«ΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»
Καθηγούμενος Ιεράς Μονής Θεοτόκου Καλλιπετρας,
Αρχιμ. Παλαμάς Κυριλλίδης.
(Σχόλιο Γραφείο Τύπου Ιεράς Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας:
Μία φοβερή ομιλία.. μία ομιλία "σκάνδαλο",
που θέτει τα πράγματα στην πραγματική τους βάση.)
Ο τίτλος της ταπεινής αυτής ομιλίας στην οποία απλά θα σας παραθέσωπολύ λιτή τροφή, σχετικώς με τα σκάνδαλα, τον σκανδαλισμό μέσα στην Εκκλησία, τον θεώρησα βαρύγδουπο και προσελκυστικό και τον επέλεξα γιατί στις μέρες μας η σκανδαλολογία δίνει και παίρνει ώστε να θεωρείται πλέον απειλή για την ολοκληρωτική καταστροφή ψυχών αδελφών μας χριστιανών.
Δεν είναι δυνατόν βεβαίως να σωθούν όλοι. Δεν είναι δυνατόν να ωφεληθούν όλοι. Ο ίδιος ο Θεάνθρωπος δεν μετέστρεψε όλους τους ανθρώπους που συνάντησε γιατί βεβαίως σέβεται την ελευθερία του καθενός μας, αλλά… τουλάχιστον κάποιες ψυχές ίσως βρουν στηριγμό σε αυτόν τον ταπεινό λόγο ώστε να συνεχίσουν τον πνευματικό τους αγώνα.
Κάποτε πήρα στα χέρια μου ένα βιβλίο του γραφείου μου και με καλυμμένο το εξώφυλλο διάβασα στην παρέα των 7-8 ατόμων που με είχαν επισκεφτεί και ζητούσαν επίμονα να τους πω πνευματικό λόγο:
«Τι όμορφη που είσαι αγαπημένη μου, τι όμορφη που είσαι;
Η καμπύλη των μηρών σου είναι σαν περίτεχνο περιδέραιο…
Ο κόλπος σου κρατήρας τορνευτός που βγάζει πάντα κρασί ευωδιαστό
Η κοιλιά σου είναι σαν τα στάρια ολόγυρα με κρίνα
Τα δυο σου στήθη σα δυο μικρά ζαρκαδάκια…
Τι όμορφη που είσαι και θελκτική μέσα στα χάδια αγάπη μου…
Σαν φοίνικας η κορμοστασιά σου
Τα στήθη σου σα δυο τσαμπιά χουρμάδες!
Είπα θ” ανέβω πάνω στο φοίνικα τα βάγια του θα πιάσω…
Έλα, ας βγούμε στα χωράφια αγαπημένε μου,
ας την περάσουμε τη νύχτα στα χωριά..
Εκεί τον έρωτά μου θα σου δώσω…»
Από την απορημένη έκφραση του προσώπου σας είναι δυνατόν να αντιληφθείτε και την έκφραση εκείνη των προσκυνητών...
Κι εκείνοι είχαν σκανδαλισθεί με την σύγχρονη ερμηνεία της λέξης που σημαίνει «σοκάρω, εντυπωσιάζω αρνητικώς». Είχαν λοιπόν οι ευλαβείς προσκυνητές σοκαριστεί για να εκφράσω τις εντυπώσεις τους και τις σκέψεις που ήταν κατάδηλες στα μάτια τους!
Ήταν σα να μου έλεγαν "δε ντρέπεσαι πάτερ να διαβάζεις τέτοια ανήθικα βιβλία";
Και στην απορία τους αυτή άφησα να πέσει το κάλυμμα του εξωφύλλου από το βιβλίο που τους διάβασα και να φανεί με μεγάλα γράμματα ο τίτλος του «Η Αγία Γραφή»!!!
Επειδή δε μπορούσαν να φανταστούν ότι ανάμεσα στα θεόπνευστα κείμενα είναι ποτέ δυνατόν να υπάρχουν τέτοια «Ανήθικα» (εντός εισαγωγικών) κείμενα για το λόγο αυτό πήραν από τα χέρια μου το βιβλίο και περιεργάζονταν ο ένας μετά τον άλλον «ιδίοις όμασι», το υπέροχο θεολογικό ποίημα «Άσμα Ασμάτων».
(εδω)
Και εγείρεται τώρα το ερώτημα; Μπορεί ένα τέτοιο σκανδαλιστικό κείμενο να είναι μέσα στα Θεόπνευστα κείμενα της Αγίας Γραφής; Και βεβαίως γίνεται!
Αρκεί τα περιγραφόμενα να έχουν και Θεόπνευστη ερμηνεία.
Ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του εμπειρίες και τα δικά του βιώματα. Έχει αναπτύξει με την πνευματική του προσπάθεια ή την απρόσκοπτη δαιμονική επιρροή στα χρόνια μέχρι την ενηλικίωσή του εμπάθειες, πάθη τα οποία καθοδηγούν τον λογισμό του.
