[υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.27,1-10]
«Πρωΐας δὲ γενομένης συμβούλιον ἔλαβον πάντες οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ κατὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ ὥστε θανατῶσαι αὐτόν· καὶ δήσαντες αὐτὸν ἀπήγαγον καὶ παρέδωκαν αὐτὸν Ποντίῳ Πιλάτῳ τῷ ἡγεμόνι (:και όταν ξημέρωσε, συνεδρίασαν όλοι οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι του λαού εναντίον του Ιησού, για να επιτύχουν την εκτέλεση της θανατικής ποινής Του. Και αφού Τον έδεσαν, Τον πήραν από εκεί και Τον παρέδωσαν στον Πόντιο Πιλάτο, τον Ρωμαίο επίτροπο και διοικητή)»[Ματθ.27,1-2].
Επειδή ήθελαν να Τον φονεύσουν και δεν μπορούσαν οι ίδιοι λόγω της εορτής του πάσχα, Τον οδηγούν στον ηγεμόνα. Εσύ όμως πρόσεξε πώς προχώρησε το ζήτημα, ώστε να συμπέσει με την εορτή· διότι έτσι είχε προκαθοριστεί από τον Θεό.
«Τότε ἰδὼν ᾿Ιούδας ὁ παραδιδοὺς αὐτὸν ὅτι κατεκρίθη, μεταμεληθεὶς ἀπέστρεψε τὰ τριάκοντα ἀργύρια τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ τοῖς πρεσβυτέροις (:Τότε ο Ιούδας, που Τον παρέδωσε με προδοσία στους Ιουδαίους, σαν είδε ότι ο Ιησούς καταδικάστηκε, μεταμελήθηκε και επέστρεψε τα τριάντα ασημένια νομίσματα στους αρχιερείς και στους πρεσβυτέρους)»[Ματθ.27,3].
Αυτό αποτελεί κατηγορία και εναντίον του Ιούδα και εναντίον των Ιουδαίων αρχιερέων και πρεσβυτέρων. Εναντίον μεν του Ιούδα όχι γιατί μετανόησε, αλλά γιατί μετανόησε τόσο αργά και με τόση βραδύτητα και έγινε αυτοκατάκριτος, διότι μόνος του ομολόγησε ότι παρέδωσε τον Ιησού ενώ ήταν αθώος· εναντίον των αρχιερέων και των πρεσβυτέρων η επιστροφή των τριάκοντα αργυρίων από τον Ιούδα σε αυτούς αποτελεί κατηγορία, διότι ενώ μπορούσαν να μετανοήσουν και να αλλάξουν γνώμη, δεν μετανόησαν.
Και πρόσεξε πότε μετανοεί: όταν ολοκληρώθηκε και τελείωσε η αμαρτία της παράδοσης του Ιησού και της παραπομπής Του σε θάνατο· διότι τέτοιος είναι ο διάβολος˙ δεν αφήνει εκείνους που δεν επαγρυπνούν, να δουν το κακό πριν συντελεστεί, για να μη μετανοήσουν εκείνοι που έχουν αιχμαλωτιστεί από αυτόν. Ενώ λοιπόν ο Ιησούς έλεγε τόσα στον Ιούδα για να τον κάνει εγκαίρως να μετανοήσει προτού προχωρήσει στην προδοσία που σκεφτόταν να κάνει, εκείνος δεν λύγισε˙ όταν όμως ολοκληρώθηκε το παράπτωμα, τότε του ήρθε στον νου η μετάνοια, όμως τότε χωρίς καμία ωφέλεια· διότι το να μεταμεληθεί και να ρίξει τα αργύρια και το να ντραπεί τον ιουδαϊκό όχλο, όλα είναι ευπρόσδεκτα˙ το να απαγχονιστεί όμως, αυτό είναι ασυγχώρητο και ενέργεια του πονηρού δαίμονα· διότι τον απομάκρυνε πρώτα από την μετάνοια, για να μην ωφεληθεί τίποτε από αυτήν˙ έπειτα φονεύει τον εαυτό του με θάνατο αισχρότατο και καταφανή σε όλους, αφού τον έπεισε τον εαυτό του να αυτοκτονήσει.
