄, 28). «Τί ἄλλο ὑπάρχει γιά μένα στόν οὐρανό ἐκτός ἀπό Σένα;». Τίποτα! «Καί τί ἄλλο θά ἐπιθυμοῦσα στή γῆ ἐκτός ἀπό Σένα;» (Ψαλμ. 72:25). Τίποτ᾿ ἄλλο, παρά μόνο νά εἵμαι ἀπερίσπαστα προσκολλημένος σ᾿ Ἐσένα μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή. 

Μερικοί ἐπιθυμοῦν πλοῦτο, ἄλλοι δόξα καί ἄλλοι κάτι ἄλλο ἀπό τά ἐγκόσμια. 

«Ἐγώ, ὅμως, ἕνα μόνο πράγμα ἐπιθυμῶ: νά εἵμαι προσκολλημένος στόν Θεό καί νά στηρίζω σ᾿ Αὐτόν τήν ἐλπίδα τῆς ἀπάθειας μου» (Πρβλ. Ψαλμ. 72:28).

Ἀπό τό βιβλίο: «ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ»
Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ, Τόμος γ΄

"Πῶς πρέπει νὰ προσέχει τὸν ἑαυτὸ του ὅποιος ζεῖ μέσα στὸν κόσμο"



Ψυχὴ ὅλων τῶν ἀσκήσεων, ποὺ γίνονται γιὰ τὸν Κύριο, εἶναι ἡ προσοχή. Δίχως προσοχή, ὅλες αὐτὲς οἱ ἀσκήσεις εἶναι ἄκαρπες, νεκρές. Ὅποιος ποθεῖ τὴ σωτηρία του πρέπει νὰ μάθει νὰ προσέχει ἄγρυπνα τὸν ἑαυτό του, εἴτε ζεῖ στὴ μόνωση εἴτε ζεῖ μέσα στὸν περισπασμό, ὁπότε καμιὰ φορά, καὶ χωρὶς νὰ τὸ θέλει, παρασύρεται ἀπὸ τὶς συνθῆκες.

Ἂν ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ γίνει τὸ ἰσχυρότερο ἀπ’ ὅλα τ’ ἄλλα αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς, τότε πιὸ εὔκολα θὰ προσέχουμε τὸν ἑαυτό μας, τόσο στὴν ἡσυχία τοῦ κελιοῦ μας ὅσο καὶ μέσα στὸν θόρυβο ποὺ μᾶς κυκλώνει ἀπὸ παντοῦ.

Στὴ διατήρηση τῆς προσοχῆς πολὺ συμβάλλει ἡ συνετὴ μετρίαση τῆς τροφῆς, ποὺ μειώνει τὴ θέρμη τοῦ αἵματος. Ἡ αὔξηση αὐτῆς τῆς θέρμης ἀπὸ τὰ πολλὰ φαγητά, ἀπὸ τὴν ἔντονη σωματικὴ δραστηριότητα, ἀπὸ τὸ ξέσπασμα τῆς ὀργῆς, ἀπὸ τὸ μεθύσι τῆς κενοδοξίας καὶ ἀπὸ ἄλλες αἰτίες προκαλεῖ πολλοὺς λογισμοὺς καὶ φαντασιώσεις, δηλαδὴ τὸν σκορπισμὸ τοῦ νοῦ. Γι’ αὐτὸ οἱ ἅγιοι πατέρες σ’ ἐκεῖνον ποὺ θέλει νὰ προσέχει τὸν ἑαυτὸ του συστήνουν πρὶν ἀπ’ ὅλα τὴ μετρημένη, διακριτικὴ καὶ διαρκῆ ἐγκράτεια ἀπὸ τὶς τροφὲς (2).

Ὅταν σηκώνεσαι ἀπὸ τὸν ὕπνο πρόκειται γιὰ μιὰ προεικόνιση τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, ποὺ περιμένει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους—, νὰ κατευθύνεις τὶς σκέψεις σου στὸν Θεό. Νὰ προσφέρεις σὰν θυσία σ’ Ἐκεῖνον τοὺς πρώτους καρποὺς τῆς λειτουργίας τοῦ νοῦ σου, ὅταν αὐτὸς δὲν ἔχει ἀκόμα προσλάβει καμιὰ μάταιη ἐντύπωση.

Ἀφοῦ ἱκανοποιήσεις ὅλες τὶς ἀνάγκες τοῦ σώματος, ὅπως κάθε ἄνθρωπος ποὺ σηκώνεται ἀπὸ τὸν ὕπνο, διάβασε μὲ ἡσυχία καὶ αὐτοσυγκέντρωση τὸν συνηθισμένο προσευχητικό σου κανόνα. Φρόντισε ὄχι τόσο γιὰ τὴν ποσότητα ὅσο γιὰ τὴν ποιότητα τῆς προσευχῆς. Αὐτὸ σημαίνει νὰ προσεύχεσαι μὲ ἀπόλυτη προσοχή. Ἔτσι θὰ φωτιστεῖ καὶ θὰ ζωογονηθεῖ ἡ καρδιὰ ἀπὸ τὴν κατάνυξη καὶ τὴ θεία παρηγοριά.

Μετὰ τὸν κανόνα τῆς προσευχῆς, προσπαθώντας πάλι μ’ ὅλες σου τὶς δυνάμεις γιὰ τὴ διατήρηση τῆς προσοχῆς, νὰ διαβάζεις τὴν Καινὴ Διαθήκη, κυρίως τὸ Εὐαγγέλιο. Διαβάζοντας, νὰ σημειώνεις μὲ ἐπιμέλεια τὶς παραγγελίες καὶ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ κατευθύνεις σύμφωνα μ’ αὐτὲς ὅλες σου τὶς πράξεις τῆς ἡμέρας, φανερὲς καὶ κρυφές.

Ἡ ποσότητα τῆς μελέτης ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὶς δυνάμεις σου καὶ ἀπὸ τὶς περιστάσεις. Δὲν πρέπει νὰ βαραίνεις τὸν νοῦ σου μὲ ὑπέρμετρη ἀνάγνωση προσευχῶν ἤ τῆς Γραφῆς. Δὲν πρέπει, ἐπίσης, νὰ παραμελεῖς τὶς ὑποχρεώσεις σου γιὰ νὰ προσευχηθεῖς ἤ νὰ μελετήσεις περισσότερο. Ὅπως ἡ ἄμετρη χρήση ὑλικῆς τροφῆς προκαλεῖ διαταραχὲς στὸ στομάχι καὶ τὸ ἐξασθενίζει, ἔτσι καὶ ἡ ἄμετρη χρήση πνευματικῆς τροφῆς ἐξασθενίζει τὸν νοῦ, τοῦ προκαλεῖ ἀποστροφὴ πρὸς τὶς εὐσεβεῖς ἀσκήσεις καὶ τοῦ φέρνει ἀθυμία (3).

Στὸν ἀρχάριο οἱ ἅγιοι πατέρες συστήνουν νὰ προσεύχεται συχνὰ ἀλλὰ σύντομα. Ὅταν ὁ νοῦς ὡριμάσει πνευματικὰ καὶ δυναμώσει, τότε θὰ μπορεῖ νὰ προσεύχεται ἀδιάλειπτα. Σὲ τέτοιους χριστιανούς, ποὺ ἔχουν γίνει ὥριμοι, φτάνοντας στὰ μέτρα τῆς τελειότητας τοῦ Χριστοῦ (4), ἀναφέρονται τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Ἐπιθυμῶ νὰ προσεύχονται οἱ ἄνδρες σὲ κάθε τόπο καὶ νὰ σηκώνουν στὸν οὐρανὸ χέρια καθαρὰ (ἀπὸ κάθε μολυσμό), δίχως ὀργὴ καὶ λογισμοὺς» (5), δηλαδὴ δίχως ἐμπάθεια, περισπασμὸ ἤ μετεωρισμό. Γιατί αὐτὸ ποὺ εἶναι φυσικὸ γιὰ ἕναν ἄνδρα, δὲν εἶναι ἀκόμα φυσικὸ γιὰ ἕνα νήπιο.

Ἀφοῦ, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος φωτιστεῖ ἀπὸ τὸν Ἥλιο τῆς δικαιοσύνης, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, μέσω τῆς προσευχῆς καὶ τῆς μελέτης, μπορεῖ νὰ ἐπιδοθεῖ στὶς καθημερινές του ἀσχολίες, προσέχοντας ὥστε σ’ ὅλα τὰ ἔργα καὶ τὰ λόγια του, σ’ ὅλη τὴν ὕπαρξή του νὰ κυριαρχεῖ καὶ νὰ ἐνεργεῖ τὸ πανάγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως αὐτὸ ἀποκαλύφθηκε καὶ ἐξηγήθηκε στοὺς ἀνθρώπους μὲ τὶς εὐαγγελικὲς ἐντολές.

Ἂν στὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας ὑπάρχουν ἐλεύθερες στιγμές, χρησιμοποίησέ τες γιὰ νὰ διαβάσεις μὲ προσοχὴ μερικὲς ἐπιλεγμένες προσευχὲς ἤ περικοπὲς τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἐνισχύοντας ἔτσι τὶς ψυχικές σου δυνάμεις, ποὺ ἔχουν ἐξασθενήσει ἀπὸ τὶς διάφορες δραστηριότητες μέσα στὸν πρόσκαιρο κόσμο. Ἂν τέτοιες χρυσὲς στιγμὲς δὲν ὑπάρχουν, νὰ λυπᾶσαι γι’ αὐτό, ὅπως ἂν εἶχες χάσει θησαυρό. Ὅ,τι χάθηκε σήμερα δὲν πρέπει νὰ χαθεῖ καὶ αὔριο, γιατί ἡ καρδιὰ μας εὔκολα παραδίνεται στὴ ραθυμία καὶ τὴ λήθη. Ἀπ’ αὐτές, πάλι, γεννιέται ἡ σκοτεινὴ ἄγνοια, ποὺ καταστρέφει τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ, τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου (6).

Ἂν συμβεῖ νὰ πεῖς ἤ νὰ κάνεις κάτι ποὺ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, τότε χωρὶς καθυστέρηση διόρθωσε τὸ σφάλμα σου μὲ τὴν εἰλικρινῆ μετάνοια. Μὲ τὴ μετάνοια νὰ ἐπιστρέφεις πάντα στὸν δρόμο τοῦ Θεοῦ, ὅταν ξεφεύγεις ἀπ’ αὐτόν, καταφρονώντας τὸ θεῖο θέλημα. Μὴ μένεις γιὰ πολὺ ἔξω ἀπὸ τὸν δρόμο τοῦ Θεοῦ! Στὶς ἁμαρτωλὲς σκέψεις καὶ φαντασιώσεις καὶ στὰ ἐμπαθῆ αἰσθήματα νὰ ἀντιπαραθέτεις μὲ πίστη καὶ ταπείνωση τὶς εὐαγγελικὲς ἐντολές, λέγοντας μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο πατριάρχη Ἰωσήφ: «Πῶς μπορῶ νὰ κάνω αὐτὸ τὸ κακὸ καὶ ν’ ἁμαρτήσω μπροστὰ στὸν Θεό;» (7).

Ὅποιος προσέχει τὸν ἑαυτὸ του πρέπει ν’ ἀπαρνηθεῖ γενικὰ κάθε φαντασίωση, ὅσο ἑλκυστικὴ καὶ εὔσχημη κι ἂν φαίνεται αὐτή. Κάθε φαντασίωση εἶναι περιπλάνηση τοῦ νοῦ ὄχι στὴν περιοχὴ τῆς ἀλήθειας ἀλλὰ στὴ χώρα τῶν φαντασμάτων, ποὺ δὲν ὑπάρχουν οὔτε πρόκειται νὰ ὑπάρξουν καὶ ποὺ πλανοῦν τὸν νοῦ, ἐμπαίζοντάς τον. Συνέπειες τῶν φαντασιώσεων εἶναι ἡ ἀπώλεια τῆς προσοχῆς, ὁ σκορπισμὸς τοῦ νοῦ καὶ ἡ σκληρότητα τῆς καρδιᾶς τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς. Ἔτσι ἀρχίζει ἡ διαταραχὴ τῆς ψυχῆς.

Τὸ βράδυ, ὅταν πηγαίνεις γιὰ ὕπνο —πού, μετὰ τὴν ἐγρήγορση τῆς ἡμέρας καὶ σὲ σύγκριση μ’ αὐτήν, προεικονίζει τὸν θάνατο—, νὰ ἐξετάζεις τὶς πράξεις ποὺ ἔκανες ὅσο ἤσουνα ξύπνιος. Ἕνας τέτοιος αὐτοέλεγχος δὲν εἶναι δύσκολος γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ζεῖ προσεκτικά. Γιατί ἡ προσοχὴ ἐξαφανίζει τὴ λήθη, ποὺ εἶναι φαινόμενο τόσο συνηθισμένο σ’ ὅποιον ἔχει περισπασμούς. Ἔτσι, λοιπόν, ἀφοῦ θυμηθεῖς ὅλες τὶς ἁμαρτίες ποὺ ἔκανες στὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας, εἴτε μὲ πράξεις εἴτε μὲ λόγια εἴτε μὲ σκέψεις, ἐγκάρδια πρόσφερε γι’ αὐτὲς τὴ μετάνοιά σου στὸν Θεό, ἔχοντας τὴ διάθεση τῆς διορθώσεως. Μετὰ διάβασε τὸν κανόνα τῆς προσευχῆς σου. Τέλος, κλεῖσε τὴν ἡμέρα σου ὅπως τὴν ἄρχισες, δηλαδὴ μὲ θεϊκοὺς λογισμούς.

Τὴν ὥρα ποὺ κοιμᾶται ὁ ἄνθρωπος, ποῦ πᾶνε ὅλες οἱ σκέψεις καὶ τὰ αἰσθήματά του; Τί μυστικὴ κατάσταση εἶναι αὐτὴ τοῦ ὕπνου, κατὰ τὴν ὁποία τόσο ἡ ψυχὴ ὅσο καὶ τὸ σῶμα ζοῦν καὶ συνάμα δὲν ζοῦν, ἀποξενωμένα καθὼς εἶναι ἀπὸ τὴν αἴσθηση τῆς ζωῆς, σὰν νεκρά; Ἀκατανόητος εἶναι ὁ ὕπνος, ὅπως καὶ ὁ θάνατος. Ὅπως στὴν αἰώνια ἀνάπαυση, ἔτσι καὶ στὴν πρόσκαιρη τοῦ ὕπνου ἡ ψυχὴ ξεχνάει ἀκόμα καὶ τὶς πιὸ μεγάλες πίκρες, ἀκόμα καὶ τὶς πιὸ φοβερὲς ἐπίγειες συμφορές.

Καὶ τὸ σῶμα;!... Ἀφοῦ σηκώνεται ἀπὸ τὸν ὕπνο, ὁπωσδήποτε θὰ ἀναστηθεῖ καὶ ἀπὸ τοὺς νεκρούς.

Ὁ μεγάλος ἀββὰς Ἀγάθων εἶπε: «Εἶναι ἀδύνατο νὰ προκόψουμε στὴν ἀρετή, ἂν δὲν προσέχουμε ἄγρυπνα τὸν ἑαυτὸ μας» (8). Ἀμήν.


