Κύριε Ιησού Χριστέ, η μέρα τούτη που θέλησα να περάσω μαζί Σου, πλησιάζει στο τέρμα της. Η νύχτα πέφτει σιγά–σιγά. Φάνηκαν ήδη τα πρώτα άστρα. Μου αποκαλύπτουν την απεραντοσύνη των κόσμων. Μερικές φορές προκαλούν στη ψυχή μου τη γέννηση ενός ερωτήματος: Είναι δυνατόν μέσα σ’ ένα τέτοιο και τόσο απέραντο σύμπαν, του οποίου η επιστήμη θαυμάζει την τάξη και την έκταση, η φτωχή ανθρώπινη ύπαρξη ν’ απολαμβάνει την αδιάκοπη βοήθεια της θείας δύναμης και την προσοχή της; Δεν πρόκειται εδώ για έναν ανθρωπομορφισμό, για μια φαντασία καθαρά πρωτόγονη και απλοϊκή;
Η νύχτα πέφτει. Ο ερχομός της κάθε νύχτας υπενθυμίζει, στο πνευματικό πεδίο, τη νίκη του σκότους. Ο Ευαγγελιστής Σου, εκφράζει μ’ έναν τρόπο γεμάτο ακρίβεια και πάθος τη συνάφεια της νύχτας και του κακού: τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου, όταν αναφέρει την αναχώρηση του Ιούδα, παρατηρεί: «ήτανε νύχτα» (Ιωάν. 13, 30). Η νύχτα αποτελεί για πολλούς ανθρώπους την ώρα του πειρασμού και της αμαρτίας. Τότε το σκοτάδι στη ψυχή τους είναι πιο πυκνό και πιο βαθύ απ’ ό,τι είναι έξω. Κύριε, εμπιστεύομαι στην ευσπλαχνία Σου όλους εκείνους κι όλες εκείνες, που αυτή τη νύχτα, θα ζητήσουν και θα κάνουν κάτι που είναι κακό κι αμαρτωλό ενώπιόν Σου.
Ο ερχομός όμως της νύχτας συμπίπτει και με το άναμμα των φώτων. Είναι η ώρα που ανάβουν οι λάμπες. Κι αυτά τα φώτα, που λάμπουν μέσα στην καρδιά του σκοταδιού, μου λένε πως η νύχτα δεν μπορεί να σκιάσει τη λάμψη Σου. Μέσα στη νύχτα που έρχεται, Σε λατρεύω Φως ιλαρό, Φως ειρηνικό, Εσένα που είπες «Εγώ είμαι το φως του κόσμου» (Ιωάν. 8, 12). Το φυσικό σκοτάδι μπορεί να αυξάνει. Τα ηθικά σκότη ενδέχεται να με πιέζουν. Το βάρος τους μπορεί να μου φαίνεται καταθλιπτικό. Μα τι έχω να φοβηθώ όταν κρατώ Εσένα, όταν Σε κατέχω σαν φως μου, ένα φως εσωτερικό, που καμιά εξωτερική δύναμη δεν μπορεί να επηρεάσει; Επαναλαμβάνω τα λόγια του Ψαλμωδού: «Μέσα στο δικό Σου το Φως εμείς θα δούμε το πραγματικό φως» (Ψαλμ. 35, 10).
Είναι η ώρα που οι μαθητές Σου στους Εμμαούς επέμεναν παρακαλώντας Σε να μείνεις μαζί τους: «Μείνε μαζί μας, γιατί πήρε να βραδιάζει κι έκλεισε η μέρα» (Λουκ. 24, 29). Κι όχι μόνο έμεινες μαζί τους, αλλά μπήκες στο σπίτι για να μετάσχεις στο δείπνο τους και για ν’ ανοίξεις τα μάτια τους ώστε ν’ αντιληφθούν την Παρουσία Σου. Στο κλείσιμο τούτης της μέρας σού απευθύνω κι εγώ μια παρόμοια ικεσία: μείνε μαζί μου αυτό το βράδυ, τούτη τη νύχτα. Κάνε κάτι περισσότερο από το να μείνεις απλώς μαζί μου. Ας είναι προνομιακές οι τελευταίες αυτές ώρες της μέρας· ας Σε νιώθω μέσα μου! Ας με διευκολύνουν οι ώρες τούτες σε μια προσωπική, άμεση επαφή μαζί Σου, που χρειάζομαι τόσο πολύ! Ας μου φέρουν ένα από ’κείνα τα βαθιά και μυστικά λόγια Σου, που πέφτουν από τα χείλη Σου μέσα στην καρδιά μου και με κάνουν να ζω!