Εσύ κάνε μου την χάρη να προσέξεις ότι η αλήθεια διαλάμπει παντού, ακόμα και με εκείνα που κάνουν και πάσχουν οι αντίθετοι· διότι και ο θάνατος του προδότη ράπτει τα στόματα εκείνων που καταδίκασαν τον Κύριο και δεν τους επιτρέπει να έχουν ούτε το παραμικρό ίχνος δικαιολογίας· διότι τι θα είχαν να πουν εκείνοι, όταν ο ίδιος ο προδότης εμφανίζεται να παίρνει τέτοιες αποφάσεις εναντίον του εαυτού του; Ας δούμε όμως και τα λόγια τα οποία λέει: «ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῷον. οἱ δὲ εἶπον· τί πρὸς ἡμᾶς; σὺ ὄψει. Καὶ ρίψας τὰ ἀργύρια ἐν τῷ ναῷ ἀνεχώρησε, καὶ ἀπελθὼν ἀπήγξατο (:”Αμάρτησα διότι παρέδωσα αίμα αθώο για να χυθεί”. Αυτοί όμως του είπαν: ‘’Τι μας ενδιαφέρει; Εσύ θα φροντίσεις να απαλλαγείς από την ευθύνη. Εσύ θα δώσεις λόγο γι’ αυτό’’. Κι αφού έριξε τα ασημένια νομίσματα στον περίβολο του ναού, έφυγε και πήγε και πνίγηκε με σκοινί)»· διότι δεν υπέφερε την συνείδηση του η οποία τον μαστίγωνε.
Κάνε μου επίσης την χάρη να προσέξεις ότι και οι Ιουδαίοι έπαθαν τα ίδια· διότι και αυτοί ενώ όφειλαν να διορθωθούν από αυτά που έπαθαν, δεν συνέρχονταν νωρίτερα μέχρις ότου να ολοκληρώσουν την αμαρτία τους· διότι εκείνου μεν η αμαρτία ολοκληρώθηκε, επειδή ήταν προδοσία, εκείνων όμως όχι ακόμα. Όταν λοιπόν και εκείνοι συμπλήρωσαν την αμαρτία και Τον κάρφωσαν επάνω στον σταυρό, τότε και αυτοί ταράσσονται˙ και άλλοτε μεν έτσι ενεργούν: «ἔλεγον οὖν τῷ Πιλάτῳ οἱ ἀρχιερεῖς τῶν Ἰουδαίων· μὴ γράφε, ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων, ἀλλ᾿ ὅτι ἐκεῖνος εἶπε, βασιλεύς εἰμι τῶν Ἰουδαίων(:Επειδή όμως οι αρχιερείς των Ιουδαίων θεωρούσαν προσβολή και ατίμωση γι’ αυτούς να λέγεται βασιλιάς τους ένας σταυρωμένος, διαμαρτύρονταν και έλεγαν στον Πιλάτο: “Μη γράφεις «Ο βασιλεύς των Ιουδαίων», αλλά γράψε ότι εκείνος είπε «είμαι βασιλεύς των Ιουδαίων”)»[Ιω.19,21](αν και γιατί φοβάστε, γιατί ανησυχείτε από νεκρό σώμα που είναι καρφωμένο στον σταυρό;), άλλοτε πάλι Τον φυλάσσουν λέγοντας: «κέλευσον οὖν ἀσφαλισθῆναι τὸν τάφον ἕως τῆς τρίτης ἡμέρας, μήποτε ἐλθόντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ νυκτὸς κλέψωσιν αὐτὸν καὶ εἴπωσι τῷ λαῷ, ἠγέρθη ἀπὸ τῶν νεκρῶν· καὶ ἔσται ἡ ἐσχάτη πλάνη χείρων τῆς πρώτης (:Γι’ αυτό δώσε διαταγή να ασφαλιστεί ο τάφος μέχρι την τρίτη ημέρα, μήπως έλθουν οι μαθητές Του μέσα στη νύχτα και Τον κλέψουν και πουν στον λαό ότι αναστήθηκε από τους νεκρούς. Και θα είναι η τελευταία αυτή πλάνη του λαού χειρότερη από την πρώτη, που τον πίστεψαν ως Μεσσία)» [Ματθ. 27,64]. Άλλωστε και αν ειπούν, το πράγμα ελέγχεται εάν δεν είναι αληθινό. Πώς όμως θα πουν αυτοί οι οποίοι δεν τόλμησαν να πουν όταν συνελήφθη, ο δε κορυφαίος μαθητής, ο Πέτρος, Τον αρνήθηκε και τις τρεις φορές, φοβούμενος την απειλή ενός κοριτσιού; Αλλά όπως είπα ταράχθηκαν· διότι ότι γνώριζαν πως η πράξη τους ήταν παράνομη, φαίνεται από αυτό που είπαν: «Τί πρὸς ἡμᾶς; σὺ ὄψει (:Τι μας ενδιαφέρει; Εσύ θα φροντίσεις να απαλλαγείς από την ευθύνη. Εσύ θα δώσεις λόγο γι’ αυτό)».