Στον σάρκινο άνθρωπο της εποχής μας, τον άνθρωπο που θάλπει και ηδονίζει τη σάρκα του το κείμενο φαίνεται άκρως ερωτικό.
Στο μικρό παιδάκι φαίνεται αδιάφορο. Σε έναν άγιο του υπενθυμίζει την επιθυμία της ψυχής του να ενωθεί με τον νυμφίο Χριστό. Έχουμε λοιπόν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές ερμηνείες για το ίδιο γεγονός ανάλογα με τις προαιρέσεις και τις διαθέσεις των ανθρώπων!
Κι αυτή είναι η πικρότατη αλήθεια για τις κρίσεις και τις επικρίσεις που κάνουμε στα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας αποδεικνύοντας και επιδεικνύοντας τον εσωτερικό μας κόσμο. Την προσωπική μας πνευματική κατάσταση και το ύψος ή τον πάτο που έχουμε στην καλλιέργεια της ψυχής μας.
Επιτρέψτε μου να σας περιγράψω ακόμη ένα προσωπικό βίωμα. Όταν στην αρχή της μοναχικής μου πορείας ευρισκόμουν στο Άγιον Όρος, πολλές φορές οι γεροντάδες μου, με έστελναν να παραδώσω τρόφιμα στους ασκητές που ασκούνταν κοντά μας, καθώς βρισκόμασταν στο πιο δύσβατο μέρος του Όρους. Σε κάποιον από τους ασκητές αυτούς έτυχε κάποιο από τα τρόφιμα να είναι τυλιγμένο με εφημερίδα. Εκείνη την εποχή (πριν 20 χρόνια) ήταν στη μόδα κάποια μονοκόματα φορέματα που φορούσαν οι γυναίκες τα οποία είχαν και κουκούλα.
Στην εφημερίδα λοιπόν ήταν η φωτογραφία ενός φωτομοντέλου που φορούσε ένα τέτοιο κόκκινο φόρεμα με την κουκούλα στο κεφάλι της. Ο γέροντας ξετύλιξε με προσοχή την εφημερίδα και φίλησε με ευλάβεια τη φωτογραφία του… φωτομοντέλου!
Στην ερώτηση: «Γέροντα, δε ντρέπεσαι; τι κάνεις εκεί;«, εκείνος απάντησε: «Γιατί παιδί μου; την Παναγία ασπάστηκα.»
Τα αθωώτατα εκείνα ματάκια του ευλογημένου ασκητού που είχε πάνω από 60 χρόνια να αντικρύσει γυναικεία θέα έβλεπαν εικόνα της Παναγίας μια φωτογραφία που πολλούς θα τους έκανε να την θεωρούν γεννήτρια φιλήδονων λογισμών!
Η αρχαία ερμηνεία της λέξεως «σκάνδαλο» που χρησιμοποιείται ιδιαιτέρως στην Αγία Γραφή είναι "παγίδα".... Και σαν τέτοιος ορισμός χρησιμοποιείται στην Ορθόδοξη Θεολογία.
Δεν υπάρχει «σοκ» γιατί κάτι τέτοιο υποδηλώνει εγωισμό. Πολλές φορές για να εξάρουμε την προσωπική μας αρετή δηλώνουμε τον αποτροπιασμό μας για αμαρτήματα που ακούμε άλλους να έχουν διαπράξει.
Η Πατερική Θεολογία όμως είναι καταπέλτης στην αντίδρασή μας αυτή!
Είπε Αββάς, γράφει στο γεροντικό, όταν του μετέφεραν πως κάποιος μοναχός αμάρτησε: «Ω! Σήμερα μέγας στύλος έπεσε!» Διέπραξε δηλαδή μεγάλη αμαρτία, έχασε εκείνος ο μοναχός την πνευματική του κατάσταση, συμπεριφέρθηκε άσχημα!
Ο Θεός όμως στον Αββά εκείνο την είχε φυλαγμένη! Μετά από λίγο ο αμαρτήσας μοναχός πέθανε. Παρουσιάστηκε άγγελος Κυρίου στον Αββά έχοντας στα χέρια του την ψυχή του αποθανόντος και ρώτησε: «Αββά, ο Κύριος θέλει να σε ρωτήσει, που προστάζεις να τοποθετήσει την ψυχή του μοναχού, στον Παράδεισο, ή στην Κόλαση;.
Ο Αββάς κατατρομαγμένος ψέλλισε στον Άγγελο:«Που να ξέρω εγώ; του Θεού δουλειά είναι αυτό!». «Έτσι» του γύρισε το λόγο ο Άγιος Άγγελος, «αφού είναι του Θεού δουλειά να κρίνει τα πλάσματα εσύ μην προτρέχεις να σπείρεις λογισμούς στους αδελφούς σου για το αν έπεσε ή όχι μέγας στύλος»!!!