Η νύχτα είναι η ώρα του ύπνου. Όπως ο Ψαλμωδός θα υποταχθώ σ’ αυτή την ανάγκη της ανθρώπινης φύσης: «Θα πλαγιάσω με ειρήνη και θ’ αποκοιμηθώ» (Ψαλμ. 4, 9). Όμως Σ’ ακούω να ζητάς από τους Μαθητές Σου να αγρυπνούν. Είπες στον Πέτρο: «Σίμων, κοιμάσαι; Δεν μπόρεσες ούτε μια ώρα ν’ αγρυπνήσεις;» (Μάρκ. 14, 37). Είπες ακόμη στους δικούς Σου: «Ν’ αγρυπνείτε και να προσεύχεσθε, για να μη μπείτε σε πειρασμό. Γιατί το πνεύμα του ανθρώπου είναι πρόθυμο, μα η σάρκα του ασθενής» (Μάρκ. 11, 38).
Είναι αλήθεια ότι όλες μας οι νύχτες δεν είναι νύχτα της Γεθσημανή. Τουλάχιστον όμως δεν θα έπρεπε να Σου δώσω μια ώρα για μια νυχτερινή προσωπική επαφή; Η βραδινή προσευχή φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα. Δεν λησμονώ το συμπέρασμα–επιταγή που μας είπες στο τέλος μιας παραβολικής διήγησης για την προσευχή–παράκληση που γίνεται τα μεσάνυχτα: «Ζητάτε και θα σας δοθεί, ψάχνετε και θα βρείτε, χτυπάτε την πόρτα και θα σας ανοιχτεί» (Λουκ. 11, 9). Κύριε, δος μου την επιθυμία και τη δύναμη να Σε ζητώ –τουλάχιστον μερικές φορές αν όχι πάντα– στις ώρες της νύχτας, αφαιρώντας λίγο χρόνο από τον ύπνο μου, όσο εσύ νομίζεις.
Γέμισες τις νύχτες με τις προσευχές Σου! Ας είναι η νυχτερινή μου προσευχή μια συμμετοχή στις μυστικές νυχτερινές Σου προσευχές και προ παντός σ’ εκείνες που έκανες στον κήπο της Γεθσημανή, την παραμονή του θανάτου Σου! Ασφαλώς, θα συμμετέχω από πολύ μακριά –δεν θα τολμώ, δεν θα μπορώ να πλησιάσω τον Σωτήρα μου την ώρα που ικέτευε τον Πατέρα λίγο πριν από το Πάθος! Αλλά κάμε, ώστε η λυτρωτική συγκίνηση που δοκίμασες τότε, να απλωθεί ως την καρδιά μου συγκλονιστική και φλογερή! Ας γίνει αυτό, έστω κι αν πρόκειται να είναι τόσο σύντομο όσο κι η λάμψη μιας αστραπής.
Ακόμη και στον ύπνο μου δεν θά ’θελα να χωρισθώ από Σένα. Προτού με πάρει ο ύπνος ψιθυρίζω μυστικά τη μεγάλη φωνή που άφησες τη στιγμή του θανάτου Σου πάνω στο Σταυρό: «Πατέρα, στα χέρια Σου αφήνω τη ζωή μου» (Λουκ. 23, 46). Εδώ η προσευχή μου γίνεται ένα με τη δική Σου. Εναποθέτεις –τολμώ να εναποθέσω κι εγώ– στα χέρια του Πατέρα μαζί με τη δική Σου και τη δική μου ψυχή. Τη ψυχή Σου και τη ψυχή μου τις παραδίδουμε μαζί στην άκτιστη Αγάπη. Παραθέτουμε τη ψυχή μας σαν μια παρακαταθήκη που μας έχει εμπιστευθεί. Την παραθέτω σαν παρακαταθήκη σε Κάποιον, από τον Οποίο θα μπορούσα ίσως να την πάρω κι αύριο ακόμη. Παραδίδω τη ψυχή μου, ενώνοντάς την με τη δική Σου, κι έτσι διώχνω κάθε φόβο από την καρδιά μου.