Ἅγιος Ἰγνάτιος Brianchaninov


1. Συντάχθηκε γιὰ ἕναν εὐσεβῆ λαϊκὸ ποὺ ἤθελε νὰ ζεῖ προσεκτικὰ μέσα στὸν κόσμο.
2. Βλ Ὁσίου Φιλόθεού του Σιναΐτου, Νηπτικὰ κεφάλαια Μ', γ'. ιε'.
3. Πρβλ. Ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου, Λόγοι Ἀσκητικοί, ΚΓ', 16-17.
4. Πρβλ. Ἐφ. 4:13.
5. Α' Τιμ. 2:8.
6. Πρβλ. Ὁσίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ. Ἐπιστολὴ πρὸς Νικόλαον μονάζοντα Ὁσίου Πέτρου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Βιβλίον Α', Περὶ ἐμπράκτου γνώσεως.
7. Γεν. 39:9
8. Πρβλ Τὸ Γεροντικόν, Ἀββᾶς Ἀγάθων, ἀπόφθεγμα η'.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ



Ὅταν μελετᾶς τό Εὐαγγέλιο, μή ζητᾶς ἀπόλαυση, μή ζητᾶς ἔξαρση, μη ζητᾶς περίλαμπρες σκέψεις. Ζήτα να δεῖς τήν ἀλάθητη ἁγία Ἀλήθεια.
Μην ἀρκεῖσαι στήν ἄκαρπη μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου. Μελέτα το ἔμπρακτα. Ἀγωνίσου νά ἐκπληρώνεις τίς ἐντολές του. Σάν βιβλίο ζωῆς, μελέτα το μέ τήζωή σου.
Μή νομίζεις ὅτι χωρίς λόγο τό πιό ἱερό βιβλίο, τό Τετραευάγγελο, ἀρχίζει με τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο και τελειώνει μέ τό κατά Ἰωάννην. 
Ὁ Ματθαῖος μᾶς διδάσκει περισσότερο το πῶς νά ἐκπληρώνουμε το θεῖο θέλημα, καί οἱ διδαχές του ταιριάζουν σ᾿ἐκείνους πού ἀρχίζουν να βαδίζουν στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Ἰωάννης ἀναφέρεται περισσότερο στον τρόπο τῆς ἑνώσεως τοῦ Θεοῦ με τον ἀνακαινισμένο ἀπό τίς ἐντολές ἄνθρωπο. Αὐτή τήν ἕνωση την κατορθώνουν ὅσοι ἔχουν προχωρήσει στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ.
Ἀνοίγοντας τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, νά θυμᾶσαι ὅτι αὐτό θά καθορίσει την αἰώνια κατάστασή σου. Ὅλοι θά κριθοῦμε σύμφωνα μ᾿ αὐτό καί εἴτε θα σωθοῦμε, εἴτε θα κολαστοῦμε αἰώνια. «Αὐτός πού μέ ἀπορρίπτει», λέει ὁ Κύριος, «καί δένδέχεται τά λόγια μου, σ᾿αὐτά θά βρεῖ Ἐκεῖνον πού θα τόν δικάσει· ὁ λόγος πού κήρυξα, αὐτός θά τόν κρίνει την ἔσχατη ἡμέρα» [1].
Ὁ Θεός ἀποκάλυψε τό θέλημά Του σ᾿ ἐτοῦτον τόν τιποτένιο κόκκο σκόνης πού λέγεται ἄνθρωπος! Τό βιβλίο ὅπου εἶναι καταγραμμένο το πανάγιο και σωτήριο θέλημά Του, βρίσκεται στά χέρια σου. Μπορεῖς εἴτε νά δεχθεῖς, εἴτε νά ἀπορρίψεις τό θέλημα τοῦ Πλάστη καί Σωτήρα σου. Ἀπό σένα τον ἴδιο ἐξαρτᾶται εἴτε ἡ αἰώνια ζωή σου εἴτε ὁ αἰώνιος θάνατός σου. Ἀναλογίσου, λοιπόν, πόση προσοχή καί πόση σύνεση πρέπει να δείξεις. Μήν παίζεις με τήν αἰωνιότητα!
Μέ συντριμμένο πνεῦμα νά προσεύχεσαι στόν Κύριο, γιά να σοῦ ἀνοίξει τα μάτια, νά δεῖς τα θαύματα πού κρύβονται στόν νόμο Του [2], στό Εὐαγγέλιο. Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀνοίγει τά μάτια τῆς ψυχῆς καί ἐπιτελεῖ θαυμαστά τη θεραπεία της ἀπό τήν ἁμαρτία. Οἱ θεραπεῖες τῶν σωμάτων, πού ἐπιτελοῦσε ὁ Κύριος, ἦταν ἁπλῶς εἰκονισμοί καί ἀποδείξεις τῶν θεραπειῶν τῶν ψυχῶν, ἀποδείξεις ἀναγκαῖες γιά τούς σαρκικούς ἀνθρώπους μέτόν τυφλωμένο ἀπό τή φιληδονία νοῦ [3].
Διάβαζε τό Εὐαγγέλιο μέ μεγάλη εὐλάβεια καί προσοχή. Κανένα χωρίο του μή θεωρήσεις ἀσήμαντο, κανένα χωρίο του μήν παρατρέξεις ἀνεξέταστα. Κάθε γιώτα τοῦ Εὐαγγελίου ἀκτινοβολεῖ ζωή. Ἡ ἀδιαφορία γιά τή ζωή εἶναι θάνατος.
Διαβάζοντας για τούς λεπρούς, τούς παράλυτους, τούς τυφλούς, τούς χωλούς και τούς δαιμονισμένους, πού θεράπευε ὁ Κύριος, να συλλογίζεσαι πώς ἡ ψυχή σου, καταπληγωμένη ἀπό τήν ἁμαρτία καί αἰχμαλωτισμένη ἀπό τούς δαίμονες, μοιάζει σ᾿αὐτούς τούς ἀρρώστους. Νά διδαχθεῖς ἀπό το Εὐαγγέλιο τήν πίστη τους. Ὁ Κύριος θα κάνει καλά κι ἐσένα, ἄν μέ πίστη, ὅπως ἐκεῖνοι, Τόν ἱκετεύεις ἀκατάπαυστα γιά τήν θεραπεία σου.
Γιά ν᾿ ἀξιωθεῖς νά λάβεις τήν ἴαση, πρέπει ν᾿ ἀποκτήσεις κατάλληλη ψυχική διάθεση. Την ἴαση λαβαίνουν ὅσοι ἔχουν ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτωλότητάς τους και παίρνουν ἀπόφαση νά τήν ἐγκαταλείψουν [4]. 
Ὁ Σωτήρας εἶναι ἄχρηστος στούς ὑπερήφανους δικαίους, στήν πραγματικότητα ἁμαρτωλούς, πού δέν βλέπουν τήν ἁμαρτωλότητά τους [5].
Τό νά δεῖ κανεῖς τήν ἁμαρτωλότητα, τήν πτώση ὅλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους, εἶναι ἰδιαίτερο χάρισμα τοῦ Θεοῦ. Ζήτησέ Του αὐτό το χάρισμα, καί ὅταν τό λάβεις, θα σοῦ γίνει πολύ περισσότερο κατανοητό το βιβλίο τοῦ οὐράνιου Γιατροῦ, τό Εὐαγγέλιο.
Προσπάθησε να κάνεις οἰκεῖο στον νοῦ καί τήν καρδιά σου τό Εὐαγγέλιο. Ἄς πλέει ὁ νοῦς σου μέσα του, ἄς ζεῖ μέσα του. Ἔτσι πιό εὔκολα ὅλη σου ἡ δραστηριότητα θα γίνει εὐαγγελική. Αὐτό μπορεῖ ὁ καθένας να τό πετύχει με τήν ἀκατάπαυστη ἐντρύφηση στό Εὐαγγέλιο καί τήν εὐλαβική μελέτη του.
Ὁ ὅσιος Παχώμιος ὁ Μέγας (15 Μαΐου), ἕνας ἀπό τούς πιο ὀνομαστούς ἀρχαίους πατέρες, γνώριζε ἀπ᾿ἔξω τό Εὐαγγέλιο. Ἔπειτα ἀπό θεία ἀποκάλυψη, μάλιστα, παρακινοῦσε και τούς μαθητές του να τό μαθαίνουν.Ἔτσι τό Εὐαγγέλιο τούς συντρόφευε και τούς χειραγωγοῦσε παντοῦ και πάντα.
Γιατί, ἄραγε, οἱ σύγχρονοι χριστιανοί παιδαγωγοί δέν στολίζουν τον νοῦ τῶν ἀθώων μικρῶν παιδιῶν μέ τό Εὐαγγέλιο, ἀντί να τό γεμίζουν μέ τούς μύθους τοῦΑἰσώπου καί ἄλλες μάταιες γνώσεις;
Τί εὐτυχία, τί πλοῦτος ἡ ἀπομνημόνευση τοῦ Εὐαγγελίου! Δέν ἔχουμε, βλέπετε, τή δυνατότητα νά προβλέπουμε τίς μεταλλαγές τῶν βιοτικῶν μας συνθηκῶν καί τίς συμφορές πού θά μᾶς βροῦν στή διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας. Ἔτσι, τό Εὐαγγέλιο πού ἔχει ἀποθηκευθεῖ στη μνήμη, μελετᾶται ἀπό τόν τυφλό, ἀκολουθεῖ τόν κατάδικο στή φυλακή, συνομιλεῖ με τόν ἀγρότη στό χωράφι, νουθετεῖ τόν δικαστή στό δικαστήριο, χειραγωγεῖ τον ἔμπορο στήν ἀγορά, παρηγορεῖ τόν ἄρρωστο στόν καιρό τῆς κουραστικῆς ἀϋπνίας καί τῆς βαριᾶς μοναξιᾶς του.
Μήν ἀποτολμήσεις, πάντως, να ἐξηγήσεις μόνος σου το Εὐαγγέλιο και τα ἄλλα βιβλία τῆς ἁγίας Γραφῆς, πού γράφηκαν ἀπό τούς προφῆτες και τους ἀποστόλους ὄχι αὐθαίρετα ἀλλά μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος [6].
Ἄν, λοιπόν, δεν γράφτηκαν αὐθαίρετα, δεν εἶναι ἀλόγιστο το να ἑρμηνεύονται αὐθαίρετα;
Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἔγραψε μέσῳ τῶν προφητῶν καί τῶν ἀποστόλων τον λόγο τοῦ Θεοῦ καί τόν ἑρμήνευσε μέσῳ τῶν ἁγίων πατέρων. Τόσο ἡ δυνατότητα καταγραφῆς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ὅσο καί ἡ δυνατότητα ἑρμηνείας του ἀποτελοῦν δῶρα, χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό καί μόνο δέχεται ἡ ἁγίαὈρθόδοξη Ἐκκλησία. Αὐτό καί μόνο δέχονται τά γνήσια παιδιά της.
Ὅποιος ἑρμηνεύει τή Γραφή αὐθαίρετα, ἀπορρίπτει την ἁγιοπνευματική ἑρμηνεία της ἀπό τους ἁγίους πατέρες. Καί ὅποιος ἀπορρίπτει την ἁγιοπνευματική ἑρμηνεία τῆς Γραφῆς, ἀναμφίβολα ἀπορρίπτει καί την ἴδια τη Γραφή. Καί καταντᾶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι λόγος σωτηρίας, να γίνεται για τούς αὐθαίρετους ἑρμηνευτές του θανάσιμο δίστομο ξίφος, με το ὁποῖο θανατώνουν οἱ ἴδιοι τίς ψυχές τους, ὁδηγώντας τες στην αἰώνια καταστροφή [7]. Ἔτσι αὐτοκτόνησαν πνευματικά ὁ Ἄρειος, ὁ Νεστόριος, ὁ Εὐτυχής καί οἱ ἄλλοι αἱρετικοί, πού, μέ τίς τολμηρές τους ἑρμηνεῖες τῆς Γραφῆς, βλασφήμησαν τό Ἅγιο Πνεῦμα.
«Σέ ποιόν θά ρίξω τό βλέμμα μου, παρά στόν ἄνθρωπο τόν ταπεινό, τον ἥσυχο, πού τρέμει τά λόγια μου;» [8], λέει ὁ Κύριος. Τέτοιος να εἶσαι μπροστά στόν Κύριο καί στό Εὐαγγέλιο, ὅπου Ἐκεῖνος βρίσκεται.
Ἄφησε τήν ἁμαρτωλή ζωή σου, ἄφησε τή γήινη ἐμπάθεια καί φιληδονία. Ἀπαρνήσου τή ζωή σου, δηλαδή τόν ἐγωισμό σου, καί τότε θά μπορέσεις να προσεγγίσεις καί νά κατανοήσεις τό Εὐαγγέλιο. «Αὐτός, πού ἀγαπᾶ τή ζωή του, θά τή χάσει», λέει ὁ Κύριος. «Αὐτός, ὅμως, πού τή ζωή του δεν τή λογαριάζει ὅσο κρατάει αὐτός ὁ κόσμος, θα τή φυλάξει γιά τήν αἰώνια ζωή» [9]. 
Γι᾿ αὐτόν πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του καί δεν εἶναι ἀποφασισμένος να τόν ἀπαρνηθεῖ, τό Εὐαγγέλιο εἶναι κλειστό. Τό διαβάζει, ἀλλά ὁ λόγος τῆς ζωῆς καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος παραμένει γιά τήν ψυχή του ἕνα ἀδιαπέραστο παραπέτασμα.
Ὅταν ὁ Κύριος ἦταν στή γῆ μέ τό πανάγιο ἀνθρώπινο σῶμα Του, πολλοί Τον ἔβλεπαν καί συνάμα δέν Τόν ἔβλεπαν. Τί ὠφελεῖται ὁ ἄνθρωπος, ὅταν βλέπει μέ τά σωματικά μάτια, ὅπως ὅλα τά ζῶα, δέν βλέπει ὅμως μέ τα μάτια τῆς ψυχῆς, μέ τόν νοῦ και τήν καρδιά; Ὑπάρχουν καί σήμερα πολλοί πού διαβάζουν το Εὐαγγέλιο, ἀλλά τό ἀγνοοῦν ἐντελῶς, σάν νά μην τό διάβασαν ποτέ.
Το Εὐαγγέλιο διαβάζεται σωστά μόνο ἀπό τον καθαρό νοῦ καί, ὅπως εἶπε κάποιος ὅσιος, κατανοεῖται ἀνάλογα μέ τήν προθυμία καί τήν ἐργασία τῶν ἐντολῶν[10]. 
Ὡστόσο, ἡ ἀκριβής καί τέλεια γνώση τοῦ Εὐαγγελίου δεν μπορεῖ ν᾿ ἀποκτηθεῖ μέ τή δική μας προσπάθεια· εἶναι χάρισμα τοῦ Χριστοῦ.
Τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ κατοικήσει μέσα στον ἀληθινό καί πιστό διάκονό Του, τόν κάνει τέλειο μελετητή και ἀκριβή τηρητή τοῦ Εὐαγγελίου.
Στο Εὐαγγέλιο ἀπεικονίζονται τα χαρακτηριστικά τοῦ νέου Ἀνθρώπου, τοῦ Κυρίου, πού προέρχεται ἀπό τόν οὐρανό [11] καί πού εἶναι Θεός «κατά φύσιν». Τό ἅγιο γένος Του, τους ἀνθρώπους πού πιστεύουν σ᾿ Αὐτόν και ὁμοιώνονται μ᾿ Αὐτόν, τούς κάνει θεούς «κατά χάριν».
Ἐσεῖς πού κυλιέστε στα βρωμερά βαλτονέρια τῶν ἁμαρτιῶν και βρίσκετε ἐκεῖ εὐχαρίστηση, σηκῶστε τά κεφάλια σας καί κοιτάξτε τον καθαρό οὐρανό· ἐκεῖ εἶναι ἡ θέση σας! 
Ὁ Θεός σᾶς δίνει τόση ἀξία, σᾶς κάνει θεούς. Κι ἐσεῖς, ἀπορρίπτοντας αὐτή τήν ἀξία, κατεβάζετε τόν ἑαυτό σας στην τάξη τῶν ζώων, καί μάλιστα τῶν πιο ἀκάθαρτων ζώων. Συνέλθετε! Βγεῖτε ἀπό τον βρωμερό βάλτο. Λουστεῖτε μέ τά δάκρυα τῆς μετάνοιας. Καθαριστεῖτε με τήν ἐξομολόγηση. Στολιστεῖτε μέ τήν κατάνυξη. Σηκωθεῖτε ἀπό τή γῆ. Ἀνεβεῖτε στόν οὐρανό. Ἐκεῖ θά σᾶς ὁδηγήσει τό Εὐαγγέλιο. «Ὅσο ἔχετε τό φῶς», δηλαδή τό Εὐαγγέλιο, ὅπου εἶναι κρυμμένος ὁ Χριστός, «πιστεύετε στό φῶς,γιά νά γίνετε παιδιά τοῦ φωτός» [12].

Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!

Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ

Ο ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΣ ΤΟΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΣΧΑΤΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ



Ο όσιος συγγραφέας. μ’ ένα προφητικό τόνο, σημειώνει: «Στους έσχατους χρόνους το στενό δρόμο θα τον εγκαταλείψουν σχεδόν όλοι. Θα προτιμήσουν ν' άκολουθήσουν το φαρδύ δρόμο. Αυτό όμως δέ σημαίνει πώς ό φαρδύς δρόμος έχασε το χαρακτηριστικό του να οδηγεί στην απώλεια ή ό στενός δρόμος δεν είναι αναγκαίος, για να οδηγηθεί ό άνθρωπος στη σωτηρία του. 
Ό σπουδαίος ποιητής Τ.S. ΕΙiοt είχε πει ότι, “δεν ωφελεί να κάνεις το χριστιανισμό εύκολο... Κι ό τελευταίος χριστιανός μπορεί και πρέπει να ζει μια τέτοια μορφή ζωής, πού για το σύγχρονο κόσμο είναι ασκητική”... Όποιος θέλει να σωθεί, πρέπει οπωσδήποτε ν ακολουθήσει το στενό δρόμο, όπως είπε πολύ καθαρά και με σαφήνεια ό Σωτήρας μας...Υπάρχουν πολλοί δρόμοι πνευματικής ζωής. Ο δρόμος της νοερας προσευχής όμως, είναι ό βασιλικός, ό εκλεκτός. Εξυψώνει τον άνθρωπο κι από γή και σποδό, τον κάνει υιό τού Θεού... Η απαλλαγή από τά πάθη και ό αγιασμός, δεν είναι δυνατά χωρίς την απόκτηση της νοεράς προσευχής...».


ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: 
«Ή Στενή Πύλη», Μετάφραση και επιμέλεια Πέτρου Μπότση, 
Αθήνα 2014

ΤΟ ΚΟΜΠΟΣΧΟΙΝΙ – ΣΚΕΨΕΙΣ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ



Ας σταθούμε για λίγο και ας κοιτάξουμε ένα μικρό κομποσκοίνι, σαν αυτό που κατασκευάζεται από μαύρο μαλλί στο Άγιον Όρος. Είναι μία ευλογία από έναν Άγιο τόπο. Όπως τόσα άλλα που έχουμε στην Εκκλησία, είναι κι αυτό μία ευλογία ετοιμασμένη και δοσμένη σε μας από κάποιον εν Χριστώ αδελφό η πατέρα, έναν ζωντανό μάρτυρα μιας ζώσης παραδόσεως. Είναι μαύρο το χρώμα του πένθους και της λύπης και αυτό μας θυμίζει να είμαστε νηφάλιοι και σοβαροί στη ζωή μας. Έχουμε διδαχθεί ότι η προσευχή της μετανοίας, ειδικά η προσευχή του Ιησού, μπορεί να μας φέρει αυτό που οι Πατέρες ονομάζουν «χαρμολύπη». Εμείς νιώθουμε λύπη για τις αμαρτίες και αδυναμίες και πτώσεις μας ενώπιον του Θεού, των συνανθρώπων μας και του εαυτού μας, όμως η λύπη αυτή γίνεται πηγή χαράς και αναπαύσεως εν Χριστώ, ο οποίος εκχύνει το έλεός Του και την συγχώρηση σε όλους όσοι επικαλούνται το όνομά Του.

Το κομποσκοίνι αυτό είναι πλεγμένο από μαλλί, έχει δηλαδή ληφθεί από πρόβατο, γεγονός που μας θυμίζει ότι είμαστε πρόβατα του Καλού Ποιμένος, του Κυρίου Ιησού Χριστού. Θυμίζει ακόμη τον «Αμνόν του Θεού, τον αίροντα τας αμαρτίας τον Κόσμου»[1].
Παρόμοια και ο Σταυρός του κομποσκοινιού μας μιλά γιʹ αυτή τη θυσία και τη νίκη της ζωής επί του θανάτου, της ταπεινώσεως επί της υπερηφανίας, της αυτοθυσίας επί του φωτός επί του σκότους. Και η φούντα; Αυτή να τη χρησιμοποιείς, για να σκουπίζεις τα δάκρυα από τα μάτια σου ή, αν δεν έχεις δάκρυα, να σου θυμίζει να πενθείς, γιατί δεν έχεις πένθος. Εξ άλλου, μικρές φούντες στόλιζαν τα ιερά άμφια από τον καιρό της Παλαιάς Διαθήκης. Αυτό μας θυμίζει την Ιερά Παράδοση της οποίας μετέχουμε, όταν χρησιμοποιούμε το κομποσκοίνι.

Τα κομποσκοίνια πλέκονται σύμφωνα με μία παράδοση που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ίσως μία από τις πιο πρώιμες μορφές κάποιου μέσου βοηθητικού της προσευχής ήταν η συγκέντρωση μικρών λιθαριών η σπόρων και η μετακίνησή τους από ένα σημείο η δοχείο σε ένα άλλο κατά την διάρκεια του «κανόνα» της προσευχής η του «κανόνα» των μικρών η μεγάλων μετανοιών. Αναφέρεται ακόμη η ιστορία ενός μονάχου που σκέφθηκε να κάνει απλούς κόμπους σε ένα σχοινί και να το χρησιμοποιεί στον καθημερινό «κανόνα» της προσευχής του. Ο διάβολος όμως έλυνε τους κόμπους από το σχοινί και ματαίωνε τις προσπάθειες του φτωχού μονάχου. Εμφανίστηκε τότε ένας Άγγελος και δίδαξε στον μοναχό έναν ειδικό κόμπο, όπως είναι τώρα διαμορφωμένος στα κομποσκοίνια, αποτελούμενο από αλλεπάλληλους Σταυρούς. Τους κόμπους αυτούς ο διάβολος δεν μπορούσε να τους λύσει λόγω της παρουσίας των Σταυρών.

Κομποσχοίνια υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία σχημάτων και μεγεθών. Τα περισσότερα έχουν ένα Σταυρό πλεγμένο ανάμεσα στους κόμπους η στην άκρη τους, ο οποίος σημειώνει το τέλος, καθώς επίσης και ένα είδος σημαδιού μετά από κάθε δέκα, εικοσιπέντε η πενήντα κόμπους η χάνδρες. Υπάρχουν πολλά είδη κομποσχοινιών. Μερικά είναι πλεγμένα από μαλλί ή μετάξι ή κάποιο άλλο πιο πολυτελές ή πιο απλό υλικό. Άλλα είναι κατασκευασμένα με χάνδρες ή με το αποξηραμένο λουλούδι ενός φυτού που λέγεται «δάκρυ της Παναγίας».

Το κομποσχοίνι είναι ένα από τα αντικείμενα που δίδονται σε έναν Ορθόδοξο μοναχό κατά την τελετή της κούρας του. Του δίνεται σαν το πνευματικό του ξίφος με το οποίο ως στρατιώτης του Χριστού πρέπει να πολεμήσει κατά του νοητού εχθρού μας, του διαβόλου. Το ξίφος αυτό το χρησιμοποιεί επικαλούμενος το όνομα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού και ικετεύοντας για το έλεος Του με την προσευχή του Ιησού: Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ τον Θεού, ελέησον με τον αμαρτωλόν. Η προσευχή αυτή μπορεί να λεχθεί σε συντομότερη μορφή: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με, ή σε εκτενέστερη: Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ και Λόγε του Θεού, δια πρεσβειών της υπεραγίας Θεοτόκου και πάντων των Αγίων, ελέησόν με τον αμαρτωλόν.

Με την βοήθεια του κομποσχοινιού μπορούν να γίνουν και άλλες σύντομες προσευχές, όπως η προσευχή του τελώνη: ο Θεός, ίλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ[2],
η προσευχή στην Θεοτόκο:
Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον Ημάς, ή άλλες σύντομες προσευχές στον φύλακα Άγγελο, σε μεμονωμένους Αγίους ή στους Αγίους Πάντες.
Η συνηθισμένη μορφή μιας τέτοιας προσευχής είναι: Άγιε Άγγελε ‐ ή Άγιε (δείνα) πρέσβευε υπέρ εμού.
Μετατρέποντας τις λέξεις των συντόμων αυτών προσευχών σε «ελέησον ημάς» ή «πρέσβευε υπέρ ημών» ή συμπεριλαμβάνοντας το όνομα ή τα ονόματα ανθρώπων για τους όποιους θέλουμε να προσευχηθούμε, μπορούμε επιπλέον να χρησιμοποιούμε το κομποσχοίνι για προσευχές υπέρ των άλλων. Το ίδιο ισχύει και για προσευχή υπέρ των κεκοιμημένων: Ανάπαυσον, Κύριε, τηv ψυχήν του δούλου σου.

Όταν οι μοναχοί και οι λαϊκοί κρατούν το κομποσχοίνι στα χέρια τους, αυτό αποτελεί υπενθύμιση της υποχρεώσεώς τους να προσεύχονται χωρίς διακοπή, σύμφωνα με την εντολή του Αποστόλου Παύλου: αδιαλείπτως προσεύχεσθε[3].
Ο καθένας μπορεί να κρατά ένα κομποσχοίνι στην τσέπη ή σε κάποιο διακριτικό μέρος, όπου μπορεί εύκολα να το χρησιμοποιήσει απαρατήρητος, σε περιπτώσεις που είναι προτιμότερο να προσευχηθεί μυστικά, χωρίς να ελκύσει την προσοχή των άλλων.
Το κομποσχοίνι μπορεί επίσης να τοποθετηθεί επάνω από το προσκέφαλο του κρεβατιού μας, στο αυτοκίνητο, μαζί μʹ ένα μικρό Σταυρό ή εικόνισμα ή σε άλλα κατάλληλα σημεία ως υπενθύμιση προσευχής και ως ένα είδος ευλογίας και μία άγια και θεία παρουσία στη ζωή μας.

Τώρα ας δούμε σύντομα τον πρωταρχικό σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκε το κομποσχοίνι. Ο κύριος σκοπός του κομποσχοινιού είναι να μας βοηθά κατά την προσευχή μας προς τον Θεό και τους Αγίους Του. Εκτός από το να μας χρησιμεύει ως μία διαρκής εξωτερική υπενθύμιση και ευλογία, πως μπορεί αυτό το μικρό κομποσχοίνι να μας βοηθήσει να προσευχόμαστε;
Μπορούμε βέβαια και χωρίς αυτό να προσευχηθούμε, μερικές φορές μάλιστα μπορεί να μας αποσπάσει στην προσπάθειά μας να συγκεντρωθούμε στην προσευχή. Έχοντας αυτά υπʹ όψιν, ας δούμε μερικούς τρόπους με τους όποιους μας βοήθα το κομποσχοίνι.

Μερικές φορές η προσευχή μας είναι θερμή και μας είναι εύκολο να προσευχηθούμε. Άλλοτε όμως ο νους μας είναι τόσο σκορπισμένος ή είμαστε τόσο ταραγμένοι ή με τόσο διασπασμένη την προσοχή, που μας είναι πρακτικά αδύνατο να συγκεντρωθούμε στην προσευχή. Αυτό συμβαίνει κυρίως, όταν προσπαθούμε να τηρούμε κάποιον καθημερινό κανόνα προσευχής. Μερικές ημέρες πάει καλά, άλλοτε όμως ίσως τις περισσότερες φορές οι προσπάθειές μας φαίνονται σχεδόν μάταιες. Αλλʹ επειδή, όπως λέγεται, είμαστε όντα της συνήθειας, είναι πολύ ωφέλιμο να καθορίσουμε μία ειδική και τακτή ώρα της ημέρας για προσευχή.
Η βραδινή ώρα (όχι πολύ αργά) πριν κοιμηθούμε είναι καλή, επειδή είναι σημαντικό να τελειώνουμε την ημέρα με προσευχή. Το πρωί, ξυπνώντας, είναι επίσης καλό να ξεκινούμε την νέα ημέρα με προσευχή. Μπορεί ακόμη κανείς να βρει άλλες ώρες της ημέρας που να μπορεί να ησυχάζει και να συγκεντρώνεται.

Η προσπάθειά μας είναι να καθιερώσουμε την προσευχή ως έναν κανόνα στη ζωή μας, όχι ως μία εξαίρεση. Εν αυτό επιδιώκουμε να βρούμε κάποια ώρα που καθημερινά θα μπορούμε να έχουμε λίγη ησυχία, ώστε να συγκεντρωθούμε και να στρέψουμε τα μάτια της ψυχής μας στον Θεό. Ως μέρος αυτού του κανόνα ίσως θελήσουμε να διαβάσουμε μερικές προσευχές από κάποιο προσευχητάριο ή να προσευχηθούμε και να βρούμε ψυχική γαλήνη με άλλους τρόπους, όπως με το διάβασμα θρησκευτικών κειμένων ή με την ανασκόπησιν[4] των γεγονότων της ημέρας που πέρασε κ.ο.κ.
Ο πιο αποτελεσματικός όμως τρόπος για να ωφεληθεί κανείς από τον κανόνα της προσευχής είναι να λέγει τακτικά σε καθορισμένο αριθμό την ευχή του Ιησού (Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με). Ο αριθμός αυτός δεν χρειάζεται να είναι μεγάλος και ίσως χρειαστούν μόνο δεκαπέντε περίπου λεπτά. Αυτό όμως θα είναι το τμήμα της ημέρας μας που ανήκει στον Θεό, οι λίγοι κόκκοι αλάτι που θα νοστιμίσουν όλη την πνευματική μας ζωή. Πολλοί γιατροί σήμερα συνιστούν αυτή την πρακτική χάριν της σωματικής υγείας, ιδιαίτερα για να ξεπεράσει κανείς το άγχος. Ακόμη καλύτερα, ας βρίσκουμε διάφορα τέτοια μικρά χρονικά διαστήματα καθʹ όλη την διάρκεια της ημέρας και ας τα γεμίζουμε τακτικά με τους πολύτιμους θησαυρούς της προσευχής, τους όποιους κανείς δεν μπορεί να κλέψει και που αποταμιεύονται για λογαριασμό μας στον Ουρανό[5].

Αν θέλεις να τηρείς κάποιο σταθερό αριθμό προσευχών ως μέρος του καθημερινού κανόνος, θα βοηθηθείς πολύ από το κομποσχοίνι. Με αυτό μπορείς να προφέρεις έναν καθορισμένο αριθμό προσευχών και να συγκεντρώνεσαι στα λόγια της προσευχής, καθώς την προφέρεις. Αφού συγκεντρώσεις τους λογισμούς σου, πάρε το κομποσχοίνι στο αριστερό σου χέρι και κράτησέ το ελαφρά μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη. Έπειτα κάνοντας ήσυχα τον Σταυρό σου ψιθύρισε την ευχή του Ιησού. Καθώς οι λογισμοί σου θα συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο, ίσως να μη χρειάζεται να συνεχίζεις να σταυροκοπιέσαι ή να λέγεις την προσευχή δυνατά. Όταν όμως δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς, χρησιμοποίησε το σημείο του Σταυρού και το ψιθύρισμα ως μέσα που σε βοηθούν να κρατάς τον νου σου στην προσευχή.

Είναι καλό να στέκεσαι όρθιος με το κεφάλι σκυμμένο σε στάση ταπεινή. Ορισμένοι θέλουν να υψώνουν τα χέρια τους πότε‐πότε, ζητώντας έλεος. Άλλοι όμως βρίσκουν πιο βοηθητικό το να κάθονται ή να γονατίζουν με το κεφάλι σκυμμένο, για να μπορέσουν να συγκεντρωθούν. Πολλά εξαρτώνται από το ίδιο το άτομο, από την υγεία του και την ανατροφή του. Το πιο σημαντικό είναι να μένεις ακίνητος και να συγκεντρώνεσαι στα λόγια της προσευχής, καθώς την επαναλαμβάνεις.

Φυσικά, πρέπει να αποκρούει κανείς τον πειρασμό της βιασύνης. Για τον λόγο αυτό μερικοί αντί για κομποσχοίνι χρησιμοποιούν ένα ρολόγι ως εξωτερικό μετρητή της διάρκειας της προσευχής τους ρυθμίζοντας ανάλογα το ξυπνητήρι, Με την χρήση του ρολογιού μπορεί κανείς να αφιερώσει καθορισμένο χρόνο στην προσευχή, χωρίς να μετρά τον ακριβή αριθμό των προσευχών.

Το κομποσχοίνι είναι επίσης ένας βολικός τρόπος να μετρά κανείς τις μικρές η μεγάλες «μετάνοιες» (γονυκλισίες) που κάνει στον κανόνα του. Το να κάνουμε το σημείο του Σταυρού και μετά να σκύβουμε και να ακουμπούμε το έδαφος με τα δάκτυλα ή να γονατίζουμε και να ακουμπούμε το μέτωπο στο έδαφος αποτελεί αρχαίο τρόπο προσευχής στον Θεό και τους Αγίους Του.
Μπορεί κανείς να συνδυάσει αυτές τις μικρές η τις μεγάλες μετάνοιες με την ευχή του Ιησού η τις σύντομες προσευχές που αναφέραμε προηγουμένως. Η σωματική κίνηση της μικρής η της μεγάλης «μετάνοιας» (ελαφράς η βαθιάς, δηλαδή εδαφιαίας, γονυκλισίας) μπορεί να συντελέσει στην θέρμη της προσευχής και να δώσει εξωτερική έκφραση στην ικεσία μας καθώς ταπεινωνόμαστε μπροστά στον Θεό. Είναι ακόμη ένας τρόπος εφαρμογής της Αποστολικής εντολής να δοξάζουμε τον Θεό και με τις ψυχές και με τα σώματα μας[6].