Ακούστε όσοι είστε φιλάργυροι, κατανοήστε τι έπαθε εκείνος˙ ότι και τα χρήματα έχασε και την αμαρτία διέπραξε και την ψυχή του απώλεσε. Τέτοια είναι η τυραννία της φιλαργυρίας. Ούτε τα αργύρια χάρηκε, ούτε την παρούσα ζωή, ούτε τη μέλλουσα, αλλά τα έχασε όλα μαζί, και αφού πήρε πονηρή δόξα από αυτούς τους ίδιους, απαγχονίστηκε κατά αυτόν τον τρόπο. Αλλά όπως είπα ορισμένοι δεν βλέπουν καλά, παρά μόνο αφού κάνουν την εφάμαρτη πράξη τους.
Κοίταξε λοιπόν και αυτούς, οι οποίοι προηγουμένως δεν ήθελαν να συνειδητοποιήσουν ακριβώς το τόλμημά τους, αλλά έλεγαν: «Τί πρὸς ἡμᾶς; σὺ ὄψει (:Τι μας ενδιαφέρει; Εσύ θα φροντίσεις να απαλλαγείς από την ευθύνη. Εσύ θα δώσεις λόγο γι’ αυτό)», πράγμα που αποτελεί το μεγαλύτερο έγκλημά τους· διότι αυτό αποδεικνύει ανθρώπους οι οποίοι ομολογούν την τόλμη και την παρανομία τους και οι οποίοι είναι μεθυσμένοι από το πάθος, και δεν θέλουν να απόσχουν από την σατανική επιχείρησή τους, αλλά καλύπτουν τους εαυτούς τους ανόητα με το κάλυμμα της προσποιητής άγνοιας· διότι αν μεν αυτά λέγονταν μετά την σταύρωση και τον θάνατο Αυτού, βέβαια και τότε δεν θα είχαν καμιά δικαιολογία τα λεγόμενα, αλλά οπωσδήποτε δεν θα τους καταδίκαζε τόσο πολύ· τώρα όμως που ακόμα Τον έχετε ενώπιόν σας και έχετε το δικαίωμα να Τον αφήσετε ελεύθερο, πώς μπορείτε να τα λέτε αυτά; Διότι η δικαιολογία σας αυτή θα γίνει μεγάλη κατηγορία εναντίον σας.
Πώς και με ποιον τρόπο; Διότι επιρρίπτοντας το όλο έγκλημα στον προδότη(διότι είπαν: «σὺ ὄψει»), ενώ μπορούσαν οι ίδιοι να απαλλαγούν από την Χριστοκτονία, αφήνοντας αυτόν ελεύθερο εφόσον ήταν αθώος, εκείνοι προχώρησαν περισσότερο το τόλμημα, προσθέτοντας στην προδοσία και την σταύρωση· διότι τι τους εμπόδιζε αφού είπαν σε εκείνον «σὺ ὄψει», αυτοί να αποφύγουν το έγκλημα; Τώρα όμως αντίθετα το διαπράττουν, προσθέτοντας την σφαγή και παντού και με όσα λέγουν, περιπλέκοντας τους εαυτούς τους σε αναπόφευκτα κακά· διότι μετά από αυτά, όταν επέστρεψε ο Πιλάτος, προτίμησαν να αφεθεί ο ληστής ελεύθερος μάλλον παρά ο Ιησούς˙ ενώ Αυτόν, ο οποίος δεν είχε διαπράξει κανένα αδίκημα, αλλά και τόσο πολύ τους είχε ευεργετήσει, Τον φόνευσαν .