Κοιμάμαι. Και δεν παύω να είμαι μαζί σου. Πώς συμβαίνει αυτό; Όλες οι ανθρώπινές μας καταστάσεις είναι ριζωμένες, ενσωματωμένες στις δικές Σου ανθρώπινες καταστάσεις. Ο ύπνος μου κάθε νύχτας αποτελεί μέρος του επίγειου ύπνου Σου. Κοιμήθηκες για να εξαγιάσεις τον ύπνο μας, για να τον διαποτίσεις με την ύπαρξή Σου. Το Ευαγγέλιο σ’ ένα του σημείο Σε παρουσιάζει να κοιμάσαι. Πρόκειται για μια μόνο φορά. Και μόνο όμως αυτό φθάνει για να ευλογηθεί και να μεταμορφωθεί ο ύπνος μας. Χωρίς Εσένα, χωρίς αυτή την ειδική ευλογία Σου, ο ύπνος μας θα παρέμενε μια πράξη καθαρά φυσική, ζωική.
Μια μέρα μπήκες σ’ ένα πλοιάριο μαζί με μερικούς Μαθητές Σου. Ξεκινήσατε. Στο δρόμο ξέσπασε η θύελλα. Τα κύματα υψώθηκαν άγρια. Το πλοιάριο άρχισε να κάνει νερά. Οι Μαθητές φοβήθηκαν, αλλά Εσύ κοιμόσουν στην πρύμνη με το κεφάλι ακουμπισμένο σ’ ένα προσκεφάλι. Οι Μαθητές τρομαγμένοι Σε ξύπνησαν: «Κύριε, σώσε μας, χανόμαστε!». Κι Εσύ, «αφού σηκώθηκες, επιτίμησες τους ανέμους και τη θάλασσα κι έγινε τότε γαλήνη μεγάλη» (Ματθ. 8, 25–26).
Η εικόνα αυτή του Ιησού, που κοιμάται στην πρύμνη του πλοιαρίου, την ώρα που μαίνεται η καταιγίδα, είναι –θα τολμούσα να πω– η εικόνα του ύπνου μου. Μοιράζομαι τον ύπνο του Χριστού. Ίσως προτού αποκοιμηθώ να ήμουν περικυκλωμένος, βυθισμένος μέσα σε μεγάλες δυσκολίες. Ευθύς ως αποκοιμήθηκα, χάθηκαν από το πεδίο της συνείδησής μου. Πάντως δεν παύουν να υπάρχουν. Θα τις ξαναβρώ αύριο. Όμως δεν ταράζουν τον ύπνο μου. Ενδέχεται οι άνεμοι να σφυρίζουν, τα κύματα να υψώνονται άγρια. Ο Χριστός δεν θα τους επιτρέψει να ταράξουν την ανάπαυση που νιώθω κοντά Του. Για μένα γίνεται «γαλήνη μεγάλη». Είναι η ίδια η γαλήνη του Ιησού Χριστού. Ίσως, Κύριε, αυτή τη νύχτα να μου δώσεις κάτι περισσότερο από την ηρεμία Σου, κάτι περισσότερο από τον ήσυχο ύπνο και την ειρήνη που ένιωθες και που χάρη σε Σένα γίνεται και δικό μου κτήμα. Ίσως στη διάρκεια του ύπνου μου να με προσεγγίσεις μ’ ένα μυστηριώδη τρόπο. Ο ύπνος μέσα στην Αγία Γραφή είναι μερικές φορές ο χρόνος των ονείρων και των σημείων. Πέρα από τα φτωχά σύμβολα για τα οποία μιλούν οι ψυχολόγοι, η νύχτα είναι μερικές φορές γόνιμη σε θεία σημεία.
Σε όνειρο είδε ο Ιακώβ μια σκάλα που το ένα της άκρο ακουμπούσε στη γη και η κορυφή της άγγιζε τους ουρανούς· οι άγγελοι του Θεού ανέβαιναν και κατέβαιναν τα σκαλοπάτια αυτής της κλίμακας. Κάνοντας έναν σαφή υπαινιγμό σ’ αυτό το γεγονός, μας είπες: «Από τώρα θα δείτε ανοιχτό τον ουρανό και τους αγγέλους του Θεού ν’ ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν προς τον Υιό του ανθρώπου» (Ιωάν. 1, 52). Κύριε, αν μερικές τουλάχιστον νύχτες μου μπορούσαν να είναι νύχτα του θαυμαστού ονείρου του Ιακώβ!