Αρκετοί χρησιμοποιούν το κομποσχοίνι όταν αποσύρονται, για να κοιμηθούν. Σταυρώνουν το κρεβάτι τους, παίρνουν το κομποσχοίνι, κάνουν το σημείο του Σταυρού, ξαπλώνουν και λένε ήσυχα την ευχή, μέχρι να αποκοιμηθούν.
Το να ξυπνάς με το κομποσχοίνι ανάμεσα στα δάκτυλά σου η δίπλα στο μαξιλάρι σου σε βοήθα να ξεκινήσεις την καινούρ‐για ημέρα με προσευχή. Όμως το να τελειώνει κανείς την προηγούμενη ημέρα με ήσυχη προσευχή είναι ένας ακόμη καλύτερος τρόπος προετοιμασίας για ένα προσευχητικό ξεκίνημα της καινούργιας ημέρας για να μην αναφέρουμε και την προετοιμασία για την Αιώνια ημέρα, σε περίπτωση που τη νύχτα εκείνη μας έρθει ο ύπνος του θανάτου. Άλλοι πάλι παίρνουν το κομποσχοίνι στο χέρι τους σε στιγμές απραξίας, όπως όταν πηγαίνουν στην εργασία τους η ταξιδεύουν.
Σε οποία στιγμή της ημέρας το θυμηθείς, πάρε στο χέρι σου ένα μικρό κομποσχοίνι. Ο συνδυασμός της κινήσεως αυτής με την προσευχή που κάνεις άλλες ώρες θα σε βοηθήσει να συγκεντρωθείς και να προσευχηθείς μερικές φορές στην διάρκεια της ημέρας, όπου κι αν είσαι και ό,τι κι αν κάνεις. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα στην εκπλήρωση της εντολής του αδιαλείπτως προσεύχεσθε.

Ο άγιος Επίσκοπος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ αναφέρει ότι και οι μακρές ακολουθίες της Εκκλησίας είναι μία καλή ευκαιρία να προσεύχεσαι με το κομποσχοίνι. Συχνά είναι δύσκολη η συγκέντρωση στα λόγια που διαβάζονται η ψάλλονται στον Ιερό Ναό και πιο εύκολα κανείς συγκεντρώνεται ήσυχα στις δικές του προσευχές, είτε αυτές είναι αυτοσχέδιες, σχετικές με κάποια ειδική ανάγκη, είτε προσευχές και ύμνοι που γνωρίζει απʹ έξω, είτε σύντομες προσευχές ειδικά η ευχή του Ιησού επαναλαμβανόμενες με την βοήθεια του κομποσχοινιού. Στην πράξη με τον τρόπο αυτό μπορεί κάνεις να συγκεντρώνεται καλύτερα στην ίδια την Ιερά Ακολουθία, όπως λέγει και ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ. Φυσικά, όταν προσευχόμαστε στις Ιερές Ακολουθίες, η προσευχή μας ενώνεται με την προσευχή όλης της Εκκλησίας.

Ο νους μας είναι διαρκώς απασχολημένος με διάφορες σκέψεις. Δεν προλαβαίνουμε να αρχίσουμε την προσευχή και αμέσως συλλαμβάνουμε τον νου μας να σκέφτεται κάτι άλλο. Και σʹ αυτήν την περίπτωση η παρουσία του κομποσχοινιού στα δάκτυλά μας μπορεί να μας βοηθήσει να κρατήσουμε τον νου μας και να επιστρέψουμε στην εργασία της προσευχής πιο γρήγορα.
Επίσης, όταν συναντούμε μία χάνδρα σημάδι ή τον Σταυρό του κομποσχοινιού, καθώς μετακινούμε τους κόμπους του με τα δάκτυλα μας, καταλαβαίνουμε αν ο νους μας δεν πρόσεχε στις προσευχές που σκοπεύαμε να κάνουμε. Έτσι, μπορούμε να προσφέρουμε εκ νέου τις προσευχές μας, χωρίς να εμπλακούμε σε σκέψεις σχετικά με το πόσο εύκολα αποσπώμεθα από την προσευχή μας στον Θεό.

Εδώ κάναμε μία αναφορά στην μεγάλη επιστήμη της προσευχής, αυτήν που οι Άγιοι Πατέρες ονόμασαν τέχνη τεχνών. Υπάρχει εκτεταμένη και πλούσια γραμματεία από τους μεγάλους ανθρώπους της προσευχής όλων των εποχών, που μπορεί να μας βοηθήσει και να μας καθοδηγήσει στην εκμάθηση, με την βοήθεια του Θεού, αυτής της πιο μεγάλης και της πιο ωφέλιμης απʹ όλες τις επιστήμες. Η τακτική ανάγνωση της Άγιας Γραφής, των Βίων των Αγίων και άλλων ευσεβών και πνευματικών κειμένων μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Βιβλία όπως ή «Φιλοκαλία» περιέχουν σπουδαίες και εμπνευσμένες συμβουλές και οδηγίες, για να μάθει κανείς να προσεύχεται ως Χριστιανός, γιατί η προσευχή είναι ένα ουσιώδες στοιχείο του να είναι κανείς Χριστιανός.
Πάνω απʹ όλα όμως χρειάζεται η χάρις του Θεού εν τη Εκκλησία, ιδιαίτερα μέσω της Ιεράς Εξομολογήσεως και της Μετάλήψεως των Αχράντων Μυστηρίων.

Αυτές είναι μερικές εισαγωγικές μόνο σκέψεις για το πως να χρησιμοποιούμε επωφελώς το κομποσχοίνι. Όμως το πιο σημαντικό είναι να αρχίσει κάνεις να προσεύχεται.
Το κομποσχοίνι δεν προσεύχεται από μόνο του, αν και μερικά είναι τόσο ωραία, που μπορεί να δώσουν αυτή την εντύπωση. Είναι βέβαια ένα σημαντικό παραδοσιακό βοήθημα για την προσευχή μας και ειδικά για έναν καθημερινό κανόνα προσευχής. Το βασικό όμως είναι να συγκεντρωνόμαστε στα λόγια της προσευχής και να προσφέρουμε προσευχές από την καρδιά μας στον Ιησού Χριστό, τον Κύριο και Θεό μας. Άν αυτό το μικρό κομποσχοίνι σε βοήθα να πεις μία προσευχή η σου θυμίζει να προσεύχεσαι ή σε βοήθα με κάποιο τρόπο να γίνεις πιο προσευχητικός, τότε έχει εκπληρώσει τον σκοπό του. Σε έχει δέσει πιο κοντά και πιο στενά με τον Χριστό, τον Θεό μας, και σε έχει φέρει πιο κοντά στην Βασιλεία του Θεού, διότι η Βασιλεία του Θεού εντός υμών εστίν[7].



ΤΟ ΚΟΜΠΟΣΧΟΙΝΙ - ΣΚΕΨΕΙΣ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ, 
«ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ, 
Ι. ΜΟΝΗ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ, 
τ. 12‐13.
_______________________________

[1] πρβλ. Ιωάν. α.
[2] Λουκ. Ιη΄ 13.
[3] Αʹ Θεσσ. ε΄ 17.
[4] ανασκόπησις: με την πατερική έννοια της «ανακρίσεως», τον έλεγχου του εαυτού προς μεταμέλεια των αμαρτημάτων και διόρθωση, αλλά και της αναγνωρίσεως των ευεργεσιών του Θεού.
[5] πρβλ. Ματθ. στ΄ 20 και Αγ, Κυρίλλ. Ιεροσ., «Κατηχήσεις», ΙΕ, 23.: «ανάγραπτός εστίν (είναι γραμμένη στον Ουρανό) πάσα η ευχή σου».
[6] πρβλ. Αʹ Κορ. στ΄ 20: «δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών κα εν τω πνεύματι υμών, άτινά έστι του Θεού».
[7]. Λουκάς Ιζ΄ 21.

Ο προσευχόμενος νους ζητά ένωση με την καρδιά



Κλείστηκαν οι θύρες των αισθημάτων: Η γλώσσα σωπαίνει, τα μάτια είναι σφαλισμένα, τ’ αυτιά δεν ακούνε τίποτε απ’ όσα συμβαίνουν γύρω μου. Ο νους, αποτινάζοντας τον ζυγό των γήινων λογισμών, ντύνεται την προσευχή και κατεβαίνει στον εσωτερικό θάλαμο της καρδιάς. Η θύρα, όμως, του θαλάμου είναι κλειστή. Παντού σκοτάδι, σκοτάδι απροσπέλαστο. Και ο νους, καθώς βρίσκεται σε απορία, αρχίζει να χτυπά με την προσευχή τη θύρα της καρδιάς. Στέκεται υπομονετικά μπροστά της και τη χτυπά· περιμένει· πάλι χτυπά· πάλι περιμένει· πάλι προσεύχεται… Καμιά απάντηση, καμιά φωνή δεν ακούγεται! Νεκρική ησυχία, ταφική σιωπή και ζοφερό σκοτάδι. Ο νους φεύγει από τη θύρα της καρδιάς λυπημένος, θρηνώντας πικρά και ζητώντας παρηγοριά. Δεν του επιτράπηκε να σταθεί μπροστά στον Βασιλέα των βασιλέων μέσα στο αγιαστήριο του εσωτερικού θαλάμου της καρδιάς.
— Γιατί; Γιατί απορρίφθηκες:
— Επειδή έχω πάνω μου τη σφραγίδα της αμαρτίας. Η συνήθεια να σκέφτομαι τα γήινα μου αποσπά την προσοχή. Δεν έχω μέσα μου δυνάμεις, γιατί δεν έρχεται να με βοηθήσει το Πνεύμα, το πανάγιο και πανάγαθο Πνεύμα. Αυτό αποκαθιστά την ενότητα του νου, της καρδιάς και του σώματος, που διασπάστηκε με τη φοβερή πτώση του ανθρώπου. Μάταιες είναι οι προσωπικές μου προσπάθειες μόνες τους, χωρίς την παντοδύναμη, δημιουργική βοήθεια του Πνεύματος. Εκείνο, βέβαια, είναι απέραντα φιλάνθρωπο και πολυέλεο, αλλά η δική μου ψυχική ακαθαρσία δεν Το αφήνει να με πλησιάσει. Θα λουστώ, λοιπόν, στα δάκρυα, θα καθαριστώ από τις αμαρτίες μου με την Εξομολόγηση, δεν θα προσφέρω στο σώμα μου τροφή και ύπνο, που η πλησμονή τους γεννά στην ψυχή το σαρκικό φρόνημα. Ντυμένος όλος με τον θρήνο της μετάνοιας θα πλησιάσω τη θύρα της καρδιάς μου. Εκεί θα σταθώ η θα καθήσω σαν τον τυφλό του Ευαγγελίου και, υπομένοντας το βάρος και τη θλίψη που προξενεί το σκοτάδι, θα φωνάζω δυνατά σ’ Εκείνον που μπορεί να με βοηθήσει: «Ελέησέ με!» (1).
Κατεβαίνει, λοιπόν, ο νους στον εσωτερικό θάλαμο της καρδιάς, στέκεται εκεί μπροστά και αρχίζει να φωνάζει δυνατά με δάκρυα.Μοιάζει μ’ έναν τυφλό, που δεν βλέπει το αληθινό και ανέσπερο φως, και μ’ έναν κωφάλαλο, που δεν έχει ούτε λαλιά ούτε ακοή πνευματική (2). Αισθάνεται ότι είναι πραγματικά τυφλός και κωφάλαλος, ότι στέκεται μπροστά στην πύλη της Ιεριχώ —της καρδιάς, που την κατοικούν οι αμαρτίες— και ότι περιμένει τη θεραπεία του από τον Σωτήρα, που δεν Τον βλέπει, που δεν Τον ακούει και που εντούτοις Τον φωνάζει, καθώς βρίσκεται στην τραγική αυτή κατάσταση. Το όνομά Του δεν το γνωρίζει- «Υιό του Δαβίδ» (3) Τον ονομάζει: Η σάρκα και το αίμα δεν μπορούν να τιμήσουν τον Θεό ως Θεό (4).
— Δείξτε μου τον δρόμο από τον οποίο θα περάσει ο Σωτήρας!
— Ο δρόμος αυτός είναι η προσευχή, όπως λέει σε κάθε άνθρωπο ο Θεός, το Πνεύμα του Θεού, με το στόμα του προφήτη: «Εμένα με δοξάζει η προσφορά υμνωδίας, και σ’ όποιον βαδίζει αυτόν τον δρόμο θα δείξω τη σωτηρία μου» (5).
— Πέστε μου, πότε θα περάσει ο Σωτήρας; Το πρωί, το μεσημέρι η το βράδυ;
— «Να είστε άγρυπνοι, γιατί δεν ξέρετε ποιά μέρα θα έρθει ο Κύριος σας» (6).
Ο δρόμος είναι γνωστός, μα η ώρα άγνωστη! Θα μείνω έξω από την Ιεριχώ, όρθιος η καθισμένος στην πύλη της πόλης, έχοντας στον νου μου τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Ο Ιησούς, για να εξαγνίσει τον λαό Του με το ίδιο Του το αίμα, θανατώθηκε έξω από την πύλη. Ας πάμε. λοιπόν, κι εμείς κοντά Του, έξω από το στρατόπεδο (δηλαδή τον κόσμο της αμαρτίας), και ας υποστούμε τον ίδιο μ’ Αυτόν εξευτελισμό» (7).
Ο κόσμος παρέρχεται (8), τίποτα δεν είναι μόνιμο σ’ αυτόν ούτε καν με πόλη δεν πρέπει να τον παρομοιάζουμε, αλλά μάλλον με χωριό. Θ’ αφήσω, λοιπόν, την περιουσία μου, στην οποία έχω προσκολληθεί και την οποία όλοι εγκαταλείπουν όταν πεθαίνουν, συχνά και πριν πεθάνουν. Θ’ αφήσω τις τιμές και τη δόξα, που χάνονται. Θ’ αφήσω τις ηδονές των αισθήσεων, που αφαιρούν κάθε ικανότητα για πνευματικές ασκήσεις και ενασχολήσεις. «Γιατί δεν έχουμε εδώ μόνιμη πολιτεία, αλλά λαχταρούμε τη μελλοντική» (9), η οποία πρέπει να αποκαλυφθεί από τώρα στην καρδιά μου με το έλεος και τη χάρη του Θεού, του Σωτήρα μου.
Όποιος δεν ανέβει πνευματικά στη μυστική Ιερουσαλήμ πριν από το τέλος της επίγειας ζωής του, αυτός δεν μπορεί να έχει τη βεβαιότητα ότι θα επιτραπεί στην ψυχή του, μετά την έξοδό της από το σώμα, να μπει στην ουράνια Ιερουσαλήμ. Το πρώτο είναι προϋπόθεση του δευτέρου (10).

Άγιος Ιγνάτιος Brianchaninov

1. Λουκ. 18:38, 39.
2. Πρβλ. Μαρκ. 7:32.
3. Λουκ. 18:39.
4. Πρβλ. Α Κορ. 15:50.
5. Ψαλμ. 49:23.
6 Ματθ. 24:42.
7. Εβρ. 13:12-13.
8. Α’ Ιω. 2:17.
9. Εβρ. 13:14.
10. Πρβλ. Οσίου Ησυχίου του Πρεσβυτέρου. 
Προς Θεόδουλον λόγος ψυχωφελής και σωτήριος περί νήψεως και αρετής κεφαλαιώδης, δ’, ριζ’.

agiazoni.gr

Ἀπόδειξη τῆς ἀναστάσεως τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων ἀπό τήν ἐνέργεια τῆς νοερᾶς προσευχῆς




«θλίψεις καί ἀνάγκαι εὕροσάν με·
αἱ ἐντολαί σου μελέτη μου.
δικαιοσύνη τά μαρτύριά σου εἰς τόν αἰῶνα·
συνέτισόν με, καί ζήσομαι».

Ψαλμ. 118 : 143 -144

Σέ μιάν ἀπόμερη καί ἄσημη μονή, πού βρισκόταν ἀνάμεσα σέ δάση καί βάλτους, ζοῦσε κάποιος μοναχός1. Μελετοῦσε τά Πατερικά συγγράμματα καί συνάμα, μέ φόβο καί ταπείνωση, ἀσκοῦσε τήν προσευχή ἔχοντας τόν νοῦ βυθισμένο στά βάθη τοῦ μυστικοῦ θαλάμου τῆς καρδιᾶς.