Αλλού γράφει πάλι ο Ευεργετινός: «Εκοιμήθει ένας μοναχός κι όταν πήγαν οι άλλοι μοναχοί της Σκήτης να τον ετοιμάσουν προς ταφή, βρήκαν κάτω από το προσκέφαλό του τρία χρυσά νομίσματα. Έγινε τότε μεγάλος θρήνος στους αδελφούς οι οποίοι θεώρησαν ότι ο νεκρός απώλεσε τους μοναχικούς κόπους έχοντας υποπέσει στην φιλαργυρία. Έθαψαν τον μοναχό με αληθινή απογοήτευση κι ήταν σχεδόν βέβαιοι ότι ο μοναχός ευρισκόταν στην κόλαση...
Στο τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο, ένας από τους ευλαβείς εκείνους μοναχούς (υπήρχε η ευλαβής συνήθεια την εποχή εκείνη) ζήτησε να πληροφορηθεί εάν τελικά κολάστηκε ο κεκοιμημένος μοναχός. Κι ο Άγιος Άγγελος του αποκάλυψε: «εάν δεν σωζώταν και οι ατελείς, αυτοί που δεν κατόρθωσαν να αγιάσουν εν ζωή, τότε πως θα αποδεικνύονταν η ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ του Θεού;».
Κι είναι βαρύτατος αυτός ο λόγος. Γιατί ο Θεός είναι φιλάνθρωπος, αγαπάει το ανθρώπινο γένος και θέλει όλοι να σωθούμε. Είτε είμαστε φτασμένοι, οπότε με το σπαθί μας εισερχόμαστε στον Παράδεισο (πράγμα απιθανότατο!!!), είτε έχουμε ξεκινήσει τον αγώνα της σωτηρίας μας λίγο-λίγο, όσο μπορούμε, αλλά με ειλικρίνεια και ελπίδα, και τελικώς η φιλανθρωπία Του θα μας σπρώξει να μπούμε στον Παράδεισο.
Κάνοντας τις εκπομπές στο Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μητρόπολης Βεροίας (90,2fm) σχετικά με τον Ευεργετινό, που είναι μια συλλογή πολύ-πολύ ψυχωφέλιμη, χρειάστηκε να σχολιάσουμε πολλά σκανδαλιστικά γεγονότα. Σ” ένα από αυτά εστάλη από τον γέροντα ένας υποτακτικός για να αρδεύσει νερό από το πηγάδι.
Εκεί στέκονταν μια πρόστυχη γυναίκα με την οποία έπεσε στην πορνεία. Ο υποτακτικός επέστρεψε στο κελλί του και συνέχισε τη ζωή του σα να μη συνέβαινε τίποτα...
Δεν σκέφτηκε το γεγονός, δεν απογοητεύτηκε από την πτώση του, δεν διατήρησε στη σκέψη του λογισμούς γαργαλιστικούς, αλλά επιδόθηκε στον κανόνα που του είχε βάλλει ο Γέροντας.
Όμως ο Γέροντας έλαβε αποκάλυψη από τον Θεό: «Ο υποτακτικός σου έλαβε μεγάλο στεφάνι». Επισκέφτηκε τότε ο Γέροντας τον υποτακτικό και τον ρώτησε καταλεπτώς τι έκανε, αναμένοντας από αυτόν να του διηγηθεί κάποιο ασκητικό κατόρθωμα....
Όταν έμαθε για την αμαρτία του μαθητού του, εντυπωσιάστηκε κι αντιλήφθηκε πως αυτό που για όλους μας θεωρείται ανήθικο για το μοναχό εκείνο εφόσων δεν συνέχισε, δεν δεσμεύτηκε, πολέμησε κι απέβαλλε και την παραμικρή σκέψη της αμαρτίας και προπαντώς δεν έπεσε στην απόγνωση που θεωρείται και οριστικός πνευματικός θάνατος, έγινε αιτία να στεφθεί από το Θεό για τον ειλικρινή του αγώνα.
Αλήθεια όμως υπάρχουν σκάνδαλα στην Εκκλησία; Θα μου πουν ότι υπάρχει κλέφτης παπάς;
Εγώ θα τους πω ότι υπάρχει και κλέφτης απόστολος! Θα μου πουν ότι υπάρχει κληρικός που αρνήθηκε το Χριστό; Κι εγώ θα τους απαντήσω πως υπάρχει και αρνησίχριστος Απόστολος. Υπήρξε πόρνος αρχιερεύς; Θα τους πω ότι υπήρξε και αιμομίκτης Πατριάρχης. Και φονιάς Προφήτης. Και μοιχός Εκλεκτός του Θεού.
Η αλήθεια είναι πως με την κοσμική έννοια των σκανδάλων, των σοκαριστικών γεγονότων δηλαδή, η Αγία Γραφή αλλά και η Ιερά Παράδοση, ο Συναξαριστής, και τα Γεροντικά βρίθουν γεγονότων που δικαίως ή αδίκως μπορούν να προκαλέσουν σκανδαλισμό.