Τι έκανε λοιπόν ο Ιούδας έπειτα απ’ αυτά; Τι έκανε δηλαδή μετά από την απάντησή τους αυτή και ότι άδικα κουράζεται και ότι δεν δέχονται τα αργύρια; «Καὶ ῥίψας τὰ ἀργύρια ἐν τῷ ναῷ ἀνεχώρησε, καὶ ἀπελθὼν ἀπήγξατο(:και αφού έριξε τα ασημένια νομίσματα στον περίβολο του ναού, έφυγε και πήγε και πνίγηκε με σκοινί)»[Ματθ.27,5].
«Οἱ δὲ ἀρχιερεῖς λαβόντες τὰ ἀργύρια εἶπον· οὐκ ἔξεστι βαλεῖν αὐτὰ εἰς τὸν κορβανᾶν, ἐπεὶ τιμὴ αἵματός ἐστι. συμβούλιον δὲ λαβόντες ἠγόρασαν ἐξ αὐτῶν τὸν ἀγρὸν τοῦ κεραμέως εἰς ταφὴν τοῖς ξένοις· διὸ ἐκλήθη ὁ ἀγρὸς ἐκεῖνος ἀγρὸς αἵματος ἕως τῆς σήμερον. τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν διὰ ῾Ιερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος· καὶ ἔλαβον τὰ τριάκοντα ἀργύρια, τὴν τιμὴν τοῦ τετιμημένου ὃν ἐτιμήσαντο ἀπὸ υἱῶν ᾿Ισραήλ, καὶ ἔδωκαν αὐτὰ εἰς τὸν ἀγρὸν τοῦ κεραμέως, καθὰ συνέταξέ μοι Κύριος(: Οι αρχιερείς τότε, αφού πήραν τα ασημένια νομίσματα, είπαν: “Δεν επιτρέπεται να τα ρίξουμε στο θησαυροφυλάκιο του ναού ως ιερό αφιέρωμα, διότι με αυτά αγοράστηκε ζωή ανθρώπου και δόθηκαν ως αμοιβή για το ανθρώπινο αίμα που σε λίγο θα χυθεί. Κι αφού έκαναν σύσκεψη, αγόρασαν με αυτά τον αγρό του κεραμέα, για να γίνει τόπος ταφής των ξένων Ιουδαίων, που έρχονταν στα Ιεροσόλυμα ως ταξιδιώτες και προσκυνητές. Γι’ αυτό και το χωράφι εκείνο ονομάστηκε “αγρός αίματος” μέχρι σήμερα. Τότε επαληθεύτηκε εκείνο που προφητεύτηκε από τον προφήτη Ιερεμία: “Και πήραν τα τριάντα ασημένια νομίσματα, το αντίτιμο του ανεκτίμητου Χριστού, του οποίου την τιμή και το ποσό της πληρωμής για το φόνο Του εκτίμησαν μερικοί από τους υιούς Ισραήλ, και τα έδωσαν για τον αγρό του κεραμέα, όπως με διέταξε ο Κύριος”)»[Ματθ.27, 6-10].
Είδες και πάλι εδώ, ότι κατακρίνονται από την συνείδησή τους; Διότι επειδή γνώριζαν ότι είχαν αγοράσει τον φόνο, δεν τα έβαλαν στον κορβανά, αλλά αγόρασαν αγρό για να θάπτουν τους ξένους. Αποβαίνει όμως και αυτό μαρτυρία σε βάρος τους και μορφή προδοσίας τους· διότι το όνομα του χωραφιού[«διὸ ἐκλήθη ὁ ἀγρὸς ἐκεῖνος ἀγρὸς αἵματος ἕως τῆς σήμερον(:Γι’ αυτό και το χωράφι εκείνο ονομάστηκε “αγρός αίματος” μέχρι σήμερα)»] διακήρυττε σε όλους την δολοφονία τους πιο διαπεραστικά από σάλπιγγα. Και δεν περιορίζονται απλά σε αυτό, αλλά λαμβάνουν απόφαση, και παντού ενεργούν έτσι, ώστε κανείς να μην είναι αθώος από το έγκλημα, αλλά να είναι όλοι υπεύθυνοι.