Κάποτε προσευχόταν μέσα στήν ἐκκλησία. Ξαφνικά ὁ νοῦς καί ἡ καρδιά του κινήθηκαν προσευχητικά, παρασύροντας καί ὅλο τό σῶμα του σέ μιάν ἁγιασμένη πνευματική κατάσταση πού ξεπερνοῦσε κάθε ἔκσταση, μιά κατάσταση πού δέν ἐκφράζεται μέ λόγια ἀλλά μόνο βιώνεται. 
Μέσα σ᾿ αὐτή τήν πρωτόγνωρη ψυχοσωματική κατάσταση, ὁ νοῦς τοῦ μοναχοῦ φωτίστηκε μέ μιά μυστική γνώση καί κατανόησε τά παρακάτω λόγια τοῦ ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, πού ὥς τότε τοῦ φαίνονταν αἰνιγματικά καί παράδοξα: «Προσευχήθηκα μ᾿ ὅλη μου τήν καρδιά”2 δηλαδή καί μέ το σῶμα3 μου καί μέ τήν ψυχή μου καί μέ τό πνεῦμα μου»4.

«Ἐκέκραξα ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου·
ἐπάκουσόν μου, Κύριε,
τά δικαιώματά σου ἐκζητήσω».

Ψαλμ. 118 : 145

Νά μιά ἀπόδειξη τῆς ἀναστάσεως τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων, ἀπόδειξη πού τά σώματα τήν ἔχουν μέσα τους!
Ἄν ἕνα σῶμα εἶναι ἱκανό νά βιώσει πνευματικές καταστάσεις, ἄν αὐτό μπορεῖ μαζί μέ τήν ψυχή νά ἀπολαύσει τήν παρηγοριά τῆς χάριτος, ἄν αὐτό μπορεῖ στήν παρούσα ζωή νά μετάσχει στή χάρη, τότε πῶς εἶναι δυνατό νά μήν ἀναστηθεῖ καί νά ζήσει αἰώνια, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Γραφῆς;

«ἐκέκραξά σοι·
σῶσόν με, καί φυλάξω τά μαρτύριά σου».

Ψαλμ. 118 : 146

«Ἁλατισμένα» ἀπό τή χάρη εἶναι τά σώματα τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ, καί ἡ φθορά δέν μπορεῖ νά τ᾿ ἀγγίξει! Μέ τή νίκη τους ἐπί τῆς φθορᾶς προηγήθηκαν τῆς ἀναστάσεως τους. Μέ τήν ἰαματική τους δύναμη ἀποδεικνύουν ὅτι μέσα τους ὑπάρχει ἡ χάρη καί ἡ αἰώνια ζωή, πού δέν μπορεῖ παρά νά καταλήξει κάποτε σέ ἔνδοξη ἀνάσταση, ἀνάσταση προορισμένη καί χαρισμένη στήν ἀνθρωπότητα ἀπό τόν Λυτρωτή μας Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἀμήν.

«προέφθασαν ἐν ἀωρίᾳ καί ἐκέκραξα,
εἰς τούς λόγους σου ἐπήλπισα».

Ψαλμ. 118 : 147.




Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ
ἐπισκόπου Καυκάσου καί Μαύρης Θάλασσας
Ἀπό τό βιβλίο: “ ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ”
Τόμος β΄
Ἱερά Μονή Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττικῆς

1Σ.τ.Μ.: Πρροφανῶς πρόκειται γιά τόν ἴδιο τόν ἅγιο Ἰγνάτιο.
2Ψαλμ. 118 : 145.
3Ἄλλη γραφή : στόμα.
4Κλῖμαξ, ΚΗ΄, 59.

Ἀπὸ τὶς Διδαχὲς τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου Μπραντσιανίνωφ



...Εἶναι πολὺ ὠφέλιμο γιὰ τὸν ἐργάτη τῆς προσευχῆς
νὰ ἔχει στὸ δωμάτιό του Εἰκόνες, καὶ μάλιστα ἀρκετὰ
μεγάλες, τοῦ Κυρίου καὶ τῆς Θεοτόκου.
Κάθε τόσο μποροῦμε νὰ προσευχόμαστε ἀτενίζοντας
τὶς Εἰκόνες αὐτὲς σὰν νὰ εἶναι μπροστά μας ὁ ἴδιος
ὁ Χριστὸς καὶ ἡ ἴδια ἡ Παναγία Μητέρα Του.


Ἔτσι μποροῦμε νὰ ἐθιστοῦμε στὴν αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ...
Ὅταν ἡ αἴσθηση αὐτὴ γίνει διαρκής, θὰ παραμένουμε στὸ φόβο τοῦ Θεοῦ,
νοιώθοντας πάντα ἀπὸ πάνω μας τὸ βλέμμα Του.
Κι αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια: Δὲν παύουμε ποτὲ νὰ βρισκόμαστε
μπροστὰ στὸν Θεό, ἀφοῦ Αὐτὸς εἶναι "πανταχοῦ παρὼν"
καὶ τὰ βλέπει ὅλα παντοῦ...


http://agiografikesmeletes.blogspot.gr

«Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του, και ας με ακολουθεί». (Μαρκ 8, 34)



Καὶ προσκαλεσάμενος τὸν ὄχλον σὺν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς· ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι

Ο ΚΥΡΙΟΣ είπε στους μαθητές Του: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του κι ας με ακολουθεί».
Γιατί είπε, «τον σταυρό του»; Επειδή είναι σταυρός προσωπικός. Κάθε άνθρωπος, δηλαδή, έχει να σηκώσει τον δικό του σταυρό, ό όποιος, όμως, ονομάζεται συνάμα και Σταυρός του Χριστού.

Για κάθε άνθρωπο «ό σταυρός του» είναι οι θλίψεις και οι οδύνες της επίγειας ζωής, θλίψεις και οδύνες προσωπικές.
Για κάθε άνθρωπο «ό σταυρός του» είναι ή νηστεία, ή αγρυπνία και οι άλλες ασκήσεις της ευσέβειας, με τις όποιες ταπεινώνεται ή σάρκα και υποτάσσεται το πνεύμα. Είναι κι αυτές προσωπικές, καθώς πρέπει να αναλογούν στις δυνάμεις τού καθενός.

Για κάθε άνθρωπο «ό σταυρός του» είναι οι αμαρτωλές αδυναμίες και τα πάθη, προσωπικά επίσης. Με ορισμένα απ' αυτά γεννιέται, ενώ άλλα τα αποκτά στην πορεία της επίγειας ζωής του.
Ό Σταυρός τού Χριστού είναι ή διδασκαλία τού Χριστού.

Μάταιος και ατελέσφορος ό σταυρός, όσο βαρύς κι αν είναι, πού σηκώνουμε, ακολουθώντας τον Χριστό, αν δεν μεταβληθεί σε Σταυρό του Χριστού.
Για τον μαθητή του Χριστού «ό σταυρός του» γίνεται Σταυρός τού Χριστού. Γιατί ό μαθητής του Χριστού έχει την ακλόνητη πεποίθηση ότι Εκείνος πάντοτε αγρυπνεί γι' αυτόν, ότι Εκείνος είναι πού παραχωρεί όλες τις θλίψεις, ως απαραίτητο και αναπόφευκτο όρο της χριστιανικής ιδιότητας, και ότι μ' αυτές μιμείται και οικειώνεται τον Χριστό, γίνεται μέτοχος των παθημάτων Του στη γή, για να γίνει μέτοχος και της δόξας Του στον ουρανό.
Για τον μαθητή τού Χριστού «ό σταυρός του» γίνεται Σταυρός τού Χριστού. Γιατί ό αληθινός μαθητής τού Χριστού μοναδικό σκοπό της ζωής του έχει την εκπλήρωση των εντολών Εκείνου. Οι πανάγιες εντολές τού Χριστού γίνονται για τον μαθητή Του σταυρός, πού πάνω του διαρκώς σταυρώνει τον παλαιό αμαρτωλό εαυτό του «μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες του».
Έτσι γίνεται φανερό ότι, για να σηκώσει κανείς τον σταυρό του και ν' ακολουθήσει τον Χριστό, πρέπει ν' απαρνηθεί τον εαυτό του να τον απαρνηθεί ως τον αφανισμό της ψυχής του! Ναι, γιατί τόσο βαθιά, τόσο πληθωρικά διαπότισε ή αμαρτία τη φθαρμένη φύση μας, ώστε ή ψυχή μας πρέπει ν' αφανιστεί και να γεννηθεί πάλι από το Άγιο Πνεύμα.

Για να σηκώσεις τον σταυρό σου, πρέπει, πρώτον, να αρνηθείς στο σώμα την ικανοποίηση των ιδιότροπων επιθυμιών του, προσφέροντας του μόνο τα απαραίτητα για τη συντήρηση του' δεύτερον, να παραδεχθείς ότι το δίκαιο σου είναι απάνθρωπη αδικία και ή λογική σου τέλειος παραλογισμός ενώπιον τού Θεού και, τρίτον, να παραδοθείς στον Κύριο με ακλόνητη πίστη και να επιδοθείς στην επιμελή σπουδή τού Ευαγγελίου, αποστέργοντας το θέλημα σου.

Όποιος μ' αυτόν τον τρόπο απαρνείται τον εαυτό του, είναι ικανός να σηκώσει τον σταυρό του. Με πνεύμα υποταγής στον Θεό και με την επίκληση της βοήθειας Του, ή οποία έρχεται να τον ενισχύσει, κοιτάζει άφοβα και ατάραχα τη θλίψη να τον πλησιάζει και ετοιμάζεται μεγαλόψυχα να την υπομείνει. Ελπίζει ότι έτσι θα γίνει μέτοχος των παθημάτων τού Χριστού και θα φτάσει στην ομολογία Του, ομολογία μυστική, με τον νου και την καρδιά, αλλά και φανερή, με τις πράξεις και ολόκληρη τη ζωή.
Όσο ό σταυρός παραμένει μόνο δικός μας, είναι πολύ βαρύς. Όταν μεταβληθεί σε Σταυρό τού Χριστού, γίνεται εξαιρετικά ελαφρός. «Γιατί ό ζυγός μου είναι απαλός και το φορτίο μου ελαφρό», είπε ό Κύριος.

Ό σταυρός τοποθετείται στους ώμους τού μαθητή τού Χριστού, όταν αυτός αναγνωρίσει πώς είναι άξιος των θλίψεων πού τού έστειλε ή πρόνοια τού Θεού.
Ό μαθητής τού Χριστού σηκώνει ορθά τον σταυρό του, όταν παραδέχεται ότι οι θλίψεις είναι απαραίτητες για τη μεταμόρφωση του, την ομοίωση του με τον Χριστό και τη σωτηρία του.
Ή καρτερική άρση τού σταυρού σου είναι ή καθαρή θέαση και επίγνωση της άμαρτωλότητάς σου. Σ' αυτή την επίγνωση δεν υπάρχει αυταπάτη. Απεναντίας, αν ομολογείς πώς είσαι αμαρτωλός αλλά βαρυγκωμάς για τον σταυρό σου, αποδεικνύεις πώς έχεις επιφανειακή γνώση της άμαρτωλότητάς σου και βρίσκεσαι μέσα στην αυταπάτη.

Ή καρτερική άρση τού σταυρού σου είναι ή πραγματική μετάνοια.
Καρφωμένος στον σταυρό, ομολόγησε μπροστά στον Κύριο πώς οι αποφάσεις Του είναι αλάθητες. Κατηγόρησε τον εαυτό σου, δικαίωσε την κρίση του Θεού, και θα λάβεις την άφεση των αμαρτιών σου.
Καρφωμένος στον σταυρό, γνώρισε τον Χριστό, και θ' ανοιχθούν για σένα οι πύλες του παραδείσου.
Καρφωμένος στον σταυρό σου, δόξασε τον Κύριο, αποδιώχνοντας ως άνομο και βλάσφημο κάθε λογισμό παραπόνου και γογγυσμού.
Καρφωμένος στον σταυρό σου, ευχαρίστησε τον Κύριο γι' αυτό το ανεκτίμητο δώρο Του τη δυνατότητα, δηλαδή, πού σου δίνει να Τον μιμηθείς με τις οδύνες σου.
Καρφωμένος στον σταυρό σου, να θεολογείς- γιατί ό σταυρός είναι το αληθινό σχολείο, το μοναδικό θησαυροφυλάκιο και ό ύψιστος θρόνος της αυθεντικής θεολογίας. Δίχως σταυρό δεν υπάρχει ζωντανή γνώση του Θεού.

«Μη ζητάς την τελειότητα τού νόμου της ελευθερίας (δηλ. του Ευαγγελίου) σε ανθρώπινες αρετές, γιατί τέλειος άνθρωπος μ' αυτές τις αρετές δεν υπάρχει η τελειότητα του είναι κρυμμένη στον Σταυρό του Χριστού».
Σε Σταυρό του Χριστού μεταβάλλεται ο σταυρός του μαθητή του Χριστού, όταν αυτός τον σηκώνει με ειλικρινή συναίσθηση της αμαρτωλότητας του ευχαριστώντας και δοξολογώντας τον Κύριο. Από την ευχαριστία και τη δοξολογία έρχεται ή πνευματική παρηγοριά. Ή ευχαριστία και ή δοξολογία γίνονται πλούσιες πηγές ασύλληπτης και άφθαρτης χαράς, που κοχλάζει ευεργετικά μέσα στην καρδιά, ξεχύνεται στην ψυχή, απλώνεται στο σώμα, κυριεύει όλη την ύπαρξη την ανθρώπου.

Ό Σταυρός του Χριστού είναι για τούς σαρκικούς ανθρώπους ασήκωτος. Για τον μαθητή και ακόλουθο του Χριστού, όμως, είναι αστείρευτη πηγή ανέκφραστης πνευματικής ευφροσύνης. Τόσο μεγάλη είναι αυτή ή ευφροσύνη, πού εξουδετερώνει εντελώς τη θλίψη και τον πόνο.
Ή νεαρή Μαύρα είπε στον σύζυγο της Τιμόθεο, όταν εκείνος, υπομένοντας με καρτερία φοβερά βασανιστήρια για την πίστη του στον Χριστό, την καλούσε στο μαρτύριο: "Φοβάμαι, αδελφέ μου, να μη δειλιάσω, όταν δώ τα βασανιστικά όργανα και τον οργισμένο ηγεμόνα φοβάμαι μήπως λυγίσω, επειδή είμαι νέα". Και ό Τιμόθεος της απάντησε: "Να στηρίξεις την ελπίδα σου στον Κύριο μας Ιησού Χριστό, και τα βασανιστήρια θα γίνουν λάδι, πού θα χυθεί πάνω στο σώμα σου, θα γίνουν πνοή δροσιάς, πού θα σε ανακουφίσει από τούς πόνους σου".

Ό Σταυρός είναι ή δύναμη και ή δόξα των αγίων όλων των αιώνων.
Ό Σταυρός είναι ό θεραπευτής των παθών και ό εξολοθρευτής των δαιμόνων.
Θανατηφόρος είναι ό σταυρός τους για όσους δεν φρόντισαν να τον μεταβάλουν σε Σταυρό του Χριστού, για όσους βαρυγκωμούν ενάντια στη θεία πρόνοια, για όσους παραδίνονται στην απελπισία και την απόγνωση. Οι αμαρτωλοί πού δεν έχουν επίγνωση της άμαρτωλότητάς τους, επομένως ούτε και μετάνοια, πεθαίνουν για πάντα πάνω στον σταυρό τους και στερούνται, από έλλειψη αυτογνωσίας και καρτερίας, την αληθινή ζωή, τη ζωή μαζί με τον Θεό. Οι ψυχές τους κατεβαίνουν από τον σταυρό των θλίψεων μόνο νεκρές, για να ριχθούν στον αιώνιο τάφο, στη φυλακή του άδη.

Ό Σταυρός του Χριστού ανυψώνει πάνω από τη γη τον σταυρωμένο σ' αυτόν μαθητή του Χριστού. Ό μαθητής του Χριστού, καρφωμένος στον σταυρό του και Σταυρό του Χριστού, έχει τις σκέψεις του στραμμένες στα αιώνια και άφθαρτα αγαθά, με τον νου και την καρδιά του ζει στον ουρανό και θεωρεί τα μυστήρια του Πνεύματος.
«Όποιος θέλει να με ακολουθήσει», είπε ό Κύριος, «ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθεί». Αμήν.

ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ B ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ.

http://agioritis.pblogs.gr

Δόξα τῷ Θεῷ!




Ἀνύμφευτε Παρθένε, ἡ τόν Θεόν ἀφράστως συλλαβοῦσα σαρκί, Μήτηρ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου, σῶν οἰκετῶν παρακλήσεις δέχου, Πανάμωμε, ἡ πᾶσι χορηγοῦσα καθαρισμόν τῶν πταισμάτων· νῦν τάς ἡμῶν ἱκεσίας προσδεχομένη, δυσώπει σωθῆναι πάντας ἡμᾶς.

Δόξα τῷ Θεῷ! Δόξα τῷ Θεῷ! Δόξα τῷ Θεῷ!

Γιά ὅλα ὅσα βλέπω μέσα μου, γιά ὅλα ὅσα βλέπω σέ ὅλους, γιά ὅλα ὅσα βλέπω σέ ὅλα, δόξα τῷ Θεῷ!
Τί βλέπω μέσα μου; Βλέπω τήν ἁμαρτία, τήν Ἑδραιωμένη ἁμαρτία. Βλέπω τή συνεχή ἀθέτηση τῶν ἁγίων ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, τοῦ Πλάστη καί Λυτρωτῆ μου. Ἀλλά καί ὁ Θεός βλέπει τό ἀναρίθμητο πλῆθος τῶν ἁμαρτημάτων μου. Φρίκη μοῦ προκαλοῦν μέ τήν ποσότητα καί τή βαρύτητά τους αὐτά τά ἁμαρτήματα, ὅταν τά ἀναλογιστῶ ἐγώ, ἕνας ἄνθρωπος ἀσήμαντος, μιά ὕπαρξη ἀδύναμη καί ἐφήμερη σάν τό χορτάρι καί τό ἀγριολούλουδο. Τί ἐντύπωση νά προκαλοῦν, ἄραγε, στόν μεγάλο, τόν πανάγιο, τόν ὑπερτέλειο Θεό;

Σέ δοξάζομεν, Κύριε, τόν ἑκουσίως δι᾿ ἡμᾶς Σταυρόν ὑπομείναντα, καί σέ προσκυνοῦμεν,
παντοδύναμε Σωτήρ. Μή ἀπορρίψῃς ἡμᾶς ἀπό τοῦ προσώποῦ Σου, ἀλλ᾿ ἐπάκουσον καί
σῶσον ἡμᾶς διά τῆς Ἀναστάσεώς σου, φιλάνθρωπε.

Μακρόθυμα ἀντιμετωπίζει ὥς τώρα ὁ Θεός τίς πτώσεις μου! Δέν μέ παραδίνει στήν ἀπώλεια, ὅπως μοῦ ἀξίζει! Ἡ γῆ δέν ἀνοίγει, γιά νά καταπιεῖ τόν ἁμαρτωλό, πού ἄσκοπα τή βαραίνει! Ὁ οὐρανός δέν ρίχνει κεραυνό, γιά νά κάψει τόν παραβάτη τῶν οὐράνιων ἐντολῶν! Τά ὁρμητικά ποτάμια δέν πέφτουν ἐπάνω σ᾿ ἐκεῖνον πού ἁμάρτησε μπροστά σ᾿ ὅλη τήν κτίση, γιά νά τόν πνίξουν καί νά τόν ἀφανίσουν σέ σκοτεινά βάραθρα! Ὁ ἅδης ἐμποδίζεται ἀπό τόν Κύριο ν᾿ ἁρπάξει τό θύμα του, τό θύμα πού ἀναμφίβολα δικαιοῦται καί δίκαια ἀπαιτεῖ!

Ἐπί τόν Κύριον ὁ ἐσχηκώς ἐλπίδα οὐ δείσει τότε, ὅτε πυρί τά πάντα κρινεῖ καί κολάσει. 
Μέ εὐλάβεια καί φόβο στρέφω τά μάτια τῆς ψυχῆς μου στόν Θεό, πού βλέπει τά ἁμαρτήματά μου πιό καθαρά ἀπ᾿ ὅσο τά βλέπει ἡ συνείδησή μου. Ἡ θαυμαστή μακροθυμία Του μέ γεμίζει ἔκπληξη καί ἀπορία. Εὐγνωμονῶ καί δοξαλογῶ τήν ἀκατάληπτη ἀγαθότητά Του. Κάθε σκέψη χάνεται ἀπό μέσα μου. Ἡ εὐγνωμοσύνη καί ἡ δοξολογία μέ κυριεύουν ὁλοκληρωτηκά, ἐπιβάλλοντας εὐλαβική σιωπή στόν νοῦ καί τήν καρδιά μου. Τοῦτο μόνο σκέφτομαι, τοῦτο μόνο αἰσθάνομαι, τοῦτο μόνο μπορῶ νά πῶ: “Δόξα τῷ Θεῷ!”.

Ὑπό τήν σήν, Δέσποινα, σκέπην πάντες οἱ γηγενεῖς προσπεφευγότες, βοῶμέν σοι· Θεοτόκε, ἡ ἐλπίς ἡμῶν, ρῦσαι ἡμᾶς ἐξ ἀμέτρων πταισμάτων καί σῶσον τάς ψυχάς ἡμῶν. Πού γυρίζεις ἀκόμα, λογισμέ μου; Κοίταξε ἀμετακίνητα τίς ἁμαρτίες μου καί κίνησε μέσα μου τό πένθος γι᾿ αὐτές. Μοῦ χρειάζεται κάθαρση μέ πικρό κλάμα, μοῦ χρειάζεται λούσιμο μέ ἀκατάπαυστα δάκρυα...

Ἐκέκραξά σοι, Κύριε, πρόσχες, κλῖνόν μοι τό οὕς σου βοῶντι καί κάθαρον πρίν ἄρῃς με ἀπό τῶν ἐνθένδε. Δέν μέ ἀκούει ὁ λογισμός. Πετάει. Πετάει ἀσυγκράτητος. Φτάνει στά ἄκρα τ᾿ οὐρανοῦ! Τό πέταγμά του εἶναι γρήγορο σάν τή λάμψη τῆς ἀστραπῆς, πού ἀγγίζει μέσα σέ μιά στιγμή τόν ὁρίζοντα ἀπ᾿ ἄκρη σ᾿ ἄκρη.

Ψάλμοῖς καί ὕνοις δοξολογοῦμεν, Χριστέ, τήν ἐκ νεκρῶν σου Ἀνάστασιν, δι᾿ ἥς ἡμᾶς ἠλευθέρωσας τῆς τυραννίδος τοῦ ᾅδου καί ὡς Θεός ἐδωρήσω ζωήν αἰώνιον καί τό μέγα ἔλεος. Καί νά! Στάθηκε στά ὕψη τῆς πνευματικῆς θεωρίας. Τό θέαμα ἀπό κεῖ εἶναι μοναδικό μιά ζωγραφιά ἀπέραντη καί ὑπέροχη. Μπροστά του ἔχει ὁ λογισμός μου ὅλον τόν κόσμο, ὅλους τούς αἰῶνες, ἀπό τή δημιουργία ὥς τή συντέλεια, ὅλα τά γεγονότα, τά περασμένα, τά τωρινά καί τά μελλοντικά. Μπροστά του ἔχει καί τή ζωή κάθε ἀνθρώπου, μ᾿ ὅλες τίς ἰδιαιτερότητές της. Πάνω ἀπό τούς καιρούς, πάνω ἀπό τά γεγονότα, πάνω ἀπό τούς ἀνθρώπους βρίσκεται ὁ Θεός, ὁ Δημιουργός τοῦ σύμπαντος καί ἄπειρος Ἐξουσιαστής του, πού ὅλα τά βλέπει, ὅλα τά κατευθύνει, ὅλα τά ὁρίζει καί γιά ὅλα προνοεῖ.

Ἁγίῳ Πνεύματι πᾶς τις θεῖος βλέπει καί προλέγει, τερατουργεῖ ὕψιστα, ἐν τρισίν ἕνα Θεόν μέλπων· εἰ γάρ καί τριλαμπεῖ, μοναρχεῖ τό θεῖον. Ὁ Θεός ἐπιτρέπει στόν ἄνθρωπο νά γίνει θεατής τοῦ τρόπου μέ τόν ὁποῖο κυβερνᾶ τόν κόσμο. Οἱ αἰτίες, ὡστόσο, τῶν γεγονότων, οἱ ἀφετηρίες τῶν θείων προσταγμάτων, εἶναι μόνο στόν Θεό γνωστές: «Ποιός γνώρισε τή σκέψη τοῦ Κυρίου; Καί ποιός μπόρεσε νά γίνει σύμβουλός Του;»1. Καί μόνο τό ὅτι μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος ν᾿ ἀντικρίσει τόν Θεό μέσα στίς ποικίλες ἐκφάνσεις τῆς πρόνοιάς Του γιά τήν κτίση Του, μέσα στά ἱστορικά γεγονότα, μέσα στήν ἴδια του τή ζωή, ἀποτελεῖ γι᾿ αὐτόν τό πιό πολύτιμο ἀγαθό, ἀπό τό ὁποῖο ἀποκομίζει πλούσια ψυχική ὠφέλεια.

Δόξα σοι, Χριστέ Σωτήρ, Υἱέ Θεοῦ μονογενές, ὁ προσπαγείς ἐν τῷ Σταυρῷ καί ἀναστάς ἐκ τάφου τριήμερος.Ὑπερφυσική δύναμη ἀποκτᾶ ἐκεῖνος πού βλέπει στήν κτίση τόν Κτίστη της, τόν Δημιουργό καί Κύριο ὅλων τῶν ὄντων, ὁρατῶν καί ἀοράτων, καί πού, βλέποντάς Τον, Τόν ἀναγνωρίζει ὡς παντοδύναμο Βασιλιά τοῦ σύμπαντος μέ ἀπεριόριστη ἀξουσία πάνω σ᾿ αὐτό. Τίς τρίχες τῶν κεφαλιῶν μας, τίς τόσο μηδαμινές γιά τήν περιορισμένη σκέψη μας, κι αὐτές τίς ἔχει μετρημένες, κι αὐτές τίς ἐξουσιάζει ἡ ἄπειρη καί «πανταχοῦ παροῦσα» Σοφία2 . Ἄν οὔτε μιά τρίχα μας δέν μπορεῖ νά χαθεῖ δίχως τό δικό Τηςνεῦμα3, πολύ περισσότερο τίποτε ἄλλο σημαντικότερο δέν μπορεῖ ν᾿ ἀλλάξει στή ζωή μας, ἄν δέν τό θέλήσει ἤ δέν τό παραχωρήσει Ἐκείνη. Γι᾿ αὐτό ὁ χριστιανός, προσβλέποντας σταθερά στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἀκόμα κι ὅταν βρίσκεται μέσα στίς πιό μεγάλες συμφορές, διατηρεῖ ἀδιάπτωτη ἀνδρεία καί ἀπαρασάλευτη πίστη, λέγοντας μαζί μέ τόν ἅγιο προφήτη καί ψαλμωδό: «Βλέπω τόν Κύριο παντοτινά μπροστά μου· στά δεξιά μου βρίσκετα, γιά νά μήν κλονιστῶ»4. Ὁ Κύριος εἶναι βοηθός μου5. Δέν θά φοβηθῶ καμιά συμφορά, δέν θά παραδοθῶ στήν ἀκηδία, δέν θά βυθιστῶ στή βαθιά θάλασσα τῆς λύπης. Γιά ὅλα, δόξα τῷ Θεῷ!

Ἐκ νεότητός μου ὁ ἐχθρός μέ πειράζει, ταῖς ἡδοναῖς φλέγει με· ἐγώ δέ πεποιθώς ἐν σοί, Κύριε, τροποῦμαι τοῦτον. Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, γνωρίζοντας τήν πρόνοιά Του, ὑποτάσσεται ἀπόλυτα στό θέλημα Του. Καί νά πῶς παρηγορεῖ τήν πονεμένη καρδία του, ὅταν τόν χτυποῦν ἀπό παντοῦ οἱ θλίψεις: “Ὄλα τά βλέπει ὁ Θεός. Ἄν Αὐτός, ὁ πάνσοφος, γνώριζε πώς οἱ θλίψεις δέν θά μέ ὠφελοῦσαν, θά τίς ἔδιωχνε μακριά μέ τήν παντοδύναμη βουλή Του. Ἀφοῦ δέν τίς διώχνει, τό πανάγιο θέλημα Του εἶναι νά δοκιμαστῶ. Πολύτιμο, πιό πολύτιμο κι ἀπό τήν ἴδια τή ζωή εἶναι γιά μένα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ! Καλύτερα εἶναι νά πεθάνει τό πλάσμα, παρά ν᾿ ἀρνηθεῖ τό θέλημα τοῦ Πλάστη του· γιατί σ᾿ αὐτό ὑπάρχει ἡ ἀληθινή ζωή! 
Ὅποιος πεθαίνει γιά τήν ἐκπλήρωση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, μεταβαίνει στήν ἀνώτερη, τήν αἰώνια ζωή”. Γιά ὅλα, δόξα τῷ Θεῷ!

Ἕνεκεν τοῦ ὀμόματος σου ὑπέμεινά σε, Κύριε· ὑπέμεινεν ἡ ψυχή μου εἰς τόν λόγον σου, ἤλπισεν ἡ ψυχή μου ἐπί τόν Κύριον.
Βλέποντας τήν πρόνια τοῦ Θεοῦ, ἡ ψυχή κυριεύεται ἀπό ἀπόλυτη γαλήνη καί ἀκλόνητη ἀγάπη πρός τόν πλησίον, αἰσθήματα πού κανένας ἄνεμος δέν μπορεῖ νά ταράξει ἤ νά θολώσει. Γι᾿ αὐτή τήν ψυχή δέν ὑπάρχουν προσβολές, καθώς κατανοεῖ πώς ὅλη ἡ κτίση ὑπακούει τυφλά στόν Κτίστη της καί ἐνεργεῖ μέ δική Του ἐντολή ἤ δική Του παραχώρηση. Μέσα σ᾿ αὐτή τήν ψυχή ἀντηχεῖ ἡ φωνή τῆς ταπεινοφροσύνης, πού τήν καταδικάζει γιά ἀναρίθμητα ἁμαρτήματα, ἐνῶ, ἀπεναντίας, δικαιώνει τούς ἄλλους ὡς ὄργανα τῆς δίκαιης θείας πρόνοιας. Παρηγορητική εἶναι ἡ φωνή τῆς ταπεινοφροσύνης μέσα στίς ὀδύνες. Ἠρεμεῖ, ἀνακουφίζει. Ἁπαλά μονολογεῖ: “Θά ὑπομείνω ὅλα ὅσα μοῦ ἀξίζουν γιά τίς ἄνομες πράξεις μου. Καλύτερα νά ὑποφέρω στή σύνομη τούτη ζωή, παρά νά βασανίζομαι αἰώνια στόν ἅδη. Δέν μποροῦν νά μείνουν ἀτιμώρητα τά Ἁμαρτήματά μου· τόν κολασμό τους ἀπαίτεῖ ἡ δικαιοκρισία τοῦ Θεοῦ. Ἀνέκφραστη, λοιπόν, εἶναι ἡ εὐσπλαχνία Του, ἀφοῦ στέλνει τίς δίκαιες τιμωρίες στήν πρόσκαιρη ἐπίγεια ζωή!”. Γιά ὅλα, δόξα τῷ Θεῷ!

Οἱ μισοῦντες Σιών γενηθήτωσαν δη πρίν ἐκσπασθῆναι ὡς χόρτος· συγκόψει γάρ Χριστός αὐχένας αὐτῶν τομῇ βασάνων.
Βλέποντας τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, κάθε ἄνθρωπος αἰσθάνεται τήν πίστη του σ᾿ Ἐκεῖνον νά στερεώνεται καί νά αὐξάνεται. Διακρίνοντας πίσω ἀπ᾿ ὅλα τά γεγονότα τό ἀόρατο χέρι τοῦ Κυρίου νά κυβερνᾶ τόν κόσμο, μένει ἀτάραχος μπροστά στίς φοβερές φουρτοῦνες τῆς θάλασσας τοῦ βίου. Τά ἄγρια κύματα, οἱ τρομερές θύελλες, τά μαῦρα σύννεφα δέν τόν τρομάζουν. Πιστεύει πώς τό νά γίνει κανείς πολίτης τῆς θείας πολιτείας τῆς Ἐκκλησίας καθώς καί οἱ τύχες ὅλων τῶν ἀνθρώπων ὁρίζονται ἀπό τόν παντοδύναμο καί πάνσοφο Θεό. Αὐτή ἡ πεποίθηση τόν γεμίζει ἱκανοποίηση καί εἰρήνη. Στό ἀδύναμο πλάσμα, τόν ἄνθρωπο, ταιριάζουν ἡ ταπεινή ὑποταγή καί ἡ εὐλαβική ἀποδοχή τῶν κρίσεων τοῦ δυνατοῦ Πλάστη. Μακάρι πάντοτε στή ζωή του νά ἀκολουθεῖ τήν πορεία πού Ἐκεῖνος ἔχει χαράξει καί νά ἐκπληρώνει τούς σκοπούς πού Ἐκεῖνος ἔχει καθορίσει! Γιά ὅλα, δόξα τῷ Θεῷ!