Ο Αδάμ απεχθάνεται την Γυναίκα του και παραπονιέται στο Θεό: «Η γυναίκα που μου εδώσες αυτή με παρέσυρε.» Ο Κάϊν δολοφονεί τον αδελφό του. Ο Νώε μεθά και βγάζει τα ρούχα του. Ο Αβραάμ παντρεύεται την αδελφή του Σάρα και μετά την παραδίδει για γάμο στους διάφορους άρχοντες που την απαιτούν να την παντρευτούν. Ο Λωτ συνουσιάζεται με τις κόρες του. Τα παιδιά του Ιακώβ πωλούν τον αδελφό τους Ιωσήφ σε δουλεμπόρους.
Ο Προφήτης Δαβίδ αφήνει έγκυο την γυναίκα του στρατηγού Ουρία και μετά τον εκθέτει στον πόλεμο για να τον σκοτώσουν. Ο Οζά στηρίζει την κιβωτό της Διαθήκης για να μην πέσει κι αμέσως πεθαίνει. Ο Αύναν εκσπερματώνει στο χώμα για να μην τεκνοποιήσει και κατακεραυνώνεται. Η ανύπαντρη Παναγία γεννά παιδί. Ο Χριστός συντρώγει με τελώνες και πόρνες.
Πόρνες με οικειότητα φιλούν τα πόδια του Χριστού. Ο Ιούδας κλέβει από το ταμείο. Ο μαθητής προδίνει τον δάσκαλο. Ο Πέτρος τον αρνείται. Ο Μεσσίας αντί να οδηγήσει τον κόσμο στην απελευθέρωση Σταυρώνεται. Ο Ανανίας και η σύζυγός του αφού αποκρύπτουν ποσό που είχαν υποσχεθεί να το προσφέρουν στους Αποστόλους πέφτουν νεκροί.
Ο Απόστολος Μάρκος εγκαταλείπει τον Απόστολο Παύλο στις περιοδείες. Ο Μέγας Κωνσταντίνος θα κάνει πολλά ατοπήματα στην προσωπική του ζωή. Ο Μέγας και Άγιος Θεοδόσιος θα σκοτώσει 2000 άτομα.
Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος και ο Άγιος Επιφάνιος Κύπρου θα διαπληκτιστούν και θα ευχηθούν ο ένας για το τέλος του άλλου. (!!!)
Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας θα θεωρηθεί βίαιος διώκτης των αιρετικών. Ο Άγιος Νικόλαος θα χαστουκίσει τον Άρειο. Ο Άγιος Μαρτινιανός θα συναινέσει να συνουσιαστεί με μια γυναίκα. Η Αγία Θεοδώρα της Αλεξάνδρειας θα απατήσει τον σύζυγό της. Η Αγία Μαρία η Αιγυπτία θα ακολουθήσει ναύτες στο ταξίδι τους για να απολαύσει ερωτικές στιγμές.
Η μοναχή Μαρία ανεψιά του Οσίου Αβραάμ θα εκδωθεί σε πορνείο. Ο Βονιφάτιος θα έχει οργιαστικές σχέσεις με την αφέντρα του Αγλαϊα, κι είναι αμφότεροι άγιοι του Ορθόδοξου Αγιολογίου. Ο Άγιος Νικόδημος ο Βεροιώτης θα γυρίζει στα καπηλειά με πόρνες. Άγιοι μας αρχικά θα τουρκέψουν. Όσιοι μας θα πορνεύσουν, θα αλλαξοπιστήσουν, θα διακωμωδηθούν από τον διάβολο πολλάκις.
Αυτή η ομιλία θα γινόταν πολύ άσεμνη και αναιδής, αν καταγράφαμε κι άλλα εκκλησιαστικά σκάνδαλα. Τα βιβλία μας γέμουν από πτώσεις μοναχών, κληρικών ακόμη και επισκόπων. Δεν υπάρχει όμως λόγος να σας δώσω εξηγήσεις για να μην σκανδαλίζεστε με αυτά που ακούσατε. Απλά γιατί, τίποτα δε στερεί την δόξα που μπορεί να έχει κανείς στον Ουρανό από όσα τον αμαυρώνουν εδώ στη γη.
Μάλιστα πολλοί τολμηροί αποκαλύπτουν οι ίδιοι τις μελανές τους σελίδες.Ο Παύλος συνεχώς αναφέρει ότι υπήρξε διώκτης του Χριστού. Ο Πέτρος ομοίως ότι αρνήθηκε τον Κύριο. Συνεπώς κανείς μας ποτέ δεν αποτάχθηκε τα σκάνδαλα, ούτε θέλησε να τα αποκρύψει, ούτε περισσότερο να αποφύγει τις συνέπειες τους. Αν θέλετε είναι μια απόδειξη ειλικρίνειας των Γραφών μας.Κάτι που κάνω έστω και εγκληματικό το κάνω γιατί είμαι χώμα και λάσπη. Κι αν δεν κάνω κάτι χειρότερο είναι γιατί με προστατεύει το χέρι του Θεού.