Βλέπεις ότι όχι μόνο οι απόστολοι, αλλά και οι προφήτες διηγούνται τα αξιοκατάκριτα με ακρίβεια, και σε όλες τις περιπτώσεις διακηρύττουν και προεμφανίζουν το Πάθος; Αυτό και οι Ιουδαίοι ασυνείδητα το υπέφεραν· διότι αν έριχναν τα αργύρια στον κορβανά, δεν θα γινόταν το πράγμα τόσο ολοφάνερο, ενώ τώρα με το να αγοράσουν αγρό, έκαναν γνωστά τα πάντα και στις επερχόμενες γενεές.
Ακούστε όσοι νομίζετε ότι κάνετε αγαθοεργίες με φόνους και δέχεστε αντίτιμο ανθρώπινων ψυχών. Αυτές οι ελεημοσύνες είναι ιουδαϊκές ή μάλλον σατανικές· διότι υπάρχουν, ναι υπάρχουν ακόμα και τώρα εκείνοι οι οποίοι, ενώ αρπάζουν άπειρα που ανήκουν σε άλλους, νομίζουν ότι δικαιολογούνται για όλα αν πληρώσουν δέκα ή εκατό χρυσά νομίσματα. Γι’ αυτούς και ο προφήτης λέει: «καὶ ταῦτα, ἃ ἐμίσουν, ἐποιεῖτε· ἐκαλύπτετε δάκρυσι τὸ θυσιαστήριον Κυρίου καὶ κλαυθμῷ καὶ στεναγμῷ ἐκ κόπων. ἔτι ἄξιον ἐπιβλέψαι εἰς θυσίαν ἢ λαβεῖν δεκτὸν ἐκ τῶν χειρῶν ὑμῶν; (:και αυτά ακόμη τα οποία εγώ μισούσα, εσείς τα πράττατε. Με υποκριτικά δάκρυα καλύπτατε το θυσιαστήριο του Κυρίου, με κλαυθμούς και στεναγμούς και κοπετούς. Αξίζει, λοιπόν, να επιβλέψω εγώ στις υποκριτικές σας θυσίες ή να κάνω αυτές δεκτές από τα χέρια σας;)»[Μαλ. 2,13]. Δεν θέλει ο Χριστός να τρέφεται με πλεονεξία· δεν δέχεται αυτήν την τροφή. Γιατί εξυβρίζεις τον Δεσπότη προσφέροντας σε Αυτόν ακάθαρτες τροφές; Είναι προτιμότερο να Τον βλέπετε να λιώνει από την πείνα, παρά να Τον τρέφετε με τέτοια. Εκείνο είναι γνώρισμα ενός απάνθρωπου, αυτό όμως και απάνθρωπου και υβριστή.
Είναι καλύτερο να μην δώσετε παρά να δίδετε των άλλων στους άλλους. Διότι μου πες μου ˙εάν δεις δύο οποιουσδήποτε, τον έναν γυμνό, τον άλλο να έχει ένδυμα και έπειτα, αφού γδύσεις εκείνον που έχει το ένδυμα, να ντύσεις τον γυμνό, άραγε δεν έκανες αδικία; Τούτο είναι στον καθένα φανερό. Εάν πάλι, δίνοντας στον άλλο εκείνο το οποίο έλαβες, δεν τον ελεείς, αλλά τον αδικείς, όταν δεν δίνεις ούτε το πολλοστημόριο από εκείνα που αρπάζεις, και ονομάζεις ετούτο ελεημοσύνη, ποιας τιμωρίας θα είσαι άξιος; Διότι εάν κατηγορούνται άνθρωποι οι οποίοι προσέφεραν χωλά άλογα, εσύ ο οποίος κάνεις χειρότερα ποιας συγνώμης θα τύχεις; Διότι εάν ο κλέφτης, επιστρέφοντας αυτά που έκλεψε στον ίδιο τον Κύριο, πάλι Τον αδικεί, και Τον αδικεί τόσο, ώστε μόλις να απαλλάσσεται από το έγκλημα, προσθέτοντας τετραπλάσια[Λουκά 19,8: «σταθεὶς δὲ Ζακχαῖος εἶπε πρὸς τὸν Κύριον· ἰδοὺ τὰ ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς, καὶ εἴ τινός τι ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι τετραπλοῦν(:Ο Ζακχαίος όμως στάθηκε μπροστά στον Κύριο και του είπε: “Ιδού, Κύριε, τα μισά από τα υπάρχοντά μου τα δίνω ελεημοσύνη στους φτωχούς, κι αν τυχόν ως τελώνης μεταχειρίστηκα συκοφαντίες, ψεύτικες καταγγελίες και αναφορές για να αδικήσω κάποιον σε κάτι, του το γυρίζω πίσω τετραπλάσιο”)»], και αυτά στην Παλαιά Διαθήκη, εκείνος ο οποίος δεν κλέβει, αλλά μετέρχεται βία και ούτε καν δίνει αυτά που αρπάζει σε εκείνον από τον οποίο τα αφαίρεσε, αλλά σε άλλο και δεν δίνει τετραπλάσια, αλλά ούτε τα μισά, και αυτός δεν ζει στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης αλλά της Καινής, κατανόησε πόση φωτιά συγκεντρώνει επάνω στο κεφάλι του.