Ἡ καρδία μου τῷ φόβῳ σου σκεπέσθω ταπεινοφρονοῦσα· μή ὑψωθεῖσα ἀποπέσῃ ἐκ Σοῦ, Πανοικτίρμον. Βλέποντας τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος στέκεται μέ πνεῦμα ταπεινῆς ὑποταγῆς ὄχι μόνο μπροστά στίς πρόσκαιρες θλίψεις, ἀλλά –τολμηρό νά τό πῶ– μπροστά καί σ᾿ ἐκεῖνες πού τόν περιμένουν πέρα ἀπό τόν τάφο, στήν αἰωνιότητα! Γιατί ἀκόμα καί τίς αἰώνιες θλίψεις τίς ἐπισκιάζει, τίς ἐξουδετερώνει ἡ εὐλογημένη παρηγοριά πού πλημμυρίζει τήν ψυχή, ὅταν αὐτή ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό της καί ὑποταχθεῖ στόν Κύριο. 
Ἡ αὐταπάρνηση, ἡ ἐγκατάλειψη στή θεία βούληση, διώχνει τόν φόβο τοῦ θανάτου! 
Ὁ πιστός μαθητής τοῦ Χριστοῦ παραδίνει τήν ψυχή του καί τήν αἰώνια προοπτική του στά χέρια Ἐκείνου, μέ ἀκλόνητη ἐμπιστοσύνη καί ἀταλάντευτη ἐλπίδα στήν ἀγαθότητα καί τή δύναμή Του. Ὅταν ἡ ψυχή χωριστεῖ ἀπό τό σῶμα, μέ ἀναίδεια καί θρασύτητα θά τή ζυγώσουν οἱ δαίμονες. Τότε ἐκείνη μέ τήν αὐταπάρνησή της θά τρέψει σέ φυγή τούς μοχθηρούς ἀγγέλους τοῦ σκοτεινοῦ κόσμου. “Πάρτε με! Πάρτε με!”, θά τούς πεῖ μέ ἀνδρεία. “Ρίξτε με στήν ἄβυσσο τοῦ ἅδη, ἄν αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ μου, ἄν ἔτσι ἀποφάσισε Ἐκεῖνος. Καλύτερα νά στερηθῶ τή γλυκύτητα τοῦ παραδείσου, καλύτερα νά καίγομαι στίς φλόγες τοῦ ἅδη, παρά νά ἐναντιωθῶ στό θέλημα καί τήν ἀπόφαση τοῦ μεγάλου Θεοῦ. 
Σ᾿ Αὐτόν παραδόθηκα καί παραδίνομαι! Αὐτός εἶναι, ὄχι ἐσεῖς, ὁ Κριτής τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν μου! Ἐσεῖς εἵστε μόνο ἐκτελεστές τῶν ἀποφάσεών Του, παρ᾿ ὅλη τήν ἄλογη ἀποστασία σας”. Θά φρίξουν καί θά σαστίσουν οἱ ὑπηρέτες τοῦ κοσμοκράτορα διαβόλου μπροστά σέ τέτοια γενναία αὐταπάρνηση, μπροστά σέ τέτοια ταπεινή παράδοση στό θείο θέλημα! Γιατί ἐκεῖνοι, ἀποστέργοντας αὐτή τή μακάρια ὑποταγή, ἀπό ἄγγελοι ἅγριοι καί ἀγαθοί ἔγιναν δαίμονες ζοφεροί καί κακόβουλοι. Θά φύγουν, λοιπόν, ντροπιασμένοι, καί ἡ ψυχή ἀνεμπόδιστα θά κινήσει γιά τόν Θεό, πού εἶναι ὁ θησαυρός της6. Ἔτσι Αὐτόν, πού τώρα Τόν βλέπει μέ τήν πίστη μέσα στήν πρόνοιά Του, θά Τόν βλέπει τότε ὅπως πραγματικά εἶναι, καί αἰώνια θά ἀναφωνεῖ: «Δόξα τῷ Θεῷ!”.

Ἁγίῳ Πνεύματι, τό ζῆν τά πάντα, φῶς ἐκ φωτός, Θεός μέγας· συν Πατρί ὑμνοῦμεν αὐτό καί τῷ Λόγῳ.
Δόξα τῷ Θεῷ! –τί πανίσχυρες λέξεις! Στίς λυπηρές περιστάσεις, ὅταν λογισμοί ἀμφιβολίας, δειλίας, δυσφορίας καί πικρίας τριγυρίζουν τήν καρδιά, αὐτή, ἀσκώντας βία στόν ἑαυτό της, πρέπει νά ἐπαναλαμβάνει συχνά καί μέ αὐτοσυγκέντρωση τή φράση: Δόξα τῷ Θεῷ! Ὅποιος μέ ἁπλότητα δεχθεῖ αὐτήν ἐδῶ τή συμβουλή μου καί μέ θέρμη τήν ἐφαρμόσει, ὅταν παρουσιαστεῖ ἀνάγκη, θά ἀντιληφθεῖ τή θαυμαστή δύναμη τῆς δοξολογίας τοῦ Θεοῦ. Καί τότε θά χαρεῖ ἀπερίγραπτα γιά τήν ἀπόκτηση αὐτῆς τῆς νέας καί τόσο ὠφέλιμης ἐμπειρίας, γιά τήν ἀνακάλυψη αὐτοῦ τοῦ εὔχρηστου καί τόσο δυνατοῦ ὅπλου κατά τῶν νοερῶν ἐχθρῶν. Καί μόνο στό ἄκουσμα αὐτῶν τῶν λέξεων, πού προφέρονται μέσα σ᾿ ἕνα πλῆθος σκοτεινῶν λογισμῶν λύπης καί ἀκηδίας, μόνο στό ἄκουσμα αὐτῶν τῶν λέξεων, πού προφέρονται ἀπό ἀνάγκη, ἔστω, καί μηχανικά, τά πονηρά πνεύματα κυριεύονται ἀπό τρόμο καί τρέπονται σέ φυγή. Τότε ὅλες οἱ ζοφερές σκέψεις διασκορπίζονται ὅπως ἡ στάχτη ἀπό τόν δυνατό ἄνεμο. Τότε τό βάρος καί ἡ ἀθυμία φεύγουν ἀπό τήν ψυχή, καί τή θέση τους παίρνουν ἡ ἀνακούφιση, ἡ ἠρεμία, ἡ εἰρήνη, ἡ παρηγοριά, ἡ χαρά. Δόξα τῷ Θεῷ!

Κύριε, ὅπλον κατά τοῦ διαβόλου τόν Σταυρόν σου ἡμῖν δέδωκας· φρίττι γάρ καί τρέμει, μή φέρων καθορᾶν αὐτοῦ τήν δύναμιν·
Δόξα τῷ Θεῷ! Λόγια θριαμβικά! Λόγια νικητήρια! Λόγια χαρμόσυνα γιά ὅλους τούς πιστούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ! Λόγια φοβερά γιά ὅλους τούς ἐχθρούς Του, καθώς συντρίβουν τά ὅπλα τους καί τραυματίζουν τούς ἴδιους! Ποιά εἶναι τά ὅπλα τους; εἶναι ἡ ἁμαρτία. εἶναι ἡ σκέψη τοῦ σαρκικοῦ ἀνθρώπου7. εἶναι ἡ σοφία τοῦ μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου. Ἡ σοφία αὐτή, πού προῆλθε ἀπό τήν προπατορική πτώση, ἔχει πρωταρχική αἰτία της τήν ἁμαρτία. Γι᾿ αὐτό, καθώς ἐναντιώνεται πάντοτε στόν Θεό, Ἐκεῖνος τήν ἀποστρέφεται καί τήν ἀπορρίπτει. 

Ὥ Δέσποτα τῶν ἁπάντων, ἀκατάληπτε ποιητά οὐρανοῦ και γῆς διά σταυροῦ παθῶν, ἐμοί ἀπάθειαν ἐπήγασας·
Μάταια θά συγκεντρωθοῦν ὅλοι οἱ σοφοί τῆς γῆς γύρω ἀπό τόν ἄνθρωπο πού ἔχει πληγωθεῖ ἀπό τή θλίψη. Μάταια θά προσπαθήσουν νά τόν γιατρέψουν μέ τά φάρμακα τῆς ὡραιολογίας καί τῆς φιλοσοφίας. Μάταια θά ἐπιχειρήσει καί ὁ ἴδιος ὁ πληγωμένος νά ξεμπλεχθεῖ ἀπό τό μπέρδεμένο δίχτυ τῆς θλίψεως μέ τούς δικούς του συλλογισμούς. Πολύ συχνά, ἤ μᾶλλον σχεδόν πάντοτε, ἡ λογική χάνεται μέσα σ᾿ αὐτό τό δίχτυ! Ὁ ἄνθρωπος βλέπει τόν ἑαυτό του μπλεγμένο καί ἐντελῶς ἀκινητοποιημένο! Ἡ λύτρωση φαίνεται πιά ἀκατόρθωτη –καί παρηγοριά καμιά! Πολλοί συντρίβονται κάτω ἀπό τό ἀσήκωτο βάρος μιᾶς ἄγριας συμφορᾶς. Πολλοί χάνονται ἀπό τή θανάσιμη πληγή μιᾶς θλίψεως, ἡ ἐπούλωση τῆς ὁποίας δέν κατορθώνεται μέ κανένα ἐπίγειο θεραπευτικό μέσο. Ἡ ἀνθρώπινη σοφία ἐξάντλησε τίς δυνατότητες της. Ὅ,τι κι ἄν ἔκανε, ἀποδείχθηκε ἀνίσχυρο, ἀναποτελεσματικό.

Προσκυνῶ καί δοξάζω καί ἀνυμνῶ, Χριστέ, τήν σήν ἐκ τάφου Ἀνάστασιν, δι᾿ ἥς ἠλευθέρωσας ἡμᾶς ἐκ τῶν τοῦ ᾅδου ἀλύτων δεσμῶν καί ἐδωρήσω τῷ κόσμῳ ὡς Θεός ζωήν αἰώνιων καί τό μέγα ἔλεος.

Ἀγαπημένε μου ἀδελφέ, περιφρόνησε ὅ,τι ἀποστρέφεται ὁ Θεός! Πάρε τό ὅπλο πού σοῦ δίνει ὁ Χριστός μέ τό κήρυγμά Του! 
Ἡ ἀνθρώπινη σοφία, βέβαια, θά χαμογελάσει χλευαστικά, βλέποντας τό ὅπλο αὐτό τῆς πίστεως. Ἡ μεταπτωτική λογική, πού ἐναντιώνεται στόν Θεό, δέν θ᾿ ἀργήσει νά σοῦ ἀπαριθμήσει φαινομενικά πανέξυπνες ἀντιρρήσεις, ἀντιρρήσεις γεμάτες σκεπτικισμό καί εἰρωνεία. Μήν τούς δώσεις καμιά σημασία, γιατί ἔχουν ἀποδοκιμαστεῖ ἀπό τόν Θεό. 
Μέσα στή θλίψη σου, ἄρχισε νά ξεχύνεις ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς σου, ἄρχισε νά ἐπαναλαμβάνεις, χωρίς νά σκέφτεσαι τίποτε, τά λόγια: Δόξα τῷ Θεῷ! Θά δεῖς σημεῖα. Θά δεῖς θαύματα. Τά λόγια τοῦτα θά φέρουν στήν καρδιά σου παρηγοριά, διώχνοντας τή λύπη. Θά κατορθώσουν, δηλαδή, ὅ,τι δέν κατόρθωσαν ἡ λογική τῶν λογικῶν καί ἡ σοφία τῶν σοφῶν τῆς γῆς. Αὐτή ἡ λογική κι αὐτή ἡ σοφία θά ντροπιαστοῦν, ναί, θά ντροπιαστοῦν. Κι ἐσύ λυτρωμένος, γιατρεμένος, γεμάτος πίστη ζωντανή καί χειροπιαστή, θά ἀναφωνεῖς: “Δόξα τῷ Θεῷ!”.

«Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν οὐ γάρ παύσομαι τοῦτο ἐπιλέγων ἀεί ἐπί πᾶσι μοι τοῖς συμβαίνουσιν». 
Ἁγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος

Δόξα τῷ Θεῷ! Πολλοί ἅγιοι τοῦ Θεοῦ ἀγαποῦσαν νά ἐπαναλαμβάνουν αὐτή τή φράση καί γεύονταν τή μυστική της δύναμη. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὅταν συζητοῦσε μέ πνευματικούς ἀδελφούς καί φίλους του γιά διάφορα θέματα, προπάντων ὅμως γιά τίς θλίψεις, ὡς θεμέλιο, ὡς βασική ἀρχή τῆς συζητήσεως ἔθετε πάντοτε τά λόγια: “Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν!”(Δόξα τῷ Θεῷ γιά ὅλα!). Σύμφωνα μέ τήν παράδοση, μάλιστα τήν ὁποία διαφύλαξε ἡ ἐκκλησιαστική μας ἱστορία, ἄρχιζε πάντοτε τίς ὁμιλίες του χτυπώντας μέ τό δεύτερο δάχτυλο τοῦ δεξιοῦ του χεριοῦ τήν ἀνοιχτή παλάμη τοῦ ἀριστεροῦ καί λέγοντας: “Δόξα τ«Θεῷ πάντων ἕνεκεν!”.

Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν Σου· ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου,θυσία ἑσπερινή, εἰσάκουσόν μου, Κύριε.
Ἀδελφοί! Ἄς ἐπιθυμοῦμε κι ἐμεῖς στήν ἀκατάπαυστη δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Στίς θλίψεις μας, ἄς χρησιμοποιοῦμε αὐτό τό ὅπλο. Μέ τή δοξολογία τοῦ Θεοῦ ἄς διώχνουμε μακριά τούς ἀόρατους ἐχθρούς μας, καί ἰδιαίτερα ἐκείνους πού προσπαθοῦν νά μᾶς λυγίσουν μέ τή λύπη, τήν ὀλιγοψυχία, τήν ἀγανάκτηση, τήν ἀπελπισία. Ἄς καθαριζόμαστε ψυχικά μέ τά δάκρυα, μέ τήν προσευχή, μέ τή μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατερικῶν κειμένων. Ἔτσι θά βλέπουμε ὁλοκάθαρα τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ὅλα τά κατευθύνει, σύμφωνα μέ τίς ἀναξιχνίαστες βουλές καί κρίσεις Του, πρός σκοπούς γνωστούς μόνο σ᾿ Ἐκεῖνον. Καί βλέποντας τή θεία πρόνοια, μέ βαθιά εὐλάβεια καί ἀδιατάρακτη εἰρήνη στήν καρδιά, μέ πλήρη ὑποταγή καί σταθερή πίστη, θά θαυμάζουμε τό μεγαλεῖο τοῦ ἀκατάληπτου Θεοῦ καί θά Τόν δοξολογοῦμε παντοτινά.

Δεῦτε ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ, τῷ συντρίψαντι θανάτου το κράτος καί φωτίσαντι ἀνθρώπων τό γένος, μετά τῶν Ἀσωμάτων κραυγάζοντες· Δημιουργέ καί Σωτήρ ἡμῶν, δόξα Σόι.

Ἄξιο καί δίκαιο εἶναι, Κύριε, νά δοξολογοῦμε ἐμεῖς, τά πλάσματά Σου, Ἐσένα, τόν δημιουργό Θεό. Ἐσύ μᾶς ἔφερες ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη, φανερώνοντας τήν ἄπειρη καί ἀσύλληπτη ἀγαθότητά Σου. Ἐσύ μᾶς στόλισες μέ τήν ὡραιότητα τῆς ἔνδοξης εἰκόνας Σου. Ἐσύ μᾶς χάρισες τήν ἀπόλαυση τῆς παραδείσιας μακαριότητας, πού δέν ἔχει τέλος.