Ο αββάς Σισώης τρώει πριν τις 3 το μεσημέρι κάτι που για τους μοναχούς της εποχής του θεωρείτο εγκληματικό. Εκείνη την ώρα κτύπησε την πόρτα του κελλιού του ένας επισκέπτης, κι ο υποτακτικός έσπευσε να προτείνει να κρύψουν το φαγητό. «Όχι», πήρε την απάντηση: «Εάν ο Αββάς Σισώης τρώει πριν την ορισμένη ώρα, όλος ο κόσμος να το μάθει ότι δεν είναι σωστός και παραβιάζει τους μοναχικούς κανόνες».
Η αλήθεια είναι πως το κάθε σκανδαλιστικό γεγονός δεν μπορεί να περιγράφει τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου αλλά μόνο μια ''φωτογραφική στιγμή''...
Από όλους μας γνωρίζουμε μόνο φωτογραφικές στιγμές δηλαδή πολύ λίγο από τον χαρακτήρα του καθενός. Έτσι εάν την πρώτη εκείνη μεγάλη Πέμπτη αντικρίζαμε τον Ισκαριώτη Ιούδα, θα του φιλούσαμε το χέρι γιατί ήταν ακόμη ένας από τους Αποστόλους. Την ίδια ημέρα εάν επισκεπτόμασταν τις φυλακές του Πραιτορίου θα συναντούσαμε τον Ληστή Δημά, κατάδικο σε φρικτό θάνατο για πολλά εγκλήματα και θα λέγαμε «Άξια υποφέρει για όσα έκανε».
Την Μεγάλη Παρασκευή το μεσημέρι ο Θεός θα εκθέσει τη λογική μας ανεπανόρθωτα: ο Απόστολος Ιούδας Ισκαριώτης γίνεται προδότης και αυτόχειρας, ο ληστής Δημάς εισοδεύει πρώτος στον Παράδεισο, πριν ακόμη κι από αυτήν την Παναγία.
Ο αββάς Ησαίας θα πει πολύ σοφά: Όποιος έχει ταπεινοφροσύνη, γλώσσα δεν έχει για να ελέγξει τον έναν που είναι αμελής ή τον άλλον που είναι ασεβής. Ούτε μάτια έχει για να παρατηρεί τα ελαττώματα άλλου. Ούτε αυτιά έχει για να ακούει όσα δεν ωφελούν την ψυχή του. Και δεν έχει να μιλήσει σε κανέναν για τίποτα άλλο εκτός από τις αμαρτίες του. Αν κανείς δεν βαδίζει το δρόμο αυτό ακόμα κι αν νηστεύει αυστηρά τρώγοντας μια φορά κάθε 6 μέρες ή επιδοθεί σε μεγάλους αγώνες, πηγαίνουν χαμένοι όλοι του οι κόποι.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή η υπεραισθησία στην ηθική διάσταση του Χριστιανισμού είναι πρόσφατο γεγονός. Τον 20ο αιώνα που πολλοί σπούδασαν στις ευρωπαϊκές θεολογικές Σχολές έφεραν πίσω τους στην Ορθόδοξη Ελλάδα της μετάνοιας και της συγχωρητικότητας τον αέρα της στεγνής Ηθικής, όπως την εννοούσαν ο Αριστοτέλης, ο Θωμάς Ακινιάτης, Προτεστάντες θεολόγοισαν μορφή εξωτερικού περιβλήματος στη θρησκεία. Οι θρησκευόμενοι έπρεπε να φορούν απαραιτήτως συγκεκριμένα ρούχα, με συγκεκριμένη κόμμωση και εντολές τύπου να μην βάζουν τα χέρια στις τσέπες του παντελονιού μήπως σκανδαλιστεί κάποιος και άλλες ακρότητες άγνωστες στην Αγιοπατερική Παράδοση και τις εντολές του Θεού.
Η μικρή μας εμπειρία συμφωνεί απολύτως με την επιβεβαίωση και συγχρόνων Αγίων Γερόντων, όπως του Γέροντος Πορφυρίου που μέμφθηκε δυο πνευματικοκόρες του με κότσο και μακριές φούστες που ενδόμυχα θεώρησαν ανήθικη μια κοπελίτσα με μίνι. Εκεί που δεν το περιμένεις βρίσκεις αρετή που σε αφήνει έκθαμβο.
Η μελέτη των Πατερικών κειμένων θα μας οδηγήσει πίσω στην αλήθεια της πίστεως… εκεί όπου μπορεί στη γύμνια να κρύβεται η σεμνότητα και στην επιμελημένη εμφάνιση η φιλαρέσκεια ή η ανθρωπαρέσκεια.
Δεν θα αποφύγουμε να μιλήσουμε για τον σκανδαλισμό και μέσα από τα λόγια του Σωτήρα Χριστού. Και οι τέσσερις Ευαγγελιστές κάνουν ακριβώς τις ίδιες αναφορές στους λόγους του Κυρίου περί σκανδάλων γιατί όπως φαίνεται τους εντυπώθηκαν ιδιαιτέρως.