Ενώ ανακρινόσουν ενώπιον του Ποντίου Πιλάτου, η γυναίκα του τον ειδοποίησε με ειδικό άνθρωπο: «Μη κάνεις τίποτα σ’ αυτόν τον δίκαιο άνθρωπο! Πολλά έπαθα στ’ όνειρό μου γι’ αυτόν» (Ματθ. 27, 19). Κύριε, δέχομαι με όλη μου την καρδιά να υποφέρω για Σένα «μέσα στο όνειρο», εάν έτσι μπορούσα ν’ αντικρίσω, αν όχι τη μορφή Σου, τουλάχιστον τη σκιά Σου και τα ίχνη των βημάτων Σου. Ονειρεύεται κανείς εκείνο που επιθυμεί, εκείνο που αγαπά. Έλα και γέμισε τα όνειρά μου. Συχνά παρουσιάσθηκες στους Μάρτυρές Σου στις νύχτες που προηγούνταν του μαρτυρικού τέλους τους. Δεν τολμώ να ζητήσω τη χάρη που τους δόθηκε. Άλλωστε, είμαι τόσο ανάξιος. Ας μπορούσα κάποτε, αν όχι να Σε δω, τουλάχιστον, έστω και αόριστα –πάντως όχι αβέβαια και φανταστικά– να Σε προαισθανθώ.
Ίσως αυτή τη νύχτα να ζητηθεί η ψυχή μου. Μα, Σου την παρέδωσα προτού κοιμηθώ. Το σώμα μου κοιμάται, αλλά η ψυχή μου αγρυπνάει με Σένα. Όπως λέει η Σουλαμίτιδα: «Εγώ κοιμάμαι και η καρδιά μου αγρυπνάει» (Άσμα 5, 2). Εάν αποκοιμηθώ, έχοντας ενώσει τη ψυχή μου με τη δική Σου, έχοντας εναποθέσει τα πάντα σε Σένα, δεν θα φοβηθώ όταν ακουσθεί η κραυγή «εν τω μέσω της νυκτός»: «Να, ο Νυμφίος έρχεται! Βγείτε όλοι έξω για να Τον συναντήσετε!» (Ματθ. 25, 6). Θα σηκωθώ όλο χαρά και θα Σου πω: «Πώς Σε περίμενα, αγαπημένε μου Κύριε!».
Πάντως φαίνεται ότι αυτή η νύχτα δεν θα είναι η τελευταία. Μια νέα μέρα θα μου δοθεί για να μπορέσω να ενωθώ μαζί Σου πιο στενά. Ήδη η νύχτα χάνει το σκοτεινό της χρώμα, γυρίζει προς το γκρίζο. Σε λίγο θα έρθει η μέρα. Αυτό που ακούω δεν είναι ο ερχομός Σου; Δεν είναι η φωνή Σου, αυτή που αντηχεί από μακριά; «Ακούω τον Αγαπημένο μου! Νάτος που έρχεται πηδώντας πάνω απ’ τα βουνά, τρέχοντας πάνω στους λόφους» (Άσμα 2, 8). Έλα σε μένα, Ιησού Χριστέ. Έλα μαζί με την καινούργια μέρα…
ΑΡΧΙΜ. LEV GILLET
(1892–1980)
[Αρχιμ. Lev (Louis) Gillet
(1892–1980):
«Παρουσία Χριστού»
–Γραμμένο από ένα μοναχό
της Εκκλησίας της Ανατολής,
Μεταφρασμένο από τα Γαλλικά
από τον Επίσκοπο Βρεσθένης
Δημήτριο Τρακατέλλη
(τώρα· Αρχιεπίσκοπο Αμερικής)–,
κεφ. 13ο, σελ. 89–96,
Εκδόσεις «Δόμος»,
Αθήνα, Ιανουάριος 19822.
Επιμέλεια ανάρτησης,
πληκτρολόγηση και διόρθωση κειμένου,
επιλογή φωτογραφιών:
π. Δαμιανός.]