Τήν αἰχμαλωσίαν Σιών ἐκ πλάνης ἐπιστρέψας κἀμέ, Σωτήρ, ζώωσον ἐξαίρων δουλοπαθείας. Κι ἐμεῖς τί ἀνταποδώσαμε στόν Εὐεργέτη μας; Τί προσφέραμε ἀπό εὐγνωμοσύνη στόν Πλάστη μας ἐμεῖς, τό χῶμα τό ζωοποιημένο ἀπό τά χέρια Του καί τήν πνοή Του;

Ἐμεῖς συμφωνήσαμε μέ τόν ἐχθρό Του, μέ τόν ἄγγελο πού ἐπαναστάτησε ἐναντίον Του, μέ τόν ἀρχηγό τοῦ κακοῦ. Πιστέψαμε στά συκοφαντικά του λόγια γιά τόν Πλάστη καί Εὐεργέτη μας καί φτάσαμε νά καταλογίσουμε ζηλοφθονία στήν ὑπερτέλεια Ἀγαθότητα.

Ἀλίμονο, τί σκοτισμός! Ἀλίμονο, τί ξεπεσμός τοῦ νοῦ! Ἀπό τό ὕψος τῆς θεοπτίας καί τῆς θεολογίας, μέσα σέ μιά στιγμή τό γένος μας, διά τοῦ προπάτορά μας, γκρεμίζεται στό βάραθρο τοῦ αἰώνιου θανάτου...
Πρῶτα ἔπεσε ὁ σατανάς· ὁ φωτεινός ἄγγελος ἔγινε σκοτεινός διάβολος. Μήν ἔχοντας σῶμα, ἁμάρτησε μέ τόν νοῦ καί τόν λόγο. Καί ἀπό τήν ἁγνή χαρά τῆς δοξολογίας τοῦ Θεοῦ μαζί μέ τούς ἄλλους ἁγίους ἀγγέλους προτίμησε τή βλασφημία. Μόλις συνέλαβε τή σκοτεινή ἀπόφαση τῆς ἀποστασίας ἀπό τόν Εὐεργέτη του, μόλις μέ τόν λόγο του τόν ὀλέθριο, τόν θανατηφόρο σάν τό δραστικότερο φαρμάκι, πραγματοποίησε τήν ἀπόφασή του, ἀλλιώθηκε ἀμετάκλητα. Ἡ φύση του διαστράφηκε, περιβλήθηκε τόν ζόφο τῆς κακίας, ταυτίστηκε μέ τήν ἁμαρτία. Καί ἀμέσως, χάνοντας τή θεόσδοτη πνευματική του ἰσοροπία, ἔπεσε ἀπό τόν οὐρανό μέ ἀσύλληπτη ταχύτητα, ταχύτητα ἀστραπῆς, ὅπως μαρτυρεῖ ὁ προαιώνιος Λόγος: «Ἔβλεπα τόν σατανά νά πέφτει ἀπό τόν οὐρανό σάν ἀστραπή»8.

Ἔτσι γρήγορη ἦταν καί τοῦ ἀνθρώπου ἡ πτώση πού ἀκολούθησε ἐκείνην τοῦ ἀγγέλου. Ἀρχή καί αὐτῆς τῆς πτώσεως ἦταν ἡ ἀποδοχή μιᾶς σκοτεινῆς, βλάσφημης σκέψεως, πού ὁδήγησε στήν παράβαση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ. Τῆς παραβάσεως, δηλαδή, εἶχε προηγηθεῖ ἡ καταφρόνηση, ἡ ἀπόρριψη τοῦ Θεοῦ.Ἀλίμονο, τί τύφλωση! Ἀλίμονο, τί φοβερή ἁμαρτία, τί φοβερή πτώση! Μπροστά σέ τέτοια ἁμαρτία, μπροστά σέ τέτοια πτώση, οἱ συνέπειες ἦταν μηδαμινές: ἡ ἔξωση ἀπό τόν παράδεισο, ἡ ἐξασφάλιση τῆς καθημερινῆς τροφῆς μέ μόχθο, οἱ ὠδίνες τοῦ τοκετοῦ, ἡ ἐπιστροφή τοῦ ἀνθρώπου στή γῆ ἀπό τήν ὁποία προῆλθε9.


Τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περί πάντων, ὥν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;
Δι᾿ ἡμᾶς Θεός ἐν ἀνθρώποις· διά τήν καταφθαρεῖσαν φύσιν ὁ Λόγος σάρξ ἐγάνετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν· πρός τούς ἀχαρίστους ὁ Εὐεργέτης· πρός τούς αἰχμαλώτους ὁ Ἐλευθερωτής· πρός τούς ἐν σκότει καθημένους ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης· ἐπί τόν Σταυρόν ὁ ἀπαθής· ἐπί τόν ᾅδην τό φῶς· ἐπί τόν θάνατον ἡ ζωή· ἡ ἀνάστασις διά τούς πεσόντας. Πρός ὅν βοήσωμεν· Ὁ Θεός ἡμῶν, δόξα Σόι.

Ἀλλά Ἐσύ, ἄπειρη Καλοσύνη, τί κάνεις; Τί μᾶς ἀνταποδίδεις σέ ὅ,τι Σοῦ ἀνταποδώσαμε γιά τίς εὐεργεσίες Σου; Τί ἀνταποδίδεις στήν ἀπιστία πού δείξαμε σ᾿Ἐσένα καί στή φοβερή βλασφημία πού παραδεχθήκαμε γιά Σένα, τήν Αὐτοαγαθότητα καί τήν Αὐτοτελειότητα; Ἀνταποδίδεις νέες εὐεργεσίες, μεγαλύτερες ἀπό τίς προηγούμενες. Μ᾿ἕνα ἀπό τά Θεῖα Πρόσωπά Σου παίρνεις τήν ἀνθρώπινη φύση. Παίρνεις, ἐκτός ἀπό τήν ἁμαρτία, ὅλες τίς ἀδυναμίες τοῦ μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου. 
Ἐμφανίζεσαι μπροστά στά μάτια μας, καλύπτοντας τή συντριπτική γιά μᾶς δόξα τῆς Θεότητας μέ τήν ἀνθρώπινη σάρκα. Ὄντας πράγματι Λόγος τοῦ Θεοῦ, μᾶς ἀναγγέλλεις τόν λόγο τοῦ Θεοῦ μέ λόγο ἀνθρώπινο. Ἡ δύναμή Σου εἶναι δύναμη Θεοῦ. Ἡ πραότητά Σου εἶναι πραότητα ἀμνοῦ. Καί τό ὄνομα Σου εἶναι ὄνομα ἀνθρώπου. Αὐτό τό πανάγιο ὄνομα κινεῖ τόν οὐρανό καί τή γῆ. Πόσο παρήγορα ἀλλά καί πόσο μεγαλόπρεπα ἀκούγεται τό ὄνομά Σου! Μπαίνει στ᾿ αὐτιά καί βγαίνει ἀπό τά χείλη σάν ἀνεκτίμητος θησαυρός, σάν πολύτιμο μαργαριτάρι! Ἰησοῦ Χριστέ! 

Ἁγίῳ Πνεύματι θεολογία, μονάς τρισαγία· ὁ Πατήρ γάρ ἄναρχος, ἐξ οὕ ἔφυ ὁ Υἱός ἀχρόνως
καί τό Πνεῦμα σύμμορφον, σύνθρονον, ἐκ Πατρός συνεκλάμψαν.

Ἐσύ εἶσαι καί Κύριος τῶν ἀνθρώπων καί ἄνθρωπος. Πόσο θαυμαστά, πόσο ὡραῖα ἕνωσες τή θεία φύση μέ τήν ἀνθρώπινη! Πόσο θεσπέσια ἐνεργεῖς!
Εἵσαι καί Θεός καί ἄνθρωπος! Εἶσαι καί ἐξουσιαστής καί δοῦλος!10


Εἶσαι καί θύτης καί θύμα!
Εἶσαι καί Σωτήρας καί Κριτής, ὁ μελλοντικός ἀμερόληπτος Κριτής τῆς οἰκουμένης!
Καί θεραπεύεις ὅλες τίς ἀσθένειες!
Καί ἐπισκέπτεσαι καί δέχεσαι τούς ἁμαρτωλούς!
Καί ἀνασταίνεις τούς νεκρούς!
Καί διατάζεις τά νερά τῆς θάλασσας καί τούς ἀνέμους τ᾿ οὐρανοῦ!

Καί πολλαπλασιάζεις θαυματουργικά τα ψωμιά, μέσα σέ μιά στιγμή γίνεται, θαρρρεῖς, σπορά, φύτρωμα, ὡρίμανση, θερισμός, ἁλώνισμα, ἄλεση, ζύμωμα, ψήσιμο, κομμάτιασμα καί μοίρασμα!
Καί πεινᾶς γιά νά μᾶς γλιτώσεις ἀπό τήν πείνα!
Καί διψᾶς γιά νά διώξεις τή διψά μας!
Καί κουράζεσαι ἀπό τήν πεζοπορία σ᾿ ἐτούτη τή χώρα τῆς ἐξορίας μας, γιά νά μᾶς φέρεις πίσω στή χαμένη, τή γαλήνια, τή γλυκύτατη οὐράνια πατρίδα μας!

Καί χύνεις ἱδρώτα σάν αἷμα, ὅταν προσεύχεσαι στή Γεσθημανή, γιά νά μάθουμε κι ἐμεῖς νά χύνουμε τόν ἱδρώτα μας ὄχι τόσο ὅταν μοχθοῦμε σωματικά γιά τήν ἐξασφάλιση τοῦ ἐπίγειου ἄρτου, πού χορταίνει τήν κοιλιά, ὅσο ὅταν προσευχόμαστε γιά τήν ἐπάξια μετάληψη τοῦ οὐράνιου Ἄρτου, πού χορταίνει τήν ψυχή!

Καί δέχεσαι στό πανάγιο κεφάλι Σου στεφάνι ἀπό ἀγκάθια, τά ἀγκάθια πού φύτρωσαν στή γῆ γιά μᾶς σάν κατάρα, λόγω τῆς παρακοῆς τῶν προπατόρων μας!

Στερηθήκαμε τό παραδείσιο «ξύλο», τό δέντρο τῆς ζωῆς καί τόν καρπό του, πού ὑποσχόταν τήν ἀθανασία, κι Ἐσύ, κρεμασμένος στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ, ἔγινες γιά μᾶς Καρπός πού ὑπόσχεται τήν αἰώνια ζωή! Τό δέντρο τῆς αἰώνιας ζωῆς –ὁ Σταυρός– καί ὁ Καρπός τῆς αἰώνιας ζωῆς –Ἐσύ–, πού ἐμφανίστστηκαν στή γῆ, τή χώρα τῆς ἐξορίας μας, ὑπερέχουν ἀσύγκριτα τοῦ δέντρου καί τοῦ καρποῦ τοῦ παραδείσου. Ἐκεῖνα ὑπόσχονταν μόνο τήν ἀθανασία, ἐνῶ αὐτά ὑπόσχονται καί τήν ἀθανασία καί τήν κατά χάρη θέωση. Μέ τά παθήματά Σου γλύκανες τά δικά μας παθήματα. Προτιμᾶμε τά παθήματα ἀπό τίς ἀπολαύσεις τῆς γῆς, φτάνει μόνο νά γευθοῦμε τή δική Σου ἀπόλαυση καί γλυκύτητα! 
Αὐτή, ὡς πρόγευση τῆς αἰώνιας ζωῆς, εἶναι πιό γλυκιά καί πιό πολύτιμη ἀπό τήν πρόσκαιρη ζωή! 
Κοιμήθηκες τόν ὕπνο τοῦ θανάτου, πού δέν μπόρεσε νά κρατήσει αἰώνια Ἐσένα, τόν Θεό! Ἀναστήθηκες καί μᾶς χάρισες τήν ἔγερση ἀπ᾿ αὐτόν τόν ὕπνο. Ἀπό τόν πικρό ὕπνο τοῦ θανάτου, ἔφερες τή μακάρια καί ἔνδοξη ἀνάσταση!

Ἀνάστηθι, Κύριε ὁ Θεός μου, ὑψωθήτω ἡ χείρ σου, μή ἐπιλάθῃ τῶν πενήτων σου εἰς τέλος. Ἀνέβασες τήν ἀνακαινισμένη φύση μας στόν οὐρανό καί τήν κάθισες στά δεξιά τοῦ προαιώνιου καί συναιώνιου μ᾿ Ἐσένα Πατέρα! Μᾶς ἄνοιξες τόν δρόμο γιά τόν οὐρανό! Μᾶς ἑτοίμασες ἐκεῖ τόπους, γιά νά μείνουμε! Σ᾿ αὐτούς τούς τόπους χειραγωγεῖς καί δέχεσαι καί ἀναπαύεις καί παρηγορεῖς ὅλους τούς ἀποκαμωμένους στρατοκόπους τῆς γῆς πού πιστεύουν σ᾿ Ἐσένα, πού ἐπικαλοῦνται τό ἅγιο ὄνομά Σου, πού τηροῦν τίς θεῖες ἐντολές Σου, πού Σέ ὑπηρετοῦν ὀρθόδοξα καί εὐλαβικά, πού σηκώνουν τόν Σταυρό Σου καί πίνουν ἀνδρεῖα τό ποτήρι τῶν παθημάτων Σου, εὐγνωμονώντας Σε, εὐχαριστώντας Σε καί δοξολογώντας Σε!

Ἁγίῳ Πνεύματι, ἑνοειδεῖ αἰτίᾳ, πάντα ἔχεται εἰρηνοβραβεύτως. Θεός τοῦτο γαρ ἐστι Πατρί τε καί Υἱῷ ὁμοούσιον κυρίως.

Δόξα σ᾿ Ἐσένα, Δημιουργέ ἐκείνων πού δέν ὑπῆρχαν!
Δόξα σ᾿ Ἐσένα, Λυτρωτή καί Σωτήρα ἐκείνων πού ἔπεσαν καί ὁδηγήθηκαν στήν ἀπώλεια!
Δόξα σ᾿ Ἐσένα, Θεέ καί Κύριε μας!
Ἀξίωσέ μας καί στή γῆ καί στόν οὐρανό νά δοξάζουμε, νά εὐλογοῦμε καί νά ὑμνοῦμε τήν ἀγαθότητά Σου!
Ἀξίωσέ μας νά βλέπουμε τή φοβερή, τήν ἀπρόσιτη, τή μεγαλειώδη δόξα Σου μέ ξέσκεπα τά πρόσωπα τῶν ψυχῶν μας11, νά τή βλέπουμε αἰώνια, νά τήν προσκυνοῦμε αἰώνια καί νά ἀπολαύσουμε τή μακαριότητά της αἰώνια. 
Ἀμήν.

Ἔρημος Ἁγίου Σεργίου
1846
Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!
Βασιλεύσει Κύριος εἰς τόν αἰῶνα,
ὁ Θεός σου Σιών, εἰς γενεάν καί γενεάν.
Ἀπό τό βιβλίο: “ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ”
Τόμος β΄
Ἱερά Μονή Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττική.

« Εἰς χείρας σου, Κύριε,
παρατίθημι τήν ψυχήν
καίτό σῶμά μου.
Αὐτός μέ εὐλόγησον,
Αὐτός με ἐλέησον
καί ζωήν τήν αἰώνιον
χάρισαί μοι.
Ἀμήν ».
* Ἀναστάσιμοι ὕμνοι, Ἀκολουθίας Ἑσπερινοῦ Κυριακῆς (Ἑσπέρας Σαββάτου) 
καί Ἀκολουθία Ὄρθρου Κυριακῆς

1Ρωμ. 11:34.
2Βλ. Ματθ. 10:30.
3Βλ. Λουκ. 21:18.
4Ψαλμ. 15:8.
5Ψαλμ. 117:6,7.
6Πρβλ. Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Καρπαθίου, Πρός τούς ἐν τῇ Ἰνδίᾳ μοναχούς, γράψαντας αὐτῷ, παραμυθητικά κεφάλαια Ρ΄, κε΄.
7Σ.τ.Μ.: Βλ. Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ, Ἔργα 1 – ἀσκητικές ἐμπειρίες Α΄,
ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττικῆς 2009, σελ. 324, σημ. 53.
8Λουκ. 10:18.
9Βλ. Γεν. 3:16-19.
10Πρβλ. Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας, Ἑρμηνεία εἰς τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιον, κεφ. ΙΔ΄, στ. 16-20.
11Πρβλ. Β΄ Κορ. 3:18.

Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ

http://hristospanagia3.blogspot.gr