Εάν δεν έχει ακόμα τιμωρηθεί γι’ αυτό ακριβώς θρήνησέ τον, διότι συσσωρεύει περισσότερη οργή εναντίον του, εάν δεν μετανοήσει. Διότι λέει ο Κύριος: «ἢ ἐκεῖνοι οἱ δέκα καὶ ὀκτώ, ἐφ᾿ οὓς ἔπεσεν ὁ πύργος ἐν τῷ Σιλωὰμ καὶ ἀπέκτεινεν αὐτούς, δοκεῖτε ὅτι οὗτοι ὀφειλέται ἐγένοντο παρὰ πάντας τοὺς ἀνθρώπους τοὺς κατοικοῦντας ἐν Ἱερουσαλήμ; οὐχί, λέγω ὑμῖν, ἀλλ᾿ ἐὰν μὴ μετανοήσητε, πάντες ὁμοίως ἀπολεῖσθε(:ή μήπως νομίζετε ότι εκείνοι οι δεκαοκτώ, που έπεσε πάνω τους ο πύργος που ήταν κτισμένος στο Σιλωάμ και τους σκότωσε, ήταν πιο αμαρτωλοί και χρεώστες ενώπιον του Θεού απ’ όλους τους ανθρώπους που κατοικούν στην Ιερουσαλήμ; Όχι, σας διαβεβαιώνω. Δεν ήταν αυτοί οι χειρότεροι. Αλλά έπαθαν εκείνοι για να σωφρονιστείτε εσείς. Αν όμως δεν μετανοήσετε, θα χαθείτε όλοι με τον ίδιο τρόπο, θαμμένοι κάτω από τα ερείπια της πρωτεύουσάς σας)» [Λουκά 13, 4-5].
Ας μετανοήσουμε λοιπόν και ας δώσουμε ελεημοσύνη καθαρή από πλεονεξία και με πολλή αφθονία. Θυμηθείτε ότι οι Ιουδαίοι συντηρούσαν οκτώ χιλιάδες Λευίτες και μαζί με τους Λευίτες και χήρες και ορφανά και πολλά άλλα προσέφεραν και μαζί με αυτό στρατεύονταν˙ ενώ τώρα υπάρχουν στην εκκλησία και αγροί και οικίες και μισθώματα οικημάτων και οχήματα και ημιονηγοί και ημίονοι και πλήθος πολύ από παρόμοια πράγματα εξαιτίας σας και εξαιτίας της απανθρωπιάς σας. Ενώ θα έπρεπε τον θησαυρό αυτό της εκκλησίας να τον έχετε εσείς και έσοδο αυτής να αποτελεί η δική σας προθυμία˙ τώρα όμως δύο άτοπα γίνονται· και εσείς μένετε ανωφελείς, και οι ιερείς του θεού δεν χρησιμοποιούν αυτά που πρέπει. Μήπως τάχα δεν ήταν δυνατόν κατά την εποχή των αποστόλων να κρατούν τις οικίες και τους αγρούς; Γιατί λοιπόν τα πουλούσαν και τα έδιναν; Γιατί αυτό ήταν το καλύτερο.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf
Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΠΕ΄(κατ’ επιλογήν), πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1979, τόμος 12, σελίδες 276-289.
Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 69, ομιλία ΠΕ΄(κατ΄επιλογήν), σελ. 129-135.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