Εδώ όμως η λέξη σκάνδαλο δεν σημαίνει «σοκάρισμα», αλλά παγίδα του διαβόλου. Έτσι θα αναφωνήσει ο Σωτήρας: «εάν το δεξί σου μάτι σε παγιδεύει βγάλτο… Εάν το δεξί σου χέρι σε παγιδεύει κόψτο...». Αλλού πάλι γνωρίζοντας ότι κάποιοι θα σκανδαλιστούν από την συμπεριφορά του θα πει: «ευτυχισμένος είναι εκείνος που δεν θα σκανδαλιστεί σε ότι αφορά εμένα».
Είναι εντυπωσιακό και με τρομάζει αυτό που θεωρεί ο Χριστός αιτία σκανδαλισμού στο πρόσωπό του. Στην παραβολή του καλού Σπορέα θα πει: «ο άλλος σπόρος είναι εκείνος που δεν έχει ρίζα και μόλις γίνεται θλίψη ή διωγμός αμέσως σκανδαλίζονται οι ψυχές», δηλαδή αμφιβάλλουν για τη σωτηρία τους. Μαζί με τον φοβερό επίσης λόγο της Γραφής ότι στη Γαλιλαία σκανδαλίζονταν μαζί του, πέφταν σε λογισμούς γιατί τον είχαν δει να μεγαλώνει κοντά τους και δεν πιστεύαν στην θεϊκή αποστολή του, το κείμενο λέγει «δεν έκανε θαύματα πολλά για την απιστία τους».
Από αυτά συνάγεται ότι όταν κανείς σκανδαλίζεται σημαίνει αμφιβάλειως προς την πίστη του στο πρόσωπο και συνεπώς έναντι του Θεού. Ο σκανδαλισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά απιστία απέναντι του Θεού.
Αλλού πάλι ο Χριστός προσπαθεί να προλάβει το σκάνδαλο. Ίσως όμως σε εκείνους που είναι δικαιολογημένοι. Όπως στους Φοροεισπράκτορες και γι αυτό εντέλλεται στον Πέτρο να ψαρέψει και το νόμισμα που θα βρει στο ψάρι μέσα να το δώσει ως φόρο, για να μην σκανδαλιστούν. Αλλά και ο Απόστολος Παύλος θα πει να αποφεύγουν τα ειδωλόθυτα για να μην σκανδαλίζουν τους αδυνάτους στην πίστη. Μάλιστα ο Απόστολος τον σκανδαλισμό τον κατατάσσει στις ασθένειες: «ποιος αρρωσταίνει κι εγώ δεν αρρωσταίνω μαζί του; ποιος σκανδαλίζεται κι εγώ δεν καίγομαι από τη θλίψη μου;».
Το ηθελημένο σκάνδαλο βέβαια, αυτό που γίνεται ξώφθαλμα, με περιφρόνηση στους συνανθρώπους ως αφιλάδελφο ο Χριστός θα το καταδικάσει…
Τότε ευθύνεται ο αίτιος του σκανδάλου: «όποιος σκανδαλίσει έναν από τους ασήμαντους αυτούς που είναι πιστοί μου, τον συμφέρει να κρεμάσει μια μυλόπετρα στο λαιμό του και να καταποντιστεί στο πέλαγος της θάλασσας.»
Αλίμονο στον κόσμο που ταλαιπωρείται από τα σκάνδαλα. Πρέπει να συμβούν (έτσι θα αποκαλυφθεί ποιος πιστεύει και ποιος όχι). Όμως αλίμονο στον άνθρωπο από τον οποίο προέρχεται το σκάνδαλο.
Με την διπλή έννοια η τελευταία φράση: Αλίμονο σε όποιον προκαλεί το σκάνδαλο, είναι σκανδαλοποιός αλλά και αλίμονο σε όποιον προβάλλει το σκάνδαλο, το γνωστοποιεί.
Μην ξεχνάτε τον Μέγα Κωνσταντίνο να λέγει ότι εάν έβλεπε έναν κληρικό να πορνεύει θα έβγαζε την βασιλική του χλαμύδα να τον σκεπάσει με σκοπό να αποκρύψει το σκάνδαλο και να διατηρήσει την ηρεμία των αγωνιζομένων χριστιανών.
Ο σκανδαλισμός υπό την έννοια της παγίδας γεννά σωρεία άλλων παθών γι αυτό και είναι πολύ αγαπητός από τον διάβολο: προκαλεί εγωισμό, απόγνωση, υποκρισία, λογισμούς, καχυποψία, αρνητικότητα, κατάκριση, ιεροκατηγορία, γογγυσμούς.
Προκαλεί δε τάχιστα την εφαρμογή του πνευματικού νόμου: "ότι κοροϊδεύεις το λούζεσε", κι έχουμε ατελείωτα παραδείγματα επ” αυτού. Για να μην τονίσουμε και το συμπέρασμα του μεγάλου ψυχαναλυτού Έριχ Φρόμ πως "ότι κοροϊδεύουμε ενδόμυχα το επιθυμούμε και το ζηλεύουμε".
Στα εκκλησιαστικά όμως θέματα έχουμε μια ιδιαιτερότητα. Δεν είναι απλώς ότι κάποιοι σκανδαλίζονται αλλά χάνονται ψυχές εξαιτίας της υπέρ του δέοντος προβολής ενός σκανδάλου. Εάν όμως εγώ θέλω να ανάψω το φως πατώντας τον διακόπτη δε με ενδιαφέρουν οι διαδρομές ή τα χρώματα των καλωδίων. Ομοίως θέλοντας να πάρω την μυστηριακή χάρη δεν θα σταθώ ενώπιον των προσωπικών αδυναμιών του κλήρου αλλά θα οδηγηθώ στην εκμετάλλευση τους για την απόκτηση των Δωρεών του Θεού.
Αλίμονον αν περίμενε ο Θεός να είναι ο ιερέας της ενορίας Άγιος για να τελεστεί σωστά μια βάπτιση…. όλοι θα είμασταν αβάπτιστοι.
Αλλά ενεργεί η Χάρις και αναπληρώνει την ανθρώπινη έλλειψη. Δόξα τω Θεώ, όλα είναι τακτοποιημένα με υπερβάλλουσα αγάπη στο ανθρώπινο γένος μας. Επιτρέψτε μου να βρεθώ στο άλλο άκρο λέγοντας ότι να δοξάζουμε το Θεό γιατί εμπιστεύθηκε τη μυστηριακή του Χάρη σε αναξίους κληρικούς όπως είμαστε εμείς, γιατί αν προσεγγίζαμε σε αγγέλους να βαπτιστούμε, να εξομολογηθούμε, να λάβουμε θεία Κοινωνία θα μας κατάκαιγαν βλέποντας μας όλους εμάς τόσο ατελείς.
Ο πνευματικός σκεπάζει πλήθος αμαρτιών. Ο στερημένος Χάριτος και Ευλογίας ασταμάτητα αποκαλύπτει σκάνδαλα… Κι αν δε βρει, επινοεί δικά του!
Σκέφτονται τώρα οι πιστοί να αφήσουν τον οβολό τους στην εκκλησία. Όχι πάντα γιατί δεν έχουν, αλλά γιατί έχουν επηρεαστεί για όσα λέγουν οι δημοσιογράφοι. Εγώ θα τους πω ότι άφοβα διαθέτω τα χρήματα μου στο μοναστήρι στο οποίο ζω, χωρίς να αποταμιεύω. Διότι αν είναι να μου «φάει» κάποιος τα χρήματα, προτιμώ από αυτό το απαίσιο κράτος να μου τα φάει η μάνα μου Εκκλησία.
Αλλά μην ξεχνάτε ότι τα σκάνδαλα είναι μέρος της πολεμικής εναντίον της Εκκλησίας. Στη σύγχρονη κοινωνία είναι απαραίτητο ο πολίτης να είναι ξεκρέμαστος από κάθε ελπίδα, σεβασμό, πίστη για να φέρεται ως πιόνι στις επιδιώξεις της Παγκοσμιοποίησης. Αφήνουμε τους πολιτικούς να ομιλούν για σκάνδαλα και τις τηλεοράσεις να οργιάζουν με την σκανδαλο-λαγνεία για να μη βλέπουμε τα χάλια μας!
Ποια χάλια μας; εγώ θα σας αναφέρω μόνον τα πολιτιστικά! Κάθε χώρα και κάθε μεγαλούπολη περηφανεύεται για έναν τουλάχιστον ναό. Η Ρώμη για τον Άγιο Πέτρο, το Παρίσι για την Νοτρ Ντάμ, το Λονδίνο για τον Άγιο Παύλο… κι η κακόμοιρη Αθήνα εδώ και δυο δεκαετίες έχει τις σκαλωσιές στο Μητροπολιτικό της φτωχικό Ναό χωρίς να μπορεί να τον αποκαταστήσει.
Σε μια χώρα η οποία είναι κατ” εξοχήν χριστιανική, σε μια χώρα που οι πολιτικοί της βάλθηκαν να κατασκευάσουν με το δημόσιο χρήμα Τζαμί!
Όπου οι παπάδες δεν διορίζονται πλέον αλλά τον περασμένο Αύγουστο διορίσθηκαν 200 μουφτήδες στην περιοχή του Έβρου με δημόσιο μισθό, από τις βαρύτατες φορολογίες μας!
Παλιότερα τα λιοντάρια έτρωγαν τις σάρκες των χριστιανών κάτω από τα βλέμματα των θεατών και αυτό ήταν διασκέδαση! Σήμερα μας διασκεδάζουν οι διασυρμοί του Εφραίμ και του κάθε Εφραίμ στις σημερινές αρένες που είναι οι συσκευές τηλεθέασης των σπιτιών σας. Δεν τρομάζουμε. Απλά σας ενημερώνουμε. Είπε ο Γέροντας Παϊσιος: ο διάβολος οργώνει αλλά τελικά σπέρνει ο Θεός…
Σε αυτούς που τους προσάπτουν κατηγορίες θα επικαλεστώ ένα παράδειγμααπό την κλασσική αρχαιότητα. Ο Σωκράτης περιέρχονταν την αγορά. Εκεί τον συνάντησε ένας νεαρός ο οποίος είχε λόγους να τον μισεί και ξεκίνησε ένα φοβερό υβρεολόγιο εναντίων του φιλοσόφου ώστε να μαζευτεί με περιέργεια ένα μεγάλο πλήθος γύρω τους.
Όταν τελείωσε ο νεαρός, ο Σωκράτης του είπε: «να σε ρωτήσω κάτι. Εάν ένας έχει ένα σκεύος, ένα ποτήρι, και θέλει να το δώσει στον άλλον, αλλά εκείνος δε το παίρνει, σε ποιανού χέρι είναι το σκεύος;». «Σε εκείνου που το προσφέρει»! «Έτσι», του είπε ο έξυπνος φιλόσοφος, «κι εγώ τις δικές σου ύβρεις δεν τις προσλαμβάνω και τις αφήνω να μολύνουν τη δική σου καρδιά»!!!
Γιατί ο δαίμονας επιχειρεί να βάλει την απόγνωση σε όλες τις καρδιές των ανθρώπων και ειδικά σε εκείνους που αγωνίζονται. Κι ένας επιτυχής τρόπος είναι η προβολή ενός σκανδάλου.
Να καταλήξω με μια ακόμη καλογερική ιστορία; Δυο μοναχοί περνούν ένα ορμητικό ποτάμι. Εκεί βρισκόταν και μια γυναίκα που ήθελε κι αυτή να περάσει το ποτάμι. Ζήτησε τη βοήθεια των μοναχών. Καλώς ή κακώς ο ένας προθυμοποιήθηκε να την πάρει αγκαλιά και να την περάσει από το ποτάμι. Έφθασαν στην αντίπερα όχθη. Κατέβασε ο μοναχός τη γυναίκα από την αγκαλιά του και συνέχισε την οδοιπορία του με τον άλλο μοναχό. Αφού περπάτησαν αρκετή ώρα, λέει ο δεύτερος:
«Ξέρεις αδελφέ! Όταν πάμε στο μοναστήρι εγώ θα πω στον Γέροντα μας τι έκανες!». Έδειχνε φανερά σκανδαλισμένος με την τόλμη του αδελφού του να δεχτεί να ακουμπήσει μια γυναίκα.
Κι ο πρώτος μοναχός, ο οποίος φαίνεται πως ήταν πολύ πιο πνευματικός άνθρωπος δεν θεώρησε «κάρφωμα» το φέρσιμο του αδελφού του, αλλά για να τον ωφελήσει συμπλήρωσε: «Να ΄ναι βλογημένο! Μόνο να εξομολογηθείς στο Γέροντα μας ότι εγώ άφησα τη γυναίκα στην άλλη όχθη του ποταμού, ενώ εσύ συνεχίζεις να την κουβαλάς μαζί σου!».
Μια από τις αγαπημένες μου παρομοιώσεις είναι η εξής: Αν κάποιος φορά ματογυάλια με φακούς σε χρώμα μπλε, βλέπει τον κόσμο να είναι μπλε. Αν φορά κόκκινους φακούς βλέπει τον κόσμο κόκκινο, και γενικώς ότι χρώμα φακούς φοράει με τέτοιο χρώμα βλέπει να είναι όλα τα πράγματα γύρω του.
Ο σκανδαλισμός μου λοιπόν είναι θέμα της επιλογής του φακού, που παρομοιάζει την προαίρεσή μου και τα πάθη που έχω επιλέξει να έχω στην ψυχή μου. Μέσα από αυτά κρίνω και κατακρίνω τον κόσμο. Σκανδαλίζομαι και αθωώνω τα προσωπικά μου σκάνδαλα.
Κερδίζω ή χάνω τον Παράδεισο...
Αρχιμ. Παλαμάς Κυριλλίδης.
Ομιλία για τα Σκάνδαλα της Εκκλησίας
στη σειρά «ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ» της Ι. Μητροπόλεως Βεροίας,
Ναούσης & Καμπανίας 27 Φεβρουαρίου, 2012
-…Ο Θεός θα επιτρέψει την καταστροφή όλων αυτών που σπέρνουν αυτούς τους πειρασμούς, την πορνογραφία, και τον εθισμό στα ναρκωτικά. Και ο Κύριος θα τους τυφλώσει τόσο το μυαλό, ώστε να καταστρέψουν ο ένας τον άλλο χωρίς να λαμβάνουν την παραμικρή ικανοποίηση από αυτό. Ο Κύριος θα το επιτρέψει αυτό ακριβώς για να φέρει μια μεγάλη κάθαρση.
